“Өдрийн сонин”-д “Эрвийх дэрвийхээрээ хөдөлж эх орноо өрнөөс гаргахыг “Өдрийн сонин” уриалж байна” хэмээх нийтлэл оны өмнөхөн хэвлэгдсэн билээ. Манай сонины брэнд болсон гуравдугаар нүүрт хэвлэгдсэн нийтлэл монголчуудын оюун санааг залуурддаг юм. Энэхүү нийтлэл маань ч өнөөдөр нийгэмд давалгаа үүсгэж, бодит ажил хэрэг болоод байна. Ингээд уг нийтлэлийг бичсэн “Өдрийн сонин”-ы Урлаг, спорт, чөлөөт цагийн мэдээллийн албаны дарга Н.Гантулгатай ярилцлаа.
-Төрийн түшээд маань улсаа өрийн дарамтнаас гаргахаар дэлхийн улс орнуудаас бадар гуйж яваад амжилт олоогүй. Харин “Өдрийн сонин”-ы дэвшүүлсэн санаачилгыг нийгэм дэмжиж байна. Таны бичсэн нийтлэлийн дараа ард түмэн ийм идэвхтэй давалгаална гэдэгт итгэлтэй байсан уу?
-Үндэсний хэмжээний өдөр тутмын хэвлэл “Өдрийн сонин”д сэтгүүлч миний бие нийгэмд төлөөлсөн үүргийнхээ дагуу “Эрвийх дэрвийхээрээ хөдөлж эх орноо өрнөөс гаргахыг “Өдрийн сонин” уриалж байна” нийтлэлийг бичсэн. Бид бүхэн уг нийтлэлээрээ Монгол Улсаа аврахын тулд хүн бүрийн оролцоо чухал гэдгийг тодотгож, уриалсан юм. Монгол Улс энэ гуравдугаар сараас бондын өрөө төлж эхэлнэ. Эхний ээлжинд 580 сая ам.долларыг төлөх юм. Үүнийг Сү.Батболдын Засгийн газрын үед авсан зээлийн эхний төлөлт. Улс орон маань эдийн засгийн хувьд хүнд байдалд байгаа. Ямартай ч энэ мөнгийг төлнө гэж Ерөнхий сайд амласан. Гэхдээ ямар эх үүсвэрээс яаж босгож, хэрхэн төлөх гэж байгаа тухай тодорхойгүй байгааг УИХын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга Ч.Хүрэлбаатар манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа дурдсан байсан. Монголын төр засаг ч энэ өрөө төлөх гэж мөнгөний эрэлд гарсныг бид бүхэн мэдэж байгаа. УИХ-ын дарга М.Энхболд ОХУ-д айлчлах үеэр Оросын тал “Танай монголчууд хэлсэндээ хүрдэггүй. Амласнаа биелүүлдэггүй. Хариуцлага гэдгийг мэддэггүй улсууд” гээд шууд хэлсэн нь айхавтар том цохилт болсон. УИХын дарга цаашаа Кувейт, Катар, Эмират гээд Арабын орнуудаар бадар барьж, мөнгө хайж явсан. Даанч амжилт ололгүйгээр эргэж ирсэн. Мөн Хятадаас дөрвөн тэрбум ам.долларын зээл авах тухай яригдаж байгаа. Хятадын талын өгөх гэж зүтгэж байгаа энэ зээлийг бид авбал бурхан шашнаасаа няцсан явдал болно. “Хятад тэврэлт” гэж айхавтар юм бий. Ингэж бадар барьж, бурхан шашнаасаа няцаж, дэлхий дахинд улсынхаа нэр хүндийг унагаад явах хэрэг байна уу. Тэгэхээр 580 ам.долларыг Монголын ард түмэн өөрсдөө босгоё. Монгол Улсын иргэд Монголынхоо төрд зээл өгье гэсэн санаачилгыг “Өдрийн сонин” уриалсан. Манай нийтлэлийн дараа үнэхээр нийгэм даяар идэвхтэй дэмжиж, ажил хэрэг болж байна. Энэ бол “Өдрийн сонин”ы нийтлэл ингэж монголчуудын оюун санааг залуурдаж, зөв зүйтэй алхмыг эхлүүлсний бодит үр дүн юм.
Монгол Улс гурван сая хүн амтай. 580 сая ам.доллар өнөөдрийн ам.долларын ханшаар төгрөгт шилжүүлэхээр 1,4 их наяд төгрөг болж байна.Манай улс гурван сая хүн амтай гээд үзэхээр нэг хүнд 476.224 төгрөг ногдож байна. Гэхдээ монгол хүнд хөдөлмөр хийх насныхан хэд билээ гэдгийг бодох ёстой. Нийт 800 гаруй мянган өрх айл байна. Тэгэхээр нэг айл нэг сая 785 мянган төгрөг улсдаа өгчихөд энэ өрнөөс гарчихна.
-Таны нийтлэлд ийм хүнд байдалд орсон улс орнууд ард түмнийхээ дэмжлэгтэйгээр хэрхэн асуудлаа шийдэж чадсан жишээ баримтууд дурдсан байсан л даа. Энэ тухай сонирхуулахгүй юу?
-Бид энэ 580 сая ам.долларыг төлж чадахгүй бол Монгол Улс дефолт зарлана. Хэрэв ингэх юм бол гадны зээл тусламж, хөрөнгө оруулалт гээд бүх зүйл зогсоно. Монгол Улс руу орж ирэх бүх боломж зогсоно. Монголын төр хичнээн санал, санаачилга гаргалаа ч хэн ч биднийг үнэлэхгүй. Тэгэхээр бид бүхэн туурга тусгаар үндэстний хувьд дэлхийд булайгаа дэлгээд яахав. Энэ өрийнхөө төлбөрийг Монголын ард түмэн өөрсдөө босгоод өгье гэж байгаа юм. Бид бүхэн дайны үед Орост хичнээн агт морь өгч байлаа. Бас социализмын хүнд хэцүү он жилүүдэд Хойд Солонгос, Вьетнамд зөндөө л тусламжийн гараа сунгаж байлаа. Тэгэхээр яг ийм үед л Монголын ард түмэн минь эрвийх дэрвийхээрээ хөдөлж, эх орноо өрнөөс гаргая гэж уриалж бичсэн байгаа юм.
Англи, Герман, Америк гээд дэлхийн том хүчирхэг орнууд дефолт зарлаж байсан түүх байдаг. Эдгээр улсууд ард түмнийхээ эх орноо гэсэн сэтгэлээр дампуурлаас аврагдаж байсан түүх бий. Мөн Өмнөд Солонгосын жишээ байна. 1998 онд Ази тив эдийн засгийн хямралд нэрвэгдсэн. Энэ хямралд хамгийн их өртсөн нь Өмнөд Солонгос байсан. Өнөөдөр Солонгос Азидаа төдийгүй дэлхийд хөгжил дэвшлээрээ ямар хэмжээтэй байгааг бид бүхэн мэднэ. Тэр үед Солонгосын ард түмэн төв банкныхаа эрдэнэсийн санд үнэт эдлэлээ аваачиж дугаарлаж байгаад тушаасан гэдэг. Тэгэхээр бид ч бас өөрт байгаа ямар л мөнгө болох үнэт эдлэл юу л байна, тэр бүгдийгээ Монголбанкиндаа аваачиж өгч оочир дараалал үүсгэмээр байна. Үүнийг төв банк зохицуулмаар байгаа юм. Долоо хоногийн нэг өдрийг эрдэнэс авах өдөр болгоод зарлачих хэрэгтэй. Монгол хүний эр зориг, эх орноо гэсэн сэтгэл энэ өр зэргийг юман чинээ торохгүй гарчихна. Дэлхийд нэр хүндээ унагаж, бурхан шашнаасаа няцаж “Хятад тэврэлтэд” тэврүүлж, орос баавгайн шахаанд оролгүйгээр өрнөөсөө гарчихвал яасан юм бэ.
-“Өдрийн сонин”-ы уриалгын дараа гавьяат эдийн засагч Б.Осоржав хандивын данс нээлээ. Мөн УИХ-ын гишүүд маань ч эхнээсээ энэ дансанд мөнгө хандивлаж байна. Энэ сайхан эхлүүлсэн ажлыг залилан болчих вий гэсэн болгоомж ард түмэнд байгаа…
-Тэгэлгүй яахав. Манай сонины дэвшүүлсэн уриалгын дараа асар олон хүн “Өдрийн сонин”ы редакци дээр ирж, хандаж байна. Жишээлбэл, Баатар гэж уншигч маань алтан аяга, үнэт зүйлээ хандивлана гэлээ. Мөн ахмадууд маань тэтгэврээ өгье, 400 мянга, 800 мянган төгрөг хандивлая гэж “Өдрийн сонин”-ы уриалгыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлсээр байна. Улсаа дампуурлаас гаргахын тулд Монгол Улсын гавьяат эдийн засагч Б.Осоржав 10 сая төгрөг хандивлалаа. Ардын багш Дүгэр гуай нэгдсэн байна. Мөн сошиал ертөнцөд бидний уриалгыг дэмжиж давалгаалж байна. Улстөрчид, бизнесмэнүүд мөнгө хандавлахаа мэдэгдлээ. Энэ мэтчилэн Монгол Улсын нэрээр дэлхий дахинд алдар хүндийг олсон эрхмүүд Асашёорү Д.Дагвадорж, Хөдөлмөрийн баатар, олимпийн аварга Н.Түвшинбаяр болон тамирчид, зууны манлай дуучин Б.Сарантуяа гээд Монголын ард түмний татварын мөнгөөр дандаа явдаг урлаг, спортын одод үүнд нэгдэх хэрэгтэй. Мөн төрийн түшээдээс арван тэрбумын хөрөнгөтэй УИХын гишүүн Ж.Ганбаатар, гурван тэрбумын хөрөнгөтэй гэж мэдүүлсэн Л.Гарамжав, дөрвөн тэрбумын хөрөнгөтэй Ундармаа, мөн ийм хэмжээний хөрөнгөтэй Хууль зүйн сайд Д.Бямбацогт, УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр, 2,5 тэрбумын хөрөнгөтэй Цэрэнбат нар эх орноо дампуурлаас аварч хандив өгч яагаад болохгүй гэж. Үндэсний том компаниуд нэгдэж, дуугараач ээ гэж уриалмаар байна. 1990 оны ардчиллын буянаар Монголын ард түмэн хувийн өмчтэй болсон. Одоо тэд бүгдээ үүнээсээ илүүчлээч ээ. Оффшор бүсэд Монголын хөрөнгөтнүүдийн олон тэрбум ам.доллар байршиж байгаа гэсэн мэдээлэл бий. Тэд ч бас энэ мөнгөө улсдаа хандивлаж, эргээд улс орноо сэргэхээр авч болно шүү дээ. Иймд энэ мөнгийг хий хоосон ангал руу оруулахгүйн тулд хяналтаа сайн болгох ёстой гэсэн болгоомж хаа хаанаа байх нь мэдээжийн хэрэг. Тэрийг төв банк хариуцаж, ЗГХЭГ хяналт тавих ёстой. Хяналтын зөвлөлд монгол түмний хүндэтгэлийг хүлээсэн улс төрийн харьяалалгүй, нийгэм төрийн том зүтгэлтнүүдийг багтаая. Хяналтын зөвлөл орж ирж байгаа мөнгөн дүнг нийтэд мэдээлж байх хэрэгтэй.