(Алекс Михаэлидэс)
Зохиолын гол дүр Алиша Беренсон өсөн дэвжиж яваа загварын зурагчин эртэй гэрлэж, Лондонгийн үнэтэй бүс болох цэцэрлэгт хүрээлэнгийн ойролцоо том цонхтой, сайхан байшинд аж төрдөг. Хувийн урлантай, галерейтэй найзтайгаа хамтарч ажилладаг, бүтээлүүд нь тодорхой хэмжээнд танигдсан чамгүй зураач юм. Нөхөртөө маш их хайртайн дээр амьдралаас олж хүртсэн хамгийн сайхан зүйл бол нөхөр минь юм хэмээн боддог. Ээж нь Алишаг багад амиа хорлож, архинд донтсон уцаартай аав, хэрцгий догшин авга эгч болон үеэл дүүтэйгээ хамт хүүхэд насаа өнгөрөөсөн. Аавыгаа нас барсны дараа Алиша амиа хорлох оролдлого хийж, сэтгэл заслын эмчилгээнд хүртэл явж байжээ. Гэсэн ч өмнөх амьдралынхаа хар бараан дурсамжаас нөхөр Габриелийнхээ ачаар ангижирч, аз жаргалтайгаар үргэлжлүүлэн амьдрах болно. Лондонд олон жилийн дундажтай харьцуулахад хамгийн их халсан нэгэн зун түүний амьдрал орвонгоороо эргэдэг. Зуны нэгэн бүгчим орой нөхрийгөө ажлаа тараад ирэхэд өөрийнх нь буугаар тархинд нь тавантаа буудаж хөнөөгөөд хэргийн газраас зугтах нь битгий хэл алхам ч холдолгүй алмайрч зогсож байгаад цагдаа нарт баригдана. Баривчлагдсан мөчөөсөө хойш ганц ч үг ганхийлгүй явсаар түүнийг сэтгэцийн хүнд хэлбэрийн эмгэгтэй, хариуцлага хүлээх чадамжгүй хэмээн үзэж Гровын сэтгэцийн эмнэлэгт хүргэдэг. Аймшигтай аллага үйлдсэн, үүнийхээ төлөө нэг ч үг хэлээгүй учир битүүлэг байдал нь түүний нэр хүндийг өсгөж, нийгэм даяар томоохон шуугиан дэгдэнэ. Үүнийг дагаад бүтээлүүд нь маш өндөр үнэд хүрж, үзэсгэлэнгээ гаргадаг байсан зураач найзынх нь галерей сониуч олны хөлд дарагдана.
Зургаан жил амаа нээлгүй Гровт “хоригдсон” түүнийг Тео Фабер хэмээх сэтгэл судлаач, эмч залуу сонирхон судалж явсаар нэгэн тохиолоор түүний хэвтэж буй эмнэлэгт эмчлэгч эмчээр томилогдон ирнэ. Ингээд Алишаг эмчлэх, ерөнхийдөө бол дуу гаргах, үг хэлүүлэхээр шаргуу оролдох явцдаа Алишагийн эр нөхрөө хөнөөсөн тэр бүгчим зун руу эргэж очин, ойр харьцаатай байсан бүх хүнтэй уулзаж, мэдээлэл цуглуулдаг. Ингэж явахдаа тэрээр зураач эмэгтэйн амьдралын сонирхолтой түүхийг илрүүлэн, гэмт хэрэг үйлдэх болсон шалтгаан, яагаад тэр цагаас хойш “хэлгүй” болсон гээд бүх л нарийн ширийн зүйлсийг олж мэднэ. Зохиолын төгсгөлд сэтгэл заслын эмч залуу өөрөө энэ бүх тайлагдашгүй хэргийн эхлэлийг тавьсан, гурван хүний амьдралаар тоглосон, Алишагийн одоо ийм байдалтай байгаа нь түүнээс болсон гэдэг нь тодорхой болж ирдэг. Тео нууцлагдсан фактуудыг давхарга давхаргаар нь хуулсаар Алишагийн сэтгэлийн гүн дэх харанхуй хэсгийг илчлэн гаргаж ирснээр зохиолын ээдрээ тайлагддаг. Нэг талд хэргээр Гровын сэтгэцийн эмнэлэгт ирж, Алишатай ойртож бүх хүнийг хууран мэхэлж байгаа Тео, нөгөө талд Теогийн башир аргыг мэдсэн боловч мэдээгүй царайлж маш нарийн төлөвлөгөөтэйгөөр хариу арга хэмжээг авах Алиша хоёрын сэтгэл зүйн тэмцэл хурцдаж эцэст нь маш таагүй үр дүн дүнг авчирдаг. Алиша Беренсоны энэ нууцлагдмал түүхийг зохиолч эртний Грекийн домгийн эмгэнэлт дүр Алкесттай уран нарийн аргаар холбон үзүүлжээ.
Сэтгэл зүйн маш их сөргөлдөөн, айдас, ганцаардлаар дүүрэн энэ ном нь зохиолч Алекс Михаэлидэсийн анхны роман. Грек, Киприйн эрлийз уг зохиолч Холливүүдийн хоёр ч кино зохиол бичиж байсан. “Хэлгүй өвчтөн” буюу “The silent patient” нь сэтгэл зүйн триллер зохиолын төрөлд ангилагддаг юм билээ. Гэхдээ уншигч минийхээр бол сэтгэл судлалын бүтээл шиг санагдсан. Хэдийгээр гэмт хэргийн шинжтэй, триллер зохиол гэдэг нь техникийн хувьд үнэн боловч ховсдомтгой шинж чанараас нь болж ингэж дүгнэсэн ч байж магадгүй. Гэхдээ энэ нь миний л бодол тул уншигч та өөрөө уншиж үзээд мэдрэх нь чухал билээ.
Илэрхийлээгүй сэтгэл хөдлөл хэзээ ч замхарч оддоггүй. Амьдаараа булшлагдаж, хожим илүү муу муухайгаар гарч ирдэг. (Зигмунд Фройд)
А.МӨНХЗУЛ