Манай сонинд “Сardital” эмийн талаар нийтлэл гарсан билээ. Энэхүү нийтлэлийн дагуу уншигчдаас “Сardital” эм олдохгүй байна, Монголд байдаг уу гэсэн асуултууд маш их ирж байгаа тул дараахь тодруулгыг бэлтгэлээ. Ингээд Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт, зохицуулалтын газрын Эмийн бүртгэлийн хэлтсийн дарга Т.Мөнхтуултай ярилцсанаа хүргэж байна.
-Германы эрдэмтдийн бүтээсэн даралт ихсэх эмгэгийг түр зуур бууруулдаг бус, энэхүү өвчний эх үүсвэрийг шууд илрүүлэн анагаадаг “Сardital” эм маш сайн гэж монголчууд сүүлийн үед ихэд сураглах боллоо. Энэ эмийг манай улсад оруулж ирэх боломжтой юу?
-Кардиталь эм нь манай улсад бүртгэлгүй, мөн дээр дурдсан эмчилгээ оношилгооны удирдамжид ороогүй байна. Уг эмийн талаарх мэдээллийг интернэтээс харахад нохойн хошуу, гинко билоба зэрэг ургамлын найрлагатай, зүрх судасны өвчин, артерийн даралт ихсэх өвчний хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх ургамлын гаралтай эм байна. Судлагдаж байгаа гэсэн мэдээлэл байна. Эм бүртгүүлэх эрх бүхий байгууллагууд тухайн эмийг холбогдох журмын дагуу манай улсад бүртгүүлэх эрх нь нээлттэй.
Гэхдээ Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хууль, Эрүүл мэндийн сайдын 2019 оны А/295 дугаар тушаалаар батлагдсан “Эм, эмийн түүхий эд, биологийн идэвхит бүтээгдэхүүнийг бүртгэх журам”-ын дагуу Эм ханган нийлүүлэх байгууллага, үндэсний эмийн үйлдвэр, гадаадын үйлдвэрлэгчийг Монгол Улсад төлөөлөх хууль ёсны төлөөлөгчийн газар эм бүртгүүлэх эрхтэй. Үндэсний эмийн үйлдвэрийн тухайд өөрийн үйлдвэрлэсэн эмийг бүртгүүлдэг. Бүртгэлийн гол зорилго нь хэрэглэгчид аюулгүй, үр дүнтэй, өндөр чанартай эмийг авах боломжийг бүрдүүлэх явдал юм.
Бүртгэлийн үйл ажиллагаа нь эмчилгээ, оношилгооны стандарттай уялдсан, хэрэгцээ шаардлагыг хангасан, нотолгоонд суурилсан байх зарчмыг баримталдаг. Эрүүл мэндийн сайдын 2018 оны А/286, А/442, 2020 оны А/380 дугаар тушаалуудаар “Насанд хүрэгчдийн артерийн гипертензийн эмнэл зүйн заавар”, “Липидын хямралын эфферент эмчилгээний заавар”, “Зүрхний дутагдлын оношилгоо эмчилгээний заавар”-ыг тус тус баталсан байдаг.
–Одоогоор манай улсад энэ эм байхгүй ч гэсэн тухайн эмийг оруулж ирэхдээ ямар нэг шаардлага хангах ёстой юу. Эм оруулж ирэх үйл явц хэр удаан үргэлжлэх вэ?
-Эмийг хэрэглэхдээ эмчийн зааврын дагуу зохистой хэрэглэх ёстой. Уг эмийг хэрэглэх шийдвэрийг тухайн өвчний явц, хувь хүний онцлог байдал зэрэг олон хүчин зүйлийг үнэлсний үндсэн дээр эмч зөвлөдөг. Эмчилгээ оношилгоонд нэн шаардлагатай, манай улсад бүртгэлгүй эмийг бүртгүүлэх үйл ажиллагааг нь бодлогоор дэмжиж жил бүр бодлогоор бүртгэх эмийн жагсаалтыг гаргадаг. Тэрхүү жагсаалтыг гаргахад төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв, холбогдох мэргэжлийн зөвлөлийн санал дүгнэлтэд үндэслэн Хүний эмийн зөвлөлийн хурлаар шийдвэрлэгдэг.
Манай улсад бүртгэлтэй эмүүдийг Эрүүл мэндийн сайдын 2017 оны А/407 дугаар тушаалын хүрээнд импортлох болгонд импортын лиценз олгодог. Импортын лиценз олгох үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байгаа боловч коронавируст (КОВИД-19) халдварын цар тахлын нөхцөл байдлаас шалтгаалан улс орнууд хөл хорио тогтоосны улмаас тээвэрлэлтээс хамааралтай эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хангамжид хүндрэл үүсч байна.
-Импортлохыг зөвшөөрсөн жагсаалтад энэ эм ороогүй тохиолдолд хувь хүмүүс гадагшаа эмийн компани руу нь хандаад өөрсдөө оруулж ирэх боломжтой юу. Ийм тохиолдолд ямар нэгэн хориг байх уу?
-Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуульд заасан зорчигчийн хувийн хэрэглээний эмээс бусад тохиолдолд иргэд гадаадаас шууд эм авчирч болохгүй. Эм ханган нийлүүлэх тусгай зөвшөөрөлтэй байгууллага, Монгол Улсад бүртгэгдсэн эмийг импортын лиценз авсны үндсэн дээр импортолдог. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 15.5-д “Гамшгийн болон онцгой байдлын нөхцөл үүссэн үед эмийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй эм, эмнэлгийн хэрэгслийг зайлшгүй шаардлагаар гадаадаас авах тохиолдолд энэ хуулийн тавдугаар зүйлд заасан эмийн зөвлөлийн дүгнэлтийг үндэслэн эрүүл мэндийн болон хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний шийдвэрээр импортын лиценз олгоно” гэж заасан байдаг. Гэхдээ эмийн чанар, аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд аль болох бүртгүүлж хэрэглэх бодлогыг барьдаг.
-Эмийн импортын жагсаалтыг хэр хурдан шинэчилдэг вэ. Энэхүү жагсаалтыг шинэчлэх гэж манайд хэр уддаг юм бол?
-Эмийн импортын жагсаалт гэж байдаггүй. Тухайн эм Монгол Улсын эмийн бүртгэлд таван жилийн хугацаатайгаар бүртгэгддэг, таван жилийн дараа холбогдох бүртгэлийн сунгалтын материал, чанар, аюулгүй байдлын мэдээлэл, лабораторийн шинжилгээний дүгнэлтэд үндэслэн таван жилээр сунгаад явдаг. Бүртгэлтэй эмийг импортлох бүртээ импортын лиценз олгодог.
-Тэгвэл энэ олон тендер, гэрээ зэргийг хүлээх нь одоогийн нөхцөлд иргэдэд төвөгтэй, цаг алдсан явдал. Тиймээс иргэд захиалгаа өгөөд өөрсдөө гадаадаас шууд авчихвал нэгд түргэн шуурхай, нэгдсэн байдлаар захиалга өгөхөд үнэ нь арай хямдрах байлгүй дээ. Энэ тал дээр ямар зохицуулалт байдаг вэ?
-Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд шаардлагатай эм, эмнэлгийн хэрэгслийг эмнэлгүүд төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах хуулийн дагуу тендерээр авдаг. Мөн зарим нэрийн эмийн улсын хэмжээний хэрэгцээг нэгтгэн ерөнхий гэрээгээр авдаг. Зах зээлд бүртгэлтэй эмийг эмийн сангаас иргэдэд олгодог. Жороор олгох эмийг зөвхөн эмчийн бичсэн жорыг үндэслэн эмийн сангаас олгоно. Жоргүй эмийн тухайд шууд эмийн сангаас авч болно гэж хариулахаас өөр боломж алга.
Д.ЦЭРЭНДОЛГОР