“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК–ийн Дотоод хяналт, эрсдэлийн удирдлагын газрын захирал Х.Мөнхжаргалтай ярилцлаа.
-Нүүрс угаах үйлдвэр барьж ашиглалтад оруулах талаар 2023 оны эхээр “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн БЭТ Ж.Ганбат болон бусад албаны хүмүүс олон нийтэд мэдээлэл өгч байсан. Энэ үйлдвэрийн талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?
-“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хувьд нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зорилгоор 2012 онд жилд 20 сая.тн нүүрс хүлээн авах хүчин чадалтай Нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-ийг батлуулж, EPC гэрээгээр гүйцэтгүүлэхээр гэрээ байгуулсан боловч тухайн үеийн нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдлаас хамаарч төслийг зогсоож байсан. Улмаар 2018 оноос Олон улсын нүүрсний зах зээл сэргэж эхэлсэнтэй холбоотойгоорТаван толгой ордын нүүрсийг сорчлохгүй ашиглах, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх чиглэлийг дахин сэргээж уурхайн дунд болон урт хугацааны төлөвлөлттэй уялдуулан жилд 10 сая.тн, нийт 30 сая.тн нүүрс хүлээн авах хүчин чадал бүхий Нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-ийг 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 01-нд Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр батлуулсан.
Засгийн газрын 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 28-ны өдрийн “Нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын тухай” 113 дугаар тогтоолд нүүрс баяжуулах үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтыг 2021 оны III улиралд багтаан эхлүүлж, 2023 онд ашиглалтад оруулахыг даалгасны дагуу гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендерийг 2021 оны наймдугаар сараас хойш гурван удаа зарлаж, найман сарын дараа 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 14-ний өдөр гүйцэтгэгч компани шалгарч гэрээ байгуулан, ажлыг эхлүүлсэн байдаг.
-Бүтээн байгуулалтын ажил одоогоор ямар үе шаттай явж байна вэ?
-Үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын хувьд барилга байгууламжийн бетон болон метал хийцүүд 80 гаруй хувьтай, гадна ханын угсралтууд явагдаж байна. Үндсэн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжүүд төслийн талбайд ирсэн, суурилуулалт хийгдэж байгаа. Иргэний барилгууд үндсэндээ дууссан, гадна дотор заслын ажил хийгдэж байна. Үйлдвэрт шаардлагатай усны эх үүсвэрийг ойролцоогоор 70км байрлах Загийн усны хоолойгоос татах төслийн шугам хоолой, барилга угсралт дууссан нийт 90.4 хувийн гүйцэтгэлтэй, цахилгаан эрчим хүчээр хангах 14 км цахилгаан дамжуулах агаарын шугам, 2х25МВдэд станц барих төслийн гүйцэтгэл 95 хувьтай хэрэгжиж байна. Ирэх дөрөвдүгээр сард багтаан ус болон цахилгааны эх үүсвэртэй холбох ажлуудыг бүрэн дуусгаж, тавдугаар сард үйлдвэрийн туршилт тохируулгыг эхлүүлэхээр төлөвлөж байна.
-Үйлдвэр хэзээ ашиглалтад орох вэ. Үр дүн, ач холбогдлын талаар тайлбарлахгүй юу?
-Энэ оны тавдугаар сард багтаан үйлдвэрийг ашиглалтад оруулахаар төлөвлөн ажиллаж байна. Нүүрс баяжуулах үйлдвэр ашиглалтад орсноор улс орны болон бүс нутгийн нийгэм эдийн засгийн өсөлтийг дэмжиж 500 орчим шууд ажлын байрыг шинээр бий болгож, жилд дунджаар 185.8 сая ам.долларыг улс орон нутгийн төсөвт оруулахаар тооцоо хийгдсэн.
Цаашид кокс, химийн үйлдвэрлэлийн үндсэн түүхий эд болох коксжих нүүрсний баяжмал үйлдвэрлэж эхэлснээр дотооддоо кокс, химийн үйлдвэртэй болох үндэс суурийг тавьж байгаа хэлж болно. Нүүрс баяжуулах үйлдвэр нь бүрэн автомат битүү агуулахтай, тоосгүйжүүлэх системтэй учир байгаль орчинд ээлтэй, нэг дор найман өөр чанарын нүүрсийг хольж баяжуулах хүчин чадалтай, усыг 96 хувь хүртэл дахин ашигладаг зэрэг олон давуу талтай.