“Бид хоёр хөршөөсөө зээл тусламж аль болох бага гуйж, өөрсдөө л хөгжих хэрэгтэй” хэмээн хуучны танил маань блогтоотэмдэглэжээ. Монголчууд өнөөгийн байдлаар өргөн хэрэглээний бараа, таваараас эхлээд эрчим хүч, шатахуун, оо энгэсэг, эм, тариа гээд импортолж болох бүхнийг гаднаас зөөж байна. Энэ хэрээр гадны зах зээлийг тэжээн тэтгэхийн зэрэгцээ хэдхэн бизнес эрхлэгчдийг хэрхэн өөхшүүлэн, даврааж байгааг та бид өнгөрсөн өвөл өөрсдийн биеэр мэдэрлээ. Шатахуун импортлогчид Засгийн газарт яаж шахалт үзүүлж байгаад санасандаа хүрснийг машинтай, машингүй нийт монголчууд тод санаж байгаа нь лавтай.
Нийт импортын 30 хувийг нефтийн бүтээгдэхүүн дангаараа бүрдүүлж байна. Өөрөөр хэлбэл, жилд олж буй орлогын 10 төгрөг тутмын нэг нь, экспортоос орж ирж буй 10 ам.долларын хоёр нь гадагшаа урсаж байна гэсэн үг. Монголчууд зөвхөн унаагаа хөдөлгөхийн тулд жилд 1.4 тэрбум ам.доллар зарцуулсан статистик ч бий. Уг нь олборлож буй нефтиэ дотооддоо боловсруулахад л тулгараад буй бэрхшээлийн тодорхой хувийг шийдвэрлэх боломжтой. Учир нь Монгол Улс бол түүхий эдийн нөөцтэй орон төдийгүй газрын тосны олборлолт үйлдвэр барих хэмжээнд хэдийнэ хүрчээ. Ирэх 20 жилд 1.5 сая тонн газрын тос тогтмол олборлох тооцоо бий.
Бүтээн байгуулалтыг эхлүүлж, түүхэнд шинэ хуудас нэмэх боломж…
Ч.Сайханбилэгийн тэргүүлсэн Засгийн газар боловсруулах үйлдвэрээ Говьсүмбэрт барихаар шийдвэрлэж байсан бол “Ардын” хэмээх тодотголтой У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар Дорноговь аймгийн Сайншанд сумаас 20 км-ийн зайд буюу Алтанширээ сумын нутагт барихаар шийдвэрлээд байна. Засгийн газрын шийдвэрт дурдсанаар бол Сайншандаас нефть боловсруулах үйлдвэр хүртэлх 20 км хүртэлх урттай салаа төмөр замын ажил мөн эрчим хүч дамжуулах шугамын ажлууд тус тус хийхээр тусгажээ. Энэ удаад Засгийн газар гаргасан шийдвэрээ биелүүлж, хэлсэндээ хүрч чадваас үеийн үед дурсагдах түүхэн үйл явдлын эзэн болно. Харин хэлснээсээ ухарч, ажлаа удаашруулбал Сайншандын аж үйлдвэрийн парк, V цахилгаан станц шиг бас нэгэн үлгэрийн эхлэлд нэр нь дурдагдаад өнгөрөх юм. Тиймээс ч ухрах уу, урагшлах уу гэдгийг У.Хүрэлсүхийн “ангийнхан” шийдэх нь. Энэ бол аль нэгэн жижиг цех байгуулах тухай асуудал биш. Монгол Улсад стратегийн ач холбогдол бүхий том төслийн тухай асуудал яригдаж байгаа. “Ардын” Засгийн газарт цааснаас цааш ахидаггүй төслийг хөрсөн дээр буулгах боломж байна.
Боловсруулах үйлдвэрийн бүтээн байгуулалтын ажил эхлэхэд суурь дэд бүтэц бэлэн үү?
Энэ оны нэгдүгээр сард гарсан Монгол Улсын Засгийн газрын шийдвэр ёсоор бол бүтээн байгуулалтын ажлыг хоёрдугаар улиралд багтаан эхлүүлнэ. Сайншанд, Говьсүмбэрийн алинд нь чбарихаар шийдвэрлэсэн бай монголчууд боловсруулах үйлдвэртэй болохын тулд суурь дэд бүтцийн асуудал хамгийн чухал. Үүний тулд эрчим хүч, усны нөөц, төмөр замзэрэг суурь дэд бүтцийн асуудлаа урьдчилан шийдвэрлэсэн байх ёстой.Өөрөөр хэлбэл,саалиа бэлдэхээр саваазэхэх тухай юм. Ганцхан жишээ дурдахад өсөн нэмэгдэж буй монгол орны зүүн өмнөд бүсийн эрчим хүчний хэрэгцээг Чойр дэд станц хангаж байна. Гэвч одоогийн байдлаар тус дэд станцын ачаалал 100 хувьд хүрч шинэ хэрэглэгч холбох боломжгүй болчихоод удаж байгаа. Мөн төмөр зам, дамжуулах хоолой барих зэрэг шийдвэр гаргагч, эрдэмтэн, судлаач та бүхэнд хийх ажил их байна.
Нэгдэн нийлж, нэгэн зүгт харж, хөндлөнгийн хүчин зүйлээс ангид ажиллаж, Монгол Улсдаа түүхэн бүтээн байгуулалтыг эхлүүлээч. Үр дүнд нь ард түмэн та нарт алга ташин талархах болно. Улс орон үйлдвэртэй болно, олборлож буй бүтээгдэхүүнээ эцсийн бүтээгдэхүүн болгон боловсруулна. Олон, олон ажлын байр бий болно. Боловсруулах үйлдвэрийг дагасан их бүтээн байгуулалт өрнөж, дахин нэг Цогтцэций шиг, Дархан, Эрдэнэт шиг аж үйлдвэрийн хотыг дорнын говьд сүндэрлүүлэх боломж Засгийн газарт байна.
М.Туяа