Нээлттэй нийгэм форумаас Хүний эрхийн Үндэсний комисстой хамтран зохион байгуулдаг “Хүний эрхийн тухай ярилцъя” сэдэвт ээлжит уулзалт эхэллээ. Энэ удаагийн уулзалтаар “Сэтгэцийн эрүүл мэнд ба Хүний эрх” агуулгын хүрээнд салбарын шинжээч, судлаачид хэлэлцүүлэг өрнүүлж буй юм.
Тухайлбал сэтгэцийн эрүүл мэндийн чиглэлээр ажилладаг экспертүүд Монгол Улсад тулгамдаж буй асуудал болон ХЭҮК хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд оновчтой үйл ажиллагаа хэрэгжүүлэх боломжтой эсэх талаар харилцан санал солилцон зөвлөлдөж байна.
Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Н.Одонтуул:
-Монгол Улсын хэмжээнд эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээг Сэтгэцийн эмгэг судлалын клиникт үргэлжлүүлж байна. Энэ клиникт 30 хүнийг эмчлэх боломжтой. Гэтэл өнөөдрийн байдлаар 41 хүн эмчлэгдэж байна. Тухайлбал 2-8 хүн нэг өрөөнд эмчилгээ хийлгэж тэдний эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх нь ноцтой зөрчигдөж байгаа.
Албадлын арга хэмжээ авахуулсан хүмүүсийг гэмт хэрэг зөрчил үйлдсэн хэлбэрээр ялгах ёстой ч хөнгөн хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн хүмүүс нэг өрөөнд эмчлэгдэж байгаа. Түүнчлэн клиникт “Ковид-19” халдвар гарсан тохиолдолд тусгаарлан эмчлэх өрөө, тасалгаа байхгүй учраас халдвар тархах эрсдэл байгаа.
Сэтгэл заслын эмч Р.Энхтүвшин:
-Хүний эрхийг хамгаалахын тулд сэтгэл буюу сэтгэцийг хамгаалах нь чухал. Гэтэл бид шинж тэмдэг, үр дүнгийн асуудлыг маш их ярьдаг. Шалтгаан эсвэл тогтолцооны асуудлыг огт ярьдаггүй.
Сэтгэцийн гэмтэл гэж нэг юм бий. Манайд сэтгэцийн гэмтлийн зэргийг тогтоох хэрэгтэй. Гэмтлийн зэргийг хөнгөн, дунд, хүнд гэж гуравхан зэргээр тогтоодог. Гэтэл сэтгэлзүйн гэмтлийг хэн ч, хэзээ ч тогтоодоггүй. Манайх цаасан дээр бичсэн хуулиа л дагадаг учраас үр дүнд хүрэхгүй, хэрэгжүүлэхгүй байна гэдэг.
“Хөөрхөн зүрх” ТББ-ын сэтгэл зүйч П.Энхчимэг:
Манай байгууллага бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн насанд хүрээгүй хүүхдүүдтэй ажилладаг. Үйлчилгээ үзүүлж байгаа гээд гэмтээгээд байна уу, үзүүлнэ гээд зүтгээд байна уу гэдгийг мэдрэх чухал. Мөн бэлгийн хүчирхийлэлд орсон хүүхдийн асуудалд маш хайнга хангддаг. Бэлгийн хүчирхийлэлд орсон хүүхэд маш урт хугацаагаар сэтгэл санааны дарамттай явдаг. Үүнд гол нөлөөлж буй нэг зүйл нь тухайн хэргийг шийдэж буй хуулийн байгууллагаас шалтгаалж байна. Яадаг вэ гэхээр хэрэг хянан шийдэж байна гээд урт хугацаагаар нөгөө хүчирхийлэлд автсан хүүхдийг байн байна цагдаагийн байгууллага дээр дууддаг. Энэ нь нөгөө хүүхдэд болсон хэрэг явдлыг эргэн сануулж байдаг. Энэ асуудал дээр бас төрөөс анхаар ч хүчирхийлэлд өртсөн хүүхдийг харж үзээч гэж хэлмээр байна.
Хүүхэд хамгааллын ажилтан Б.Жавзанхүү:
Хүүхдүүдийн сэтгэцийн эмгэг хамгийн байна. Ялангуяа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн дунд сэтгэцийн эрүүл мэндийн асуудал байнга яригдаж байна. Монголд энэ сэтгэцийн эмгэг, өвчинг оншлох шаардлагатай байна. Оншлох эмнэлэг, эмчлэх эмч мэргэжилтэн дутмаг байна. Нэн тэргүүнд энэ оншилгооны асуудлыг шийдэж өгөх хэрэгтэй байна. Тэгж байж тохирсон эмчилгээги нь хийнэшүүдээ.
Сэтгэл зүйч С.Баасанбат:
Миний хувьд гэр бүлийн хүчирхийллийн асуудал дээр 20 гаруй жил ажиллаа. Гэтэл одоо болтор сэтгэцийн асуудлыг хэмжиж оншилдоггүй хохирогчийн сэтгэл зүйн байдал ямар байгааг анхаардаггүй хэвээр байна. Мөн хүчирхийлэгчийн зан үйл засах сургалт буруу явагдаад байдаг. Ингээд ямар ч үр дүнгүй сургалт баривчилгаа хийгдсэний дараа нөгөө уур хорсолтой хүчирхийлэгч гэртээ очоод ахиад хүчирхийлэл үйлддэг. Хохирогчийн сэтгэл зүйн эрүүл байдлыг анхаардаг хамгаалалтад авдаг болмоор байна.