Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: “Дотоод тэнгэр”

“Яруу найрагч Д.Дамдинжавын шинэ ном миний урд байна. Энэ бол шүлгийн ном. Ойрдоо би энэ номын шүлгүүд шиг шүлгүүдтэй нүд харгаж яваагүй санагдана. Их сонин агаад сайхан шүлгүүд байна. Сайн шүлэг гэдэг сайн сэрэл мэдрэмжийн үр дүн байдаг. Сэрэл мэдрэмжийг ямар шүлэг болгох нь яруу найрагчийн сэрэл ухааны, гүйцэтгэлийн, төгс бодомжийн хэр чинээг харуулдаг.

Энэ номон дахь шүлгүүд эзнээ бүдгэрүүлэхгүйгээр бичигджээ. Санаанд оромгүй төсөөлөл, зүйрлэл, шүлгийн доторх утга санааны содон эргэлт, бусгалтууд энэ номын шүлгүүдийг бүүр шинэ болгож байна.

Шүлгийн доторх шинэ болгон хэтэрвэл тааруухан байдгийг энэ яруу найрагч мэдэрдэг бололтой. Санааг эргүүлж, төгсгөлийг санаандгүй болгохдоо яруу найрагч чадмаг үйлдэх юм. Шүлгэнд ийм зүйл дэндүү ихэдвэл үгийн наадам буюу (каламбур) болдог.

Ямар ч байсан сэтгэл татсан, ухааны гижиг хүргэсэн нэгэн яруу найрагч Монголын уран зохиолд орж ирлээ.

Яруу найргийн өргөө багтаамж ихтэй гэлээ ч муу яруу найрагч багтах зай багатай юм билээ. Их яруу найргийн өргөөнд энэ залуу яруу найрагчийн суух суудал бий. Тэр байтугай баганын дээд хойморт суух байх шүү. Тэр цагийн хожмын уншигчид амсана…” хэмээн Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч Бавуугийн Лхагвасүрэн амьд сэрүүндээ Энэхүү номын өмнөтгөлийг бичжээ. Сэрэл мэдрэмж, бодол ухаан, гүйцэтгэлийн үр дүнг өөрийнхөө бүтээлүүдээр олон түмэнд дархалж, мөнхөлж чадсан эл алдартай зохиолч шинэ залуу үеийн найрагчаа ингэж үнэлсэн нь “Дотоод тэнгэр” номын чанар, үнэлэмжийг илтгэнэ. Д.Дамдинжавын шүлгүүд уншихад үнэхээр содон юм. Түүний “Дотоод тэнгэр” номд багтсан зарим шүлгээс хүргэе.

ЗАЛБИРАЛ

Сүмийн булагт яг одоо

Сүрэг дэрс од сүвлэн ургаад

Саргүй шөнийн тэнгэрээс

Саа унжих мэт гэгээ асгаж байгаа.

Сүмийн булагт яг одоо

Сүмэн өвс сүү хөхсөн мэт торниод

Сүүдэр газрын энгэр дээр

Нар зураад дулаацаж байгаа.

Сүмийн булагт яг одоо

Загал уул минь бөхийн суугаад

Сүвэгчийн чинээ ганц өвс

Сүрлийн чинээ бүлэг дэрсийнхээ төлөө

Залбирч байгаа.

ДУРСАМЖ

Энэ их үүл

Өнгөрсөн намар

Үүгээр цувж одсон шувуудын тоос байх.

Энэ их бороо

Өнгөрсөн намар

Түүгээр уйлж ниссэн шувуудын нулимс байх.

Энэ их манан

Өнгөрсөн намар

Тэртээ холд шувуудаа үдсэн нуурын уйтгар байх.

Энэ их өвс ногоо

Өнгөрсөн намар

Тэнгэрт дурлалцсан хоёр шувууны дурсамж байх.


Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *