“Балдорж” шагналын 2014 оны шилдэг 10 сэтгүүлч
1. МҮОНТ-ийн сэтгүүлч Б.Оюунчимэг “Чингүүн” баримтат кино, “Аман түүх” соёлын өвийн баримтат цуврал
2. “Үндэсний
шуудан” сонины сэтгүүлч Г.Отгонбаяр “MCS-ийн Оджаргалыг дэмжье”, “Дэлхийн төвөөс татах геополитик”
3. “Үндэсний
шуудан” сонины сэтгүүлч С.Гандөл “Гурван сая дахь иргэнээ хүлээж авахад бэлэн үү” цуврал нийтлэл
4. “Өнөөдөр”
сонины сэтгүүлч Т.Энхбат “Доллараар цангаах Золжаргалын стратеги”, “Шинэ төмөр зам тавих хүсэл ба шинэчлэлийн тэргүүний хясал”
5. МҮОНТ-ийн сэтгүүлч Р.Хонгорзул “Сэрүүн Сэрхрээний эзэд”, “Хүйн холбоо сүүн хэлхээ” нэвтрүүлэг
6. “Гэрэг”
сэтгүүлийн сэтгүүлч Ж.Тэгшжаргал “Тань руу нүүж явна”, “Нас бол тоо, ер нь юу ч биш” нийтлэл
7. “Үнэн”
сонины сэтгүүлч Х.Пүрэвтогтох “Хэрэв Сото үнэн бол бид яах юм” нийтлэл
8. “Өдрийн
сонин”-ы сэтгүүлч Б.Цэцэгдэлгэр “Дүүгээ аврахын тулд долоон настай охин голоо тасартал тэмцжээ”, “Тувад монгол бүсгүйг шатаасан хэргийн мөрөөр” эрэн сурвалжилсан цурвал сурвалжлага
9. “Өнөөдөр”
сонины сэтгүүлч Д.Заяабат “Төрийн алба төрлийн алба болсон уу” цуврал нийтлэл
10. “Гэрэг”
сэтгүүлийн сэтгүүлч У.Бямбаням. “Зарлаагүй дайны төгсгөл буюу командлагчийн урвалт”, “Монголын нэн шинэ үеийн нэг өдөр” нийтлэл
Сэтгүүлзүйн шилдэг
бүтээл шалгаруулах “Балдорж” шагналын 2014 оны эздийг тодруулах ёслолын ажиллагаа
өчигдөр боллоо.
Монголын сэтгүүл зүйн
нэрт зүтгэлтэн Ц.Балдорж агсны төрсөн өдөр есдүгээр сарын 20-ны өдөр тохиодог бөгөөд
энэ өдөр Монголын сэтгүүлзүйн сор болсон бүтээлийг бичиж, туурвиж байгаа сэтгүүлчдийн
бүтээлийг үнэлдэг уламжлалтай болоод зургаа дахь намраа үдэж буй юм.
Уламжлал болсон энэхүү
ёслолын ажиллагаанд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, Монголын Улсын 26 дахь
Ерөнхий сайд С.Баяр, УИХ-ын гишүүн М.Батчимэг, Су.Батболд, Г.Уянга, О.Содбилэг нарын
төрийн түшээдээс гадна Монголын сэтгүүлзүйн үе үеийн түүхийг бүтээгч сэтгүүлчид
хүрэлцэн ирсэн байв.
Шагнал гардуулах ёслолын
ажиллагааг Ц.Балдорж сангийн Удирдах зөвлөлийн гишүүн, Ерөнхий сайд асан С.Баяр
нээж үг хэлсэн бөгөөд тэрээр “Балдорж бол Монголын сэтгүүлзүйн түүчээ тогоруу, чөлөөт
сэтгүүлзүйн гэрэлт тугийг баригч, Монголын хэвлэл мэдээллийн аливаа шинэ бүхний
шанг анхлан татагч байсан. Түүний гэгээн үйл, дундаршгүй бүтээл, хүсэл эрмэлзлэл
нь дуусашгүй оршихын хутаг оршиж байгаагийн илрэл нь энэхүү шагнал гардуулах ёслол”
хэБүтэн жилийн турш шалгаруулалт нь үргэлжилдэг энэхүү уралдаанд өнөө жил 76 сэтгүүлч 286 бүтээлээ нэр дэвшүүлжээ. Тэдгээр бүтээлүүдийг найман хүний бүрэлдэхүүнтэй шүүгчдийн баг шүүн тунгаасан аж.
Шагналд нэр дэвшүүлсэн сэтгүүлчдийн дунд 2008 онд анх зохион байгуулагдаж эхэлснээс хойш тасралтгүй оролцож буй сэтгүүлчид ч байсан юм.
Түүнчлэн зохион байгуулагчдын зүгээс өнөө жил бүтээлээ ирүүлсэн сэтгүүлчдийн талаас илүү хувь нь залуу сэтгүүлчид байгааг онцолж, Монголын сэтгүүлзүйд шинэ эрин үе ирсэн гэдгийг сануулж байна хэмээж байлаа. Мөн энэ удаа шагналд нэр дэвшсэн бүтээлүүдийн хувьд асуудал дэвшүүлсэн, эрэн сурвалжилсан нийтлэл ихэнх хувийг эзэлж байгаа бол улс төрийн, хөрөг нийтлэлийн төрлөөр бичсэн нийтлэл тун цөөн иржээ.
Тэдгээр 76 сэтгүүлчээс сүүлчийн шатанд шилдэг 30 сэтгүүлч тунаж үлдсэн бөгөөд тэднээс энэ орой шилдэг 10 болон Дэд байр, Гранпри шагналтан тодорсон билээ. Ингээд шагнал гардуулахад Гранпри шагналын эзнээр “Хүрээлэн” амьд ертөнцийн цуврал нэвтрүүлгийг бэлтгэж үзэгчдэдээ хүргэсэн уг төслийн ахлагч, гэрэл зурагчин У.Ганбаяр, сэтгүүлч М.Буянбадрах нар тодорлоо.
Харин дэд байрт “Өнөөдөр” сонины сэтгүүлч Х.Болормаа “Эрэлтэд дөрөөлж, эрээгүй аашилсан барилгынхан” нийтлэлээрээ шалгарсан юм.
Харин шилдэг арван сэтгүүлчийн нэгээр манай сонины эрэн сурвалжлах, тоймчдын албаны сэтгүүлч Б.Цэцэгдэлгэр эрэн сурвалжилсан цуврал сурвалжлагуудаараа тодорсон билээ.
Дашрамд хэлэхэд, манай сонины сэтгүүлчид энэхүү шагналд үргэлж тэргүүлэх байрт шалгарч ирсэн уламжлалтай билээ. Тодруулбал, 2011 онд манай сэтгүүлч Ж.Гангаа “Балдорж” шагналын Гранпри шагналын эзнээр тодорч байсан бол сэтгүүлч Н.Гантулга, Г.Дэлгэрцэцэг, Э.Хүрэлбаатар нар шилдэг сэтгүүлчийн шагналтан болж байлаа.
“Гранпри” шагналын эзэнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж уламжлал ёсоор шагнал гардуулсан бөгөөд Төрийн тэргүүн энэ үеэр “Би энэ ёслолд оролцохыг үргэлж боддог юм. Тиймээс ч жил бүр нэг гол санаа хэлэхийг хүсдэг. Өнөө өглөө бодож байхад энгийн санаа надад орж ирсэн. Ер нь Ерөнхийлөгчийн алба бол сэтгүүлчийн мэргэжилтэй их төстэй. Бусад мэргэжилд байдаггүй хоёр онцлог Ерөнхийлөгчийн болон сэтгүүлчийн ажилд байдаг. Ерөнхийлөгч гэдгийн цаана төрийн албанд зүтгэж байгаа олон хүнийг хэлж байгаа юм. Ижил төстэй хоёр зүйл нь сайныг дэмждэг, саарыг үл дэмждэг ажилтай. Энэ бол их хэцүү ажил гэж би хувьдаа боддог. Байнга сайныг бичээд сурталчилаад явахын хажуугаар болохгүй байгаа зүйлийг хэлж, засч, нэг ч гэсэн хүнд сайн сайхныг авчрахын төлөө зүтгэж явдгаараа та бүхний ажил их ойрхон юм байна гэж бодсон” хэмээсэн юм.
“Грапри” шагнал хүртсэн сэтгүүлч М.Буянбадрах: БИД ЭНЭ БИЕДЭЭ АХАДСАН ЗОРИЛГО ТАВЬСАН
–Анх нэвтрүүлэг хийх санаагаа хэрхэн олж байсан бэ?
-Монголынхоо байгаль, зэрлэг амьтдын санг монголчууд өөрсдөө бүрдүүлье гэсэн энэ биед ахадсан том зорилго тавиад бидний хэдэн нөхөд аялалдаа гарсан юм. Биднийг хээрээр гэр хийж, хэцээр дэр хийж явахад тусалдаг байгууллага хамт олон, найз нөхдөдөө баярлалаа. Бид Монголынхоо байгалийн сайхныг, зэрлэг амьтдын өнөөгийн байдлыг харуулсан нэвтрүүлгийг маань тухлан үзэж байгаарай. Энэ шагналын нэр хүндийг өндөрт өргөж явахын тулд хичээн ажиллаж болно.
Шилдэг сэтгүүлчээр шалгарсан “Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч Б.ЦЭЦЭГДЭЛГЭР: АХ, ДҮҮГИЙН ХАЙРЫГ МЭДДЭГ УЧИР СЭДЭВ МААНЬ НАДАД ИХ ОЙР БАЙСАН
–Шагнал авсан бүтээл болох эгч нь дүүгийнхээ амийг хэрхэн аварсан талаар бичихдээ та уйлж байсан гэдэг?
-Би өөрөө гурван хүүхэдтэй хүн. Манай хоёр хүүхэд хоорондоо гурван насны зөрүүтэй. Тиймээс ах нь дүүгээ хэрхэн хайрлаж, энхрийлж байдгийг мэдэж байсан болохоор надад их ойр байсан. Ааваар нь яриулаад бичиж байхад яг л миний хүүхдүүд шиг санагдаад, гурван хүү маань нэгнийхээ төлөө хэрхэн тэмүүлдгийг санаж бичсэн дээ. Миний нийтлэл гарсны дараа долоон настай охинд туслах аян нийгэм даяараа өрнөж, аав нь баярлалаа гээд уйлж байхад надад их сайхан санагдаж байсан. Ерөөс сэтгүүлч болсны маань зорилго биелэсэн юм шиг л санагдаж байсан. Энэ дашрамд, миний ийм амжилтад хүрэхэд үргэлж дэмжиж тусалж байсан “Өдрийн сонин”-ы хамт олондоо юуны түрүүнд баярлалаа гэдгээ хэлмээр байна.
Т.ГЭРЭЛМАА