Иргэд ухаалаг гар утсаараа нийтийн тээврээр үйлчлүүлдэг “U-money” картаа цэнэглэж болох шинэ үйлчилгээг “Улаанбаатар смарт карт” нэвтрүүлж байгаа юм байна. “U-money” картыг 2015 оноос нэвтрүүлж ирсэн. Өнөөдрийн байдлаар “U-money” карт цэнэглэдэг 1000 гаруй цэг Улаанбаатар хотод байдаг байна. Гар утаснаасаа картаа цэнэглэдэг болсноор иргэдэд үйлчилгээг ойртуулж болсон байна.
Иргэд та бүхэн гадаад паспортоо e-Mongolia цахим үйлчилгээний нэгдсэн системээр дамжуулан захиалаарай. Та энд дарж гадаад паспортоо захиалах боломжтой. Мөн та e-Mongolia сайтыг ашиглан гадаад паспорт захиалахаас гадна үндэсний гадаад паспорт анх удаа авсан тухай лавлагаа, үндэсний гадаад паспорт дахин авсан тухай лавлагаа, үндэсний гадаад паспортын бүртгэлгүй тухай лавлагаа авах боломжтой.
TeamViewer нь ХБНГУ-ын TeamViewer GmbH компанийн хөгжүүлсэн, компьютер болон мобайл төхөөрөмжид алсын зайнаас хандаж, удирдахад ашиглагддаг программ хангамж бөгөөд Windows, MacOS, Linux, Chrome OS, IOS, Android болон BlackBerry үйлдлийн системүүд дээр ашиглах боломжтой байдаг.
Коронавирусын тархалтын улмаас олон байгууллагын ажилтнууд гэрээсээ ажиллаж уг программ хангамжийн хэрэглээ нэмэгдэхтэй зэрэгцээд цагаан малгайтнууд буюу аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүдийн энэ төрлийн системд хийх туршилтын ажил ихэссэн. Улмаар “Praetorian” кибер аюулгүй байдлын үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагын инженер Windows дээрх TeamViewer-т эмзэг байдал (СVЕ-2020-13699) олж илрүүлжээ. Уг эмзэг байдал нь тусгай нөөц танигчийг (URI) зөв тохируулаагүйгээс үүдэлтэйгээр оффлайн буюу сүлжээнд холбогдоогүй үед нууц үгийг эвдэх боломж бүрдсэн бөгөөд хортой вебсайт руу зочилсон үед энэхүү эмзэг байдлыг ашиглах боломжтой байна.
Одоогоор уг эмзэг байдлыг ашиглан халдлага үйлдсэн тохиолдол илрээгүй байгаа ч аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар томоохон засгийн газар, бизнесийн байгууллагууд уг эмзэг байдалд өртөх өндөр эрсдэлтэй, жижиг засгийн газар, аж ахуйн нэгжүүд дунд, энгийн хэрэглэгчид бага түвшний эрсдэлтэй байна.
Хөгжүүлэгч компанийн мэдээлснээр уг эмзэг байдалд Windows TeamViewer 15.8.2 хүртэлх хувилбарууд өртөх ба эмзэг байдлыг арилгасан шинэ хувилбарыг саяхан гаргажээ. Хэрэв та Windows үйлдлийн систем дээр TeamViewer ашигладаг бол 15.8.3-аас хойших хувилбараар шинэчлэхийг зөвлөж байна.
Одон Орон Геофизикийн Хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Д.Баатархүүтэй гурван шөнө дараалан харагдах солирын борооны талаар ярилцлаа.
-Солир бол гариг хооронд орших чулууны жижиг хэлтэрхий шүү дээ. Тэгвэл солирын урсаа буюу бидний хэлдгээр солирын бороо хэрхэн үүсдэг юм бэ?
-Солирын бороо нь сүүлт одноос үүсэлтэй. Сүүлт од гэдэг нь нарыг тойрч буй хэврэгдүү тоосонцроос бүтсэн биет юм л даа. Энэ сүүлт од нарыг тойрох замдаа жижиг биетүүд үлдээдэг. Түүнийг нь солирын бороо гэж нэрлэдэг.
-Солирын бороо жилд хэд хэдэн давтамжтай үзэгддэг. Энэ сарынх аль чигийн ордноос үзэгдэх вэ?
-Найман сарынхыг персейн солирын бороо гэж нэрлэдэг. Монгол нэрээр бол тэнгэрийн онгоцны ордны чиг дэх солирын урсаа юм. Хүмүүс од харвана гэж ярьдаг шүү дээ. Тэр од харвах үзэгдэл их хэмжээтэй болно л гэсэн үг. Хоёр гурван өдрийн турш нэлээн идэвхжиж эхэлнэ. Энэ жил 50-60 орчим солирын бороо ажиглагдана. Жил болгон өөр өөр байдаг л даа. Хамгийн дээд тал нь цагт 100 орчим солирын бороо ажиглагдана. Найман сард нэг удаа болно. Дараа нь арваннэг, арванхоёрдугаар сард болно. Хаанаас солир гарч байна, тэр чиглэлээс харж байгаад нэр өгчихдөг хэрэг. Энэ удаагийнх бол долдугаар сарын сүүлээс наймдугаар сарын сүүл хүртэл нэг сарын хугацаатай болно.
-Монголд энэ сарын 11, 12, 13-нд солирын бороо үзэгдэнэ гэсэн шүү дээ. Яг тод үзэгдэх оргил үе нь аль өдөр вэ?
-Энэ сарын солирын борооны оргил үе нь 11, 12, 13 гэж таарч байна. Нарийвчилбал, арваннэгний шөнөөс арванхоёрны өглөө хүртэл тодорхой хугацаанд маш ихээр харвана.
-Солирын бороо нэг минутаас эхлээд хэдэн өдрийн турш ч үзэгдэж болно гэсэн. Энэ хугацааг юунаас хамаарч бас хэрхэн тодорхойлдог юм бэ?
-Манай дэлхий солирын биет буюу сүүлт одны явсан замд орчихсон тэр үеийг хэлж байгаа хэрэг. Тодорхой өдрүүдэд их хэмжээний урсгал руу орчихож байгаа юм. Түүнийг нь хиймэл дагуул буюу ажиглалтаар дэлхийн хөдөлгөөн, солирын хөдөлгөөнийг тус бүр судлахаар тодорхой болчихно.
-Манай улс солирын тогоог хэр хэмжээнд судалдаг вэ. Энэ талаар ярихгүй юу?
-Эрт дээр үед дэлхий дээр унасан солирын тогоонууд бий л дээ. Хэмжилт судалгаа хийгээд галт уулын тогоо юу, солирын тогоо юу гэдгийг нь тогтоочихсон. Манай Монголд ч хэд хэдэн солирын тогоо бий. Дэлхий дээрх хамгийн том солирын тогоо гэхэд Аризонагийн солирын тогоо бий. Хэлтэрхийнүүд ч олддог.
– Баянхүр, Цэнхэрийн тогоог солирын тогоо гэдэг юм билээ. Үүнээс хойш солирын тогоо олдсон уу?
-Манайд унасан нь Баянхүрийн тогоо, Цэнхэрийн тогоонуудыг солирынх гээд тодорхойлчихсон байгаа л даа. Ер нь сүүлд 2000 оноос хойш солирын тогоо судлах ажлууд жил бүр явагдаж л байгаа.
-Гэрэлтэй газар буюу сартай шөнө тод харагдахгүй, харанхуй газар илүү тод үзэгдэнэ гэсэн шүү дээ. Тэгэхээр Улаанбаатар хотод харагдах уу?
-Тийм шүү, саргүй шөнө сайн ажиглагдана. Энэ сарын 13,14-нд тал сар гарах учраас бүдэгхэн л харагдах байх. Гэхдээ солирын бороо их тод, өнгөлөг байдаг учраас хүний нүдэнд харагдана. Хөдөө орон нутагт бүр сайн харагдана гэсэн үг. Хотод гэрэл нөлөөлөөд харахад хэцүү.
-Солирын бороог үзье гэсэн хүмүүс хотоос зайдуу хаахна очвол илүү тод харагдах вэ?
-Хотоос гараад гэрэлгүй, харанхуй газар очиход л сайн харагдана. Уулын орой дээр ч юм уу. Хүн таван одны зүгээс л цацарч харагдана. Өдөр ч гэсэн харваж байгаа л даа. Гэхдээ нарны гэрэлд харагдахгүй.
-Долдугаар сарын сүүлээр сүүлт од тод харагдаж байсан шүү дээ. Энэ одны талаар ярихгүй юу?
-Сүүлт од тодорхой давтамжтай нарыг тойрдог. Нарыг тойрох явцдаа манай дэлхийтэй ойртож байгаа юм. Энэ үед л шөнө харагдаж эхэлнэ. Цацарсан гэрэл нь цэнхэр ногоон өнгөтэй. Хойшоо харсан сүүлтэй. Нарны гэрлийн гаралтаар тоосонцор нь хойшоогоо цацарч харагддаг.
-Ер нь сүүлийн жилүүдэд дэлхийд аюул урчуулж болохоор биетүүд ажиглагдаж байгаа юу?
-Дэлхий нарыг тойрч хурдтай эргэж байгаа шүү дээ. Секундэд 30 километр орчим эргэдэг. Нарны аймгийн найман гариг бий, эдгээр нь өөрийнхөө проекторуудад буй жижиг биетүүтийг зайлуулаад, цэвэрлэчихсэн. Гэхдээ аюул учруулж болзошгүй биетүүд ажиглагддаг л даа. Том хэмжээний солирууд, гурав дөрвөн ч солир дэлхийтэй мөргөлдөж магадгүй л гээд байгаа шүү дээ. Эдгээр нь нарыг тойрдог томоохон хэмжээний солирууд. Урсгал нь нарны голоор, нар сарны цаагуур явдаг. Сайн ойртлоо гэхэд дэлхийн хажуугаар өнгөрнө. Үүнээс гадна бага гаригууд байдаг л даа. Эд нар их аюултай. Зарим нь дэлхийн проектор луу ч орж ирдэг.
С.ЛХАМСҮРЭН
Ухаалаг гар утас, хөдөлгөөнт төхөөрөмж нь бидний өдөр тутмын амьдралын зайлшгүй хэсэг юм. Статистикийн мэдээгээр дэлхий дээр 5 тэрбум гар утасны хэрэглэгч (2017 оны байдлаар) байдаг. Энэ нь дэлхийн хүн амын ихэнх нь ухаалаг гар утас эсвэл ямар нэгэн төрлийн хөдөлгөөнт төхөөрөмж эзэмшдэг болохыг харуулж байна.
Ухаалаг гар утас нь бидний өдөр тутмын амьдралд илүү тохь тухтай болгодог ч цахилгаан соронзон цацраг туяанд удаан хугацаагаар өртдөг тул эрүүл мэндэд ноцтой асуудал үүсгэж болзошгүй юм. Ухаалаг гар утас болон мобайл төхөөрөмжийг хэрхэн аюулгүй ашиглах талаар харцгаая.
1. Удаан хугацаагаар ярихаас зайлсхийх
Чихэвч ашиглахгүйгээр удаан ярилцах нь цахилгаан соронзон цацрагийн улмаас тархины эсүүдэд халаах нөлөө үзүүлдэг. Радио давтамжийн цацраг нь цаг хугацааны явцад хүний эсэд нэвтэрч, бидний биеийн эд эсийг гэмтээж болзошгүй юм.
Цахилгаан соронзон (EM) цацраг нь бидний эргэн тойрон дахь энергийн нэг хэлбэр бөгөөд радио долгион, богино долгион, рентген, гамма туяа зэрэг олон хэлбэрийг авдаг. Нарны гэрэл нь мөн EM энергийн нэг хэлбэр боловч цахилгаан гэрлийн долгионы өргөн хүрээг агуулдаг EM спектрийн багахан хэсэг юм.
Хувь хүн дэх EM цацрагийн богино хугацааны нөлөө өөр өөр байдаг; зарим нь толгой өвдөх, ядрах, толгой эргэх гэх мэт.
2. Чихэвч эсвэл чанга яригчийн сонголт
Сайн утастай эсвэл утасгүй чихэвч ашиглах нь тархины эсүүдэд цахилгаан соронзон цацраг туяа хүрэх эрсдлийг бууруулдаг. Боломжтой бол чанга яригчийн сонголтыг ашиглах нь зөв.
Bluetooth технологи нь дамжуулахад маш бага хүч хэрэглэдэг бөгөөд хөдөлгөөнт төхөөрөмжтэй хамт ашиглах аюулгүй арга гэж үздэг.
3. Гар утсыг биеэсээ хол байлгах
Бүх дамжуулагч төхөөрөмжүүд таны биеэс хол байх ёстой. Бие махбодтой шууд холбогдохоос зайлсхийж, боломжтой бол уут эсвэл уутанд хийж байгаарай. Унтаж байх үед мобайл төхөөрөмжөө орон дээрээс хол байлгаж, мобайл дата болон Wi-Fi сонголтыг унтраа.
Үүрэн цамхагууд нь гар утасны төхөөрөмжүүдэд тасралтгүй ping дохиог илгээдэг бөгөөд UE нь эсийн дугуйланд байгаа эсэхийг хянаж байдаг. Таны гар утас үйлдвэрлэгчээс аюулгүй SAR үнэлгээтэй эсэхийг шалгаарай.
4.Үүрэн холбооны дата болон Wi-Fi-г унтраа
Ашиглахгүй үедээ өөрийн гар утасны дата, Wi-Fi сүлжээ болон блютүүтийг унтраана уу. Унтахын өмнө таймер ашиглан эсвэл гараар утасгүй чиглүүлэгч гэх мэт утасгүй дамжуулагч төхөөрөмжүүдийг унтраа.
Гар утас нь гэр, оффис дээрээ утасгүй дататай байнга холбогддог, энэ үед төхөөрөмж дээрх програмууд тасралтгүй ажиллаж байдаг байна.
5. Дохиоллын хэмжээ бага байгаа дуудлагаас зайлсхий
Гар утасны цамхагтай байнга холбоотой байхын тулд хөдөлгөөнт төхөөрөмж нь дохио хүлээн авах чадвар муу байвал дамжуулалтын хүчийг нэмэгдүүлдэг. Хөдөлгөөнт цамхагаас дохио хүлээн авах чадвар муу байгаа газруудаас зайлсхий. Сигнал хүлээн авах чадвар муу байгаа тул подвал, газар доорхи зогсоол, цахилгаан шатнаас зайлсхийхийг хичээ.
Машинаар явахдаа утсаар ярихгүй байх. Гар утас нь үүрэн цамхагуудтай холбоо барихын тулд дохиог тасралтгүй илгээдэг бөгөөд энэ нь хөдөлгөөнгүй төхөөрөмж нь сул зогсолтгүй байхаас илүү өндөр цацраг туяа дамжуулахад хүргэдэг.
6. Цөөн дуудлага, илүү их мессеж
Текст мессеж илгээх нь урт яриатай харьцуулахад дамжуулах хугацаа богино, аюулгүй байдаг. Гар утасны дуудлага хийхээс зайлсхийхийн тулд текст мессеж эсвэл имэйл мессежийг ашиглана уу.
Мессеж бичих нь гар утсыг биеэс хол байлгах боломжийг олгодог бөгөөд урт дуудлага хийхээс харьцангуй хялбар байдаг.
7. Суурин утас ашиглана уу
Суурин утас ашиглан дуудлага хийх нь гар утас, утасгүй утасны хэрэглээг бууруулах хамгийн найдвартай арга юм. Оффис, гэртээ суурин утас ашиглан урт яриа өрнүүл. Мэргэжлийн хүмүүс гар утасны дугаарын оронд бизнесийн дуудлага хийхэд тохиромжтой утасны дугаар болгон сонгож болно.
Дүгнэлт
Аливаа технологийн дэвшил нь бидний тав тух, аюулгүй байдлыг хангахад чиглэгддэг. Технологийг ашиглахын зэрэгцээ байгальд хор хөнөөл учруулахгүй байх нь бидний үүрэг. Аюулгүй ажиллагааны журмыг хэрэгжүүлэх нь эрүүл амьдралын хэв маягийг бий болгох, бусад амьд организмыг хамгаалахад чухал ач холбогдолтой юм.
А.МӨНХНАРАН
Apple компанийн хөгжүүлсэн үйлдлийн систем хортой кодоор халдварладаггүй тул хамгаалах программ хангамж суулгах шаардлагагүй гэсэн ойлголт хэрэглэгчдийн дунд байсаар ирсэн. Гэвч “macOS” үйлдлийн системд хортой кодын хамгаалалт хэрэгтэй болжээ.
Өнгөрөгч 7 хоногт ThiefQuest нэртэй шинэ төрлийн хортой код P2P үйлчилгээгээр дамжин тархдаг хууль бус программ хангамжуудаас илэрч эхэлсэн. Энэ код нь бусад хортой кодын адил товчлуурын даралтын мэдээлэл цуглуулах, удирдлага хяналтын сервертэй холбогдох, мэдээлэл дамжуулах гэх мэт тагнан турших функцтэй бөгөөд macOS төрлийн үйлдлийн системүүд гол хохирогч нь болоод байна. Одоогоор Р2Р үйлчилгээ үзүүлэгч Torrent цахим хуудсууд, Little Snitch, Mixed in Key, Ableton зэрэг программ хангамжаас уг код илэрчээ.
Уг код компьютероос сертификатын файл, бичиг баримт, текст файл, эх код төдийгүй цахим хэтэвчнээс цахим мөнгө олзлох чадвартай гэж мэдээлэл технологийн тэргүүлэх байгууллага “Bleeping Computer” үзэж байна.
Гэсэн хэдий ч хэрэглэгч хууль бус программ хангамж татан авч суулгахгүй бол хортой кодоор халдварлагдах магадлал бага тул энэ төрлийн хангамж хэрэглэхгүй байхыг мэргэжилтнүүд сануулж байгаа юм. Учир нь “macOS” үйлдлийн системийн хэрэглэгч нь хууль бус программ суулгахын тулд үйлдлийн системийн анхааруулгыг унтрааж, аюулгүй байдлын горимыг идэвхгүй болгох шаардлагатай болдог байна.
Эцэст нь macOS үйлдлийн систем хортой кодын халдварт өртсөнөөр macOS үйлдлийн системийн аюулгүй байдлын талаарх тогтсон ойлголт нэгэнт өөрчлөгдөж уг үйлдлийн систем Windows-ийн нэгэн адил хортой кодын бай болж эхэлж байна.
ТЕГ
Microsoft компаниас программ хангамжийн аюулгүй байдлын шинэчлэлтийн багцыг өнгөрөгч 6 сард гаргажээ. Энэ нь дэлхийд Ковид-19-ийн дэгдэлт эхэлснээс хойшхи гурав дахь шинэчлэлт бөгөөд хөл хорионы үеэр аюулгүй байдлын багууд эмзэг байдал, цоорхой гаргахгүйн үүднээс шинэчлэлтүүдийг хийсээр байна.
Энэхүү багц нь Windows үйлдлийн систем болон түүнтэй холбоотой бүтээгдэхүүнд шинээр илрүүлсэн 129 эмзэг байдлыг залруулах бөгөөд тэдгээрийн 11 нь алсаас код эвдэх дайралтад хүргэдэг онц чухал эмзэг байдал, 118 нь давуу эрхээр нэвтрэх болон залилан мэхлэх төрлийн халдлага үйлдэх боломжтой өндөр түвшний эмзэг байдал байна.
Дээрх 11 онц чухал эмзэг байдлын нэг нь Shortcut (.LNK) файлууд Windows үйлдлийн системийг удирдах, халдагчид систем рүү алсаас хандан кодыг дур мэдэн өөрчлөх боломжийг олгож, улмаар хохирогчид компьютерын хяналтгүй болох, нууц мэдээллээ алдахад хүрдэг. Мөн нэг онцлох эмзэг байдал бол сервер мессеж блок (SMBv3) протокол дахь мэдээллийн нээлттэй байдал бөгөөд судлаачдын багийн мэдээлж байгаагаар уг эмзэг байдлыг алсаас код эвдэх халдлагатай хослуулан ашиглах боломжтой байна. Үүнээс гадна Windows системийн Adobe Flash Player-т нөлөөлж алсаас код эвдэх эмзэг байдлыг залруулах шинэчлэлт уг багцад багтжээ.
Mircrosoft компани халдагчдын өмнө нь ашиглаж байсан цоорхой, дутагдлуудтай ижил төстэй шинж чанар бүхий дээрх 118 эмзэг байдлыг “Ашиглах магадлал өндөр” гэж үзэн, нэн тэргүүнд залруулах шинэчлэлтийг гаргасан байна. Иймд Windows үйлдлийн систем хэрэглэгчид компьютерыг алсаас удирдах вирус, хортой кодоос урьдчилан сэргийлэхийн тулд сүүлийн үеийн аюулгүй байдлын шинэчлэлтийг хийхийг зөвлөж байна.
ТЕГ
Видеог кодлох энэ технологийг өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд томоохон компаниудын хийсэн ярианы үр дүнд дор хаяж дата ашиглалтыг бууруулна гэж амласан видео кодчилох шинэ технологи зарлагдлаа. Өндөр чанартай видео дүрс дамжуулалтын дата хэрэглээг хамгийн багадаа хоёр дахин бууруулах шинэ технологи бэлэн болжээ.
Ингэснээр бага хурдаар интернэтэд холбогддог хүмүүс өндөр чанартай видео дүрс үзэх боломж нээгдэж байна. IPTV зэрэг VoD (Video on Demand) үйлчилгээ үзүүлэгчид 8K чанартай видео контентыг зах зээлд гаргах боломж ойртжээ. Гэхдээ шинэ технологийг нэвтрүүлэхийн тулд гар утас, телевизийн хүлээн авагч бокс зэрэг төхөөрөмжүүдэд зориулагдсан шинэ чип үйлдвэрлэгдэх ёстой юм. Тиймээс зах зээлд шууд хэрэглэгдэж эхлэхэд бэлэн биш, хугацаа шаардагдах гэнэ.
H.266 ба олон талт видео кодчилол (VVC) гэж нэрлэгддэг кодекыг Германы Fraunhofer Heinrich Hertz хүрээлэн зарласан. Apple, Microsoft, Qualcomm, Ericsson, Intel, Huawei зэрэг компаниуд түүний бүтээн байгуулалтад ажиллаж байжээ.
“Одоо хэрэглэгдэж байгаа H.265 стандарт нь 90 минутийн урттай 4K видеог дамжуулахдаа 10GB дата шаарддаг. Шинэ технологийн тусламжтай энэ хэмжээ 5GB болж буурах юм” гэж бүтээгчид нь тайлбарлажээ.
8K чанартай дүрсийг өнөөдөр гэртээ 85Mbps хурдтай интернэт холболт бүхий хэрэглэгчид үзэх боломжтой байдаг. Энэ нь одоогийн нөхцөлд бараг боломжгүй шаардлага юм. Тэгвэл H.266 стандартыг ашигласнаар 40-50 Mbps хурдтай холболт байхад хангалттай ашиглаж болох юм. Мөн виртуал реалити (VR), 360 хэмийн видео дүрс бүхий хэрэглээнүүдийг ашиглах боломж нээгдэх юм. Гэхдээ шинэ стандартыг хэр олон үйлдвэрлэгч төхөөрөмждөө нэвтрүүлэхээс бүх зүйл шалтгаална гэдгийг зарим мэргэжилтнүүд сануулж байна.
Х.ЕСҮ
Google компани:
Технологийн дэвшилтэй холбоотойгоор цахим орчинд болж буй бүхий л үйл ажиллагаа Google компанитай холбогддог. Иймдээ ч тус компани иргэдэд бодит мэдээлэл хүргэхэд чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулж байна. Тухайлбал:
Apple компани
Халдварын эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхтэй холбоотойгоор зарим сүлжээ дэлгүүрүүдээ хаасан бөгөөд иргэдийг цар тахлаас сэргийлэх уриалга гаргасан байна.
Microsoft компани
Тус компани үйлдвэрлэл, худалдаа үйлчилгээний дэлгүүрүүдээ хааж, үйл ажиллагаагаа тодорхойгүй хугацаагаар зогсоосон 
бөгөөд иргэдийг цар тахлаас сэргийлэх тухай уриалга гаргасан байна. Мөн дэлхийн газрын зурагт Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага болон АНУ болон дэлхийн бусад улсууд дахь халдварын талаарх хяналтын самбар бий болгосон.
Uber компани
Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй 
компаниудын нэг бөгөөд тус компаниас дараах арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлж байна. Тухайлбал:
IBM компани
Covid-19” вирусний шинжилгээ хийхэд тус компани идэвхтэй дэмжлэг үзүүлэхийн зэрэгцээ цахим гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлд аюулгүй байдаа хангах, урьдчилан сэргийлэх зөвлөмжүүд өгч байна.
Intel компани
БНАХУ-ын “BGI Genomics”, “Lenovo” компаниуд хамтран “Covid-19” вирусний шинжилгээ, судалгаанд зориулсан тооцоолуур бүтээхээр ажиллаж байна. Мөн Зика вирус, Sars, H1N1 томуу, шувууны томуу, эбола вирус болон бусад халдварт өвчний үед ажиллаж байсан мэргэжилтнүүдийн багийг бүрдүүлсэн байна.
Facebook компани
Иргэдийн дунд цар тахлын талаар хуурамч мэдээлэл түгэхээс урьдчилан сэргийлэхэд түлхүү анхаарч хяналтыг сайжруулж байна. Мөн өөрийн компанийн ажилчдадаа санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн байна.
Цар тахлын халдвараас сэргийлэх үүднээс өөрийн компанийн эзэмшлийн онлайн хурлын Webex программын ашиглалтаа 90 хоногийн турш үнэгүй болгоод байгаа.
Samsung компани
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын зүгээс гар утас, хувийн эд зүйлээ ариутгаж цэвэрлэхийг уриалсантай 
холбоотойгоор гар утсыг бактери устгах чадалтай хэт ягаан туяаны гэрлээр цэвэрлэх үйлчилгээг үзүүлж байна.
ТЕГ
Монгол Улсын Засгийн газар Америкийн Нэгдсэн улсын Дотоодын аюулгүй байдлын яам болон Гааль, Хил хамгаалах албаны байгууллагуудтай 2016 оноос хойш тасралтгүй хамтран ажиллаж, Америкийн Нэгдсэн улсад хураагдаад байсан Монгол улсын өв болох Протоцератопс, Тарбозавр батаар, Гобихадрос үлэг гүрвэлүүдийн бүлэгт хамаарагдах олдворуудыг буцаан авах “Өмч хөрөнгийг харилцан маргаангүй нөхцөлөөр хүлээлгэн өгөх тухай” гэрээнд Монголын талаас Монгол Улсаас Америкийн Нэгдсэн улсад суугаа Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд Ё.Отгонбаяр, Америкийн Нэгдсэн улсын талаас Дотоодын аюулгүй байдлын яамыг төлөөлж ноён Роберт Бартоло 2019 оны 09 дүгээр сарын 26-ны өдөр гарын үсэг зурж гэрээг баталгаажуулсан юм. Гэрээ хүчин төгөлдөр болж Монгол улсын өв болох дээр дурдсан үлэг гүрвэлийн олдворуудын өмчлөлийн эрх нь Монгол Улсын Засгийн газарт шилжсэн, АНУ-д суугаа Элчин Сайдын яам олдворуудыг Монгол улсад аюулгүй тээвэрлэж хүргүүлэх ажлыг хариуцан 2020 оны 06 дугаар сарын 24-ний өдрийн ОМ – 7802/23 нислэгээр зохион байгуулсан.
Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулийн 52.7 дахь заалт, Засгийн газрын 2019 оны “Соёлын биет бус өвийг эргүүлэн авчрах тухай” 2019 оны 141 дүгээр тогтоол, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайдын “Ажил зохион байгуулах тухай” 2019 оны А/243 тоот тушаалын дагуу Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл, урлагийн газрын даргын 2020 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн А/35 тоот тушаал батлагдан ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнийг байгуулж, 2020 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн 14.00 цагт уг палеонтологийн олдворуудыг хүлээн авч Байгалийн түүхийн музейн сан хөмрөгт шилжүүлэх ажил зохих хууль, дүрэм, журмын дагуу хийгдлээ. Хууль тогтоомжид зааснаар хүлээлцэн авахад байлцах төрийн захиргааны хүчний байгууллагын ажилтан, албан тушаалтнууд байлцлаа.
Ийнхүү Дэлхийн шим ертөнцийн түүхийн бодит, эх баримт болох ховор олдвор цуглуулгыг эх нутагт нь авчирч, Монгол улсын эртний амьтан ургамлын сан хөмрөг баяжигдаж байгаа нь ихээхэн ач холбогдолтой.
Хууль бус малтлагын золиос болсон эдгээр олдвор нь хэзээ, хаанаас, газрын гадаргын ямар үе давхаргаас олдсон зэрэг эртний шим судлалын хамгийн чухал анхан шатны суурь мэдээлэл нь алдагдсан тул судалгаа шинжилгээгээр тэдгээрийг нь тогтоож, олон улсын стандартад нийцүүлэн баталгаажуулснаар шинжлэх ухааны болон танин мэдэхүйн эргэлтэд оруулах боломжтой.