Боловсролын сайд асан Ё.Отгонбаяр сэтгүүлчдийг ална гэж заналхийлсэн нь нийгэмд нэлээд дуулиан тарилаа. Амныхаа хийнээс болж тэрээр Ардын намын даргын зөвлөхийн суудлаасаа огцорч, албан тушаал ахих нүүргүй болов. Боловсролын салбарыг удирдаж, бүр Америкт Монгол Улсаа төлөөлж Элчин сайдаар сууж байсан хүн ийм ёс зүйгүй байгаа нь өнөөдөр манай улсын боловсролын тогтолцоо хэрхэн гажуудсаныг бодитоор харуулсан үйл явдал боллоо. Боловсрол бол аль ч улсын тэргүүлэх салбар. Ёс зүйтэй улсад боловсролын салбарт ажиллаж буй хүмүүс нь тэр хэрээр өндөр шаардлагад нийцдэг, улмаар шаардлагадаа тэнцэхээр өдөр бүр суралцаж, хөгжиж дэвшиж явдаг нийгмийг чирэгч, түүчээлэгчид байдаг. Гэтэл манай улсад Боловсролын сайд асан нь үнэнийг илчилсэн сэтгүүлчдийг ална хэмээн заналхийлж, багш нар нь удирдлагуудаа огцруулахаар бусдын турхиралтаар жагсчцугладаг болтлоо дампуурчээ.
Монголдоо хуруу дарам цөөн, мэргэжлийн урлагийн боловсрол олгодог Дүрслэх урлагийн академийнхан сүүлийн өдрүүдэд нэлээд бужигнаантай байх шиг. Гэхдээ энэ нь багш, удирдлагуудын ажил хэргийн үл ойлголцол биш албан тушаалын төлөө явж буй хэсэг нөхдийнзохион байгуулсан ажил болох нь өдрөөс өдөрт баримт нотолгоотой илчлэгдсээр байна. “Дүрслэх урлагийн академ” дээд сургууль нь төрийн өмчит боловсролын байгууллага бөгөөд захирлыг халж солих, бүтэц бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулах эрх үүрэг нь зөвхөн БШУЯ-нд бий.Сургуулийн удирдлагатайхурал хуй хийх,албан хэргээр уулзах, асуудлаа ярилцах, санал солилцохдоо хүртэл хууль журмын дагуу яамны эрх бүхий этгээд албан бичгээр харилцаж, протокол үйлддэг. Яам болон сургууль хооронд харилцсан албан бичгүүд очсон, ирсэн албан бичиг сэлттэйгээ он дарааллаараа үдэгдэж, он сар өдөртэйгээ архив болон хадгалагддаг. Захирал Д.Уранчимэгийн хувьд БШУЯ-наас тавигддаг шаардлагын дагуу томилогдож, 2013 оноос тус сургуулийг удирдаж Дүрслэх урлагийн дээд сургуулиа академи болтол нь өргөжүүлж, дэлхийтэй холбож яваа нэгэн. Тэрээр ОХУ-ын Репиний нэрэмжит Уран зургийн академийг урлаг судлаач мэргэжлээр төгсч, улмаар ХБНГУ-ын Людвигсбург хотын Соёл урлагийн менежментийн сургуульд магистр, докторын зэрэг хамгаалсанэрдэмтэн, профессор хүн юм. 2018 оноос Европын урлагийн сургуулиудын холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр Ази тивээс сонгогдон ажиллаж буй цор ганц төлөөлөгч. Товчхондоо, Монголд байтугай дэлхийд урлаг судлалын чиглэлээр ингэж мэргэшсэн хүн хуруу дарам цөөн. Ийм мэдлэг боловсролтой эрдэмтэн хүнийг мэргэжлийн бус, ёс зүйгүй хэмээн яамны үүдэн дээр алдаа мадагтай лозунг барьж, боловсролынхоо хэм хэмжээг харуулсан нөхөд харин өөрсдөө ёс зүйгүй хүмүүс болохыг баримт өгүүлж байна. ДУА-ийн багш Б.Нямхүү нь 2017 ондоюутан охиныг зэрлэг балмадаар зодож танхайрч байсан хүчирхийлэгч бөгөөд БШУЯ-нд ажилладаг хадам эгчийнхээ нэр нөлөөгөөр ажилдаа үлдэж байжээ. Мөн түүнтэй хамт зогссон эмэгтэй бол тус сургуулиас 25 ширхэг уран зураг хулгайлаад өдгөө эрэн сурвалжлагдаж буй Э.Нинжин гэгч юм. Тэрээр өмнө нь хууль хяналтын байгууллагадзалилан мэхлэх гэмт хэргээр долоон удаа шалгагдаж байсан нь цагдаагийн байгууллагын бүртгэлд байна. Тэгэхээр ёс зүйгүй багш, эрэн сурвалжлагдаж буй этгээдтэй хамтарч, эрдэмтэн багш нарыг огцруулахаар жагсч байгаа нь сургуулийнхаа төлөө санаа зовж буй сурган хүмүүжүүлэгчдийнхамтын шийдвэр огт биш юм. Хэрэг явдал анх ингэж эхэлжээ.
Төр засгийн байгууллагад ажилладаггүй, төрийг төлөөлөх ямар ч эрхгүй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй Х.Дамдинсүрэнд эрдэм номын мөр хөөсөн эмэгтэй багшийг дээрэлхэх нь амархан санагдсан бололтой. ОХУ-ын Репиний нэрэмжит Уран зургийн академид сурч байх үедээ ДУА-ийн захирал Д.Уранчимэгээр дипломоо бичүүлж, улмаар диплом гардуулах ёслолынүеэр хэлэх үгээ ч өөрөө нийлүүлээд хэлчихэж чадахгүй, үг өгүүлбэр болгоноор нь бичүүлж,авч байсан гэнэ. Монголдоо нэг ч гэсэн урлаг судлалынмэргэжлийн хүнтэй болъё хэмээн дэмжиж тусалснаар Х.Дамдинсүрэн бусдын дэмээр сургуулиа төгсч иржээ. Сургууль, соёлоо төгсч ирснийхээ дарааханзахирал бүсгүйн тусыг мартчихсан “Та одоо ажлаа өг, миний орлогч бол. Би жинхэнэ захирал нь болно” гэжээ. Захын хүн загнаж орж ирээд авчихдаг албан тушаал биш, төрийн хууль журмын дагуу авалцдаг ажил төрөл болохыг захирал бүсгүй түүнд тайлбарлаад өрөөнөөсөө гаргажээ. Төрийг төлөөлөх ямар ч эрх мэдэлгүй этгээд хууль дүрмийг зөрчиж, хувийн ашиг сонирхлоо хэлж ёс бус үйлдэл гаргасан учир түүнтэй дахин уулзахаас татгалзжээ. Х.Дамдинсүрэн энэ үеэс хойш захирал бүсгүйгдарамталж, 2021 оны 01 дүгээр сард “Яагаад утсаа авахгүй байна вэ, би зөндөө залгалаа” “Би яг одоо ЕТГ, Оюун-Эрдэнэтэй академийн асуудлаар зөвлөлдөх гэж байна” , “Ганбаяр сайдтай ярьсан”, “Би амласандаа хүрдэг хүн шүү, та мэднэ биз дээ” гэх зэргээр албан тушаалаа өгөхийг шаардаж, дарамталсан зурвас ар араас нь илгээжээ. Хуулийн дагуу авч үзвэл хатуухан зүйлчлэлтэй эрүүгийн хуулийн зүйл заалттай гэмт хэргийн шинжтэй үйлдэл. Хэдийгээр ингэж дарамталж байхад нь хэнд ч гомдол гаргалгүй, өмнөх ажлаахийгээд явж байтал Х.Дамдинсүрэн “Би амласандаа хүрдэг хүн шүү” гэж заналхийлсэн үгэндээ хүрч, захирлыг халж солих эрх бүхий Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр 2021 оны 03 дугаар сарын 31-ний өдрийн сайдын тушаалаар багтчихсан байна. Удирдах зөвлөлийн төрийн төлөөлөл хүн нь урлаг соёлын байгууллагад харьяалагдах албан тушаалтан байх атал Х.Дамдинсүрэн албан тушаалын хүснэгтэнд өөрийгөө “Соёлын элч” хэмээх сайн дурын ажлаа бичжээ. Ингээд Удирдах зөвлөлийн гишүүн болж, санасандаа хүрсэн тэрээр ДУА-ийг дотроос нь хагалан бутаргаж, багш нарт эд хөрөнгө амлах, мөнгө төгрөгөөр хахуульдах зэрэг ёс бус үйлдэл гаргаж, хамт олны хүчийг тарамдуулж эхэлжээ. Хуульд зааснаар, Удирдах зөвлөлийн гишүүн нь сургуулийн дотоод ажилд оролцохгүй, ажил албан тушаалаа өгөхийг хувьчилж шаардах ёсгүй, багш ажилтнуудад аливаа амлалт өгөхгүй, эд хөрөнгөөр дэмжихгүй гэх мэт олон журам дүрэм байдаг ч Х.Дамдинсүрэн үл тоожээ. Яамны үүдэнд жагссан гол хүн болох Б.Нямхүүгийн Урчуудын эвлэлийн хороонд байрлах урлангийн өрөөг 35 сая төгрөгөөр тохижуулж өгч, Удирдах зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Ө.Гандуламд хувиасаа компьютер авч өгнө хэмээн амласан байна. Урчуудын эвлэлийн хорооны Удирдах зөвлөлийн гишүүний давуу эрхээ эдэлж, Б.Нямхүүгийн өрөөний түрээсийн төлбөрөөс чөлөөлүүлэхээр болжээ.
Урчуудын эвлэлийн хороо нь зураач, урчуудынхаа түрээсийн мөнгөөр үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлдэг ашгийн бус мэргэжлийн урлагийн байгууллага. Гэтэл хувийн зүгээс Б.Нямхүүгийн урлангийн өрөөнд засвар хийж өгчихөөд, засварын мөнгөө эргүүлээд түрээсийн төлбөрөөсөө гаргаж авахаар гэрээ хийсэн байгаа нь шударга үйлдэл гэж үү. Ийнхүү багш нарт хэрэгцээтэй зүйлийг нь амлаж, мөнгө төгрөгөөр дэмжээд ирэхээр цалингаараа амьдардаг багш нар Х.Дамдинсүрэнгийн өгөөшинд амархан орж, түүнийг дэмжигсэд нэмэгдэж, хамт олон хуваагдаж эхэлжээ. Түүгээр ч барахгүй Дүрслэх урлагийн академидХүүхдийн урлан бүтээх төв, Үндэсний номын санг нэгтгэж, том сургууль болгоно хэмээн ярьж яваад нь итгэж байгаа хүн цөөнгүй байгаа бололтой. Харамсалтай нь ингэж ярьж явааг ньэдгээр байгууллагын удирдлагууд нь мэдээ ч үгүй яваа байх. Ийнхүү мөнгө төгрөгийг харамгүй өгч буй тэрээрүнэхээр өөрөөсөө гаргаад өгчихдөг өгөөмөр хүн юм уу гээд судлаад үзэхээр төрийн мөнгөөр хөлжсөн тэрбумтан болох нь баримтаар батлагдаж байгаа юм. Ерөнхий сайдын оюутан, сурагчидтай хийх нэг оройн уулзалтын ёслолыг хийхэд20 сая төгрөгтөрөөс авсан нь БШУЯ-ны шилэн дансанд дурайж байна.Хөл хорионы үед хүн олноор нь цуглуулахыг хориглож, олон нийтийн арга хэмжээг хэсэг хугацаагаар хаасан. Гэтэл Х.Дамдинсүрэн мөн л хувийн компаниараа дамжуулан270 сая төгрөгөөр “UB art” фестивальгээчийг хийжээ.Хийсэн ажил, тавьсан бүтээл зэргийг нь харахад 270 сая төгрөгөөр хийгээд байх ажил биш гэж урчууд хэлж байна.
Хэдэн уран бүтээлчдийн бүтээлийг авчирч тавиад 270 сая төгрөг улсаас авчихсан байгаа нь ардаа нөлөө бүхий эзэнтэй хүний үйлдэл үү, арга зальтай хүний зан уу.БШУЯ-ны үүдэнд жагссан хэсэг нөхөд энэ мэтчилэн бүгд Х.Дамдинсүрэнгээс ямар нэгэн байдлаар туслалцаа авсан байгаа нь хачирхалтай. Тэгэхээр энэ жагсаал цуглаан эхнээсээ захиалгатай, зохион байгуулалттай гэж үзэхээс өөр арга алга. Төрийг төлөөлөх эрхгүй, боловсролын салбарт огт ажиллаж байгаагүй хүн боловсролын байгууллагаар тоглож, багш бүсгүйг дарамталж, заналхийлж байхад авах арга хэмжээ гэж байна уу? Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн хэлсэн “Задарсныг засаглаж, ядарсныг хайрлах төртэй байх ёстой” гэсэн үг чинь хаана замхарч одов? Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдын нэр, нүүрийг ашиглаад боловсролын байгууллагыг самарч явахад анхаарах төр засаг алга гэж үү?Энэ бол зөвхөн захирлын албан тушаалыг авах асуудал төдий биш. Тус сургуульд суралцаж буй Монголын ирээдүйг бүтээх олон урчууд, зураачид болох оюутнууд, хүүхдүүдээ уран бүтээлч болгохоор хэдэн төгрөгөө төлж буй эцэг эхчүүдийн сэтгэлийг үймүүлж, улмаар бүхэл бүтэн академийн хувь заяагаар тоглож буй гэмт үйлдэл. Энэ бүх хохирлыг хэн барагдуулах юм бэ. Дурын хүн орж ирээд дуртай албан тушаалаа нэхэж суудаг тийм хэврэг, зарчимгүй болчихсон юм уу, Монголын төр засаг!!!Удирдах зөвлөлд орж, заналхийлж амласандаа хүрч, захирлын суудалд суухаар алхам алхмаар замаа засч яваа Х.Дамдинсүрэн мэргэжлийн урлагийнсургуулийгудирдах нь мэдлэг боловсролоос нь давсан ажил болно. Суурь хүмүүжилгүй, сувьдаг зангаасаа ангижраагүй хүнд сургууль боловсрол олгох юм бол сумтай буу бариулсан босоо ороолон болно хэмээн манай нэгэн эрдэмтэн хэлсэн шиг ийм хүмүүжилгүй, ёс зүйгүй хүнд боловсролын салбарт багтах шингэх зай гаргаж өгмөөргүй байна. Урчуудын эвлэлийн хороо, Дүрслэх урлагийн академийн Удирдах зөвлөлдорсноосоо хойш урчууд, зураачдыг хагаралдуулж яваа түүнд урлагийн салбартбагтах нэр, нүүр байгаа гэж үү?
Бас нэгэн баримтыг дэлгэхэд, тэрээр боловсролын салбараас гадна хэвлэл мэдээллийн салбарт ч хөлөө дүрээд амжсан. Эхнэр М.Уянга ньМҮОНРТ-ийн Олон нийтийн зөвлөлийн гишүүн. Тус зөвлөлийн гишүүн нь Олон нийтийн мэдээлэл олж авах эрхийг хамгаалах, дуугарах үндсэн эрхтэй. Мөн Б.Нямхүүгийн эхнэр Т.Амармэнд МҮОНТ-д ажилладаг. Тэгэхээр БШУЯ-ны үүдэнд болсон жагсаалыг МҮОНТ-ийн “ММ” агентлагийн хөтөлбөрөөр олон нийтэд цацсан нь Х.Дамдинсүрэнгийн эхнэр М.Уянга болон Б.Нямхүүгийн эхнэр Т.Амармэнд нарын оролцоотой байхыг үгүйсгэх аргагүй. Тэд хууль журмын дагуу ажиллах бус хувийн эрх ашгийнхаа төлөөолон нийтийн телевизийг ашигласан байх магадлал өндөр байна. Түүгээр ч барахгүй Х.Дамдинсүрэн хувийн компани болох“Саунд ов Монголиа”-гаар дамжуулан МҮОНРТ-ийн 2,1 тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий тендерт ялсныг ч хуулийн байгууллага шалгах хэрэгтэй. МҮОНРТ-ийн Олон нийтийн зөвлөлд гэр бүлийн хамаарал бүхий этгээд болох эхнэр нь ажиллаж байхад тус байгууллагад бараа, материал шахах нь Ашиг сонирхлын хуулийг зөрчсөн ноцтой үйлдэл болно. Хамаарал бүхий этгээд нь оролцсон хэрэгт манай төр, засгийн нөлөө бүхий хүмүүс орооцолдож, ял шийтгэл хүртэл авч, шоронд орж байхад Х.Дамдинсүрэн болон түүний эхнэртэнэ хууль дүрэм үйлчилдэггүй юм уу?Хувийн компаниараа дамжуулан улсын мөнгийг авдаг нь зөвхөн энэ биш. 2016 онд болсон АСЕМ-ийн чуулга уулзалтаас гэхэд нийтдээ 264,000 сая төгрөг авчээ. Энэ мөнгө МҮОНРТ-ийн тендерээс 10 дахин бага мөнгө гэлээ ч ганц компани энэ хэмжээний мөнгийг нэг арга хэмжээнээс авна гэдэг шударга бус. МАН-ын 100 жилийн ойн хүндэтгэлийн ёслолыг ганц орой зохион байгуулахад 88 сая төгрөг халаасалж буй тэрээр оюутнуудынхаа төлбөрөөр санхүүждэг цөөхөн оюутантайсургуулийг өөрийн мэдэлд авахаар зүтгэж байгаагийн цаад зорилго нь чухам юу бол гэдгийг хэрсүү ухаанаар тунгааж үзье. Х.Дамдинсүрэн урлагийн салбараас овоо их мөнгө олж болдгийг олж харсан овтой толгой. Тэр хэрээрээ ч урлагаас их хэмжээний мөнгийг олж чадсан. Харин боловсролын салбарт төр, засгаас хамгийн их хөрөнгө мөнгө зориулдгийг зүгээр хараад сууж чадаагүй бололтой.Мөнгө олох боломж зөвхөн уул уурхай бус улсын төсвөөс санхүүждэг төрийн байгууллагууд болохыг хамгийн сайн мэддэг хүний хувьд урлаг, боловсролыг хоршуулан унац ашгаа харж тооцоолж байгаа нь лав. Дипломоо бичих нь байтугай диплом авах ёслол дээрээ хэдэн үг хэлхээд хэлчихэж чадахгүй тааруухан мэдлэгтэй хүн боловсролын байгууллагын Удирдах зөвлөлд байх нь уруудуулна уу гэхээс дээрдүүлэхгүй нь ойлгомжтой. Төрийн ба төрийн бус олон байгууллагын Удирдах зөвлөлд гэр бүлээрээ орж, төрийн мөнгийг хувьдаа ашигладагхолбоо сүлжээг таслан зогсоох хэрэгтэй байна. Ийм ёс зүйгүй нөхдөөс болж, мэдлэг боловсролтой боловсон хүчнүүд мөнгөний төлөөх хүмүүст зайгаа тавьж өгч байгаа нь Монголын маань хөгжилд саад болоод байгааг анхаараач ээ!!!
