Улирч буй он Монголын спортын салбарынхны хувьд ээлтэй жил байж олимпийн төрлийн спортын дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс нийт 14 медаль хүртэж дээд амжилт тогтоосон. Бид энэ талаар Биеийн тамир спортын газрын дарга Ц.Шаравжамцтай ярилцлаа.
-2017 онд Монголын тамирчид олимпийн төрлийн спортын ДАШТ-үүдээс нийт 14 медаль хүртэж өндөр амжилт үзүүлжээ. Өмнө найман медаль хүртэж байсан нь хамгийн өндөрт тооцогдож байсан шүү дээ. Медалийн ургац арвин хураалаа даа?
-Өнгөрсөн онд үндэсний шигшээ багийн тамирчид маань олимпийн төрлийн спортын Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнүүдээс нийт 14 медаль хүртэж дээд амжилт тогтоолоо. Өмнө нь 2015 онд найман медаль хүртсэн нь оргил амжилт байлаа шүү дээ. Спортын хувьд медалийн ургац арвин хураасан үнэхээр ээлтэй сайхан жил байлаа. Хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин Д.Сумъяа, гавьяат тамирчин П.Орхон нар дэлхийн аварга болж тус бүрийн жиндээ дэлхийн чансааг тэргүүлсэн өндөр амжилт гаргалаа.
-Бид хүндийг өргөлтийн ДАШТ-ээс анхны медалиа хүртсэн нь онцлох амжилтуудын нэг байсан болов уу?
-Хүндийг өргөлт бол өөрөө их олон жилийн түүхтэй спорт л доо. Бид медальд хамгийн ойртож байсан нь тавдугаар байрт л шалгарч байсан. Харин өнгөрсөн онд М.Анхцэцэг анхны медалийг эх орондоо авчирлаа. Үүнээс ч өндөр амжилт үзүүлж медалийн өнгө хувиргах боломж өндөр байсан. Харамсалтай нь М.Анхцэцэгийн маань бэртэл сэдэрч огцом өргөлтөөс татгалзсан. Энэ ч зөв шийдвэр гэж бид харж байгаа. Цаашдаа амжилтаа ахиулж алт, мөнгөн медаль хүртэнэ гэдэгт нь итгэлтэй байгаа. Гэхдээ манай тамирчны гол зорилго бол 2020 оны Токиогийн олимпод амжилт үзүүлэх шүү дээ.
-Монголын тамирчид ганцаарчилсан спорт болох чөлөөт бөх, жүдо бөх, буудлага, боксын төрлөөр л өндөр амжилт үзүүлж тив дэлхийн хэмжээнд өрсөлддөг байсан бол өнгөрсөн онд сагсан бөмбөгийн залуус маань Азийн аварга боллоо?
-Тийм ээ. 3х3-ын сагсан бөмбөгийн залуус маань Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд түрүүлж өндөр амжилт үзүүллээ. Шинээр олимпийн төрөлд багтсан спортод ийм өндөр амжилт үзүүлсэнд нь баяртай байгаа. Дээрээс нь хоккей болон бендигийн шигшээ багийнхан маань сайн амжилт үзүүлсэн. Иймээс энэ жилийг үндэсний болон багийн спортыг дэмжих жил болгосон.
-Энэ цаг үед Монголын сагсан бөмбөгийн тамирчид болон сонирхогчдын санааг зовоож байгаа асуудал нь шигшээ багийг олон улсын сагсан бөмбөгийн холбооноос тэмцээнд оролцох эрхийг нь хасах асуудал яригдах болсон. Энэ асуудал ямар шатанд явж байгаа вэ?
-Монголын сагсан бөмбөгт өнөөдөр үнэхээр хүнд асуудал тулгараад байна. Олон улсын сагсан бөмбөгийн холбооноос Монголын сагсан бөмбөгийн холбоо болон Монголын үндэсний олимпийн хороо руу “Танай сагсан бөмбөгийн холбоо хуваагдаад байна. Яаралтай зөвшилцөлд хүрч шийдвэрээ гарга” гэсэн санамж бичиг явуулсан. Одоогоор нөхцөл байдал ямар байгааг би яг сайн мэдэхгүй байна. Монголд бол Монголын сагсан бөмбөгийн холбоог хууль бусаар ихэрлүүлсэн асуудал гарсан. Энэ асуудал хууль, шүүхийн хүрээнд шийдэгдээд явж байгаа. Албан ёсны шүүхийн шийдвэр гарахад тайлбар хийнэ дээ.
-Шинэ оны эхний томоохон тэмцээн бол Пёнчаны өвлийн олимпийн наадам. Энэ удаагийн олимпод манайхаас одоогийн байдлаар хэдэн тамирчин оролцох болзол биелүүлээд байна вэ?
-Өвлийн олимпийн хувьд цагаан хуудас болон нэмэлт эрхээр оролцох боломжгүй. Зөвхөн норматив биелүүлж байж л эрхээ авдаг учир шалгуур өндөртэй байдаг. Бидний хувьд өнгөрсөн онд энэ олимпийн наадмыг тохиолдуулаад өвлийн спортын тамирчдаа их дэмжиж оноо цуглуулах тэмцээнүүдэд оролцуулсан. Өнөөдрийн байдлаар цанын хоёр тамирчин олимпийн эрхээ халааслаад байна. Харамсалтай нь тэшүүрийн багийнхан маань цагийн хувьд муугүй амжилт үзүүлсэн ч эрхээ хараахан авч амжсангүй. Нэгэн сонирхолтой мэдээ дуулгахад манай биатлоны шигшээ багийнхан маань одоо Европ тивд зохиогдох олимпийн эрх олгох хоёр тэмцээнээс нэг эрх авах боломж бүрэн нээлттэй байгаа. Дээрээс нь пара цанын тамирчин Ганболд маань эрхээ аваад ОХУ-ын шигшээ багийн тамирчидтай бэлтгэлээ базааж байна. Энэ залуудаа их найдвар тавьж байна даа.
-Он гараад дотоодын улсын аварга шалгаруулах тэмцээнүүд эхэлжээ. Хүндийг өргөлтийн УАШТ хоёр дахь өдрөө үргэлжилж байна. Үүнээс шалгарсан тамирчдаас шалтгаалж шигшээ багийн бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт орох уу?
-Оны эхэнд бид улсын аварга шалгаруулах тэмцээнүүдээ хийгээд шалгарсан тамирчдыг олон улсын тэмцээнүүдэд явуулдаг. Энэ жилийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс 2020 оны олимпод оролцож амжилт гаргах боломжтой тамирчдыг хайж сонгон шалгаруулж буйгаараа онцлогтой.
-Энэ онд манай улс олон улсын ямар тэмцээнүүдийг хүлээж авахаар төлөвлөж байна вэ. Бэлтгэл ажлуудын тухайд?
-2017 онд бид Засгийн газрын тогтоолоор найман тэмцээн хүлээн авч амжилттай зохион байгуулсан. Энэ онд бид 11 тэмцээн хүлээн авахаар болж эхнээсээ бэлтгэл ажилдаа ороод явж байна даа.
-Шигшээ баг 19 төрөл байдаг. БТСГ-ын тухайд анх удаагаа багийн спортыг дэмжиж шигшээ багт бүртгэж авсан нь анхаарлыг татаж байна?
-Багийн спортыг дэмжиж хөгжүүлэх нь чухал л даа. Багийн спорт нийт иргэдийн нэг нэгнийхээ төлөө сэтгэлтэйгээр хамтарч ажиллах сэтгэл зүйг хар багаас нь суулгаж өгдөг. Урьд нь бол манайд багийн спортын албан ёсны шигшээ багт ерөөсөө байгаагүй. Өнгөрсөн жил сагсан бөмбөгийн шигшээ багийг анх удаагаа багийн спортод бүртгэсэн. Харамсалтай нь санхүүгийн хүндрэлээс шалтгаалж олон тамирчдыг шигшээд дуудаж чадаагүй. Харин энэ жилээс шигшээ багт илүү олон тамирчинг урих зорилготой байгаа. Удахгүй бид өвлийн спортыг дэмжих хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Пёнчаны олимпийг өнгөрөөгөөд хөтөлбөрөө эхнээс нь ул суурьтай, системтэйгээр бэлдээд явахгүй бол хаягдсан байна.Бид олон жил яригдаж байгаа өвлийн спортын ордонг Засгийн газраар хэлэлцүүлж 2020 оноос өмнө бариулахаар шаргуу ажиллаж байгаа.
-2020 оны Токиогийн олимпийн мөчлөг дундаа орж байна. Манай тамирчид энэ олимпийн наадамд хэрхэн бэлдэж байна вэ?
-Олимпийн мөчлөгийн эхний жилийн амжилт суурь болж өгдөг сайн талтай. Цаашдаа үүнийгээ бататгаад, ахиулаад явах нь чухал. Бид олимпийн наадмын бэлтгэлжилтийн хүрээнд Японы зарим нэг мужуудтай хамтарч ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурсан байгаа. Энэ ажлын үр дүнд манай тамирчид хамтарсан бэлтгэл хийгээд эхэлчихсэн явж байгаа. Үүнээс гадна манай багийн хамт олон спортын анагаах ухаан дээр анхаарч тамирчдыг бэртэл гэмтлээс ангид байлгах, бэртсэн тохиолдолд хурдан эмчлэхийн тулд сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжүүдийг саяхан оруулж ирсэн. Спортыг эрдэм шинжилгээ, анагаах ухаангүйгээр хөгжүүлнэ гэж байхгүй. 2020 оны олимпод бидний тавьж буй зорилго бол 2008 оны амжилтыг ахиулахад оршиж байгаа. Энэ зорилгодоо хүрнэ ч гэдэгтээ итгэлтэй байгаа.
-Өнгөрсөн олимпийн наадамд Монголын хэд хэдэн тамирчин сэтгэл зүйн бэлтгэл дутуугаас шалтгаалж нэмэлт цагт болон барилдааны цагийн төгсгөлд ялагдаж байгаа нь ажиглагдсан. Үүнээс үзэхэд шигшээ багт спортын сэтгэл зүйч дутагдаад байх шиг?
-Манай багт спортын сэтгэл зүйч үнэхээр дутагдалтай байгаа. Шигшээ багт доктор Ш.Долгороос өөр сэтгэл зүйч одоогоор байхгүй байгаа. Энэ төрлийн мэргэжилтнүүд манайд ховор тул эхний ээлжинд мэргэжилтнүүдээ бэлтгэх хэрэгтэй. Үүнээс гадна тамирчдаас сэтгэл зүйн тест авдаг тоног төхөөрөмжүүдийг оруулж ирэх шаардлагатай. Өнгөрсөн олимпийн өмнө бид шигшээ багийн нийт тамирчдад сэтгэлзүйн сургалтууд явуулсан. Гэхдээ тамирчин бүртэй сэтгэл зүйч тулж ажиллах нь илүү үр дүнтэй гэдэг нь олимпийн дараа харагдаж байсан.
-Саяхан та Куба улсад ажилласан. Энэ талаар?
-Куба улсад боксын залуучуудын шигшээ багаа дасгалжуулагчтай болгож, боксын нэгдүгээр шигшээ багаа тэдний нэгдүгээр багтай хамтарсан бэлтгэл хийлгэх санал тавьсныг уриалгахан хүлээж авсан. Дэлхийд боксын хөгжлөөр тэргүүлэгч тамирчидтай хамтарсан бэлтгэл хийснээр манай тамирчдын амжилт ахина гэдэгт итгэлтэй байгаа. Дээрээс нь эмэгтэй волейболын төрөлд ахлах дасгалжуулагч урьж ажиллуулах үүд хаалга нээлттэй болсон.
-2018 онд Биеийн тамир спортын газар ямар ажлууд хийхээр төлөвлөж байна?
-Ирэх оны ажлын төлөвлөгөөгөө манайх өнөөдөр баталж гаргана. Саяхан батлагдсан Биеийн тамир, спортын тухай хуулийг хэрэгжүүлж ажиллана даа. Үүнээс гадна спортын салбарт гаргасан амжилтаа бууруулахгүйгээр ахиулахыг хичээнэ. Дээрээс нь дан ганц тамирчдад анхаараад зогсохгүй нийтийн бие бялдрын хөгжил рүү чиглэсэн ажил явуулна. Ирэх жил 6-60 насны бүх иргэдийнхээ бие бялдрын нормативыг тогтоохоор ажиллаж байна. Жишээ нь 24 настай залуу ямар ямар дасгал хийж байх ёстой вэ гэх мэт норматив тогтоож иргэдийнхээ бие бялдрын боловсролд анхаарна даа.
О.ДАШНЯМ