Categories
мэдээ эдийн-засаг

“Монгол Улсын өр” ном хэвлэгдэн гарлаа

Эдийн засагч, судлаачид Монгол Улсын өрийн талаар судалгаа хийж “Монгол улсын өрийн саарал ном”-ыг хэвлүүлсэн талаар өнөөдөр сэтгүүлчдэд мэдээлэл өглөө. Гавьяат эдийн засагч Д.Байлийхүү, В.Осоргарав, доктор, профессор Л.Оюун, СЭЗИС-ийн багш дэд профессор Ж.Дэлгэрсайхан, Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвийн захирал Б.Лакшми, эдийн засагч Т.Доржханд нарын эрдэмтэд хамтран энэхүү номыг бичжээ.

Монгол улсын гадаад өр 27.4 тэрбум ам.доллароор хэмжигдэж буйг хэрхэн хуримтлагдсан, хэзээ авсан, өрийн дарамт ямар байгаа судалж, товхимол номыг гаргасан байна. Уг ном нийт дөрвөн үндсэн бүлгээс бүрдэж байгаа аж.

Номын зохиолч, гавьяат эдийн засагч В.Осоргарав хэлэхдээ “Улсын нийт өрийг Засгийн газар болон хувийн салбарын өр хэмээн хоёр ангилдаг. Энэ номондоо засгийн газрын гадаад өрийн талаар дэлгэрэнгүй авч үзсэн. Улсын сан хөмрөгөөс их хэмжээний хөрөнгийг гаднаас авсан өр зээлийг төлөхөд зарцуулж байна. Улс орны эдийн засгийг тодорхойлдог хоёр гол бодлого болох төсвийн бодлого болон мөнгөний бодлогыг бодит байдалд зохицуулан зөв тодорхойлох, уялдаа холбоог сайжруулах, олон улсын туршлагыг судлах, улс орныхоо эдийн засгийг өөрийн орны нөхцөлд тохирсон удирдах явдал нэн чухал болж байна. Бидэнд бусад орны ч туршлага хэрэгтэй. Манайх ганцхан уул уурхай, нүүрс, зэс гэлтгүй мал аж ахуй, газар тариалан, аялал жуулчлалаа хөгжүүлэх, эрдэс баялгаа ашиглан баяжуулах үйлдвэр, төмөр зам барих гэх мэт төрийн бодлогоор эдийн засгийг төрөлжүүлэх хэрэгтэй байна” гэв.

Эдийн засагчид Монгол Улсын өрийн хэмжээ санаа зовох хэмжээний түвшинд хүрсэн гэдгийг онцолж байлаа. Мөн өрийн удирдлага, стратегийн хэрэгжилтэд анхаарах шаардлагатайг тэд хэлэв. Манай улс өрийн удирдлагын хуультай ч хангалттай хэрэгждэггүйг СЭЗИС-ийн багш, дэд профессор Ж.Дэлгэрсайхан хэллээ.

Эдийн засагч Л.Оюун “Зээлийн эрсдэлийг тооцож байж, авч байх хэрэгтэй. Зээлийн зориулалтыг анхааръя. Зээлийг зээлээр төлдөг байж болохгүй. Өмнө нь зээлийн нөхцөлүүд тохиромжгүй, урт хугацаанд өгөөжөө өгөхгүй салбарт зээлийг оруулдаг. Өгөөжөө өгөөгүй учраас дахиад зээл авахаас өөр аргагүй байдалд хүрдэг гэв.

Эдийн засагчид Засгийн газрын өрийг ДНБ-ий 40 хувиас хэтрүүлэхгүй байх зөвлөмжийг Засгийн газарт хүргүүлж буй юм.

Д.ХУЛАН

Categories
мэдээ улс-төр

Д.Гантулгыг УИХ-ын гишүүнээс чөлөөлөхийг дэмжлээ

УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар УИХ-ын гишүүнийг чөлөөлөх тухай асуудлыг хэлэлцлээ. Хуралдаанаар УИХ-ийн гишүүн Д.Гантулгыг УИХ-ийн гишүүнээс өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдөх саналыг 90.9 хувиар дэмжлээ. Асуулт асуух, санал хэлэх гишүүн байсангүй.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

​Д.Сарангэрэл: Хүн амын дунд зонхилж байсан хоол тэжээл, амин дэмийн дутагдал хэвээр байна

“Хүн амын хоол тэжээл, хүнсний аюулгүй байдлын өнөөгийн байдал сайжруулах арга зам” уулзалтад төрийн байгууллага болон Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагын төлөөллүүд оролцож байна. Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, хүн амын хоол тэжээлийн талаар баримтлах бодлого, эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх, хоол тэжээлийн байдлыг сайжруулах зорилгоор “Хүн амын хоол тэжээлийн байдал” үндэсний судалгааг ЭМЯ-аас 5-6 жилийн давтамжтайгаар хийсэн байдаг. “Хүн амын хоол тэжээлийн байдал” үндэсний V судалгааг 21 аймгийн 94 сум, нийслэлийн 9 дүүргийн 30 хорооны 2249 өрхөд хийжээ.

Хоол тэжээлийн үндэсний V судалгаагаар хүүхэд эмэгтэйчүүдийн дунд аминдэм, эрдсийн дутлын тархалт түгээмэл хэвээр байна.Түрүү оны үндэсний судалгаанытүвшингээс буураагүй байгааг тогтоожээ. Мөн илүүдэл жин таргалалтын тархалт нь бүс нутаг амьжиргааны түвшинг үл харгалзан бүх насны хүн ам ялангуяа насанд хүрэгчдийн дунд ихээр нэмэгдэж байгаа аж. Судалгаанд Д аминдэм, А аминдэм, иод дутал, төмөр дутал, илүүдэл жин ба таргалалт, өрхийн хүнсний баталгаат байдал зэргээр хамруулсан байна.

Энэ үеэр Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл ярихдаа “Өнөөдөр Монголын хүн амын хоол тэжээл, хүнсний аюулгүй байдлын асуудлаар улсын хэмжээний зөвлөгөөн зохион байгуулж байна. Монгол Улс 1999 оноос хойш хоол тэжээл хүнсний аюулгүй байдлын судалгаа хийсээр ирсэн. Гэвч 2010 онд хүн амын дунд зонхилж байсан хоол тэжээл амин дэмийн дутагдал хэвээрээ байна. Энэ асуудалд анхаарал хандуулахаас өөр аргагүй. Ерөнхий сайд хоол тэжээлийн асуудлыг анхааралдаа авсан. Эдгээрийг хариуцсан салбар яамд асуудлыг тодорхойлж хариуцсан ажлуудаа хийж мэдээ мэдээлэл тавьж байх чиг үүрэг өгсөн. Хүн амын дунд хийсэн судалгаанаас үзэхэд Д аминдэмийн дутал асар өндөр байна. Хүүхэд, жирэмсэн эмэгтэйчүүд мөн эрэгтэйчүүдийн дунд хүртэл байна. Иодын дутал хангайн бүсэд нэлээд байгааг тогтоосон. Мөн эмэгтэйчүүд хүүхдүүдийн дунд цус багадах асуудал гарч ирж байна. Хоногтоо авах ёстой хүнс тэжээлээ авч чадахгүй байгаа юм. Засгийн газар хүн амынхаа хоол тэжээлтэй холбоотой асуудалд анхааралдаа авч байгаа нь сайшаалтай. Энэ дутагдлуудыг хэрхэн яаж нөхөх вэ гэхээр бололцоотой айлууд мэдээллийг нь хүргэчихэд дутагдаад байгаа аминдэмийг нөхөөд авчих боломжтой. Мэдээллээс хол мөнөрхийн орлогын хувьд хангалтгүй айл өрхүүд зөвлөмжийг дагах хүндрэлтэй. Тиймээс Хөдөлмөрийн нийгмийн хамгааллын яамнаас олгодог хүнсний талоныг өгөх тал дээр анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй болж байна. Судалгаанд үндэслэгдсэн хоол тэжээлийн амин дэмийг өгдөг байх, алсдагдсан газар нутагт хүргэдэг байх гэх мэт асуудлыг шийдэх хэрэгтэй болж байна. Бүгдийг нь цогцоор авч шийдэх тал дээр ажиллаж байна. Өнөөдрийн зөвлөгөөнд 21 аймгийн есөн дүүргийн эрүүл мэндийн төвийн хоол тэжээл хүнсний асуудал хариуцсан бүх хүмүүс оролцож байгаа” гэлээ.

НҮБ-ийн Хүүхдийн сангийн бүсийн хоол тэжээлийн зөвлөх Кристиан Рудерт ярихдаа “Зүүн Ази номхон далайн бүсийн орнуудтай харьцуулахад Монгол Улс хоол тэжээлийн дутлыг бууруулахад маш их амжилт гаргасан. Гэсэн хэдий ч хоол тэжээлийн дутлын талаас аминдэм бичил тэжээлийн дутал хүүхэд болон насанд хүрэгчдийн дунд байсаар байна. Мөн илүүдэл жин таргалалт нэмэгдэж байна. Энэ тал дээр шийдвэрлэх асуудлууд байгаа. Аминдэм дутал эрдэс бодисын дутлыг бууруулахын тулд Монгол Улс олон талт арга хэмжээ авах хэрэгтэй. Нийт хүн амд суурилсан хүнсээ баяжуулах арга хэрэгсэл байж болно. Аминдэмийн хэрэгцээ хамгийн өндөр байдаг эмзэг бүлэгт чиглэсэн жирэмсэн эхчүүд бага насны хүүхдүүд өсвөр насны охидуудад аминдэм эрдэс бодисын хэрэгцээ бусад насныхнаас илүү их хэрэгтэй байдаг. Тэдгээр бүлэгт буй хүмүүсийг аминдэм эрдсээр хангах зайлшгүй шаардлагатай. Аминдэмийн дутлыг арилгах олон орны туршлага байгаа. Ялангуяа Монгол Улсад аминдэмийн Д дутал их байгаа нь дэлхийн түвшинд өндөр тооцогддог. Хоол хүнсээ Д витаминаар баяжуулах хэрэгтэй. Хүүхдийн таргалалтыг буруулахад олон салбарын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай. ДЭМБ-аас хүүхдийн таргалалтыг бууруулах цогц арга хэмжээний багцыг зөвлөсөн байдаг. Багц арга хэмжээний эхнийх нь жирэмсэн эхчүүдийн хооллолтын зөвлөгөө юм. Хэдийгээр жирэмсэн үед жин нэмдэг хэдий ч зохистой хэмжээнд хэрхэн жингээ нэмэгдүүлэх талаар мэдээлэл орсон байдаг. Хүүхдийн таргалалтыг бууруулахад бага наснаас нь зөв хооллох, сургууль цэцэрлэг дээр зөв хооллолтыг дэмжих учиртай. Таргалалтыг бууруулахад эрүүл хүнс, дасгал хөдөлгөөнийг дэмжсэн бодлого, амьдрах орчинг бүрдүүлэх нь нэн чухал. Хүүхдэд зориулсан эрүүл бус хүнсний зар сурталчилгааг хязгаарлах, эрүүл бус хүнсний үнэ өртгийг нэмэгдүүлэх, жимс ногоо үйлдвэрлэж байгаа үйлдвэрлэгчдийг дэмжих урамшуулал олгох зэрэг ажлууд зохион байгуулах хэрэгтэй” гэв.

Categories
мэдээ нийгэм

Насанд хүрэгчдийн дийлэнх хувь нь Д аминдэмийн дутагдалтай байна

“Хүн амын хоол тэжээл хүнсний аюулгүй байдлын өнөөгийн байдал сайжруулах арга зам” хамтрагч талуудын уулзалтад төрийн болон төрийн бус байгууллага МУ-д үйл ажиллагаа явуулж буй НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагын төлөөллүүд оролцож байна.

“Хүн амын хоол тэжээлийн байдал” үндэсний V судалгааны түүвэрт сонгогдсон 5 хүртэлх насны хүүхэдтэй 2250 өрхөөс 2249 нь судалгаанд хамрагджээ.

Хоол тэжээлийн үндэсний V судалгаагаар хүүхэд эмэгтэйчүүдийн дунд аминдэм, эрдсийн дутлын тархалт түгээмэл хэвээр байна. Түрүү оны үндэсний IV судалгааны түвшингээс буураагүй байгааг тогтоожээ. Мөн илүүдэл жин таргалалтын тархалт нь бүс нутаг амьжиргааны түвшинг үл харгалзан бүх насны хүн ам ялангуяа насанд хүрэгчдийн дунд маш өндөр нэмэгдэж байгааг судалгаагаар тогтоосон байна.

Мөн Д аминдэмийн хангамжын түвшин туйлын хангалтгүй байгаа аж. Судалгаанд хамрагдсан хүмүүсийн 5 хүртэлх насны хүүхдийн 90 хувь, жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн 95 хувь, эрэгтэйчүүдийн 82 хувь нь Д аминдэмийн дутагдалтай байгааг тогтоосон байна. Д аминдэм нь өөхлөг загас, загасны элэгний тос, өндөгний шар уураг, үхрийн элэг зэрэг цөөн тооны хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагддаг. Нарын гэрлийн хэт ягаан туяаны нөлөөгөөр хүний арьсан дор нийлэгждэг байна. Д аминдэм дутал нь ясны өсөлт хөгжилтөд сөргөөр нөлөөлж, хүүхдийн өсөлт хоцрох, насанд хүрэгчдийн яс сийрэгжихэд хүргэдэг байна. Сүүлийн үеийн судалгаагаар Д аминдэмийн хангамж зохистой түвшинд байх нь зүрхний шигдээсээр өвчлөх, зүрхний өвчний улмаас нас барах эрсдэлийг бууруулдаг болохыг нотолжээ.