Categories
мэдээ цаг-үе энтертаймент-ертөнц

Реппер Гинжин: “Энэ мөч” тоглолт кино шиг дөрвөн хэсэгтэй DNN.mn

Реппер Гинжин, Mrs.M нарын хамтарсан “Энэ мөч” тоглолт хоёр хоногийн дараа Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд болно. Энэхүү тоглолтын талаар Реппер Гинжин буюу Г.Гарьдтай ярилцлаа.


-Mrs.M-тэй хамтарсан “Энэ мөч” тоглолтыг тань үзэгч, фенүүд нь догдлол дүүрэн хүлээж байгаа болов уу. Тоглолтын бэлтгэл хэр хангагдав?

-Тоглолтын бэлтгэл ажил ийм хүнд байдгийг мэдээгүй. Төсөөлж байснаас илүү их бэлтгэл хийж байгаа. Үүний үр дүнд гоё тоглолт болно гэж найдаж байгаа учир ядарсан ч эрч хүчтэй байхыг хичээж байна.

-Сонсогчдодоо зориулсан шинэ уран бүтээл дуулагдах уу?

-Тоглолтод өмнө нь сонсож байсан, олны дунд хит болсон дуунуудаа толилуулна. Хэзээ ч тайзан дээр дуулж байгаагүй хуучны дуунуудаа амьдаар дуулна.

-Энэ тоглолтын найруулга бусад тоглолтоос юугаараа ялгарч чадах вэ?

-Манай тоглолт яг л кино шиг дөрвөн хэсэгтэй. Хэсэг болгон дээрээ өөр өөр өнгө аясыг илэрхийлж байгаа. Киноны концепцитэй гэдгээрээ давуу талтай. Тайзаа ч гэсэн кино театр шиг зассан. Тоглолтоо “Энэ мөч” гэж нэрлэсэн нь ч цаагуураа сувгаа соль гэсэн утгатай. Суваг сольж байгаа мэт мэдрэмжийг өгөх байх гэж бодсон юм.

-Таны урлагт хайртай болсноос хойш хамгийн их дурлаж, сонсдог байсан ямар хамтлаг, дуучид байдаг вэ?

-Өөрийгөө л дурлаж, хайрлаж сонсдог(инээв). Надад таалагддаг, сонсдог дуучид маш их байгаа. Гэхдээ тэгж их шүтээд миний шүтээн гэж боддог хүн байхгүй ээ.

Уран бүтээлийг нь хэсэг сонсож байгаад л хувьсаж, өөрчлөгдөнө. Зарим хүнээс асуувал тэр дуучин гээд хэлэх л байх. Надад одоогоор онцолж хэлэх уран бүтээлч байхгүй.

-Хамгийн дурсамжтай бүтсэн бүтээлийнхээ талаар яривал?

-Бүх л дуунууд маань миний хувьд дурсамжтай. Хамгийн сүүлийн дуу маань тод дурсамж үлдээсэн байдаг даа. Шинэ дуу гарахад өмнөхөөсөө илүү дурсамжтай ч юм шиг. Байнга л шинэчлэгддэг.

Миний дуунуудад хөгтэй явдал нэг их гардаггүй. Студи дээрээ очоод хийх зүйлээ хийчихээд л явдаг. Тийм болохоор дурсамжтай зүйл болж байгаагүй юм байна.

-Уран бүтээлч хүн бүр дуугаараа, контентоороо нийгэмд ямар нэгэн санаа дэвшүүлдэг. Таны хувьд юуг хүргэхийг зорьдог вэ?

-Миний ихэнх дуунууд хөдөлмөрлөхийг уриалсан мессэж өгдөг. Хөдөлмөрлөе, мөнгөтэй болъё, юм суръя, хөгжье, чихээ нээе гэх мэт зүйлсийг илүү тодотгож, уриалдаг.

Ginjin & Mrs.M Энэ Мөч тоглолт 8 сарын 17нд төв цэнгэлдэх хүрээлэнд!

-Таныг реппер гэдгээр хүмүүс сайн мэддэг. Та ямар мэргэжилтэй, юу сонирхдог вэ?

-Үндсэн мэргэжил маань зочид буудал, аялал жуулчлалын менежмент. Хоол хийх, бялуу хийж сурахыг сонирхдог. Ирээдүйд пиццаны юм уу, эсвэл хоолны газар нээнэ гэж боддог.

-Цаашид ямар уран бүтээл гаргахаар төлөвлөөд байна вэ?

-”Энэ мөч” тоглолтоо дуусгаад Mrs.M бид хоёрын цомог гарна. Арваннэгдүгээр сард өөрийнхөө соло хоёр дахь цомгоо гарахаар төлөвлөж байгаа. Цаашдаа монгол уран бүтээлчдээс гадна гадаадын дуучидтай хамтарч гадны зах зээл рүү орох гэж үзнэ дээ.

-Үзэгч фенүүддээ хандаж юу хэлмээр байна?

-Та нар минь мундаг шүү. Намайг ойлгоод, мэдрээд сонсож байгаад баярлалаа.

 

Т.УНДРАХБАЯР

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: “Хол биш”

Асуудлыг маш энгийнээр дэвшүүлэх Чадраабалын Ганжавхлангийн “Хол биш” номын талаар ярьж өгье. Шууд утгаараа ч, хийсвэр утгаараа ч Эверест биднээс хол биш…

Номын эхний хэсэг Эверест бейс кэмп буюу EBC 5364 руу гарсан адал явдлын талаар өгүүлнэ. Яг тухайн мөчид мэдэрсэн эмоци, үйл явдлаа бичсэн болохоор ч тэр үү Эверестийн оргил руу өөрийн биеэр мацсан мэт сэтгэл догдлуулсан, түгшсэн, бахархсан мэдрэмж төрүүлнэ.

Долоо хоногийн өмнө эмнэлэгт хэвтэж байсан хүн Эверест явна гээд Инчеоны онгоцны буудал дээр американо уугаад суух энэ хэсгээс зорих л юм бол зорилго ойрхон гэдгийг мэдэж болох юм. Эндээс л түүний Гималайн уулс дунд ядарч туйлдаж, даарсан ч бүхий л үйл явдлыг тухайн орчинд очоод ямар мэдрэмжтэй байсан тухай бичвэр эхэлнэ. Тэрбээр аав, эхнэр, дүү, хүргэн, найзуудынхаа хамт явжээ. Эверест бейс кэмп дөхөх тусам улам л ядарч, өндрийн нөлөөнд автжээ. Тэгээд хоноглох газартаа ирээд гар нь бээрсэн ч бичвэрээ бичих аж. Хүүхдийнхээ угаагаагүй хувцаснаас албаар үнэртэй, жижигхэн хиртэй цамцыг аваад гарсан юм. Яг хүүхдийн маань үнэр ханхийж, хүүхдээ тэвэрсэн юм шиг санагдаж, тайвшраад унтаад өгчээ. Хүн гэдэг нээрээ л сэтгэлийн амьтан юм.

Тэд өгссөөр л… Замд нь олон жилийн өмнө уул руу авирч яваад хөл алдаж унаад, амь насаа алдсан уулчдын цогцос ч харагдах аж. Өөр өөр улсынх ч гэлээ ядарч, ухаан алдсан нэгэндээ туслах, хүн байхын талаар өгүүлнэ. Хэцүү бэрх замуудад ядарч, даарсан ч аяллын тэмдэглэлээ кофетой хослуулан эморч, инээлдэж ядарсан мэдрэмжээ баяслаар дүүргэж өнгөрүүлжээ. Ингэж бартаат замуудаа давсаар нэг л мэдэхэд хүссэн газартаа иржээ. Тэр бол Эверест бейс кэмп буюу EBC 5364 юм. Бүгд л өөрсдийгөө ялж, зорилгодоо хүрчээ. Эхэлж чадвал төгсгөл хол биш гэдгийг энд харуулдаг.

Гэхдээ аяллын багийнхнаас дөрөв нь 6197 метр Лобучэ хайрхны оргил руу авирахаар шийдэж, үхсэн ч гомдолгүй гэсэн цаасан дээр гарын үсэг зурах аж. Нэг л эвгүй гишгэхэд үхэх аюултай замыг сонгосон ч зорилгодоо хүрчихээд буцаад ирсэн байна. Ийм л адал явдлын тухай тус номд өгүүлнэ.

“Эверест хол биш”-ийг магадгүй уулнаасаа бууж, нутагтаа ирсний дараа бодоод бичсэн бол тухайн үеийн агшинг хэзээ ч мэдэрч уншихгүй байсан болов уу.

Эндээс өөр онцлох маш олон эшлэл бий. Тодруулбал, “Аавынх манайхаас хол биш” хэмээх эссээ олон хүнийг “Энэ чинь юу билээ, нээрээ тийм шүү дээ” гэх бодол руу хөтлөх байх.

“…Алхаад очвол 20 минут, машинаар явбал 5 минут. Ийм л зайд аав, ээж хоёр байдаг. Засмал замын нөгөө талд бараг манай гэрийн тагнаас гараа сайн даллавал дүү маань олоод харчихна. Дүүгийндээ би жилдээ нэг юм уу хоёр удаа л очдог. Ер нь яагаад очиж байснаа ч сайн санахгүй байна. Гэхдээ түүний хаагуур аялж, ямар ажлууд хийж, юу бодож сэтгэж байгааг өдөр бүр шахуу утсан дээрээсээ цахим ертөнцөөс олж хардаг…” гэх хэсэг хүн бүрийн сэтгэлд ойр буух биз ээ.

Сошиал хөгжсөнөөр хажуудах нэгнээ анзаарахгүй, ойрхон байж уулздаггүйн тод жишээ шүү дээ.

Нимгэн хуудастай ч гэсэн энэ номд “Өөрийгөө уучлах хол биш, аз жаргалыг түгээх хол биш, өтлөх үхэх хол биш, өндрөөс унах хол биш, хэл сурах хол биш, эх орон хол биш, эхэлж чадвал том зорилго хол биш, үүр цайтал хол биш, сайн хүмүүс хол биш гэх мэт жижиг хол биш сэдвүүд багтах юм. Ер нь л бидний хүсэж тэмүүлэх бүх зүйл хол биш байдаг билээ.

Чөлөөт уран бүтээлч Ч.Ганжавхлангийн өөрийн амьдралд олж мэдсэн, түүнээс авсан сургамжийг энэхүү номоос уншаарай.

Categories
мэдээ спорт цаг-үе

ПАРИС-2024: МУГТ М.Анхцэцэг бэртлийн улмаас 125 кг-ийг амжилттай өргөсөн үзүүлэлтээ хадгаллаа DNN.mn

МУГТ М.Анхцэцэг 10 дугаар байрт шалгарлаа.

Тэрбээр олимпийн наадамд бэртэлтэй оролцсон ч огцом өргөлтөөр 100 кг, түлхэлттэй өргөлтөөр 125 кг-ийг амжилттай өргөлөө. Нийт 225 оноогоор олимпийн наадмын 81 кг-ийн жинд 10 дугаар байр эзэллээ.

Манай тамирчинд дахин нэг оролдлого байсан ч бэртлийн улмаас 125 кг-ийг амжилттай өргөсөн үзүүлэлтээ хадгаллаа

Categories
мэдээ спорт цаг-үе

ПАРИС-2024: МУГТ П.Орхон дагах барилдаан хийнэ DNN.mn

“Парис-2024” олимпийн наадам чөлөөт бөхөөр үргэлжилж байна. Өнөөдөр МУГТ П.Орхон дагах барилдаан хийнэ.

Украины бөх, “Токио 2020” зуны Олимпийн наадмын хүрэл медальт, Дэлхийн аваргын мөнгө, хүрэл медальт Ирина Колиаденко их шөвгийн дөрөвт Киргизийн бөх Тыныбекова Айсулууг ялснаар манай тамирчин дагаж барилдахаар боллоо.

Дагах барилдааны эхний учраанд П.Орхон наймдугаар сарын 10-ны 17:00 цагаас Болгарын бөх Дудова Биляна Живковатай барилдах бөгөөд хэрэв ялбал хүрэл медалийн төлөө Киргизийн бөх Тыныбекова Айсулуутай барилдах юм.

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл

Бусадтай хуваалцах нь сайхан мэдрэмж өгдөг DNN.mn

Гэрийнхэн маань энэ жил баруун аймгуудаар аялаад ирэхдээ авсан зураг, бичлэгээ надад харуулангаа байгалийн сайхныг биширч сүсэглэж явснаа, яаж хөгжилдсөнөө ярьсан юм.

Эндээс би газрын нэр тогтоож, өөрөө очоогүй ч байгалийн тэр үзэсгэлэнг оюундаа тольдов. Нэг ёсондоо төсөөлөлдөө зураглаж тэнд очсон юм. Тэд замдаа өргөн гол гаталж, машин нь элсэнд суужээ. Элсэнд суух нь дүү нарт хачин сонирхолтой байж. Машинаа түрээд элсэнд ойчиж байгаа хүмүүсийг хараад сэтгэлээсээ хөөрөн инээх, голын эрэг дагуу майхнаа босгоод машинуудаа эгнүүлэн тавьж буудаллах, түүдэг гал асаан, хорхогны чулуу халаах гээд бүгд л сэтгэлийг минь баясгаж догдлуулж байлаа. Дүү нар тэр хавиар хөөцөлдөж гүйгээд л… Нэг л тайван, жаргалтай.

Ээж маань усны хоржигнох чимээ сонсон, нар мандахыг тольдож буй мэт голын наана суух аж. Аялалд хамт яваагүй ч явсан мэт сэтгэгдлийг төрүүлэх энэхүү агшин надад ийм сайхан мэдрэмж төрүүлсэн юм. Аялал бидэнд мэдлэг, сайхан мэдрэмж өгдөг юм байна. Тэрхүү сайхныг хүүрнэх гэр бүлийнхнээсээ сайхан зүйлсийг хуваалцах нь бусдыг жаргалтай болгодгийг ойлгосон юм.
Өөрийн олж авсан мэдлэг, туршлага, сайхан мэдрэмжээ бусадтай хуваалцахад мэдлэг, чадвар улам батаждаг гэдэг.

Categories
мэдээ нийгэм нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл

Бүх зүйлд чин сэтгэлээсээ хандаарай DNN.mn

Ямар нэгэн зүйлийг зүгээр л халтуурдаж хийх, сэтгэлээсээ хийх хоёр асар их ялгаатай. Чин сэтгэлээсээ ажиллах. Чин сэтгэлээсээ хайрлах. Чин сэтгэлээсээ туслах. Чин сэтгэлээсээ баярлах. Энэ үг энгийн юм шиг хэрнээ бүх сайхан зүйл, амжилтыг шингээсэн байдаг. Зарим хүн бүх зүйлд сэтгэл гаргавал өөрөө л шархалдаг, дэмий гэх нь бий. Хэдий сэтгэл гэдэг хүнд өгч буй зүйл ч гэлээ өөрөө өөртөө гаргадаг нэг төрлийн аз жаргал гэж боддог юм. Сэтгэлээсээ хандсан бүх зүйлээс жаргал мэдэрдэг байхад л болно. Хариу нэхэх ч шаардлагагүй. Хариу нэхэхгүйгээр өгөх нь бидний амьдралд гэгээ нэмж, амжилт авчирдаг билээ.

Хүмүүсийн бусдад өгөх, авах хүсэл сонирхол харилцан адилгүй байдаг ба өглөгч хүн бусдад чин сэтгэлээсээ хариу нэхэлгүй туслахыг хичээдэг. Харин авагч төрлийн хүн бусдад алсын бодолтой тусалж, хожим авах ашиг тус нь гаргаж буй зардал, золиосноос их байх ёстой гэж үздэг байна.

Хэрвээ та хэн нэгэнтэй уулзах гэж байгаа бол үнэн сэтгэлээсээ хандаж, ямар нэг зүйлийг хийх гэж байгаа бол чин сэтгэлээ зориулаарай. Чин сэтгэлээсээ хийсэн бүхний ард аз жаргал, амжилт, баяр хөөр байдаг юм.

Categories
мэдээ энтертаймент-ертөнц

“Squid Game” цувралын шинэ бүлэг арванхоёрдугаар сард гарна DNN.mn

2021 онд “Netflix” стриминг үйлчилгээгээр үзэгчдийн хүртээл болж бүх цаг үеийн шилдэг цувралын эхэнд бичигдэж байсан “Squid Game” цувралын шинэ бүлэг арванхоёрдугаар сарын 26-нд нээлтээ хийх болсныг Netflix компани зарлалаа.

Тус киноны найруулагч Хван Дон Хюгийн хэлж буйгаар цувралын гурав дахь буюу сүүлийн бүлэг 2025 онд гарна.

Categories
мэдээ нүүр-хуудасны-онцлох онцлох-нийтлэл шинжлэх-ухаан-технологи

Б.Номин-Ундрах: Химийн шинжлэх ухаан улс орны хөгжилд том нөлөө үзүүлнэ гэж боддог DNN.mn

Саудын Арабын Рияд хотод долдугаар сарын 21-30-ны өдрүүдэд Олон улсын Химийн 56 дугаар олимпиад зохион байгуулагдлаа. Тус олимпиадаас мөнгөн медаль хүртсэн “Орчлон” сургуулийн 11 дүгээр ангийн сурагч Б.Номин-Ундрахтай ярилцлаа.

Тэрбээр 2023 онд Олон улсын Химийн 55 дугаар олимпиадаас хүрэл медаль хүртэж байсан юм.


-Өмнө жил Олон улсын Химийн 55 дугаар олимпиадаас хүрэл медаль хүртэх үеэр ярилцаж байхад “Дараа жил амжилтаа ахиулна” гэж байсан. Энэ жил мөнгөн медаль хүртлээ. Баяр хүргэе?

-Баярлалаа. Энэ жил амжилтаа ахиулахад өмнө жилийн тэмцээнээс олж авсан туршлага их хувь нэмэр оруулсан гэж бодож байна. Мөн үргэлж тусалж дэмждэг гэр бүл, багш нар болон найзууддаа маш их баярлалаа.

-Хэдэн орны хүүхэд оролцсон бэ. Монголоос хэдүүлээ явав?

-Энэ жил 89 орны 333 сурагч оролцсон. Монголоос дөрвөн сурагч, таван дасгалжуулагч багшийн бүрэлдэхүүнтэй тэмцээндээ оролцсон.

-Энэ жилийн даалгавар хэр байв. Санасандаа хүртэл гүйцэтгэж чадсан уу?

-Сорил туршилтын даалгавар нь миний хувьд илүү хүнд санагдсан. 5 цагт хоёр даалгавар гүйцэтгэх байсан ч хоёрдугаар даалгавар нь маш урт байсан.

Энэ жилийн сорил, туршилтын даалгаврыг хүнд боловсруулсан юм шиг санагдсан. Харин онолын тэмцээнд 5 цагт есөн бодлого орж ирсэн. Энэ хэсэг нь өмнө жилийнхээс арай амархан байсан.

-Тэмцээнд ямар бодлого орж ирсэн?

-Тэмцээний бодлогууд Саудын Арабын онцлогийг агуулж чадсан байсан. Жишээлбэл, олимпиадын наймдугаар бодлого Саудын Арабаас гаралтай ургамал гүргэмийн синтез байсан. Мөн долдугаар бодлого нь SABIC буюу энэ жилийн олимпиадын томоохон ивээн тэтгэгч компанийн ажил дээр суурилсан байна лээ.

Миний хувьд бага зэрэг алдаа гаргасан. Ялангуяа сорил туршилтын тэмцээн дээр санасандаа хүртэл гүйцэтгэж чадаагүй. Гэсэн ч энэ алдаа эргээд миний цаашдын уралдаан тэмцээнүүдэд илүү туршлага болсон гэж бодож байна.

-Амжилтаа ахиулахын тулд мэдээж их бэлдсэн байх. Бэлтгэлээ хэзээнээс эхэлсэн бэ?

-Бэлтгэлийн хувьд ер нь бүтэн жил бага багаар бэлдсэн. Есдүгээр сараас хойш эхэлсэн. Хоёрдугаар сард бэлтгэх бодлогууд гарсны дараа илүү хичээж, тэмцээнд орж ирэх сэдвүүдээ чухалчилсан. Мөн шалгаруулалт дууссаны дараа, зургадугаар сараас эхэлж багаараа багш нарынхаа зөвлөмжийн дагуу сорил туршилт болон онол бодлогынхоо тэмцээнд бэлдсэн.

-Ганцаарчилж бэлдэх, багаар бэлдэхийн давуу талыг дурдвал?

-Миний бодлоор багаар бэлдэх нь маш үр дүнтэй байдаг. Бие биеэсээ суралцаж мэдэхгүй сэдвүүдээ ярилцах нь тухайн хичээлийг илүү гүнзгий ойлгоход тусалдаг.

-Химийн хичээлд дурлах шалтгаан юу вэ?

-Химийг central science буюу үндсэн шинжлэх ухаан гэж нэрлэдэг. Мөн бусад физик, биологийн зарим сэдвүүдтэй давхацдаг. Иймд хими сурснаар өргөн цар хүрээний мэдлэг олж авдаг. Энэ нь надад маш их таалагддаг. Мөн химийн шинжлэх ухаан маш эрэлттэй салбар бөгөөд улс орны хөгжилд том нөлөө үзүүлнэ гэж боддог юм.

-Дасгалжуулагч багш нартаа хандаж юу хэлмээр байна?

-Мэдээж дасгалжуулагч багш нарын хувь нэмэр их билээ. Сорил туршилтын тэмцээн бол химийн олимпиадын салшгүй нэгэн хэсэг юм. Дасгалжуулагч багш нар маань сорил туршилтын тэмцээнд түлхүү бэлдүүлдэг. Монголд олддоггүй ховор бодис урвалжийг чадахаараа орлуулан бүрдүүлж өгдөг. Биднийг бэлтгэлээр хангаж энэхүү олимпиадад оролцуулах гэж их цаг зав гаргадаг багш нартаа үргэлж талархаж явдаг. Мөн энэ жил Олимпиадын хороо Олон улсын олимпиадын бэлтгэл сайжруулах тал дээр их анхаарсан. Тиймдээ ч үр дүнгээ үзүүлсэн гэж бодож байна. Багш нар маань үргэлж бидний санал бодлыг сонсож, зарим санааг туршдаг.

Анх намайг химид дуртай болгосон хүн бол С.Хүрэлбаатар багш. Одоо Монголд байхгүй ч гэсэн үргэлж холбоотой байдаг. Харин С.Сувданчимэг багш өнгөрсөн хоёр жил намайг олимпиадад бэлдсэн. Сувдаа багш маань мэдэхгүй зүйлийг минь ойлгуулж, үргэлж урам зориг өгдөг. Зөвхөн хичээл гэлтгүй бүх зүйл дээр тусалж дэмждэг. Багшдаа маш их талархдаг.

-Цаашид ямар зорилго, төлөвлөгөөтэй байгаа вэ?

-Дараа жил төгсөх ангид орно. Тиймээс Их сургуулиудад бүртгүүлээд түүнийхээ дараа олимпиаддаа анхаарах төлөвлөгөөтэй байгаа. Мэдээж дараа жилийн олон улсын химийн олимпиадад сүүлийн жилдээ оролцон амжилтаа ахиулахыг зорих болно.

 

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе шинжлэх-ухаан-технологи

Г.Мөнхбаяр: Бага хугацаанд бэлтгэл хийж, Олон улсын физикийн олимпиадаас багаараа медаль хүртсэндээ баяртай байна DNN.mn

МУИС, ШУС-ийн багш Г.Мөнхбаяртай ярилцлаа.


-Сайн байна уу. Олон улсын физикийн 54 дүгээр олимпиадаас багаараа медаль хүртсэнд баяр хүргэе. Хэчнээн хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцсон бэ?

-Сайн байна уу. Олон улсын физикийн 54 дүгээр олимпиад Иран улсын Исфахан хотод долдугаар сарын 21-29-ний өдрүүдэд зохион байгуулагдлаа. Энэхүү олимпиадад Г.Мөнхбаяр миний бие ахалж нийт есөн хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцсон.

Нэг мөнгө, дөрвөн хүрэл медаль хүртэж, бүх сурагчид медальт байрт шалгарсан амжилтыг үзүүллээ.

-Та манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?

-Намайг Г.Мөнхбаяр гэдэг. МУИС-ийн ШУС-ийн Байгалийн Ухааны Салбарын Физикийн тэнхимд доктор, дэд профессороор ажилладаг. 2019 оноос хойш буюу сүүлийн таван жил тасралтгүй Олон улсын физикийн олимпиадад Монголын багийг ахлан оролцож байна.

-Өмнө жил Олон улсын физикийн 53 дугаар олимпиадад амжилттай оролцож медаль хүртэж байсан шүү дээ. Энэ жилийн олимпиадын даалгавар хэр байсан бол?

-Энэ жилийн хувьд бодлого болон туршилтын ажлууд хүүхдүүдээс их ур чадвар шаардсан байлаа. Олон улсын физикийн олимпиад хоёр өдрийн турш үргэлжилдэг. Эхний өдөр 5 цагийн хугацаанд хоёр туршилтын ажил хийж үр дүнг гаргадаг. Харин дараагийн өдөр онолын гурван бодлого бодож үр дүнг гаргана. Туршилтын ажлын хувьд эхний даалгавар нь Дулааны болон Оптикийн гэсэн хоёр багц даалгавар ирсэн. Өмнө жилүүдтэй харьцуулахад нэлээд олон хэмжилт, боловсруулалт хийж үр дүнг гаргах даалгавар байлаа.

Гэхдээ Иран улсын эрдэмтэд өөрсдөө загварыг нь гаргаж боловсруулалт хийж Ираны компаниар багажаа хийлгэсэн нь нэлээн нарийвчлал сайтай сайн багаж байсан. Хүүхдүүдэд хэмжилт боловсруулалт хийхэд нь тус дэм болсон болов уу гэж харж суулаа.

-Ер нь Олон улсын физикийн олимпиадад ямар бодлогууд орж ирдэг вэ?

-Ер нь Олон улсын физикийн олимпиадын бодлого, туршилтууд нь физикийн салбарт нээлт болж Нобелийн шагнал хүртсэн бүтээлүүд, сүүлийн үеийн дэлхий нийтийн анхаарлын сэдэв болж буй физикийн салбарын шинэ судалгааны ажлуудыг бодлого болгон дэвшүүлж түүний үр дүнг сурагчид өөрсдөө гаргаж загварыг нь боловсруулж уралдадгаараа бусад шинжлэх ухаанаас эрс ялгаатай байдаг.

-Сурагчдын хувьд хэдий хэр хугацааны өмнөөс бэлтгэлээ хийсэн бэ?

-Манай сурагчдын хувьд 2024 оны тавдугаар сарын 12-нд Хөвсгөл аймагт болсон Улсын физикийн олимпиадын өдөр тодорч, бэлтгэлээ МУИС-д хийсэн.

Бид зургадугаар сарын 2-ноос 11-ний хооронд Малайз улсад болсон Азийн физикийн 24 дүгээр олимпиадад оролцоод үргэлжлүүлэн бэлтгэлээ хийн энэхүү олимпиадад оролцлоо. Сүүлийн хоёр сарын хугацаанд эрчимтэй бэлтгэл хийсэн.

Азийн физикийн олимпиадад манай баг хоёр хүрэл, хоёр шагналт байр хүртсэнийг энд дурдмаар байна. Бусад орнуудтай харьцуулахад бага хугацаанд бэлтгэл хийж багаараа медаль хүртсэндээ маш их баяртай байна.

-Ер нь физикт дурлах, физикийн сайхныг та юу гэж харж байна?

-Миний хувьд физик бол бүх шинжлэх ухааны хаан гэж үздэг. Яагаад гэвэл бидний ахуй, амьдралд болж буй бүх процесс физикийн хуульд захирагдаж явагддаг.

Ялангуяа техник технологи хөгжиж буй энэ эрин зуун, хүн төрөлхтний өмнө тулгарч буй аливаа саад бэрхшээлийг даван гарахад физикийн шинжлэх ухаан маш чухал үүрэг гүйцэтгэсээр ирсэн. Тэр ч утгаараа физикийн шинжлэх ухаан амьдралд илүү ойр учир физикийг судлах нь хүүхдүүдэд илүү сонирхолтой гэж хэлмээр байна.

Юмс үзэгдлийн талаар бодож, тооцоолж, туршилтаар шалгаж олох, түүнийхээ учрыг тайлж мэдэх, шинэ нээлтүүдийн талаар уншиж судлах гэх мэт физикийн сайн сайхан зүйл маш их бий дээ. Дээрээс нь физикийг судалснаар бусад бүх шинжлэх ухааны салбар руу хөрвөж чаддагаараа давуу талтай.

-Физикийг хүүхдүүдэд яаж дурлуулах вэ?

-Дунд сургуулиас нь физикийн туршилтуудыг хийлгэх, хүүхдүүдэд зориулсан техник технологи, физикийн шинжлэх ухааны нээлтүүдийн талаар болон бусад сонирхолтой сэдвээр телевизийн, видео контент хийж багаас нь физикт дурлуулах нь их чухал гэж боддог. Сүүлийн үед ийм контентууд гарч байгаа нь сайшаалтай. Энэ ч утгаараа физик сонирхож буй хүүхдүүдийн тоо эрс нэмэгдсэн. Жишээлбэл, олимпиад, уралдаанд хот, орон нутгийн 1000 гаруй сурагчид оролцож байгаа харагддаг. Мөн миний бие олимпиадын бэлтгэл, давтлага хичээл ордог. Хичээлд маш олон сурагчид суух сонирхолтой байгаа нь эцэг эхчүүдийн энэ салбарын талаарх ойлголт нэлээн нэмэгдсэн нь ажиглагдсан.

-Манай улсад физикийн багш, боловсон хүчин хэр хангалттай байдаг вэ?

-Манай улсад нийт 1200 гаруй физикийн багш байдаг. Өнгөрсөн жил физикийн багш нар их хурлаа хийж асуудлаа ярилцсан. Боловсон хүчний талаар сайн мэдэхгүй байна. Гэхдээ физикийн багш ажилд авна гэсэн зарууд их харагддаг.

-Жил ирэх тусам Олон улсын хэмжээний олимпиадад оролцох хүсэлтэй хүүхдүүд нэмэгдэх болсон. Тэдэнд хандаж юу гэж зөвлөх вэ?

-Манай улсын хувьд Азийн болон Олон улсын физикийн олимпиадад жил бүр оролцдог. Сүүлийн жилүүдэд 10 дугаар ангийн сурагчид олон улсын олимпиадаас медаль хүртэж байгаа нь өрсөлдөөнийг маш ширүүн болгож байгаа.

Тиймээс 10 дугаар ангиас нь эхлээд бэлтгэлээ маш сайн тогтвортой, үр дүнтэй, цэгцтэй хийж чадвал Монголоосоо шалгаран Азийн болон Олон улсын олимпиадаас медаль хүртэх бүрэн боломжтой.

 

Categories
мэдээ спорт

ПАРИС-2024: Л.Энхрийлэн, Б.Эрдэнэбаяр нар тэмцээнээ өндөрлүүллээ DNN.mn

“Парис-2024” зуны XXXIII Олимпийн наадмын эмэгтэйчүүдийн Жүдо бөхийн -57 кг-ын жинд барилдсан Монгол Улсын Гавьяат тамирчин, ОУХМ Л.Энхрийлэн дагах барилдаанд Гүржийн Этери Липартелианитай учраа таарсан ч даралтаар цэвэр ялагдаж, тэмцээнээ өндөрлүүллээ.

May be an image of 2 people and text

Харин ОУХМ Б.Эрдэнэбаяр дагах барилдаанд ДАШТ-ий алт (2017), хошой мөнгө (2018, 2022), хос хүрэлтэй (2021, 2023) Японы Соичи Хашимототой энэ тэнцүүхэн хүч үзсэн ч торгуулиар дийлдсэнээр VII байрт орлоо.

May be an image of 2 people and text