“Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч, яруу найрагч Д.Гансаруулын 2015 онд баруун аймгуудаар аялсан “Аян замын фото тэмдэглэл”-ийг хүргэж байна. Тэрээр уг аяллынхаа сонин хачиныг тухайн үед “Баруунтаах нутгууд баахан жаргалтай” аян замын тэмдэглэлээр уншигчдад хүргэж байсан билээ.
Өнөө зуны амралтаа өнгөрүүлсэн маршрут. Хамгийн сайхан нь төрсөн нутагтаа очих, ахан дүүс, хамаатан садантайгаа золгосон минь байлаа .
-ААВ БАЙХАД ГАЗРЫН ЗУРАГ МУРАГ БОЛ ОНИГОО Л ЮМ БИЛЭЭ-
Улаанбаатар-Лүн-Эрдэнэсант-Рашаант-Арвайхээр-Хатуу даваа-Нарийнтээл-Таац гол-Өлзийт-Баянхонгор-Түйнгол-Нарийн гол-Бөмбөгөр-Байдраг гол-Цагаан гол-Бууцагаан-Дэлгэр-Духын тал-Алтай-Баарангийн даваа-Ямбатын тал-Шаргын говь-Ээв-Хүрэнгийн тал-Хүйсийн говь-Дарви-Зэрэг-Ховд-Буянт гол-Хатуу хөтөл-Шураг гол-Хашаатын даваа-Салхитын гарам-Алтанцөгц сум-Алтанцөгц нуур-Хөх сайр-Эрэгтийн дунд хясаа-Эрэгт гол-Хоёр мөсөн-Хоёр сайр-Таван бэлчир-Усаарын хүрхрээ-Цамбагарав хайрхан-Хоёр толгой-Хүрэмт-Тэхт-Тэхтийн рашаан-Хагт-Булан-Баянхонгорын овоо-Хоогийн булаг-Өндрийн элэг-Цагаан түнгэ-Шүүгийн гүүр-Чидэлийн хөтөл-Хүйтэн хөтөл-Ургамлын хөтөл-Хатуугийн гол-Бугат-Өлгий-Хаш толгой-Ховд гол-Тавалтайн хавцал-Ховд бригад-Бахлаг хайрхан-Ачит нуур-Ховд сум-Шивэр гол-Шаазгай нуур-Өмнөговь сум-Хар Ус нуур-Өлгий сум-Наранбулаг-Хар тэрмис-Хяргас нуур-Сонгино-Түдэвтэй-Нөмрөг-Тэлмэн нуур-Мэргэн хөтөл-Идэр гол-Дэлгэрэх гол-Тосонцэнгэл-Их Уул-Зарт гол- Цэцүүх бригад-Солонготын даваа-Цахир-Тэрхийн цагаан нуур-Хоргын тогоо-Тариат-Суман гол-Чулуутын гол-Хануй гол-Их тамир-Тамирын гол-Тайхар чулуу-Цагаан даваа-Цэцэрлэг-Цэнхэр-Цэнхэрийн халуун рашаан-Хотонт-Хар хорин-Эрдэнэ зуу-Рашаант-Эрдэнэ сант-Лүн-Улаанбаатар. Аян замын урт 5000 гаруй километр байлаа.
Баянхонгор аймаг руу явах замд.
Би өөрийгөө гэрэл зураг авах дажгүй авьяастай гэж боддог.
Хүйсийн говьд. Аавын машины нум нь нугарч бид нэлээд хэдэн цаг саатсан.
Хашаатын даваанаас уруудаад Салхитаар орж төрсөн нутагтаа хөл тавих гэж байгаа эхлэл.
Энэ шүлгийг бүгд л ам амандаа уншиж, гар утсаараа самбарын зургийг дарцгаав. Бидний дунд нутагтаа ирэлгүй дөч, тавь, 26 жил болсон хүмүүс олон байв. Би л гэхэд нутгаа орхиод 20 гаруй жил болсон байлаа.
Баяг ахын машин. Манай нутагт иймэрхүү шалгарсан тэрэгнүүд л давхидаг.
Бид гурван машинтай, ахан дүүс 18-уулаа явсан билээ. замд биднийг Баяг ах, Урнаа эгч, хүүтэйгээ угтав. Бид Хөх сайраар ингэж цуваагаар явцгаав.
Манай Алтанцөгц сумын төв нь Цагаан түнгэд байрладаг. Зуны цагт тэнд ялаа шумуул их учир Хоёр толгойд ирж байршина. Нүүдлийн сум юм.
Сумын төвийн дэлгүүрийн дотоод байдал.
Нүүдлийн сумын дэлгүүр.
Сумын төвийн цайны газрын дотоод байдал. Наадмын үеэр энд хуушуур ширхэг нь 500, 600 төгрөгийн үнэтэй байсан.
Маргааш сумын наадам эхэлнэ. Наадамчдын хоолыг ийм зуухан дээр хийнэ дээ.
Юу л байна. Түүгээрээ гэдэг. Байгаа, гар доорх барилгын материалаар л байшин сав, хашаа, хороогоо босгоно.
Миний төрсөн газар. Цагаан түнгэ.
Тэхтийн рашаанд хүрэхийн тулд маш өндөр ууланд мацдаг. Рашаан руу явах замдаа гоё гоё цэцэг харав.
Тэхт хайрхан. Энэ ууланд Мундуу гэх алдарт анчин амьдардаг байжээ. Цаст уулын цагаан дээлт анчин Мундуу гэхээр нутгийнхан андахгүй. Түүний тухай сонирхолтой яриа дурсамжийг Ш.Ванчинхүү ахаар яриулсан юм.
Таван бэлчирээс. Таван бэлчирээс буух замдаа. Ийш барагтай бол машин гарахгүй. Сайн машинтай байлаа ч жолооч муу бол бүр бүтэхгүй.
Биднийг хайрхны овоон дээр ирэхэд цэлмэг байсан тэнгэр тэрүүхэн тэндээ борооны үүлс хуралдуулж хураараа угтав.
Манайхан хайрхныхаа зулайг мөс, цас гэж шууд хэлдэггүй. Мэнгэ хэмээн нэрлэнэ. Хайрхны мэнгээр цаг агаараа шинждэг.
Усаарын хүрхрээ рүү явах замд олон арван рашаан ийнхүү урсан байдаг.
Манай нутагт Усаар гэдэг нэртэй ийм сайхан хүрхрээ бий. Усанд нь умбаж шумбаж, цохиулж, сэлж, баярлаж, тоглож зөндөө л зураг татуулав.
Усаарын хүрхрээ рүү явах замдаа хайрхны зургийг ийнхүү буулгалаа.
Миний төрсөн эмнэлэг. Хаалганы цаад талын өрөөнд мэндэлсэн гэсэн. Ээж зааж өгөв. Би үүдэнд нь арц уугиулж, идээ будааныхаа дээжийг өргөв.
Хатуугийн голын гүүр. Аавын маань барилцсан гүүр юм билээ. Аяллын замд аавынхаа барьсан зам, гүүрээр зөндөө л гарав.
Баян-Өлгий аймгийн Өлгийд байдаг радио станцын энэ антен өндрөөрөө Азидаа нэлээд дээгүүрт ордог. Шөнө болохоор улаан гэрэл асна. Хүүхэд байхдаа энэ антеныг хараад их л гайхдаг байж билээ.
Янгирын төлийг үнүх гэдэг. Биднийг Баян-Өлгийгөөс гараад Бахлаг хайрхны урдуур, Ховд голын хаяагаар явж байтал энэ хөөрхөн амьтан зам дээр хэвтэж байлаа.
Ачит нуур.
Иймэрхүү самбар их чухал юм билээ л.
Очсон сум бүрт ийм антенн байдаг юм билээ. Нэгдсэн журмаар тарааж өгсөн байх.
Хар тэрмис. Хяргас нуурын хөвөө.
Шаазгай нуур. Газрын зурагт тэмдэглэгдсэн энэ нуур уг нь нэлээд том байсан юм билээ.
Буцах замдаа Түдэвтэй сумын нутагт майхнаа барьж хоноглов. Нутгийн улсууд ирж мэнд мэдэлцэн өглөө гэртээ очиж цай уух урилга өгсөн юм. Хөдөөнийхнийг л хүн гэнэ ккк
Тариат сум. Тэрхийн цагаан нуур.
Архангай аймгийн Цэнхэр сумын нутаг. Цэнхэрийн рашаан руу явах замд.
Гоё зураг
Миний тушаалаар аав, ээж хоёр маань ийн сугадалцаж зураг авахуулав.
Бас л гоё зураг. Өнгө энэ тэр нь гоё.
О.Балжинням аваргын төрсөн нутаг руу орж ирлээ.
Аав байхад газрын зураг хэрэггүй юм билээ.
Архангай аймгийн Цэнхэрийн рашаан руу явах замд…
Завхан аймгийн Нөмрөг сум руу орж ирлээ.
Алтанцөгц сумын 90 жилийн ойн баяр наадам эхэллээ.
Элсэн тасархай дээр өдрийн хоолоо хүлээж буй нь.
За байзо, энэ Увсын Өлгий суманд авсан зураг байх шиг байна.