НӨАТ-ын урамшууллын сугалааны 500 сая төгрөгийн супер азтангаар “BSB” сервис компанийн Хүний нөөцийн менежер Ж.Алтанзул гэх эмэгтэй тодорсон билээ. Түүнд 500 сая төгрөгийн батламжийг энэ сарын 22-нд Сангийн дэд сайд Х.Булгантуяа, ТЕГ-ын удирдлагууд гардуулан өгсөн. Гэрийнхээ ойролцоох дэлгүүрээс 3450 төгрөгөөр зайрмаг зэргийг худалдан аваад азтан болсон Ж.Алтанзултай уншигч та бүхнийг уулзуулж байна. Түүний дансанд 500 сая төгрөг дөнгөж ороод 30 минут болж байхад нь ярилцахаар очиж таарсан байв.
-Юуны өмнө 500 сая төгрөгийн азтан болсонд баяр хүргэе. Анх өөрийгөө супер азтан болсон гэдгээ хэрхэн мэдсэн бэ?
-Би болоод манай гэр бүлийнхэн сүүлийн сар гаруйн хугацаанд хөл нь газар хүрэхгүй баярлаж, хөөрч, догдолсон хүмүүс байна. Гэнэт л их хэмжээний мөнгө сугалаагаар хожсон болохоор итгэж өгөхгүй явлаа. НӨАТ-ын урамшууллын сугалааны азтан болсондоо маш их баярлаж байгаа. Өнгөрсөн есдүгээр сарын 15-ны өдөр гэрийнхээ ойролцоох дэлгүүрээс орой 22:00 цагийн үед ундаа, зайрмаг авсан. Гэртээ сууж байснаа гэнэт зайрмаг идмээр ч юм шиг, эсвэл ундаа уумаар ч юм шиг цаанаасаа амттай зүйл идмээр санагдаад хувцсаа өмсөөд хүүгээ дагуулаад гарснаа тод санаж байна. Тэр дэлгүүрээс хүү маань зайрмаг аваад, би ундаа авсан. “DNTS” гэсэн нэртэй жижиг дэлгүүр байдаг юм. Тэгээд НӨАТ-ын баримтаа аваад гарсан. Би НӨАТ-ын баримтаа заавал нэхэж авдаг. Ер нь эмэгтэйчүүд тийм байдаг юм биш үү. НӨАТ-ын баримтыг үзэж байгаад тухайн үедээ “Зайрмаг нь ямар үнэтэй юм бэ” гэж бодогдож байсан. Торхтой зайрмаг 1650 төгрөгийн үнэтэй санагдсан л даа. Нийтдээ 3450 төгрөгийн үнэтэй зүйл авсан юм. Манай гэр бүлийнхний хувьд баримтаа цуглуулж байгаад бөөнд нь бүртгүүлдэг. Тухайн үед баримтаа хэд хоногийн дараа бүртгүүлсэн санагдаж байна. Өнгөрсөн жил НӨАТ-ын буцаалтаар 100 мянга арай хүрэхгүй мөнгө эргүүлэн авч байлаа. Тэр үед шатахуун авчихаад баримтаа авахгүй яваад өгдөг ч юм уу, орон сууцны төлбөр төлсөн баримтаа огт хийдэггүй байсан байдаг. Бид хоёр жилийн өмнө хүүтэй болсон. Хоёр жил гаруйн хугацаанд гэртээ хүүхдээ харж байгаад ажилдаа ороод удаагүй байна. Манай ажлынхан ер нь НАӨТ-ын сугалаанд их азтай байдаг. Үүнээсээ болоод НӨАТ-ын сугалаанд ач холбогдол нэлээд өгнө. Манай хэлтсийнхэн 20-500 мянган төгрөгийн азтан болсон хоёр гурван ч хүн бий. Манай ажлын нэг залуу байдаг юм. Маш идэвхтэй баримтаа цуглуулж бүртгүүлдэг. Тэр залуу хоёр гурван ч удаа азтан болсон. Тэгээд би нөхөртөө “НӨАТ-ын баримтаар манай ажлын залуу азтан болсон байна” гээд хэд хэдэн удаа ярьсан. Өнгөрсөн аравдугаар сард НӨАТ-ын азтан шалгаруулах тохирол болсон. Тэр үеэр манай нөхөр залгаад “Сая тохирол болсон гэнэ. Чи бүртгэл рүүгээ ор. Ямар нэгэн зүйл хожсон байна уу” гэсэн. Би орсон чинь ямар нэгэн зүйл хожсон мэдээлэл байгаагүй. Маргааш нь ажил дээрээ ирээд ажлынхнаасаа “Сугалаанд мөнгө хожсон уу” гээд асуулаа. Үгүй ээ гээд л урам муутайхан хариулж байна. Тэгээд ажил дээрээ сууж байгаад нөгөө бүртгэл рүүгээ дахиад орж үзмээр санагдаад болдоггүй. Орсон чинь “Та 20 мянган төгрөг хожсон байна” гээд гараад ирсэн. Анх удаагаа сугалаанд мөнгө хожиж байгаа болохоор бөөн баяр болсон.
Ажлынхандаа “Би сугалаанд 20 мянга төгрөг хожсон байна” гэж хэлээд л манайхан намайг дагаж баярлаад хэсэгхэн зуур нэлээд бужигнаад авсан. Манайхны зарим нэг нь “Нэг хожсон бол дахиж сугалаанд хожихгүй юм байна лээ” гээд л хэлж байгаа нь сонсогдсон. Яг тэр мөчид надад “Энэ 20 мянган төгрөгийн сугалаа миний дахин азтан болох эхлэл ч юм бил үү” гэж зурсхийгээд бодогдсон. Гэртээ хариад нөхөртөө орой нь хэлсэн “Өө чи 500 саяыг хожоогүй байсан юм уу” гээд шоолоод инээгээд байсан. Би ч бас мөчөөгүй өгөхгүй “Хүн сугалаанд анх удаа хожоод байхад” гээд л тунирхаад манай хүн намайг аргадаад духан дээр үнсээд, инээж хөгжилдөж байгаад унтацгаасан. Маргааш өглөө нь ажилдаа очлоо. 11:00 цаг өнгөрч байтал гар утас руу танихгүй дугаараас залгадаг юм байна. Утсаа авсан нэг хүн залгаад “Гааль, татварын газраас ярьж байна. Та өөрийнхөө НӨАТ-ын баримтын бүртгэл рүү нэг ороод үзэхгүй юү. Та орж үзчихээд над руу залгаарай” гэж хэлсэн. Тэр үед их сонин юм бодогдсон. Эхлээд 20 мянган төгрөг хожчихоод харж байхад ойролцоогоор 11 мянган хүн хожсон байгаа харагдсан. Тэгээд “20 мянган төгрөг хожсоны төлөө залгаж байгаа юм байх даа. Энэ байгууллага их олон ажилтантай юм байх даа. Сугалаанд хожсон хүн болгон руу ярьдаг юм байхдаа” гээд л бодсон. Тэгээд бүртгэл рүүгээ ортол 500.020.000 төгрөг хожсон байна гэсэн бичиг гараад ирсэн. Эхлээд хараад итгээгүй. 5-ын тооны ард баахан тэгийн тоо байснаа 20 гээд бичсэн байдаг юм. Би ч өрөөндөө байдаг хоёр хүнд үзүүлсэн. Надад итгэхгүй “Та худлаа тоглоод байгаарай. Зурган файл байна шүү дээ. Наанаасаа гар” гэцгээсэн. Би ч гараад дахиад орлоо. “Та сугалаагаа идэвхижүүлнэ үү” гэсэн бичиг гараад ирсэн. Тэрэн дээр нь дарахаар дахиад л нөгөө олон тоо чинь ярайтал гараад ирсэн. Нөгөө дугаар руу залгаад “Надаар тоглоод байгаа юм уу” гэсэн. Тэгсэн нөгөө хүн “Юу гэж тоглодог юм бэ. Та манай ажил дээр яваад ир” гэж хэлсэн. Ингэж л анх 500 сая төгрөгийн азтан болсон.
-Тэгээд юу болсон бэ. 500 сая төгрөг сугалаагаар хожсон гэдгээ хамгийн түрүүнд хэнд хэлсэн бэ?
-Эхлээд нөхөр рүүгээ залгасан. Тэгсэн утас нь ярьж байгаа дохио өгөөд байв. Тэгэхээр нь ээж рүүгээ залгаад “Ээжээ охин нь НӨАТ-ын сугалаанаас 500 сая төгрөг хожсон байна” гэж хэлээд л, ээж ч дуу алдаад бөөн баяр хөөр болсон доо. Гааль, татварын газраас намайг бичиг баримт, бүртгүүлсэн талоноо аваад хүрээд ир гэсэн. Тэгээд нөхөртөө хэлсэн. Ингээд гэр рүүгээ такси барьж яваад баримтаа аваад очсон. Гэр хүрэх хооронд нөхөр маань над руу хэд хэдэн удаа утсаараа залгаад “Чи тоглоод байгаа юм уу. Би ажлаасаа гараад очлоо шүү” гээд л итгэхгүй байсан. Ингээд Гааль, татварын газрын үүдээр яваад ортол хүмүүс “Азтан хүрээд ирлээ. Танд баяр хүргэе” гээд л гар бариад эхэлсэн. Энэ үеэс л өөрийгөө 500 сая төгрөг хожсон гэдэгтээ итгэж эхэлсэн дээ. Миний бичиг баримтыг маш нарийн судалж үзээд куор тоотой баримтыг баталгаажуулсан. Ингээд “Шаардлагатай бүх баримт нь бүрэн байна” гэж хэлсэн. Азтан болсон гээд өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гариг хүртэл хүлээсэн. Тэгсэн Сангийн яамны дэд сайд батламж гардуулж баталгаажуулсан даа.Манай гэр бүлийн хүн Сэргээн засал, сургалт үйлдвэрийн төвийн Санхүүгийн албаны дарга ажилтай, Ууганбаяр гэж сайхан хүн бий. Би мөнгөө авчихаад тэгнэ, ингэнэ гэж ярихаар “Чи мөнгөө гар дээрээ авсныхаа дараа л тийм зүйл авна, тэгнэ гэж ярь” гэнэ. Гэсэн ч дахиад л би ярьчихсан, төлөвлөчихсөн сууж байна. Гэхдээ нэн түрүүнд хоёр талынхаа ээжүүдийг баярлуулна. Манай нөхрийн ажиллаж байгаа Сэргээн засал, сургалт үйлдвэрийн төвд дандаа хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд ирдэг. Эдгээр эмзэг давхаргын гэж хэлж болох хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдэд чадах чинээгээрээ тусална гэж бодож байгаа.
-Та аль нутаг усны хүн бэ. Өөрийнхөө удам судрыг танилцуулахгүй юу?
-Миний аавын аав нь Завхан аймгийн Дөрвөлжин сумын уугуул Натархүү гэж хоёр дайнд оролцож байсан сайхан буурай байсан даа. Төмөр замын архивын эрхлэгчээр олон жил ажилласан хүн. Өвөө минь энгэрээрээ дүүрэн одон медаль гялалзуулсан хүн байсныг би санадаг юм. Бага залуудаа лам байсан гэж аав минь надад ярьдаг байсан. Миний аавыг бага байхад нь ээж нь бурхан болчихсон юм байна лээ. Өвөө минь дөрвөн хүүгээ хэнээс ч дутахааргүй өсгөж хүмүүжүүлсэн. Бас хүүхдүүддээ хойд ээжийн бараа харуулахгүй гээд эмээгээс минь хойш хүнтэй суугаагүй ачтай буянтай хүн байсан. Харин аав минь айлын бага хүү, Төмөр замын XX сургуулийг төгссөн Н.Жанчивдорж гэж хүн байсан юм даа. Аавыг минь хүмүүс “цоорхой” гэж хочилдог байлаа. Дөрвөн жил хичээлдээ тааруу сурч байгаад гэнэт сайжирч, онц сурлагатан болчихсон юм байна лээ. Үүнээс болоод ангийнхан нь “цоорхой” гэдэг хоч өгсөн гэдэг. Харин миний ээж Булган аймгийн Баян-Агт сумын гарвалтай хүн. Ээжийн аав буюу миний өвөөг Бадарч гэж хүн байсан. Бас л бага насандаа Улаанбаатар хотод ирээд суурьшсан хүн. “Буурал Бааяа” гэж хүмүүс авгайлдаг. 11 хүүхэдтэй, мөн л эхнэр нь хамгийн бага хүүхдээ гаргаад бурхан болчихсон. Хүүхдүүдээ ганцаараа өсгөсөн хүн бий. Миний ээж дүү нараа яг л ээжийн хайраар өсгөж хүмүүжүүлсэн байдаг. Ийм л удам судартай хүн дээ. Миний аав, ээж хоёр нэг байрны, нэг сургуулийн, нэг үеийнхэн байсан. Тэгээд л бие биедээ дасаж, гэр бүл болсон юм гэнэ лээ. Миний ээжийг Б.Эрдэнэцэцэг гэдэг. Миний өмөг түшиг, тулгуур багана минь болсон хүн. Ээж 12 настайгаасаа л улсын циркийн жүжигчин хийсэн. Авсан цалингаараа өвөөтэй минь хамт дүү нартаа зарцуулдаг. Монголын хамгийн залуудаа буюу 32 настайдаа тэтгэвэрт гарсан хүн бий. Ээж одоо ч цирк, уран нугаралтаа орхиогүй. Олон шавь бэлтгэн гаргаж байгаа буянтан даа. Харин би Улаанбаатар хотын унаган хүүхэд. Миний хүүхэд нас Төмөр замд өнгөрсөн. 1980 онд аав, ээжийнхээ ууган хүүхэд нь болж мэндэлсэн. Доороо нэг эмэгтэй дүүтэй. Төмөр замын сургуулиа төгсөөд “Боловсрол” гэдэг нэртэй их сургуулийг сэтгэл судлаач мэргэжлээр төгссөн.
-“BSB” сервис компанийн хүний нөөцийн менежер хийдэг юм байна лээ. Өмнө нь хаана ажиллаж байсан бэ?
-Дээд сургуулиа төгсөөд хүүхдийн Найрамдал төвд ажилд орсон. Хүүхдүүдийн гэгээн орчинд амьдралынхаа гурван жилийг өнгөрүүлсэндээ маш их баярлаж явдаг. Бүлгийн удирдагч, эрхзүйч гээд “Нарамдал”-д олон ажил хийсэн. Ажлаасаа сурах гээд гарч байсан даа. Хэрэв мэргэжлээ солих талаар бодож, КТМС-д сураагүй байсан бол би одоо ч хүүхдүүд дунд байх байсан гэж боддог. Хүний нөөцийн менежерийн мэргэжлээр 2007 онд төгссөн. Тэгээд 2010 оноос эндээ ажилд орсон доо.
-Нөхөртэйгөө анх хэзээ танилцаж байсан бэ. Нэлээд хожуу гэрлэсэн гэж түрүүнд уулзахад ярьж байсан?
-Тийм ээ. Бид хоёр нэлээд хожуу ханилсан хоёр байгаа юм. Манай дээд ангид сурч байсан. Бид хоёр адилхан сэтгэлзүйч мэргэжилтэй юм. 2013 онд манай оюутан ангийнхан уулзсан. Тэр үед нөхөртэйгөө дахин уулзсан. Манай ангийн охидоор дуудуулж байгаад л надтай уулздаг байсан. Тэгээд л хамтдаа амьдарч, хоёр жилийн өмнө бид хоёр анхныхаа хүүхдийг гаргаад байна даа.
-Та гурван сая хүнтэй монголчуудаас азтан болж 500 сая төгрөгийн эзэн боллоо. Азтан болсонд таны юу нөлөөлсөн гэж бодож байна вэ?
-Олон л шалтгаан байна. Хоёр өвөөгийн минь удмын буян заяа ирсэн байх. Нэг өвөө маань эрэлхэгээр эх орноо хамгаалж явсан. Харин нөгөө өвөө минь галт тэрэгний зүтгүүрийн депод насаараа ажиллаж, аюулгүй байдлыг хамгаалж, олон хүний амь нас эрсдэх аюулаас хамгаалж явсан. Нөгөө талаасаа ээжтэйгээ холбож үзэж байгаа. Дүү нараа ээжийн хайраар дутаалгүй өсгөсөн. Одоо “Цэцэгс” гээд уран нугаралтын дугуйлантай. Олон хүүхдийг циркийн алтан тайз руу хөтлөн гаргах, ажил амьдралд зүг чиг болгох гэгээн үйлс бүтээж яваа хүн шүү дээ. Бас сайн ханийн буян заяа ч харж байгаа биз ээ. Миний гэр бүл хэдэн үеэрээ бусдад гэм хоргүй, зөв зам мөртэй амьдралыг туулж яваа эгэл жирийн л айл. Үүний шагнал ингэж ирдэг юм байна. Энэ болгон надад азтан болох гол нөлөө үзүүлсэн болов уу гэж бодож байна даа.
-Та 500 сая төгрөгөө аваад хэдхэн минут болж байна гэсэн.Яг одоо юу гэж хэлмээр байна вэ?
-Би энэ сугалааны журмыг боловсруулж, төслийг хэрэгжүүлсэн хүмүүст баярлалаа гэж хэлмээр байна. Бид өмнө нь улс татвараа иргэд, аж ахуйн нэгжээс авахад татварын хоёр хувийн буцаан олголтыг авч чаддагүй байсан. Тэгвэл НӨАТ-ын буцаан олголт хийгдэж авч чаддаг болчихлоо. Маш их хэл аманд өртөж байгаач ард иргэдэд сугалаагаар дамжуулж амьдралд нь тус нэмэр болж байгаа татварынхандаа баярлаж талархаж байгаагаа хэлмээр байна.
Бас Монголын ард түмэнд баярлалаа гэж хэлмээр санагдаж байна. Яагаад гэвэл монголчуудын татварт төлсөн мөнгийг би авчихсан байгаа шүү дээ. Би энэ мөнгийг улс эх орондоо хэрэгтэй зүйлд зарцуулж, эргээд татвараа төлдөг болохыг мөрөөдөж байгаа. Тэр мөрөөдөлдөө хүрэх байх.