Нийт 30 221 532 км² газар нутагтай Африк тив нь хүн амын тоогоор Евроазийн дараа орно. Дэлхийн 6%, хуурай газрын 20,4 %-ийг эзэгнэх энэ тивд нийт 62 үүнээс 54 нь газар нутгийн ямар нэг маргаангүй тусгаар тогтносон улс юм. Монголчууд бидӨАБНУ-аас бусад Африкийн улсуудыг муу муухайн жишээ болгон ярьдаг болоод удаж байгаа билээ. Гэтэл энэ тивийнөнгөрсөн жилийн эдийн засгийн үзүүлэлтээрөнөөх ӨАБНУ маань тивийнхээ “Айргийн тав”-д ч багтаж чадаагүй байна. Олон улсын нэр хүндтэй хэвлэлүүд“Африкийн арслан улс”-ууд удахгүй “Азийн бар”-уудыг гүйцэж түрүүлнэ гэж бичдэгболоод чамгүй хугацаа өнгөрлөө. “Азийн бар” улсын нэг Өмнөд Солонгос улс20 жил эдийн засгийн өсөлтөө 7%-д барьж өнөөгийн хөгжил, дэвшилд хүрсэн. Тэгвэл “Африкийн арслан улс”-уудад энэ үзүүлэлт сүүлийн 10 жилд 5-12% байна. “Баялгийн хараал”-аас энэ улсууд яаж гарч яагаадбиднээс эдийн засгийн хөгжлөөрөө ингэж хол тасраад явчихав аа?! Үүний шалтгааныг холоос хайх хэрэггүй. Хөгжлийн үзүүлэлтээр тивийнхээ эхний 10-т ч орж чадаагүй боловчэдийн засгийн жилийн өсөлт нь тогтмол 5-7%, нэг хүнд оногдох ДНБ 3000 ам.доллар байгаа Танзан улс л гэхэд бидэнтэй адил,дэлхийн 183 улсыг нэгтгэдэг “Зэрлэг амьтан ба ургамлын аймгийн ховордсон зүйлийг олон улсын хэмжээнд худалдаалах тухай конвенц/CITES/”-ийн гишүүн улс. Ялгаа нь Танзан улс жилд дэлхийн нэн ховор амьтан ирвэсийг гадаадын анчдаарагнуулах 500 эрх/квот/-тэй байна. Харин монголчууд бид юун зохистой ашиглан нэн ховор амьтны тоо толгойгхамгаалж, гадаадын анчдаарагнуулахолон улсын квот авч валют олох, мал идсан ирвэс агналаа гэж малчнаа шоронд хийгээд сууж байна. Танзан улс CITES-ийн“Байгаль
CITES national export quotas
Bottom of Form
United Republic of Tanzania
|
Mammalia |
|||||||
|
Species |
Quotas |
Unit |
Specimens |
Listing |
Date |
Quota |
Year |
|
Panthera pardus |
500 |
– |
trophies. [Note: see Resolution Conf. 10.14 (Rev. CoP16)] |
I |
06/03/17 |
2017 |
|
хамгаалах гэж зохистой ашиглахыг хэлнэ. Зохистой ашиглах гэж байгаль хамгаалахыг хэлнэ” гэсэн олон улсын зарчмыгамьдралд хэрэгжүүлж чадаж байна. Харин монголчууд бид олон улсаас зөрж “Байгаль хамгаалах гэж харамлахыг хэлнэ” гэсэн зарчмыг гайхалтай сайн хэрэгжүүлж нэн ховор байтугай элбэг амьтнаа ч зохистой ашиглаж чадахгүй сууцгааж байгаа билээ. Яагаад бид муу муухайн жишээ болгоод байсан африкчуудаасаа хол хоцорчихсон гол шалтгаан нь ердөө л энэ. Ингээд “Африкийн арслан улс”-ынайргийн тавынх нь эдийн засгийн байдалтай товч танилцъя.
5. Ботсван улс
Шуудхан хэлэхэд Африкийн өмнөдөд орших энэ улсад унаган байгаль гээд байх юм байхгүй бас туйлийн онцгүй цаг ууртай. Газар нутгийнх нь 70%-ийг Калахаарын цөл эзэлдэг болоод тэр. Гэвч нэг хүнд оногдох ДНБ 17 042 ам.доллар. Жилийн ДНБ-ний эдийн засгийн өсөлт тогтмол 7%. Эдийн засгийн гол эх булаг нь алмааз олзворлолт. Очир алмаазнаас гадна алт, мөнгө, цагаан алт, хүхэр, асбест, нүүрс, бром, таалк, хром, уран олзворлодог. Уул уурхай нь ДНБ-ний 45%, аж үйлдвэр нь 33%, хөдөө аж ахуйд хүн амын 16% ажиллажДНБ-ний 1,8%-ийг бүрдүүлдэг.
Ботсван улсын нийслэл Габорон хот
4. Габон улс
Францын колони байсан Төв Африкийн энэ улс 1960 онд тусгаар тотнолоо зарласан бөгөөд албан ёсны хэл нь франц. Атлантын далайн эрэгт Экваторын шугамд ойрхон орших тулхалуун орны ойгоор баялаг. Хүн амын 80% нь хотод амьдардаг. Үнэт ойгоос гадна байгалийн хий, нефть, уран, мангаан олзворлоно. Нэг хүнд оногдох ДНБ 19 056 ам.доллар. Жилийн ДНБ-ний өсөлт 7%.
3. Маврикий улс
Мадагаскар арлын зүүн талд орших Маврикийн аралд оршдог улс. Жинхэнэ солонгорсон эдийн засагтай улс гэж хэлж болно.Оффшор улс болсноор банкны үйл ажиллагаанаас үлэмж ашиг олдог бөгөөд энэ улсад өмнөд Африкийн улсуудад болон Энэтхэгт зориулан үйл ажиллагаа явуулдаг 9000 гадны компани ажилладгаас гадна 32 мянган оффшор компани бүртгэгдэн үйл ажиллагаа явуулдаг. Гадны хөрөнгө оруулалтыг маш амжилттай татдаг. Хүн амын 9% нь хөдөө аж ахуйд, 30% нь аж үйлдвэрт үлдсэн 61% нь үйлчилгээний салбарт ажилладаг.Ажилгүйдэл хүн амын 2%-ийг эзэлдэг.Саахарын нишэнг тариалж ДНБ-ний 4/1%-ийг бүрдүүлдэг.Мөн загас агнуур боловсруулалт эрхэлдэг. Нэг хүнд оногдох ДНБ 20 422 ам.доллар. Жилийн ДНБ-ний өсөлт 7,5%.
2. Сейшелийн арал улс
Мадагаскаар арлын зүүн хойд талд орших энэ улс 2008 оны эдийн засгийн хямралаас сургамж авч шаардлагатай тодорхой салбаруудад инноваци амжилттай нэвтрүүлсэнээр тансаг байгаль, цаг агаараас гадна, дэд бүтэц, аюулгүй байдал, хүний хөгжлийн индексээр олон улсад гайхагдах болсон. Өнөөдөр эдийн засгийн боломжтой болсон болохоор нефть, байгалийн хийн эрэл хайгуулыг эрчимжүүлж эдийн засгаа тэлэх бодлого барих болсон. Эдийн засгийн гол орлого нь аялал жуулчлалаас бүрддэг. Нэг хүнд оногдох ДНБ 27 602 ам.доллар. Жилийн ДНБ-ний эдийн засгийн өсөлт 5%.
1. Экваторын Гвиней улс
Атлантын далайн Экваторын бүсэд орших Гвиней улсыг нефтийн эзэнт улс гэхэд хэлсдэхгүй. Газрын тосны арвин их баялгаас гадна Европ болон Америк тиврүү нефть зөөвөрлөх газарзүйн ашигтай байрлал нь энэ улсад эдийн засгийн асар их боломж олгодог. Ажилчдын дундаж цалин аль хэдий нь 1000 ам.доллараасдавсан болохоор цагаачид олонтой. ДНБ-ний нийт болон нэг хүнд оногдох үзүүлэлтээр дэлхийд24-т жагсдаг. Энэ нь ОХУ, Испани, Израилиас гаднаАнгли, Франц, Итали улсуудыг ардаа орхисон гэсэн үг. Нэг хүнд оногдох ДНБ 38 639 ам.доллар. Жилийн ДНБ-ний өсөлт тогтмол 12 %.
Г.АМАРСАНАА