Author: СОСОРБАРАМЫН ОТГОНБАЯР

Монголын хөлбөмбөгийн холбоо улсдаа анх удаа 23 хүртэлх насны Азийн аварга шалгаруулах урдчилсан шатны тэмцээний G хэсгийн тоглолтыг зохион байгуулсан. Энэ талаар Монголын хөлбөмбөгийн холбооны хэвлэл мэдээллийн ахлах мэргэжилтэн Ч.Энхбаттай ярилцлаа.

-U23 ангиллын Азийн аварга шалгаруулах урдчилсан шатны тэмцээний G хэсгийн тоглолтыг анх удаа зохион байгууллаа. Зохион байгуулалт хэр түвшинд болж чадсан гэж харж байна?

-Сүүлийн таван жил Монголын хөлбөмбөгийн холбоо олон улсын

тэмцээнийг маш олон удаа зохион байгуулсан. Өнгөрсөн жилийн есдүгээр сард Зүүн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээний эхний шат, 16 хүртэлх насны Азийн аваргын урдчилсан шатны тэмцээн, арванхоёрдугаар сард Азийн футзалын 20 хүртэлх насны аварга шалгаруулах урдчилсан шат гэх мэт маш олон тэмцээнийг зохион байгууллаа. Хөлбөмбөгийн холбоо сар болгон ямар нэгэн ажил төлөвлөж, энэ хэрээр тэмцээн болгоны зохион байгуулалт сайжирсан гэж харж байгаа. Энэ удаагийн тэмцээний зохион байгуулалт дээр ямар нэгэн асуудал гараагүй. Азийн хөлбөмбөгийн холбооны хэмжээнд хүрсэн гэж бодож байна.

-Шүүгчдийн хувьд хэдэн улсаас ирэв. Монголын шүүгчид ажиллав уу?

-Монголын баг оролцож байгаа хэсгийн тоглолт учраас Монголын шүүгч байхгүй. Ливан улсын шүүгчээр ахлуулсан 10 улсын шүүгчид энэ тэмцээнд ажиллалаа.

-Үзэгчид хэр хөгжөөн дэмжиж байна?

-Монголынхоо багийг ирж дэмжих нь сайн байгаа. Хонконгтой хийсэн сүүлийн тоглолтыг 1072 үзэгч үзсэн тоо гарсан. Гэвч хөгжөөн дэмжигч, үзэгчид маань хараахан гадны үзэгчид шиг хөгжөөн дэмжих ёс зүй суугаагүй гэх юмуу бүдүүлэг загнаж байгаа нь харагдсан. Шүүгч рүү орилох, тоглогчдыг буруутгах, орилж хашгирах үзэгдэл гарсан. Энэ тал дээр дутагдал байгаа ч шигшээ

багтаа итгэл алдалгүй ирж дэмжиж байгаад баяртай байна.

-Твиттер дээр нэг үзэгч Монголын баг зөвхөн хожил л гэсэн контролтой ямар ч эмх цэгцгүй, тоглолтын ур чадвар дутуу байна гэж жиргэсэн байсан. Ер нь манай тоглогчдын ур чадвар хэр нэмэгдэж байгаа вэ?

-Сүүлийн 3-4 жилд тамирчдын тоглолтын ур чадвар эрс нэмэгдсэн. Монголын хөлбөмбөгийн холбооноос тамирчдаа олон улсын тэмцээнд тогтмол оролцуулж, ур чадварыг хөгжүүлэх талд дээр ихээхэн анхаарч ажиллаж байгаа. Энэ хэрээр тамирчдын туршлага нэмэгдэж, ур чадвар өснө. Энд ирээд одоо тоглож байгаа Хонконг, Хойд Солонгосын шигшээ багууд

Азидаа дээгүүрт бичигддэг. Хойд Солонгосын хувьд Дэлхийн аваргад үндэсний шигшээ баг нь оролцдог. Ийм хүчтэй багуудын эсрэг тоглох тусам тамирчдын туршлага, ур чадвар нэмэгдэнэ. Одоо тоглож байгаа 23 нас ч хүрээгүй хүүхдүүдэд дутагдалтай зүйлүүд их байгаа байх. Гэхдээ жилээс жилд сайжирч байна. Манай баг Ардчилсан Солонгос улсын багт 1:0-ийн харьцаатай хожигдсон ч маш сайн тоглолтыг үзүүлсэн. Урд нь 5:0, 6:0 гэх мэтээр маш олон онооны зөрүүтэй хожигддог байсан. Энэ удаад хожлын хэмжээний тоглолт үзүүлж байгаад эцсийн мөчид хожигдсон нь тамирчдын ур чадвар дээшилж байгааг харуулж буй хэрэг.

-Зохион байгуулалтад хөлбөмбөгийн холбооноос өөр ямар байгууллагууд хамтран ажиллаж байна. Санхүүжилтийг хаанаас шийдэв?

-Санхүүжилтийг 100 хувь хөлбөмбөгийн холбоо өөрсдөө гаргадаг. Тэмцээн болгон дээр туслан гүйцэтгэж маш олон байгууллагууд хамтран ажилладаг. “Мазаалай” дээд лигийн хамтран ажиллагч байгууллагууд энэ тэмцээнд мөн хамтран ажилласан.

-Монголын хөлбөмбөгийн холбооны цаашдын зорилтот ажлууд юу байна?

-2019 он бол Монголын хөлбөмбөгийн холбооны хувьд их онцлох жил. Яагаад гэвэл 1959 онд Хөлбөмбөгийн холбоо бүтэц

зохион байгуулалтад орж байгуулагдсан түүхтэй. Энэ жил холбооны 60 жилийн ой тохиож байна. Ойгоо тэмдэглэхээр томоохон дөрвөн ажлыг төлөвлөсөн. Үүний эхнийх нь өнгөрсөн хоёрдугаар сарын 19-нд “Үндэсний шигшээ багийн өдөр”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүллээ.

Тухайн өдөр бид 1959 оноос хойш Монголын шигшээ багт тоглож байсан үе үеийн бүх тамирчдыг урьсан. Залуу үе нь ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүлэх, ахмадууд нь өөрсдийн түүх дурсамжаа хуучлах, туршлага арга барил, ур чадвараа хуваалцаж нэгэн өдрийг өнгөрүүлсэн байгаа. Ахмад тамирчдад тухайн үед нь тоглож байхдаа өмсөж байсан хуучны өмсгөлийг дуурайлгаж хийсэн, өөрсдийнх нь нэртэй өмсгөлийг бэлэглэхэд бүгд маш баяртайгаар хүлээж авсан. Одоо үлдсэн төлөвлөгөөт ажлуудаа энэ жилдээ багтаан үргэлжлүүлэн хийнэ.

Зургадугаар сарын эхний долоо хоногт дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний урдчилсан шатны тоглолт биднийг хүлээж байгаа. Дөрөвдүгээр сарын 17-нд сугалаагаа сугалж, таарсан багуудтай эзэн болон зочин форматаар тоглоно. Зургадугаар сарын 7-нд эхний тоглолтоо хийнэ. Хариу тоглолт зургадугаар сарын 9-нд болох төлөвлөгөө гарсан. Хэрвээ урдчилсан шатны тоглолтоос гарч чадвал дараа дараагийн шатуудад өрсөлдөх болно.

-16 хүртэлх насны охидын шигшээ багийн дасгалжуулагчийн гэрээ дуусч солигдсон. Нас насны шигшээ багуудтай, хэдэн орны дасгалжуулагчидтай хамтран ажиллаж байна?

-16-19 насны өсвөрийн охидын шигшээ багийн Япон улсаас ирсэн дасгалжуулагч Ики Ожигийн гэрээний хугацаа дуусч нутаг буцсан. Гэрээ хэдий дууссан ч Японы байгууллагуудтай хийсэн хамтын ажиллагааны гэрээгээр дараагийн

дасгалжуулагч ирсэн. Рио Ноко Мото гэж Мальдивын шигшээ багийг удирдаж байсан туршлагатай бүсгүй бий. Одоогоор тамирчдынхаа судалгаан дээр болон дараа дараагийн тэмцээнд бэлдэх төлөвлөгөөн дээр ажиллаж байгаа. Үндэсний шигшээ багтай бол нийт дөрвөн дасгалжуулагч хамтран ажиллаж байна. Үндэсний шигшээ багийн ахлах дасгалжуулагчаар Германы мэргэжилтэн Майкл Вайсс ажиллаж байгаа. Хаалгачийг Румын улсын мэргэжилтэн Драгуш Паббиону дасгалжуулж байна.

U23 ангиллын Азийн аваргын урдчилсан шатны G хэсгийн тоглолтуудын үр дүн:

БНАСАУ 2:0 Хонконг

Монгол 0:1 Хонконг

БНАСАУ 1:0 Монгол

Хонконг 1-1 Сингапур

Сингапур 1:1 БНАСАУ

АТГ-аас сар бүрийн 25-нд мэдээлэл хийдэг билээ. Өнөөдөр АТГ-аас 2019 оны гуравдугаар сард хийсэн ажлын талаарх ээлжит мэдээллээ хийлээ.

Урдчилан сэргийлэх соён гэгээрүүлэх хэлтэс эрхэлсэн комиссар Баярхүү: АТГ-аас авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, авлигаас урдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд яам, агентлаг, төрийн байгууллагуудад холбогдох удирдамжийн дагуу ажиллаж байгаа. Энэ хүрээнд авлига авах нөхцөл бүрдүүлсэн, авлигын эрсдэл бий болгосон гэх тодорхой асуудлуудыг тухайн байгууллагуудтай холбогдох албан тушаалтнуудтай хамтран шийдвэрлэх, авлигын эрсдлийг бууруулах чиглэлээр тодорхой ажлуудыг шат дараатай хийж байгаа. Өнгөрсөн сард 13 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх санал тавьсан. АТГ-ын мөрдөн шалгах хэлтсээс 2019 оны гуравдугаар сард гэмт хэргийн шинжтэй 57 гомдол мэдээллийг шалган үзснээс 19 гомдол мэдээлэл буюу 33.3 хувьд нь эрүүгийн бүртгэлтэй хэрэг нээх 12 гомдол мэдээлэл буюу 21.1 хувьд нь хэрэг бүртгэхээс татгалзах шалтгаанаар прокурорт шилжүүлж одоо 26 гомдол мэдээллийн үлдэгдэлтэй, шийдвэрлэлт 54.4 хувьтай байна. Мөрдөн шалгах хэлтэс хүлээн авч шалгасан 57 гомдлын 28 буюу 49.1 хувийг Улаанбаатар, 29 гомдол буюу 50.9 хувийг орон нутгийн гомдол мэдээлэл эзэлж байна.

Хяналт шалгалт дүн шилжилгээний хэлтэс эрхэлсэн комиссар Хашбаатар: Монголбанк болон Төрийн банкны зарим алба хаагчид банк бус санхүүгийн байгууллагатай гэж хэвлэл мэдээллээр сүүлийн үед яваад байгаа. Энэ талаар бид хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг шалгаж байгаа. Хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт нь нэмэлт шалгалт хийж байгаа. Нийтийн албан тушаалтан аливаа компани, аж ахуйн нэгжид хувь эзэмших нь хориотой зүйл биш ээ. Хориглосон заалт байхгүй. Харин тухайн өөрийн аж ахуйн нэгж болон нэгдмэл сонирхолтой этгээдтэй үйл ажиллагааныхаа хүрээнд хяналт шалгалт хийх, эрх зүйн акт гаргах, хэлэлцэх явцад ашиг сонирхлын зөрчлийн хуулийн дагуу мэдэгдэл гаргах ёстой. Мэдэгдэл гаргаж татгалзах үүрэгтэй. Хэрэв мэдэгдэл гаргалгүй энэ чиглэлийн үйл ажиллагаа явуулсан бол ашиг сонирхлын зөрчлийн хуулийн 11-т зааснаар хориглолт хязгаарлалтыг зөрчсөн үндэслэлээр шалгах эрх үүснэ. Тэгэхээр хэвлэл мэдээллээр гарч буй мэдээллүүд банк бус санхүүгийн байгууллагатай өөртэй нь ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн мэтээр үзсэн байна лээ. Үүнийг бас ялгаж салгаж ойлгох хэрэгтэй. Энэ хүрээнд бид хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт нь нэмэлт шалгалт хийж байгаа гэж ойлгож болно.

Мөрдөн шалгах хэлтсийн ахлах мөрдөгч Ч.Жаргалбаатар: ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас зээл авсан албан тушаалтнууд албан тушаалаа урвуулан ашигласан. Албаны эрх нөлөөгөө урвуулан ашиглаж зээл авахад хамаарал бүхий этгээд хамаатан садан төрөл төрөгсдийнхөө нэр дээр зээл авсан албан тушаалтнуудад холбоотой хэрэг дээр мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаад дөрвөн гишүүнийг энэ хэрэгт холбогдуулан шалгаж байна. Нэг хүнийг тухайн хүний нөлөөнд орж зээл авсан хэргээр нийт таван УИХ-ын гишүүнийг шалгаж, эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагчаар татсан байгаа. Энэ хүмүүстэй холбоотой хэргүүд удахгүй прокуророор хянан хэлэлцэгдээд шийдвэрлэгдэх байх аа.

АТГ-ын үйл ажиллагааны тайланг танилцуулсны дараа олны анхаарал татсан хэргүүдийн талаар сэтгүүлчид асуулт асууж, хариулт авлаа.

-ЖДҮХС-гийн зээлтэй холбоотой таван гишүүнийг яллагдагчаар татсан. Энэ хэргийн талаар мэдээлэл өгнө үү?

Ч.Жаргалбаатар: -Нийт таван гишүүнийг шалгаж байгаа. Удахгүй мөрдөн байцаалт дуусна. Зээл авсан хүн бүрийг буруутай гэж үзэх боломжгүй. Зориулалтын дагуу зээлээ зарцуулж байгаа хэргүүдийг хааж байгаа.

-Монголбанкны Ерөнхийлөгч асан Н.Золжаргалтай холбоотой асуудлыг шалгаж байсан.

-Н.Золжаргалтай холбоотой гурван багц асуудал шалгагдаж байгаа. Арилжааны банканд бага хүүтэйгээр зээл олгосон, Австри улс руу их хэмжээний мөнгө шилжүүлж орон сууц худалдан авсан хэрэг болон хэлэлцээртэй холбоотой асуудлуудыг шалгаж байна. Хэргийг хоёрдугаар улиралд багтаан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзэж байгаа.

-Н.Золжаргалтай холбоотой хэрэг дээр Улаанбаатар банканд зээл олгосон асуудал байгаа гэсэн.

-Хууль бусаар зээл олгосон учраас эргэж хянаж үзээч гэдэг мөрдөгчийн мэдэгдлийг Монголбанканд хүргүүлсэн байгаа.

-Монголбанк болон Санхүүгийн зохицуулах хорооны хэд хэдэн ажилтантай холбоотой хэргийг шалгаж байгаа гэсэн. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

–Монголбанк, СЗХ болон Төрийн банкны ажилтнууд хувьдаа ББСБ-тай гэсэн мэдээллийг дагуу тэдгээр хүмүүсийн ХОМ-т шалгалт хийж байгаа.

-УЕП Д.Дорлигжавтай холбоотой хэрэг ямар шатандаа байгаа вэ. С.Зоригийн хэрэгтэй холбоотой асуудлаар хуулийн байгууллагын ажилтнуудыг шалгаж байгаа гэсэн. Мөн Эрдэнэт үйлдвэртэй холбоотой шүүгчдийг шалгаж байгаа асуудлаар тайлбар өгнө үү?

-УЕП асан Д.Дорлигжавт холбоотой хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа. Тухайн цаг бүрт нь мэдээлэл өгнө.

С.Зоригийн амиа алдсан хэргийг гурван шатны шүүхээр эцэслэн шийдэгдсэн. Хэргийг шалгаж байх явцдаа зарим хүнийг эрүүдэн шүүсэн гэсэн асуудлыг шалгаж байгаа. Нотлох баримтуудаа үнэлэх, бэхжүүлэх ажил хийгдэж байгаа. Тухайн хэргийг шалгасан ажлын хэсэгт багтаж байсан нэр бүхий хоёр хүнийг шалгаж байгаа. ШШГЕГ-ын нэг ажилтныг баривчлан шалгаж байгаад сулласан.

Эрдэнэт үйлдвэрийн асуудалд нэр бүхий шүүгчдийг шалгуулахаар ирүүлсэн хүсэлт байхгүй байна. Зарим нэр бүхий шүүгч өөрийгөө шалгуулья гэсэн хүсэлт тавьсны дагуу шалгаж байгаа асуудал бий.

АТГ-аас үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн үндэслэлээр найман шүүгчийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэхээр прокурорын байгууллагад хандаад байна.

-Талийгаач шүүгч асан Л.Бямбаагийн амь насаа алдсан шалтгаан эцэслэн тогтоогдсон уу?

–Талийгаач Л.Бямбааг нэг биш өөр олон хэрэгт холбогдуулан шалгаж байсан. Энэ хэргийг цагдаагийн байгууллага шалгаж байгаа учир мэдээлэл өгөх боломжгүй байна.

-С.Баярцогт дансны хуулгаа өмнө нь өөрөө танайд гаргаж өгч байсан гэсэн. Швейцараас ирсэн баримт өөрийнх нь гаргаж өгснөөс өөр гэсэн үг үү?

-Швейцараас ирсэн материал бол дан ганц дансны хуулга биш. Өнгөрсөн Баасан гарагт манай байгууллагад албан ёсоор ирсэн. Мөрдөн байцаалтын явцад тухайн шалгагдаж байгаа хүн өөрөө шаардлагатай гэсэн нотлох баримтуудаа гаргаж өгч болдог. Гэхдээ бид үнэн зөв гэдгийг тогтоохоор цаад байгууллагаас албан ёсоор нотлох баримт хүсдэг. АТГ-аас авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, авлигаас урдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд яам, агенлаг, төрийн байгууллагуудад холбогдох удирдамжийн дагуу ажиллаж байгаа. Энэ хүрээнд авлига авах нөхцөл бүрдүүлсэн, авлигын эрсдэл бий болгосон гэх тодорхойы асуудлуудыг тухайн байгууллагуудтай холбогдох албан тушаалтнуудтай хамтран шийдвэрлэх, авлигын эрсдлийг бууруулах чиглэлээр тодорхой ажлуудыг шат дараатай хийж байгаа. Өнгөрсөн сард 13 хэргийг шүүхэд шилжүүлэх санал тавьсан. АТГ-ын төрдөн шалгах хэлсээс 2019 оны гуравдугаар сард гэмт хэргийн шинжтэй 57 гомдол мэдээллийг шалган үзснээс 19 гомдол мэдээлэл буюу 33.3 хувьд нь эрүүгийн бүртгэлтэй хэрэг нээх 12 гомдол мэдээлэл буюу 21.1 хувьд нь хэрэг бүртгэхээс татгалзах шалтгаанаар прокурорт шилжүүлж одоо 26 гомдол мэдээллийн үлдэгдэлтэй, шийдвэрлэлт 54.4 хувьтай байна. Мөрдөн шалгах хэлтэс хүлээн авч шалгасан 57 гомдлын 28 буюу 49.1 хувийг Улаанбаатар 29 гомдол буюу 50.9 хувийг орон нутгийн гомдол мэдээлэл эзэлж банйа.

Хяналт шалгалт дүн шилжилгээ хэлтэс эрхэлсэн комиссар Хашбаатар: Монголбанк болон Төрийн банкны зарим алба хаагчид банк бус санхүүгийн байгууллагатай гэж хэвлэл мэдээллээр сүүлийн үед яваад байгаа. Энэ талаар бид хөрөнгө оролгын мэдүүлгийг шалгаж байгаа. Хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт нь нэмэлт шалгалт хийж байгаа. Нийтийн албан тушаалтан аливаа компани, аж ахуйн нэгжид хувь эзэмших нь хориотой зүйл биш ээ. Хориглосон заалт байхгүй. Харин тухайн өөрийн аж ахуйн нэгж болон нэгдмэл сонирхолтой этгээдтэй үйл ажиллагааныхаа хүрээнд хяналт шалгалт хийх, эрх зүйн акт гаргах, хэлэлцэх явцад ашиг сонирхлын зөрчлийн хуулийн дагуу мэдэгдэл гаргах ёстой. Мэдэгдэл гаргаж татгалзах үүрэгтэй. Хэрэв мэдэгдэл гаргалгүй энэ чиглэлийн үйл ажиллагаа явуулсан бол ашиг сонирхлын зөрчлийн хуулийн 11-т зааснаар хориглолт хязгаарлалтыг зөрчсөн үндэслэлээр шалгах эрх үүснэ. Тэгэхээр хэвлэл мэдээллээр гарч буй мэдээллүүд банк бус санхүүгийн байгууллагтай өөртэй нь ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн мэтээр үзсэн байна лээ. Үүнийг бас ялгаж салгаж ойлгох хэрэгтэй. Энэ хүрээнд бид хөрөнгө орлогын мэдүүлэгт нь нэмэлт шалгалт хийж байгаа гэж ойлгож болно.

Мөрдөн шалгах хэлтсийн ахлах мөрдөгч Ч.Жаргалбаатар: ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх сангаас зээл авсан албан тушаалтнууд албан тушаалаа урвуулан ашигласан. Албаны эрх нөлөөгөө урвуулан ашиглаж зээл авахад хамаарал бүхий этгээд хамаатан садан төрөл төрөгсдийнхөө нэр дээр зээл авсан албан тушаалтнуудад холбоотой хэрэг дээр мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаад дөрвөн гишүүнийг энэ хэрэгт холбогдуулан шалгаж байна. Нэг хүнийг тухайн хүний нөлөөнд орж зээл авсан хэргээр нийт таван УИХ-ын гишүүнийг шалгаж, эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагчаар татсан байгаа. Энэ хүмүүстэй холбоотой хэргүүд удахгүй прокуророор хянан хэлэлцэгдээд шийдвэрлэгдэх байх аа.

АТГ-ын үйл ажиллагааны тайланг танилцуулсны дараа олны анхаарал татсан хэргүүдийн талаар сэтгүүлчид асуулт асууж, хариулт авлаа.

-ЖДҮХС-гийн зээлтэй холбоотой таван гишүүнийг яллагдагчаар татсан. Энэ хэргийн талаар мэдээлэл өгнө үү?

Ч.Жаргалбаатар: -Нийт таван гишүүнийг шалгаж байгаа. Удахгүй мөрдөн байцаалт дуусна. Зээл авсан хүн бүрийг буруутай гэж үзэх боломжгүй. Зориулалтын дагуу зээлээ зарцуулж байгаа хэргүүдийг хааж байгаа.

-Монголбанкны Ерөнхийлөгч асан Н.Золжаргалтай холбоотой асуудлыг шалгаж байсан.

-Н.Золжаргалтай холбоотой гурван багц асуудал шалгагдаж байгаа. Арилжааны банканд бага хүүтэйгээр зээл олгосон, Австри улс руу их хэмжээний мөнгө шилжүүлж орон сууц худалдан авсан хэрэг болон хэлэлцээртэй холбоотой асуудлуудыг шалгаж байна. Хэргийг хоёрдугаар улиралд багтаан шийдвэрлэх боломжтой гэж үзэж байгаа.

-Н.Золжаргалтай холбоотой хэрэг дээр Улаанбаатар банканд зээл олгосон асуудал байгаа гэсэн.

-Хууль бусаар зээл олгосон учраас эргэж хянаж үзээч гэдэг мөрдөгчийн мэдэгдлийг Монголбанканд хүргүүлсэн байгаа.

-Монголбанк болон Санхүүгийн зохицуулах хорооны хэд хэдэн ажилтантай холбоотой хэргийг шалгаж байгаа гэсэн. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

–Монголбанк, СЗХ болон Төрийн банкны ажилтнууд хувьдаа ББСБ-тай гэсэн мэдээллийг дагуу тэдгээр хүмүүсийн ХОМ-т шалгалт хийж байгаа.

-УЕП Д.Дорлигжавтай холбоотой хэрэг ямар шатандаа байгаа вэ. С.Зоригийн хэрэгтэй холбоотой асуудлаар хуулийн байгууллагын ажилтнуудыг шалгаж байгаа гэсэн. Мөн Эрдэнэт үйлдвэртэй холбоотой шүүгчдийг шалгаж байгаа асуудлаар тайлбар өгнө үү?

-УЕП асан Д.Дорлигжавт холбоотой хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа явагдаж байгаа. Тухайн цаг бүрт нь мэдээлэл өгнө.

С.Зоригийн амиа алдсан хэргийг гурван шатны шүүхээр эцэслэн шийдэгдсэн. Хэргийг шалгаж байх явцдаа зарим хүнийг эрүүдэн шүүсэн гэсэн асуудлыг шалгаж байгаа. Нотлох баримтуудаа үнэлэх, бэхжүүлэх ажил хийгдэж байгаа. Тухайн хэргийг шалгасан ажлын хэсэгт багтаж байсан нэр бүхий хоёр хүнийг шалгаж байгаа. ШШГЕГ-ын нэг ажилтныг баривчлан шалгаж байгаад сулласан.

Эрдэнэт үйлдвэрийн асуудалд нэр бүхий шүүгчдийг шалгуулахаар ирүүлсэн хүсэлт байхгүй байна. Зарим нэр бүхий шүүгч өөрийгөө шалгуулья гэсэн хүсэлт тавьсны дагуу шалгаж байгаа асуудал бий.

АТГ-аас үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн үндэслэлээр найман шүүгчийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэхээр прокурорын байгууллагад хандаад байна.

-Талийгаач шүүгч асан Л.Бямбаагийн амь насаа алдсан шалтгаан эцэслэн тогтоогдсон уу?

–Талийгаач Л.Бямбааг нэг биш өөр олон хэрэгт холбогдуулан шалгаж байсан. Энэ хэргийг цагдаагийн байгууллага шалгаж байгаа учир мэдээлэл өгөх боломжгүй байна.

-С.Баярцогт дансны хуулгаа өмнө нь өөрөө танайд гаргаж өгч байсан гэсэн. Швейцараас ирсэн баримт өөрийнх нь гаргаж өгснөөс өөр гэсэн үг үү?

-Швейцараас ирсэн материал бол дан ганц дансны хуулга биш. Өнгөрсөн Баасан гарагт манай байгууллагад албан ёсоор ирсэн. Мөрдөн байцаалтын явцад тухайн шалгагдаж байгаа хүн өөрөө шаардлагатай гэсэн нотлох баримтуудаа гаргаж өгч болдог. Гэхдээ бид үнэн зөв гэдгийг тогтоохоор цаад байгууллагаас албан ёсоор нотлох баримт хүсдэг.

Гуравдугаар сарын нэгнээс Цагдаагийн ерөнхий газраас “Нэг хором” аяныг эхлүүлсэн. Тус аяны талаар Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн хоёрдугаар хэлтсийн хэрэг бүртгэх тасгийн дарга, Цагдаагийн дэд хурандаа Ж.Энх-одтой ярилцлаа.

– Танай хэлтсийн хариуцсан нутаг дэвсгэрт хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг бусад гэмт хэрэгтэй харьцуулахад хэр үйлдэгддэг вэ?

-Чингэлтэй дүүргийн хоёрдугаар хэлтсийн хувьд 2017 онд нийт 1278 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн үүний 328 буюу 25 хувь, 2018 онд 1147 гэмт хэрэг бүртгэгдсний 337 буюу 29 хувь нь энэ төрлийн гэмт хэрэг дангаараа эзэлж байгаа юм. Эрүүгийн хуулинд нийт 209 гэмт хэргийг 20 бүлэгт хуваан зүйлчилсэн байдаг. Эдгээрээс хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 1 бүлэг болж дотроо долоон зүйл ангид хуваагдсан байдаг. Эрүүгийн хуулийн 20 бүлэг гэмт хэргийн 30 хувийг хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг дангаараа эзэлж байгаа нь энэ төрлийн гэмт хэргийн гаралт нийгэмд их байгааг харуулж байна. Нийгэмд үйлдэгдэж байгаа зодооны гэмт хэргүүдээс гадна хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр хүнд гэмтлүүдийг болгоомжгүйгээр учруулах үйлдлүүд энэ бүлгийн гэмт хэрэгт багтдаг.

-Тухайн төрлийн гэмт хэрэг гарах шалтгаан нөхцөл нь юу байна?

-Шалтгаан нөхцлийг тоочвол мэдээж олон байгаа учраас дараах 2 хүчин зүйлс голлож байна.Нэгдүгээрт: Манай улсад архины зүй зохисгүй хэрэглээ маш өндөр бна. Үүнийг дагаад өөрийгөө бүрэн хянах чадваргүй ууж согтуурсан хүмүүс өөрсдийн балмад бүдүүлэг догшин зан авираасаа болж хохирогч холбогдогч болж бна. Хоёрдугаарт: Согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг баар цэнгээний газрууд шөнийн 04:00 цаг хүртэл Нийслэлийн Засаг даргын захирамжын дагуу ажиллаж байгаа байдал …Монгол Улсад гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах ажлын алба төр засгийн бодлогын хүрээнд энэ захирамжыг эргэж харах хэрэгтэй юм шиг санагддаг.

-Чингэлтэй дүүргийн Цагдаагийн хоёрдугаар хэлтсийн хариуцсан хэсэгт хэд хэддүгээр хороо ордог вэ?

-Чингэлтэй дүүргийн 10-19 дүгээр хороо нийт 10 хороог хариуцан ажилладаг. Энэ нь хүмүүсийн ярьж заншсанаар баянбүрдийн тойрог, 32-ын тойрог, 7 буудлын авто замын ертөнцийн зүгээр баруун талыг, хойшоогоо Ар гүнтийн даваа хүртэлх гэр хороолол зуслангийн бүсийг хариуцдаг болно.

-Энэ хооронд согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг баар цэнгээний газар хэр их байдаг вэ?

-Хотын төвийн байшин хорооллуудыг бодвол гэр хорооллын бүс нутаг болохоор харьцангуй том цэнгээний газрууд байхгүй. Жижиг хэмжээний баар, кафе, караоке, гэх мэт газруудтай. Хүн байгаа газар жижиг том гэлтгүй хүмүүс үйлчлүүлдэг учраас түүнийгээ дагаад гэмт хэргийн гаралт ч ихтэй. Хотын төвд хэрэг их гарна, зах руу хэрэг бага гарна гэсэн ойлголт байхгүй шүү дээ.

-Гэр хорооллын бүс нутгийн онцлог тал байгаа байх?

-Ахуйн хүрээнд гэмт хэрэг ихээр үйлдэгддэг. Хөдөө орон нутгаас хот руу шилжин ирж буй хүмүүс хотын захад гэр хороололд ихэвчлэн суурьшдаг. Шинээр суурьшсан хүмүүст ажил тэр бүр олдохгүй. Үүнийгээ дагаад архидан согтуурдаг. Ажилгүйдэл, ядуурал ихэснэ. Мөнгө төгрөгийн гачигдлаас болоод стресс бухимдал үүсч, архиар стресс бухимдлаа тайлах явдал газар авчээ. Үүнээс үүдсэн гэмт хэргийн гаралт их байна. Гэр бүлээрээ архины хамааралтай болсон айл өрх гэр хороололд их байна. Тэдгээр хүмүүс ахуйн хүрээнд архи ууж нэг нэгнийгээ гэмтээх, зодолдох явдал их байна. Энэ нь гудамжинд үйлдэгдэж байгаа хэргүүдээс илүү хор хөнөөлтэй байдаг. Яагаад гэхээр гэртээ байгаа хүмүүс гартаа таарсан хутга, заазуур, мэс, хайч гэх мэт иртэй зүйлээр бие биенээ гэмтээдэг.

-Тухайлбал энэ төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ямар арга хэмжээг авдаг вэ?

-2018 оны хоёрдугаар сарын 1-нээс Цагдаагийн ерөнхий газрын хэрэг бүртгэх албанд эрүүгийн хуулийн 11 дүгээр бүлгийг дагнан хариуцуулж, мөрдөн шалгах ажиллагааг даалгасан. Тиймээс Хэрэг бүртгэх албаны нэгж тасгууд энэ төрлийн гэмт хэргийг шалгаж шийдвэрлэх болсон. Үүгээр 2018 онд Хэрэг бүртгэх алба хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргээс урдчилан сэргийлэх хэлэлцүүлэгийг 21 аймаг, есөн дүүрэг, бүх сум, хороодод хийсэн. Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн нэг, хоёрдугаар хэлтэс хамтраад 2018 оны 10 дугаар сард энэ сэдвээр хэлэлцүүлэг хийж, зөвлөмж гаргасан. Тус зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудад хуваарилан өгч, ажиллуулаад 2019 оны нэгдүгээр улирлаас дүгнэх ажил эхэлнэ. Тодруулбал үүнд ямар ажлууд орж байгаа вэ гэвэл хороо бүр иргэний танхимтай байдаг. Тус танхимаар дамжуулан хамтарсан багийн гишүүд болон нийт эргүүл, урамшуулалт эргүүлүүдийн хүчийг ашиглан гэр бүлээрээ архины хамааралтай болчихсон, бүлэг бөөгнөрөл үүсгэдэг, гэмт хэрэгт холбогдох магадлалтай айл өрх, иргэдийн судалгааг гаргаж, тэдгээр зорилтот бүлэг рүү чиглэсэн сургалт хийж мэдээлэл өгч ажиллаж байна. Мөн цагдаагийн ерөнхий газрын урдчилан сэргийлэх хэлтсийн пейж хуудсаар бичлэг, шторк, стикер зэрэг танин мэдэхүй, сургалт сурталчилгааны ажлууд байнга хийгдэж байна. Цаашдаа энэхүү соён гэгээрүүлэх ажлуудыг байнга хийж хэвших, олон арга хэмжээ зохиогдоод явж байгаа.

-“Нэг хором” аян гуравдугаар сарын нэгнээс эхэлсэн. Аяны хүрээнд хийгдэж буй ажлуудаас дурдвал?

-Цагдаагийн ерөнхий газрын урдчилан сэргийлэх хэлтэс, Эрүүгийн хэрэг бүртгэх албатай хамтран гуравдугаар сарын 1-нээс дөрөвдүгээр сарын 1-ний хооронд нэг сарын хугацаанд аян өрнүүлж байгаа. Яагаад гуравдугаар сарыг сонгосон гэвэл эмэгтэйчүүдийн баяр, цэргийн баяр гээд баяр олонтой архидан согтууралт их гарч магадгүй гэдэг үүднээс сонгосон байх. Манай хэлтсийн хувьд энэ аяны хүрээнд ЕБС-ууд, их дээд сургуулиуд, аж ахуйн нэгж байгууллагуудаар яриа таниулга, нөлөөллийн сургалт мэдээллүүдийг хийгээд явж байна. Архи согтууруулах ундаагаар үйлчилдэг дэлгүүр баар, караоке, цэнгээний газруудад “Найрсаг харилцаа” гэсэн аяныг уялдуулан зохиож байгаа. Энэхүү аж ахуйн нэгжүүдээр хэрэгжүүлээд санамж бичиг өгч, тараах материал сургал сурталчилгааны олон ажил хийж байна.

-Олныг хамарсан аян өрнүүлээд хэр үр дүнд хүрэх үү? Гэмт хэргийн гаралт хэр буурдаг вэ?

-Цахим ертөнцөөр дамжуулж хүмүүсийн ухамсарт нөлөөлөх байдлаар нөлөөллийн арга хэмжээнүүдийг урдчилан сэргийлэх чиглэлээр явуулснаар тодорхой хэмжээнд гэмт хэргийн гаралт буурдаг. Хүн хэлэхээс нааш цаас чичхээс нааш гэдэг үг байдаг даа. Нөлөөллийн видео бичлэг, наалт стикер зурагнуудыг үзснээр хүн өөртөө нэг зүйлийг тусгаж, бодож авдаг л юм шиг байгаа юм. Тэгэхээр энэ аянд төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, сургууль, аж ахуйн нэгжүүдэд нийгмийн идэвхтэй газруудад арга хэмжээ авбал энэ төрлийн гэмт хэрэг харьцангуй буурдаг гэсэн тооцоо судалгаа байдаг. Тэгээд нэг хүн үзнэ нөгөөдөхдөө хэлнэ. “Нэг хором” уураа тэвчвэл үүсэх эрсдлийг нөгөө хүндээ ухааруулах боломж өндөртэй. Түрхэн зуурын уур бухимдлаас болж хохирсон болон хохироосон хүний амьдрал тэр чигээрээ сүйрдэг. Тиймээс түрхэн зуурын тэр уур бухимдлаа “Нэг хором” л тэвчих энэхүү аяныг эхлүүлээд байна.

-Цаашид урдчилан сэргийлэх чиглэлээр төлөвлөсөн ажлууд юу байна?

-Энэ ондоо урд оныхоо хэлэлцүүлэгийн үр дүнг үзнэ. Тооцоо судалгаагаа гаргана. Гуравдугаар сард “Нэг хором” аяныхаа хүрээнд гарсан үр дүнг ярилцана. Богино хэмжээний шторк хийж өөрсдийн пейж хуудас, сошиалаар дамжуулан сурталчилан таниулах ажил хийнэ. Цаашид яавал хүмүүс эв эетэй байх, нэг нэгнээ ойлгож хүндлэх вэ гэдэг чиглэлээр ажиллахыг зорьж байна. -Архидан согтуурахтай яаж тэмцвэл зохих үр дүнд хүрэх бол? -Мэдээж ажлын байр хэрэгтэй байна. Ажилгүй орлогогүй иргэд архиар стрессээ тайлж, энэ бүх хэргийн ихэнх нь гардаг. Төр засгийн бодлого хэрэгтэй. Тэгэж байж архидан согтуурал багасаж, гэмт хэргийн гаралт буурна. Цагдаагийн байгууллага бол гэмт хэргээс урдчилан сэргийлэх чиглэлээр өөрсдийн хэмжээнд сайн ажиллаж байгаа гэж боддог.

Дэлхийн оюутны өвлийн универсиад 2019 наадмын үдэн гаргах ёслол боллоо. Уг наадам ОХУ-ын Красноярск хотноо 2019 оны гуравдугаар сарын 2-12-нд өвлийн спортын 11 төрлөөр зохиогдоно. 29 дүгээр Универсиад наадамд 60 орны 3500 гаруй оюутан тамирчид, төлөөлөгчид оролцох юм. Монголын оюутны холбоо, БСШУСЯ, БТСГ-тай хамтран цана, цанын орон зай баримжаалах, шорт трейк, уран гулгалт, фристайлын таван төрөлд 16 тамирчин, зургаан дасгалжуулагчаа илгээж байна.

Ёслолын ажиллагааг нээжМонголын оюутны спортын холбоо (МОСХ)-ны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Жаргалсайхан үг хэллээ. Тэрбээр “МОСХ, БТСГ-ын хамт олны урилгыг хүлээн авч энэ ёслолд оролцож байгаа та бүхэнд талархал илэрхийлье. Монголын оюутан залуучууд дэлхийн универсиад наадамд 14 дэх удаагаа оролцох гэж байна. Универсиад наадам анх 1960 онд зохион байгуулагдсан түүхтэй. 29 дэх удаагийн наадам эхлэхэд бэлэн болсон байна. Ердөө дөрөв хоногийн хугацаа үлджээ. Монгол Улсаас 16 тамирчин, зургаан дасгалжуулагч, албаны дөрөв нийт 26 хүний баг бүрэлдэхүнийг өнгөрсөн хэдэн сарын турш бэлтгэн, дасгалжуулж бусад асуудлуудыг шийдвэрлэн ажиллаа. Эхний ээлж баасан гаригт явна. Тамирчдыг тосгон нээгдээд, ихэнх орны тамирчид очоод бэлтгэлээ базааж байгаа. МОСХ шинэ спортын төрлийг үүсгэж хөгжүүлэхэд санаачлагч нь байж ирсэн. Одоо ч гэсэн зорьсон чиглэлээрээ ажилласаар байна. Энэ наадамд Япон Улсад суралцаж байгаа нэг оюутныг уран гулгалтын төрөлд оруулахаар бэлтгэсэн. Мөн уулын цанын фристайлын төрлөөр хоёр тамирчин, цанын орон зай баримжаалах тамирчдыг шинээр бэлтгэж, өмнө нь хичээллэж байсан сургагч дасгалжуулагчаар нь заалгаж, бэлтгэлээ. 2017 онд Алматад болсон наадамд хоёр спортын төрлөөр 14 хүний бүрэлдэхүүнтэй баг тамирчид явж байсан бол энэ удаа хоёр дахин илүү тамирчдаа илгээж байна. Зөвхөн тамирчид өрсөлдөөд өнгөрөхгүй, таван их дээд сургуулийн арван багш гурван хоногийн турш явагдах эрдэм шинжилгээний хуралд оролцохоор МОСХ-ны удирдах зөвлөлийн гишүүн, профессор Л.Цэрэнсодномоор ахлуулсан баг явж байна. Универсиад наадамд оролцоход бидэнтэй хамтран ажиллаж дэмжлэг туслалцаа үзүүлсэн БСШУСЯ, БТСГ, Цанын холбоо, Тэшүүрийн холбоо болон нийт дасгалжуулагч, их дээд сургуулиудын багш удирдлагууд та бүхэндээ МОСХ болон универсиад наадамд явах баг тамирчдаа төлөөлөн талархлаа илэрхийлж, спортын өндөр амжилт хүсье” гэв. Үүний дараа БТСГ-ын дарга Ц.Шаравжамц тамирчдад хувцас хэрэглэлийг гардуулан өглөө. Тус хувцас хэрэглэлд төрөөс 50 сая төгрөгийн санхүүжилт хийснийг дурдсан юм. Мөн 29 дүгээр универсиадад оролцох тамирчид тангараг өргөж, дэлхийн оюутны өвлийн универсиадад чин шударга өрсөлдөнө гэдгээ тангараглав. Ёслолын төгсгөлд БТСГ-ын дарга Ц.Шаравжамц, МОСХ-ны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Жаргалсайхан нар багийн тугч, ОУХМ Б.Ачбадрахад Монгол Улсын төрийн далбааг гардуулан өглөө. Энэ үеэр уулын цана, фристайлын төрөлд оролцох тамирчин Г.Буянттай ярилцлаа.

-Уулын цанаар хичээллээд хэр удав, ямар амжилтууд гаргасан бэ?

-Уулын цанаар 11 жил хичээллэсэн. Өмнөх дэлхийн оюутны өвлийн универсиадад оролцож байсан. Мөн Азийн наадам, Азийн цом, Азийн универсиад наадамд орсон. Азийн наадамд 26 дугаар байрт орж байсан.

-Уулын цанын спорт тамирчнаас ямар чадвар шаарддаг вэ?

-Бие бялдар, тэсвэр тэвчээр гэх мэт хүчний бүхий л чадварыг шаарддаг. Хурд хүч шаардсан спорт л доо.

-Бэлтгэл сургуулилтаа хаана хийдэг вэ? Монголд бэлтгэл хийх боломж нөхцөл хэр байх уу?

-Монголд скай ресортын цанын баазад бэлтгэлээ хангадаг. Гадаадын тэмцээн болох баазуудыг бодвол жижигхэн л дээ. Гэхдээ боломж нөхцөлдөө тааруулаад бэлтгэлээ хийнэ дээ.

-Энэ удаагийн тэмцээнд анх удаа хоёр төрлөөр зэрэг оролцоно гэсэн үү?

-Тийм. Уулын цана болон фристайлын төрлөөр оролцоно.

-Фристайлын төрөл уулын цанаас хэр ялгаатай вэ? Хослуулан хичээллэхэд хүндрэл гарах уу?

-Уулын цанатай фристайл төрөл ерөнхийдөө адилхан. Агаар дээр харайдаг. Хурдан буудаг. Ер нь бол цанатай снөүбоард гэж ойлгож болно. Хослуулан хичээллэхэд хүндрэл гардаггүй.

-Фристайл Монголд хөгжих боломж нөхцөл хэр вэ?

-Миний хувьд уулын цанаа бодвол фристайл төрөл арай хөгжих магадлалтай юм болов уу гэж боддог. Монгол хүний бие физиологи, тэсвэр тэвчээрт арай ойр санагддаг. Уулын цанын алпинэ скинг төрөл нь хурдтай туг сүлждэг төрөл юм.

-Цаашдын зорилго юу вэ?

-Универсиаддаа амжилттай оролцох, дэлхийн аварга, олимп гээд зорилтууд байна.

-Универсиад нь олимпийн эрхийн оноо олгох уу?

-Дэлхийн цанын холбоо буюу ФИС-ийн катагорид орсон бүх тэмцээнд оролцвол олимпийн эрхийн оноо олгодог. Уулын цанын спортын оноо нь буурч тооцогддог. 5000-аас доош бууж 150 руу орвол олимпийн эрхээ авна. Ер нь ФИС-ийн тэмцээн уралдаанд оролцоод оноогоо цуглуулаад байвал олимпийн эрхээ авах магадлалтай.

АТГ-аас сар бүрийн 25-нд хийдэг ээлжит хэвлэлийн хурлыг хийлээ. АТГ-т шалгагдаж байгаа хэрэг болон бусад асуудалд тайлбар хариулт өгөв. АТГ-ын Тамгийн хэлтсийн дарга, Эрхэлсэн комиссар З.Баасанням, АТГ-ын мөрдөн шалгах хэлтсийн ахлах мөрдөгч, Ахлах комиссар Ч.Жаргалбаатар, Хяналт шалгалт дүн шинжилгээний хэлтсийн дарга, Эрхэлсэн комиссар Хашбаатар нар тус хэвлэлийн хуралд оролцож сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа.

-Талийгаач шүүгч Л.Бямбааг ямар хэргээр шалгаж байсан бэ? Түүнийг цагдан хорихгүйгээр гадуур шалгах боломжгүй байсан уу?

-Үнэхээр харамсмаар үйл явдал болсон. АТГ-аас Салхитын мөнгөний орд газрыг эзэмшигч компани тухайн ордыг ашиглаж байсан ашиглагч нарын хоорондын маргаанаас үүдэлтэй хууль хяналтын байгууллага, хууль сахиулагчид тухайн маргааныг хянаж байх явцад их хэмжээний мөнгө хөрөнгийг хээл хахуульд өгсөн гэмт хэрэг бүртгэгдсэн. Түүнийг мөрдөн шалгах ажиллагаа төлөвлөгөөний дагуу явж байсан юм. Энэ хэргийг шалгаж байхад нэр бүхий хүмүүст хээл хахууль өгсөн байж болзошгүй үндэслэл тогтоогдож, энэ хэрэгт талийгаачийг сэжиглэн баривчилсан. Бид цагдан хориогүй сэжиглэж, 48 цагийн хугацаагаар баривчилсан байсан. Мөрдөгчийн хувиар талийнгаачийн албан байгууллага, гэрт хийсэн шалгалтаар хэрэгт ач холбогдол бүхий баримтууд хураагдсан. Хураагдсан баримтуудад хууль зүйн үндэслэл тогтоогдсон учраас тухайн хүнийг сэжигтнээр баривчлан 48 цагийн хугацаа нь дуусаад авахаар очих үед энэ харамсалтай хэрэг гарсныг олж мэдсэн. Энэ хэргийг Цагдаагийн газраас мөрдөн байцаах, хэрэг бүртгэлтийн ажил явагдаж байгаа. Тиймээс энэ хэргийн нөхцөл байдал амь насаа алдсан явдлыг Цагдаагийн байгууллагаас тодруулах нь зүйтэй.

-Талийгаачийг саатуулах 48 цаг нь баасан гаригт дууссан гэсэн. АТГ-аас шүүхэд санал өгөөгүй гэсэн мэдээлэл байна. Энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?

-АТГ-ын мөрдөн шалгах хэлтсийн хувьд сэжигтнийг саатуулах 48 цагийг хэтрүүлсэн зүйл байхгүй. хуулийн дагуу тогтоол шийдвэрүүд цаг хугацаагаараа хянагдаж, хуулийн дагуу явагдсан. Энэ нь өөрөө Монгол Улсын эрүүгийн хэрэгт зааснаар шүүхийн зөвшөөрөлгүй баримвлах ажиллагаа байсан. Энэ хэрэг өнөөдөр ингээд дуусахгүй. Цааш гэм буруутай этгээдийг тогтоох ажиллагаа хийгдэнэ. Тухайн гэмт хэрэгт хээл хахууль өгөх, авах хамтран оролцогчоор энэ хүн сэжиглэгдэн шалгагдаж байсан.

-Үндэслэлгүйгээр хоригдсон гэх зургаан шүүгчийн талаар мэдээлэл өгөөч?

-Нэр бүхий зургаан шүүгч үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэдэг хэргээр хэрэг бүртгэлтийн хэрэг шалгагдаж байгаа. Үүн дээр АТГ-ын хяналт шалгалт дүн шинжилгээний хэлтсээс шүүгч нарыг хөрөнгө орлогын мэдүүлгийг 2012-2017 оны байдлаар шалгасан. Энэ шалгалтын явцад зарим нэр бүхий шүүгч өөрсдийнхөө хөрөнгийг мэдүүлээгүй. Зарим нь зөрүүтэй мэдүүлсэн. Зарим нь хөрөнгийнхөө эх үүсвэрийг тайлбарлаагүй учраас гэмт хэргийн шинжтэй байж болзошгүй гэсэн үндэслэлээр хэрэг бүртгэлийн хэрэг нээгээд шалгаж байна.

-Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийг Тавантолгойн асуудалтай холбоотой ямар үндэслэлээр шалгаж байцааж, гэргчийн мэдүүлэг авсан бэ? Түүнээс өөр хүнийг Тавантолгойтой холбоотой асуудлаар шалгаж байгаа юу?

-Тавантолгойгоос нүүрс хууль бусаар олборлосон, хулгайд алдагдсан гэдэг үндэслэлээр нэр бүхий хэрэг нээж, мөрдөн шалгах ажиллагаа үргэлжилж байна. тухайн газраас олборлосон нүүрсний хэмжээ хоорондоо зөрүүтэй байгаад байгаа. Тухайн хоёр байгууллага мэргэжилтнүүдээ гаргаад хийлгэсэн хэмжээ, ЗГ-аас томилогдсон ажлын хэсэг газар дээр нь очоод хэмжилт хийгээд тогтоосон тоо хэмжээ, Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас очиж хэмжилт хоорондоо зөрүүтэй байна. Энэ тоо хэмжээг нарийн мэргэшсэн мэргэжилтнээр тогтоолгохоор шинжээч томилох ажиллагаа хийгдэж байна. Нарийн тоо баримт гарсны дараа хэргийг шийдвэрлэнэ.

Ерөнхий сайд нарын хэрэг ямар шатанд явж байгаа вэ? Цагдан хорих шаардлагагүй гэж үзсэн. Түүнээс хойш хэдэн удаа байцаалт авсан бэ?

-Ерөнхий сайдуудад холбогдох мөрдөн шалгах ажиллагаа хийгдэж байгаа. Олон улсад бичсэн даалгаваруудын хариунууд ирсэн. Мөрдөн шалгах ажиллагаанд нилээд ахиц гарсан. Боломжит хугацаанд хэргийг шийдвэрлэнэ гэж харж байгаа. Бүрэн эрхтэй хүмүүсийн бүрэн эрхэд халдах эрх бидэнд байхгүй. жирийн иргэн хүн байсан бол нэн даруй хэрэгтэй танилцдаг бол бүрэн эрхэт хүмүүс сарын хугацаанд ирж танилцдаггүй. Ийм хүндэрлүүд байгаа.

АТГ-т мэдүүлэг өгсөн экс Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж АТГ-аас гарч ирэхдээ сэтгүүлчдэд тайлбар өглөө.

Сайн байцгаана уу? Тавантолгойн орд газартай холбогдсон асуудлаар дуудаж асуулаа. ШХАБ-ын талаар асуугаагүй. Зөвхөн Тавантолгойн асуудлаар Ерөнхийлөгчийн бүрдүүлж өгсөн материалтай холбоотой асуудлаар гэрчээр асууж тодруулга авсан. Хуулийн өмнө бүгд тэгш эрхтэй. Хууль дуудпах юм бол бүгд ирж тодруулга, мэдээлэл өгч асуусан зүйлд нь хариуулах үүрэгтэй. Хуулийн засаглалд Монголчууд бүгд итгэж явах ёстой гэж би хувьдаа бодож явдаг.

Бид гурван юм л хийхгүй байх ёстой гэж би боддог юм. Нэгдүгээрт албан тушаалтнууд хуулиас зугатаж болохгүй. Хууль дуудсан бол ирэх ёстой. Хуулийн байгууллагын ажлыг хүндэтгэх ёстой. Хоёрдугаарт Монгол Улс ШХАБ-д гишүүнээр элсэж болохгүй. Монголын ард түмний эрх, эрх чөлөө, биеэ даасан байдалд энэ нь аюул учруулна гэж боддог. Энэ хоёрыг нь л хэлье.

Тэр 178 хуудас материалтай би танилцаагүй. Хавтас хэрэгт нь байгаа. Би Ерөнхийлөгчөөс тэр 178 хуудас тамериалаа ард түмэн, хэвлэл мэдээлэлд ил болгооч ээ гэдэг ийм л хүсэлт тавьж байгаа. Тэнд нуух зүйл байх ёсгүй. Цаазын ялын асуудлаар дэлхийн конгресс гэж жилд нэг удаа болдог. Цаазын ялын эсрэг олон улсын комисс гэж байдаг түүнд би комишнейр гэдэг үүрэгтэй. Тэгэхээр энэ дэлхийн конгресс болох гэж байгаа. Тэр арга хэмжээ рүү би яваад ирнэ. Санаа зовох шаардлагагүй. Хурдан яваад хүрээд ирнэ.

Миний хамгийн санаа зовж байгаа зүйл бол бид бүхэнд гамшгийн хэмжээнд хүртэл тохиолдоод байгаа утааны асуудал байна. Энэ чиглэлээр иргэнийхээ хувьд хийхээр бодож байгаа зүйлүүд бий. Цаашид дуудсан цагт ирнэ. Ирэлгүй яахав. Хуулийн байгууллагаас асууя, тодруулъя гэх юм бол ирж, мэдүүлгээ өгнө. Монгол Улсын хууль бол миний хувьд хамгийн том хүч. Хаана ч байсан хууль намайг дуудах юм бол би хамгийн хурдан л ирэх болно. Хуулиас, хуулийн байгууллагаас зугатаах ямар ч шаардлага надад байхгүй.