5000 жилийн өмнө вавилончууд хумсаа ингэж буддаг байжээ
Бидний нэрлэж заншсанаар хумсны лак буюу хумсны будаг нь эртний үүсэлтэй. МЭӨ 3200 онд эртний Вавилонд зөвхөн эрчүүд нь хумсаа буддаг байж. Вавилоны цэргүүд дайн тулааны өмнө хумсаа хар, ногоон өнгөөр буддаг байсан нь дайсандаа сүр хүчээ харуулж, зоригийг нь мохоодог хэмээн итгэдэг байсантай холбоотой. Тэгэхээр хумсны лакны эх үндэс, анхны зорилго нь дайснаа үргээх, айлгах байж шүү. Дайн байлдаанд мордохын өмнө хуяг дуулгаа бэлдэж, илд, чинжаалаа ирлэдэг шиг хумсаа будах нь тулааны өмнөх нэг чухал зан үйл болж үлджээ. Археологичид вавилон цэргүүдийн булшнаас хумс заслын элдэв багаж бүхий хайрцаг хэд хэдэн удаа олсон нь энэ бүхнийг нотолсон байна. Харин МЭӨ 3000 онд эртний Хятадад хумсны лак бага хэмжээний цехийн хэмжээнд үйлдвэрлэгдэн ихэс дээдэс, язгууртнуудын хэрэглээнд нийлүүлэгддэг байж. Хятадын язгууртнууд ихэвчлэн алтлаг, мөнгөлөг өнгийн будгаар хумсаа буддаг байсан бөгөөд гол найрлагад нь зөгийн лав, өндөгний цагаан, цардуул, хүнсний ногооноос гаргаж авсан будагч бодис ордог байж. Дараа нь улс төр, эрх мэдэл, албан тушаалын тэмцлээс үүдэж улаан, хар өнгөөр хумсаа буддаг болжээ.
Харин эртний Египтэд доод давхаргынхан бүдэг цайвар өнгөөр хумсаа буддаг бол язгууртнууд нь улаан, улаан хүрэн өнгөөр хумсаа будаж ургамлаас гаргаж авсан будгаар хенна зуруулдаг байжээ. Клеопатра хатан хаан хумсаа цусан улаан өнгөөр будаж бусдаас ялгардаг байсан нь түүхэнд тэмдэглэгдэн үлджээ.
Ингэхээр хумсны лак гэдэг зүйл хүн төрөлхтний хувьд эртний гоёо, хэрэгцээ байжээ гэдэг нь дээрх баримтуудаас харагдаж байна. Занданшуулсан Фараоны хумсан дээр хенна зурсан байдаг нь хумс заслын урлагийн үүсэл болдог. Африк, энэтхэгт эмэгтэйчүүд мөн хеннагаар хурууныхаа үзүүрийг чимэглэдэг байсан нь үүнтэй ижил утгатай гэж үздэг.
Дэлхийн хамгийн үнэтэй хумсны будаг “Azature”
1920-иод оноос өнөөдөр хүмүүсийн хэрэглэж буй хумсны будагны найрлага эхэлжээ. Дэлхийн I дайны үед АНУ-д шинэ технологиор үйлдвэрлэсэн хумсны будаг маш их эрэлт үүсгэж дэгжин гэлтгүй бүхий л эмэгтэйчүүд уг будгийг таашаажээ. 1916 онд автомашины будагнаас санаа авч хумсны өнгөгүй будгийг анх гаргаж авсан бол 1932 онд “Revlon” компани өнгөтэй будагнуудыг зах зээлд нийлүүлжээ. Эмийн сан, их дэлгүүрүүдэд тусгай тамсагт “Revlon”-ий хумсны будаг байршиж, богино хугацаанд асар их орлогыг тус компани олжээ. Дэлхийн II дайны үед ч тус компанийн үйлдвэрлэл зогсоогүй, үйл ажиллагаа нь хэвийн явж байжээ. Ингэхээр хумсны будаг гэдэг бүсгүйчүүдийн хувьд ямар чухал хэрэгцээ вэ гэдэг нь харагдаж байна. Тэр их айдас хүйдэс, үхэл хагацал, өвчин зовлон, өлсгөлөн, ядуу тарчиг байдал дунд эмэгтэйчүүд хумсаа будсаар байжээ гэхээр гайхалтай биш гэж үү. Дэлхий дээр хумсны будагны олон мянган үйлдвэрлэгч бий. Үнэт эдлэлийн загвар зохион бүтээгч Азатюр дотроо очир эрдэнийн найрлагатай хар өнгийн хумсны будаг зохиосон нь дэлхий хамгийн үнэтэй хумсны будаг гэгддэг. “Azature Black Diamond King” нэртэй уг лак нь дотроо 247 каратын очир эрдэнэтэй. Үнэ нь 250 мянган ам.доллар. Харин уг бүтээгдэхүүний жирийн хувилбар та 25 ам.доллараар худалдан авах боломжтой.
Эртний хятад язгууртан бүсгүй
Дэлхийн алдартнуудын хувьд гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүд дундаас хамгийн их анхаарлаа хандуулдаг нь хумсны лак гэнэ. Учир нь улаан хивсний ёслол, алдартай ток шоуны үеэр үзэгчид, шүтэн бишрэгчидтэйгээ уулзахад гар барих, гараараа даллах зэргээр гарын хөдөлгөөн их оролцдог учир хумсны гоо сайхандаа хөрөнгө мөнгө их зардаг. Зарим алдартнууд хумс болоод гарынхаа арьсны элдэв асуудлыг далдлах гэж бээлий өмсдөг байсан нь 1980-аад оны сүүлчээс моданоос гарсан. Тийм ч утгаар алдартнуудын зайлшгүй хэрэгцээ нь хумсны будаг юм. Жишээ нь, Их Британийн хатан хаан II Элизабет “Essie Ballet Slippers” хумсны будгийг хэрэглэдэг. Цайвар ягаан, тоорын бүдэг өнгөтэйг нь хатан хаан сонгодог бөгөөд энэ өнгө нь хумсыг будаагүй мэт харагдуулдаг. Нөгөөтэйгүүр хумсанд тэжээл өгч, эрүүл харагдуулдаг онцлогтой юм байна. Алдартнууд нэг удаа хумсны салонд очоод дунджаар 2000 ам.доллар зарцуулах нь хэвийн үзэгдэлд тооцогддог.
Вавилоны дайчин
хид бүсгүйчүүд хумсаа байнга будахаас түвэгшээж гелэн хумс, гелэн будгийг илүүтэй сонгох болсон. Энэ нь цаг завыг хэмнэх ашиг тустай боловч хүний эрүүл мэндэд асар хортойг мэргэжлийн эмч нар зөвлөдөг.
Харин түүний оронд хумсны будаг нь илүү найдвартай бөгөөд эрсдэл бага. Гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид хумсны лакны химийн хүчтэй найрлагуудаас аль болох татгалзаж, сөрөг нөлөөллийг нь багасгасан, хумсанд тэжээл өгч хамгаалж, ургалтыг нь дэмждэг эмчилгээний зориулалттай будгийг санал болгодог болсон.