Category: булангууд

Categories
булангууд мэдээ нийгэм шинжлэх-ухаан-технологи

АНУ-д гурван дугуйтай нисдэг машин туршина DNN.mn

АНУ-ын Нисэхийн удирдах газар “Samson Sky” компанид гурван дугуйт “Samson Switchblad” нисдэг машинаа агаарт турших зөвшөөрлийг өгчээ.

“Samson Switchblade” -ыг 14 жилийн турш хөгжүүлжээ. Уг машин нь 190 морины хүчтэй, гурван цилиндртэй хөдөлгүүртэй байна. 125 литрийн түлшний савыг бүрэн дүүргэсэн үед 724 км хүртэл зайд нисэх чадалтай ажээ.

Гурван дугуйтай нисдэг машинд хөөрөхөд 335 метр, буухад 213 метр урт зурвас хэрэгтэй гэнэ.

Нэг ийм нисдэг машины үнэ 150 мянган ам.доллар бөгөөд “Samson Sky” компани 1670 машины урьдчилсан захиалга авчээ.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

СОНИНЫ АРЫН НҮҮР: Музейн боловсрол DNN.mn

Гар утас, интернэтийн
хэрэглээ хэт давамгайлсан
энэ цаг үед орхигдож буй
нэг боловсрол бол музей.
Монгол Улсад музейг соёлын
байгууллага хэмээн үзэж,
соёлын асуудал эрхэлсэн
яам нь голдуу харьяалалдаа
байлгадаг. Гэтэл олон
улсад музейг боловсролын
байгууллагад тооцож, зарим
орон заавал судлах хичээлийн
жагсаалтад музей үзэхийг
оруулсан байдаг.
Гар утсаараа эртний
динозавруудын тухай хичнээн
3D, 4D юм үзсэн бай нэг удаа
музейд очиж, бодит араг ясыг

нь харж, чихмэлд нь ойр
очиж зогсоод тайлбарлагчийн
үгийг сонсох нь юугаар ч
орлуулшгүй амьд мэдрэмж,
бодит мэдлэг болж үлддэг.
Ямар ч музейгээр бүтэн
тойроод гарахад нэг боть
ном уншсантай тэнцэхүйц
мэдээллийг олж авдаг хэмээн
музейн ажилтнууд ярьдаг нь
үүнийг батална.
Музей үзсэнээр заавал
аялж, олон мянган километр
зам туулж, дэлхийг тойрох
шаардлагагүй болдог. Музейгээс орон нутгийнхаа ёс
заншлаас эхлүүлээд байгаль,
ан амьтан, дэлхий, сансар огторгуй, дэлхийн соёл,
түүх, шинжлэх ухааны нээлт
гэхчлэн бүхий л салбарын
мэдээллийг авна.
Зарим хичээл дээр
зааснаа бататгах гэж багш
нар сурагч даа музейд
дагуулж очдог шалгарсан
арга ч бий. Зуны цагт гэртээ
гиюүрэн суугаа, хөдөө очих
хамаатангүй, хот суурингийн,
гэр хорооллын хүүхдүүд олон
бий. Тэдэнд музей үзүүлбэл
боловсролд нь нэмэр болж,
танин мэдэхүй нь зузаарах
юм даа.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

СОНИНЫ АРЫН НҮҮР: Хар нүүрсэн эмийн ач тус DNN.mn

Айл бүрийн эмийн санд байвал зохих эмийн нэг бол идэвхжүүлсэн нүүрс буюу бидний хэлж заншсанаар хар нүүрсэн эм. Ходоод гэдэс цэвэрлэх, хордлого тайлах, холестерины хэмжээг бууруулах, батга арилгах, шүд цайруулах болон шарталтаас сэргийлэхээс гадна өөр олон зорилгоор уг бэлдмэлийг хэрэглэдэг байна.

Наад захын жишээ гэхэд, хоол идэхээс өмнө идэвхжүүлсэн нүүрс уухад л гэдэсний хий мэдэгдэхүйц буурдаг аж. Хортой бодисыг хурдан саармагжуулах үйлдэлтэй тул нүүрсэн эмийг хордлогын үед өргөн хэрэглэдэг. Өөрөөр хэлбэл, идэвхжүүлсэн нүүрс нь хоол боловсруулах зам дахь харшлын урвал, эсийн гэмтэл, дархлаа бууруулах үйлчилгээтэй хоруудыг цэвэрлэдэг. Эмч нарын зөвлөж буйгаар ходоод гэдсийг бүрэн цэвэрлэхийн тулд 10 грамм нүүрсэн эмийг хоол идэхээс 90 минутын өмнө хоёр өдрийн турш ууна. Цэвэрлэгээний үед зөвхөн органик хүнсний бүтээгдэхүүн хэрэглэх ёстой аж.

Хар нүүрсэн эмийг дотуур хэрэглэхээс гадна эмчилгээний зориулалтаар гадуур эмчилгээнд хэрэглэх боломжтой. Тодруулбал, биеийн эвгүй үнэр, батга арилгах, шавжинд хазуулах, халгайд түлэгдэх болон могойд хазуулсан үед гадуур хэрэглэнэ. Шумуул эсвэл зөгийд хатгуулсны дараа нэг ширхэг нүүрсэн эмийг наргил модны тостой холин хазуулсан хэсэгт түрхэхэд тэр дор нь зүгээр болдог гэнэ. Гэхдээ ийн хэрэглэхдээ, идэвхжүүлсэн нүүрс хүрсэн болгондоо толбо үүсгэх гээд байдгийг анхаарч гадуур нь цэвэр боолтоор боож өгвөл зүгээр.

Хар нүүрсэн эм нь цусан дахь муу холестериныг бууруулж, сайн холестериныг ихэсгэдэг болохыг эрдэмтэд тогтоожээ. Нэгэн судалгаанд, нүүрсэн эмийг хэрэглэсэн дөрөвхөн долоо хоногийн дотор нийт холестериныг 25 хувь, LDL буюу муу холестериныг 41хувь бууруулж, HDL буюу сайн холестериныг найман хувиар ихэсгэсэн үр дүн гарчээ.

Уг бэлдмэлийг насанд хүрэгсэд богино хугацаанд ууж хэрэглэхэд сөрөг нөлөө харьцангуй бага юм. Мөн жирэмсэн болон хөхүүл эмэгтэйчүүдэд нүүрсэн эм нь аюул багатай ч уухаасаа өмнө эмчтэй зөвлөх хэрэгтэйг анхаарна уу. Хэрэв гэдэсний түгжрэл болон байнгын өтгөн хатах зовуурьтай бол эмч зөвлөөгүй л бол уусны хэрэггүй. Мөн өөр эмтэй хавсарч уух тохиолдолд нөгөө эмийнхээ үйлчлэлийг сулруулдаг тул уух цагийг сөөлжүүлж тохируулах шаардлагатай байдаг.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

“MIT”-гийн эрдэмтэд далайн усыг ундны ус болгох технологи зохион бүтээжээ DNN.mn

Массачусетсийн технологийн дээд сургууль(MIT)-ийн эрдэмтэд ганц товчлуур дарж далайн усыг ундны ус болгон хувиргах чадвартай технологи зохион бүтээжээ.

Энэ нь далайн усны давс болон тоосонцорыг зайлуулж ундны ус болгох чадвартай “давсгүйжүүлэх” төхөөрөмж аж. Уг төхөөрөмжөөр давсгүйжүүлсэн цэвэр ус нь ДЭМБ-ийн ундны усны чанарын стандартыг хангах бөгөөд автоматаар ус үйлдвэрлэх технологи юм.

Хамгийн чухал нь, гар чемоданы хэмжээтэй арав хүрэхгүй килограмм жинтэй уг төхөөрөмжийг ажиллуулахад гар утасны цэнэглэгчээс бага эрчим хүч шаардагдахаас гадна жижиг, зөөврийн нарны зайн хавтангаар ажиллах боломжтой.

Шүүлтүүрээр ус нэвтрүүлэх шаардлагатай бусад зөөврийн давсгүйжүүлэх төхөөрөмжөөс ялгаатай нь энэ төхөөрөмж нь ундны уснаас тоосонцорыг арилгахын тулд цахилгаан эрчим хүчийг ашигладаг. Шүүлтүүр солих хэрэгцээг арилгах нь урт хугацааны засвар үйлчилгээний шаардлагыг эрс багасгадаг байна.

Энэ төхөөрөмж нь ундны усны нөөц багатай, хомсдолд орсон газруудад маш хэрэгцээтэй бөгөөд байгалийн гамшгаас зугтсан дүрвэгсэд эсвэл урт хугацааны цэргийн ажиллагаа явуулж буй цэргүүдэд туслахад ашиглаж болох аж.

Categories
булангууд гадаад мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Хятад улсын сансарт хөөргөсөн пуужингийн үлдэгдэл далайд унав DNN.mn

Хятад улсын өнгөрсөн ням гаригт сансарт хөөргөсөн пуужингийн ашиглалтаас гарсан эх бие энэ амралтын өдрүүдэд дэлхийн гадарга дээр унахаар байгааг мэргэжилтнүүд хэдэн өдрийн өмнөөс анхааруулж байсан юм.

Таамаг ёсоор Long March 5B пуужингийн үлдэгдэл өнгөрсөн шөнийн 00:45 цагт Энэтхэгийн далайн харалдаа дэлхийн агаар мандалд орж ирснийг АНУ-ын сансрын зэвсэгт хүчин мэдээлжээ.

Үүнээс цааш дэлгэрэнгүй мэдээллийг Хятадын талаас авахыг тус байгууллага хүмүүст зөвлөсөн байна. Удалгүй Хятадын сансар судлалын агентлаг пуужингийн үлдэгдэл агаар мандалд орж ирсэн координатын цэгийг Зүүн уртрагийн 119 градус, Хойд өргөргийн 9.1 градус гэж мэдээлжээ.

Пуужингийн эх биеийн ихэнх хэсэг агаар мандалд шатаж, үлдсэн хэсэг нь Филиппиний Палаван арлын зүүн талын Сулу тэнгисийн усанд унасан байна.

Хятадын мэргэжилтнүүдийн бүтээсэн хамгийн том пуужин болох Long March 5B өнгөрсөн Ням гарагт гурав дахь удаагаа сансарт хөөрөхдөө тус улсын дэлхийн тойрог замд байгуулж буй Тянлонь станцын гурван модулийн хоёр дахийг тээвэрлэж хүргэсэн юм.

Хятад улс 2021 оны дөрөвдүгээр сараас тойрог замын станцаа байгуулж эхэлсэн ба 2022 оны сүүлээр ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж буй.

Long March 5B пуужингийн өмнөх хоёр хөөргөлтийн дараа мөн үлдэгдэл бие нь дэлхийн гадарга дээр унаж байжээ.

Эхний пуужингийн үлдэгдэл нь 2020 оны тавдугаар сард Африкийн Кот Дивуар улсын нутагт унахдаа зарим барилга байшинг гэмтээсэн ч хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулаагүй юм. Хоёр дахь удаагаа Энэтхэгийн далайд унаж байжээ.

Хэдийгээр сансраас дэлхийд унаж буй пуужингийн үлдэгдэл, хаягдал ихэнхдээ агаар мандалд шатаж, хүн амын суурьшлын бүсэд унах магадлал маш бага гэдэг ч 23 тонн жинтэй Long March 5B пуужингийн хувьд эрсдэл арай өндөр юм.

Сүүлийн жилүүдэд сансрын хаягдлыг жолоодлого, хяналтгүйгээр дэлхийд унагах явдлыг олон улсын хэмжээнд шүүмжлэх болсон.

АНУ-ын сансар судлалын байгууллага NASA пуужинг олон жижиг хэсэгт задардаг бүтэцтэй байхаар зохион бүтээхийг Хятад болон дэлхийн бусад улс орнуудад уриалж, өөрөө ч энэ чиглэлд нэлээд хөрөнгө оруулж байгаа юм.

Эх сурвалж: BBC

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: “Бүх зүйлийн арга олддог” DNN.mn

Энэ удаа уншигчдадаа “Болор судар” хэвлэлийн газраас орчуулан гаргасан зохиолч Мари Форлеогийн “Бүх зүйлийн арга олддог” номын тухай ярьж өгье. Ном хэвлэгдсэн даруйдаа Нью Йорк Таймсын шилдэг борлуулалттай номын жагсаалтыг тэргүүлсэн юм. Тус ном нь “Тропикана жүрж”, үр дүнд хүргэх төлөвлөгөө, итгэл үнэмшлийн ид шид, шалтгийг үгүй хий, айдсыг даван туулах нь, мөрөөдлөө тодорхойл, бэлэн болохоосоо өмнө эхэл, төгс төгөлдөрт бүү тэмүүл зэрэг 10 хэсгээс бүрдэнэ. Уг номд бүх зүйлийн арга олддог хэмээх итгэл, сургаалын ачаар урам авч амьдралдаа тохиолдсон хүнд сорилтыг даван туулсан эгэл хүмүүсийн түүх олон бий. Юу ч тохиолдсон учрыг нь олох, оногдсон тавилангийнхаа эзэн болоход шаардлагатай бүхэн бидэнд байгаа тухай өгүүлнэ.

Өөрийн төлөө болон бусдын төлөө бодитой зүйл бүтээх хүчийг оюун ухаан л бидэнд өгдөг. Учир нь материаллаг ертөнцийн бүх зүйлс оюун санааны түвшинд үүсдэг. Бидний оюун ухаанд үүсээгүй зүйл энэ ертөнцөд оршдоггүй. Хүмүүс бид санаа, төсөөллөө амьдралд хэрэгжүүлэх заяагдмал бүтээгчид. Аливааг бүтээх үйл явцыг дараах байдлаар хураангуйлан томьёолж болно. Итгэл үнэмшил – бодол – мэдрэмж – зан төлөв – үр дүн байна. Аливаа асуудлыг шийдэх эсвэл мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд бид хамгийн эхэнд итгэл үнэмшлээ өөрчлөх ёстой аж. Итгэл үнэмшил өөрчлөгдөхөд бүх зүйл дагадаг байна.

Ахиц дэвшлийн зам олонхын төсөөллөөр шулуун байдаг бол бодит байдал дээр зорилго биелэх цэгт хүрэхэд асар их замыг туулдаг. Унаж босохоос бүү ай, харин алдаа оноогоо хэрхэн бүтээлчээр ашиглах, юу сурч болохыг судал. Нэг алхам урагшлаад дөрвөн алхам ухрах шиг санагдана. Таны бүтээж, хүрч, туулж, мэдрэхийг хүссэн зүйлс бодсоноос тань илүү удаан биелэх магадлалтай. Чадвар болон амбицын хоорондох зайг арилгах арга зам бол төгс төгөлдөр байхад бус ахиц дэвшил гаргахад анхаарах тухай уг номд гарна. Ихийг сурч мэдэх хүртлээ чадлынхаа хэрээр хичээ, ихийг сурч мэдсэн бол улам шаргуу зүтгэ. Өөрийн амьдралдаа хийж буй ахиц дэвшил бүр нь танд бүтээлч сэтгэлгээг суулгах аж.

Дэлхий дээр шалтаг хэлдэг, үр дүн гаргадаг хоёр төрлийн хүн бий. “Би үүнийг мэднэ ээ” гэж бодохын оронд, “Би үүнээс юу сурч болох вэ” гэж өөрөөсөө асуугаарай. Итгэл үнэмшил өөрчлөгдөх дургүйн учир нь бид юмсыг буй янзаар нь биш, өөрсдийн үзэмжээр хардагт байдаг аж.

Мөн номд цагаа дэмий үрснээр ямар боломжуудыг алдах талаар ч өгүүлэх юм.

Уг номд айдсыг даван туулах талаар маш энгийнээр өгүүлнэ. Энэ хорвоод айх зүйл нэгээхэн ч үгүй, харин ойлгох ёстой зүйл л бий. Ирээдүйд бага айхын тулд одоо ихийг ойлго. Айдас бол таны дайсан биш. Айдсыг дайснаа болгох нь маш том алдаа. Өөрийгөө өөрчил.

Уг номд өгүүлдэг үзэл баримтлалуудаас хуваалцвал бусдын бодол санаанд анхаарал хандуулах тусам та тэдний эрхшээлд орно. Таны мэдрэмж яагаад ч бусдын бодлоос шалтгаалах ёсгүй, сэтгэл хөдлөлийг тань хянах хүчийг хэнд ч хэзээ ч бүү өг. Аливаад авах гээхийн ухаанаар ханд. Хүн танд шийдэлд чиглэсэн шүүмж дүгнэлт өгөх үед хэтэрхий сул дорой байвал зарим мэдээллийг сонголгүй орхин, суралцаж чадахгүй юм. Шүүмжлэлээс үнэ цэнийг бий болгож чадахуйц хүчтэй бай. Түүний хэлж ярьснаас юу нь үнэн байж болох вэ, өсөж хөгжих, илүү сайн хийдэг болохын тулд ашиглаж болох зүйл байна уу зэрэг асуултууд танд туслах аж.

Сэдэв бүрийн үргэлжлэл болгож дадал болгох тактикуудаас ч зохиолч хуваалцана.

Бүх зүйлийн арга олддогийг батлах түүхүүдээс яривал “Мансуурах донтой, өрөнд баригдсан, амиа хорлох тухай боддог, сэтгэл санаа нь гүн хямарсан зэрэг олон асуудалтай Ула гэгч бүх зүйлийн арга олддог сургаалын ачаар хорт зуршилгүй, өргүй эрүүл болсон” тухай “27 настайдаа хөхний хорт хавдартай тэмцэхийн хажуугаар гэр бүлийнхээ бизнесийг татварын асуудлаас ангижруулж, орлогоо гурав дахин нэмэгдүүлсэн бүсгүй” зэрэг түүх гарна. Шаргуу хөдөлмөр, тууштай байдалд бүх зүйлийн арга олддог байна.

Энэхүү номыг уншсанаар та үр дүнд хүрэхэд туслах зорилготой “Сурснаа хэрэгжүүлэх дасгал”, дадал болгох дүрмүүд зэрэг олон сонирхолтой зүйлсийг хийх боломжтой юм.

Categories
булангууд мэдээ онцлох-нийтлэл томилолт туслах-ангилал

ТОМИЛОЛТ: Үндэсний урлаг, өв соёлоо олон улсад гайхшируулж чадсанаараа гадаадын жуулчдыг илүү ихээр татах боломжтой гэв DNN.mn

– “POWERFUL” ОЛОН УЛСЫН НААДАМД МОНГОЛЧУУД ДЭД БАЙРТ ШАЛГАРЛАА-

Азийн орнуудын үндэсний хэв шинжийг тодорхойлдог 30 гаруй жилийн түүхтэй томоохон фестивалиудын нэг “Powerful international Festival” энэ жил БНСУ-ын Тэгү хотноо амжилттай зохион байгуулагдаж өндөрлөлөө. Энэхүү фестивальд оролцсоноороо тухайн улс өөрийн үндэсний хэв маяг, соёлын өв, үндэсний урлагаа олон улсад танилцуулах, сурталчлах томоохон ач холбогдолтой наадам билээ. Дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлын нөлөөллөөс болоод тус наадам өнгөрсөн хоёр жил зохион байгуулагдаагүй. Харин энэ жил баяр наадмын өмнө Солонгос улсын Тэгү хотод амжилттай болж өндөрлөлөө. Олон улсын энэхүү наадмын онцлог нь хотын төвийн томоохон автозамын хөдөлгөөнийг түр хааж, хаасан тэрхүү зам дээр нь оролцож буй улс орон өөрсдийн үндэсний онцлогийг харуулсан жагсаал, урлагийн үзүүлбэр, ардын урлагийн тоглолтуудыг тухайн хотын иргэдэд болон олон улсад таниулах зорилгоор зохион байгуулагддаг Азийн соёлыг илтгэсэн томоохон наадмуудын нэг билээ Энэхүү наадамд монголын 104 тоглогч, оролцогч маань уран нугаралт, бий биелгээ, галтай үзүүлбэр, морьтой үзүүлбэр, цамын бүжиг гээд олны хэсэгт монгол үндэстний хувцас гоёлын баялаг соёлоос дэлгэсэн зохиомж нь содон байлаа.

Монгол үндэстний соёл урлагийг юу тодорхойлдог ёстойг бүгдийг богино орон зайд багтааж үзүүлэв.

Сингапураас гэхэд таван баг хамтлаг орж байх бөгөөд, эрэгтэй гоцлолтой таван эмэгтэй тойруулан бүжих зохиомж нь монголын хип хоп дууны аянд бараг монгол шахам дээлтэй машид уян налархай, сэтгэл хөдөлгөм хөдөлгөөний нийлэмж байсан. Бүжигнээс гадна түүний ард дэвссэн монгол аялгуу нь илтэд үзэгчдийн сэтгэлийг хөдөлгөж байлаа. Энэчлэн улс үндэстэн бүрийн бүжиг наадам өөрийн давтагдашгүй хэв шинж, соёл, загварыг агуулсан байх тусам хөгжөөн дэмжигчдийн реакц их байх аж.

Улмаар нийт найман орны 80 гаруй багийн 3000 оролцогчид оролцсон тус наадмаас Монгол Улсын баг хоёрдугаар байрт шалгарч, Азидаа томоохон амжилт гаргалаа. Тус наадамд Солонгос, Малайз, Индонез, Филиппин, Хятад, Сингапур зэрэг улсын багууд тогтмол амжилттай оролцдог бол энэ жил Монголын баг, хамт олон, уран бүтээлчид хийсэн, сурталчилсан уран бүтээлийн тоглолтуудаараа хоёрдугаар байрт шалгарсан нь том амжилт гэдгийг зохион байгуулагчид онцолж байсан юм. Энэхүү арга хэмжээнд Монгол Улсынхаа нэрийг гаргаж оролцоно гэдэг бол гадаадын жуулчдыг эх орондоо татах томоохон боломжуудын нэг билээ. Тэр утгаараа хоёр жил завсарлаад зохиогдож буй энэ жилийнхэд БОАЖ-ын сайд Б.Бат-Эрдэнэ бодлогын дэмжлэг үзүүлэн Солонгос-Монголын соёл-эдийн засгийн хөгжлийн төв” дарга Нам Сан Тэ гол санаачлагчтай хамтран ажиллаж, УБТЗ ХНН-ийн Аялал жуулчлалын төвийн дарга Б.Хажидмааг төлөөлүүлэн оролцуулсан нь аялал жуулчлалын шинэ сэргэлтийн хүрээнд хийгдсэн нэгэн том алхам гэдгийг онцолж байв. Уг арга хэмжээг Солонгос улсад кино нэвтрүүлгийн найруулагчаар магистр хамгаалсан Б.Алунгоо Ерөнхий найруулагчаар ажиллаж зохион байгууллаа.

“ЧИНГИСИЙН МОНГОЛ” МОРЬТОЙ ҮЗҮҮЛБЭРИЙГ ҮЗСЭН АЗИЧУУД СЭТГЭЛ ХӨӨРЛӨӨ БАРЬЖ ЯДАН, МОНГОЛД ОЧИХ ХҮСЭЛТЭЙ БАЙГААГАА ИЛЭРХИЙЛЖ БАЙЛАА

Наадмын тухайд тодорхойлж хэлбэл манай улсаас цирк, үндэсний зан үйл, ёс, ардын урлаг, үндэсний хувцасны загвар зэргийг сурталчилсан тоглолтоо жагсаалаар явж үзүүлэн танилцуулсан юм. Тухайлбал, Үндэсний урлагийн Түмэн эх чуулга, морин циркийн баг, 35 хүнийг удирдан чиглүүлсэн уран бүтээлийн ГОО нэгдэл, Цагдаагийн Сүлд чуулгын бүжигчид, Цамын багууд урилгаар оролцжээ. Монгол Улс гэж ямар улс, үндэстэн байдаг вэ гэдгийг олон улсад харуулсан томоохон наадам болсон.

Энэхүү наадамд оролцож, амжилт гаргасан зарим уран бүтээлчдийн сэтгэгдлийг хүргэе.


Уран нугараач Г.Мөнх-Оргил: -Анх удаагаа ийм том наадамд оролцож байна. Манай багийн хувьд уран нугаралтын үзүүлбэрээр оролцож амжилт гаргалаа. Олон улсын томоохон фестиваль гэдэг утгаараа маш олон орны мундаг жүжигчид, уран бүтээлчид, авьяастнууд оролцдог юм байна. Тэр бүгдээс туршлага судалж, өөрийн орны болон бусад орны үндэсний хэв маягийг таньж авсан сайхан наадам боллоо. Солонгост болж байгаа гэдэг утгаараа их ойр санагдсан. Энд манай монголчууд их олуулаа байдаг юм байна гэдгийг харлаа. Солонгос дахь монголчууд маань ч биднийг хараад үнэхээр их баяртай байх шиг байна. Эх орноо санасан, үндэснийхээ соёл, онцлогийг таниулах гэж зорьдог, мөрөөддөг монголчуудын хүсэн хүлээдэг наадмуудын нэг гэж бодож байна.

Солонгос дахь Монгол бүжгийн сургуулийн багш Н.Сувдсүрэн: -Маш сайхан арга хэмжээ болсон. Монголчууд олуулаа оролцлоо. Үндэсний урлаг, соёлын өвөө үнэхээр гайхуулж чадлаа. Бүх үзүүлбэрүүдээрээ энэхүү наадамд өнгөлж, монголчууд бид багийнхаа дүнгээр дэд байранд шалгарсан нь үнэхээр гайхамшигтай.

Морин циркийн ахлагч Соёлын тэргүүний ажилтан Б.Батбаяр: -Морьтон монголчууд гэдгийг Азид болон олон улсад үнэхээр таниулж, баталж харуулж чадсан болов уу гэж бодож байна. Биднийг үзсэн үзэгчдийн дэмжлэг, гайхширал, хөөрч баясаж байгаа эмоцоос энэ бүхэн тодорхой харагдсан” гэлээ.

Энэхүү үндэсний хэв маягийг харуулсан “Хүчирхэг үндэстэн” нэртэй олон улсын наадамд оролцох сонирхолтой улс орны тоо жилээс жилд нэмэгдэж буйг зохион байгуулагчид онцлон ярьж байв. Учир нь тус наадамд оролцсоноороо өөрийн орны үндэсний урлаг, өв соёл, онцлогийг олон улсад сурталчлахаас гадна гадаадын аялал жуучлалыг татах томоохон наадамд гэж үздэг байна. Тиймээс энэ жил тус наадамд манай улсын Аялал жуучлалын яам онцгой анхаарч, дэмжлэг туслалцаа үзүүлсэн билээ. Цаашид энэхүү арга хэмжээнд Монголынхоо уран бүтээлчид, үндэсний өв соёлыг тээгчдийг түлхүүтэй оролцуулж, цар хүрээг нь нэмэгдүүлж, гадаадад Монголынхоо онцлог, түүх, ёс заншлаа түгээн сурталчилснаараа гадаадын жуулчид, гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг илүү татах боломжтой ажээ.

Б.НЯМДОРЖ

Categories
булангууд мэдээ нийгэм шинжлэх-ухаан-технологи

Харь гаригийн хөрсний дээжийг 2033 онд анх удаа дэлхийд авчирна DNN.mn

Харь гаригийн хөрсний дээжийг тээвэрлэсэн анхны хөлөг 2033 онд дэлхийд газардах болсныг АНУ, Европын сансар судлалын байгууллагууд өчигдөр мэдээлжээ.

NASA-гийн Perseverance нэртэй робот станц одоо Ангараг гарагийн хөрснөөс дээж цуглуулж байгаа юм.

Олон тэрбум жилийн өмнө оршиж байсан эртний нуурын сав газраас уг дээжийг цуглуулж байна.

Хэрвээ авсан дээжээс бичил организмын ул мөр олдвол Ангараг гарагт өмнө нь амьдрал оршиж байсны баталгаа болох юм.

АНУ-ын NASA, Европын Сансрын Агентлаг хоёр Ангараг гарагаас нийт 30 хэсэг дээжийг дэлхийд авчрах Mars Sample Return хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлж байна.

2030 оноос өмнө дээж тээвэрлэх хэд хэдэн хөлгийг Ангарагт илгээх юм.

Одоогоор талууд хөлгийн дизайн боловсруулах үе шатаа дуусах дөхөж байгаа ажээ.

Хөлөгт тээвэрлэгдэх Mars Ascent Vehicle пуужин нь Ангарагийн гадаргаас буцаж сансарт хөөрсөн анхны техник болох юм. Цуглуулсан хөрсний дээжийг тээвэрлэсэн энэ пуужин 2031 онд Ангарагаас хөөрөхөөр болжээ.

Түүнийг Ангарагийн татах хүчнээс гармагц Earth Return Orbiter нэртэй хөлөг тус гарагийн тойрог замд дээжийг хүлээж аваад дэлхий рүү тээвэрлэх гэнэ.

Earth Return Orbiter дэлхийд ойртож ирснийхээ дараа Earth Entry Vehicle нэртэй газардагч станцыг өөрөөсөө салгаж, тойрог замд оруулах юм байна.

Ингээд Ангарагийн хөрсний дээжийг хадгалсан Earth Entry Vehicle станц 2033 онд дэлхийд газардах ажээ.

Эх сурвалж: CNN

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

СОНИНЫ АРЫН НҮҮР: Дуут дохиог зохистой хэрэглэж хэвшвэл хэрэгтэй сэн DNN.mn

Замын хөдөлгөөний дүрэмд зөвхөн зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэхэд дуут дохиог хэрэглэх талаар тодорхой заасан байдаг. Өнөөдөр нийслэлд замын хөдөлгөөнд оролцож буй жолооч нарын хэдхэн хором хүлээх зуурт л ёнгинотол сигналддаг муухай зуршилтай болчихож. Гэрлэн дохион дээр зогсож байхад л цэхэлзэж хараад л сигналдана. Бусдын тав тухыг алдагдуулж байгаадаа санаа зовсон шинж тэдэнд огт алга. Нэг удаагийн гэрлэн дохиогоор багтаж ороогүйдээ хорсож дуут дохиогоо чарлуулж байгаа нь биеийн хэлэмжээс нь илт харагдана.

Хамгийн хорлонтой нь амралтын цагаар хороолол дунд дуут дохиогоо дахин дахин чарлуулна. Өтгөс, нялхас, өвчин зовлонтой нэгэн амарч байгааг ухамсарлах соёл тэдэнд үгүй. Даралт ихтэй нэгэн бол харвалт өгчихөөр л дуут дохиог хангинуулна. Амралтын цагаар тэр шүү дээ. Ингэж бусдын амгаланг алдагдуулдаг жолооч хаа сайгүй тааралдах юм. Тээврийн цагдаагийн албаны урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга Б.Очирбатын онцолж байгаагаар бол жолооч нарын дүрмийн мэдлэгтэй холбоотой гэнэ. Жолооч бэлтгэж буй курсуудын хөтөлбөрт дуут дохиог зөв зохистой хэрэглэх тухай хичээл хэрэгтэй байгааг тэрбээр онцолсон. Дуут дохиог зөв зохистой хэрэглээд хэвшчихвэл “Аз жаргалтай Улаанбаатар”-ын статуст нэг алхмаар ч болов дөхөх юм даа.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

СОНИНЫ АРЫН НҮҮР: Ковид, дайн нэгэн цагт дуусна, тэр үед ядаж Дарханы замтайгаа байхсан DNN.mn

Хэсэг хугацаанд орсон борооны улмаас Дарханы замын хамгийн гайгүй яваа гэсэн хэсэг нь хуулраад, замыг нь хаачихсан бололтой. Уг нь энэ зам дээр холбогдох яамных нь дэд сайд нь билүү бараг л очиж байрлаад байнгын хяналт дор үйл ажиллагааг нь өдөр шөнөгүй хянаад явах юм болоод байсан. Гэтэл нөхцөл байдал муухан байгаа тухай олон нийтийн сүлжээгээр зураг хөрөгтэйгээ байнга л гарч байх боллоо. Уг нь бол салбарын яам нь энэ асуудал дээр дориухан шийд, шийдвэр гаргаад, хамтрах газар байвал хамтраад хурдан дуусгачихвал хаа хаанаа амар баймаар. Гэтэл тийм биш ажээ. Дарханы замаас болж иргэд аж ахуйн нэгжүүдэд учирч байгаа шууд болон шууд бус хохирлын талаар ямар нэгэн тооцоо ч байхгүй. Машины нэг дугуй бөөрөөрөө задрахад л тухайн жолоочид эдийн засгийн хувьд багагүй хохирол учирна. Дарханы зам угтаа их л ач холбогдолтой чухал зам гэж дарга болгон шахуу ярьдаг. За тэр ач холбогдол энэ тэрийг нь тооцохоо больё гэхэд хэдэн зуун салаа зам бий болоод ойр тойрны байгаль орчны байдал утгаараа аймшиг болж байгаа. Ер нь эхнээсээ хуучин замыг нь яагаад хуулчихсан, түр замуудаа яагаад олигтой тавиагүй вэ гээд тухайн үед тийм мунхаг шийдвэр гаргасан эрх мэдэлтнүүдэд хариуцлага тооцох хэрэгтэй санагддаг. Тухайн үед нэг багцад эрх өгсөн хүн нь ажлаас гараад явсан учраас хариуцлага тооцох боломжгүй гэж сайд нь Ерөнхий сайдад танилцуулж байсан. Тэгвэл ганц ч тэр биш хариуцлага алдсан, ажлыг удаашрахад нөлөөлсөн этгээдүүдийг олоод хариуцлага тооц л доо.

Бараа бүтээгдэхүүн зөөх том машинуудаас эхлээд хүн зөөдөг жижиг машинууд гээд хойшоо зүгтэй бүх машин үүгээр л өнгөрдөг. Эдийн засаг талаасаа бараа бүтээгдэхүүний эргэлтийн гол зангилаа болсон замаа тавьж дөнгөхгүй бол эдийн засгаа сэргээнэ барина гэж ярих утгагүй санагддаг. Ковид, Орос-Украйны асуудал хэзээ нэгэн цагт төгсгөл болно. Тэр үед гол зангилаа зам ч үгүй, шороо манаргаад байж байвал үнэхээр хэрэг алга даа. Бараа таваарын эргэлт харьцангуй бага байгаа энэ үедээ Дарханы замаа босгоод авбал хаа хаанаа чухлаас чухал. Гэхдээ зам дууслаа гэж шоудаад, маргааш нь орох бороонд хуулраад унавал зам байхын хэрэгтэй ч юм уу л гэж бодогдох юм.