Би залуу хүнийхээ хувьд юу хийв, ер нь 95 жилийн түүхтэй Монголын Залуучуудын Холбоо юуг, яагаад хийх ёстой болсон юм бэ, улсын хөгжил залуус биднээс эхлэх ёстой юм байна. Гэхдээ хөгжил гэж яг юу юм зэрэг асуултуудын хүрээнд үзэл бодлоо илэрхийлэхийг зорилоо.
2013-2015 оны хооронд Монголын Залуучуудын Холбооноос санаачлан, Засгийн Газрын дэмжлэгтэйгээр хоёр жил дараалан зохион байгуулсан “Ажилтай Орлоготой Монгол Залуу” хөтөлбөрийг цаашдаа улам боловсронгуй болгож жил бүр зохион байгуулдаг болох нь чухал ач холбогдолтой гэх харж байна. Ингэснээр оюутан залуус хөдөө орон нутгийг зорих, зуны амралтаараа мэргэжлийнхээ дагуу дадлагажиж, аливаа ажлыг хийж сурах, олон нийтийг зохион байгуулах, сум орон нутгийн ажил амьдралтай танилцан шинэ техник технологийг нэвтрүүлэх зэрэг олон сайн талтай байдаг билээ. “Ажилтай Орлоготой Монгол залуу” хөтөлбөр нь дотроо “Сумын залуус”, “Ажлын гараа”, “Цагийн ажил” гэсэн төслүүдтэй. Би өөрөө “Сумын залуус” төсөлд хамрагдан зуны амралтаараа Булган аймгийн Сэлэнгэ суманд суудаг өвөө эмээ дээрээ очиж амрангаа тус суманд байдаг гурван найзтайгаа хамтран ажилласан юм. Энэ төсөл өөрөө нэн чухал модульт ажлуудтай. Жишээлбэл “Шинэчилж шийдье” модулийн хүрээнд улсын хэмжээний томоохон компаний дэмжлэгтэйгээр сумынхаа интернетийн газарт таван компьютер нэмж, интернетийнх нь хүчин чадлыг сайжруулж өгсөн. Англи хэлний сургалтын хүрээнд ЕБС-ийн дунд ангийн 20 гаруй хүүхдэд 14 хоногийн турш хоцрогдол арилгах болон нэмэлт хичээлүүд заасан. Цаашилбал “Соёлын өвийн хамгаалах”, “Спирт үү Спорт уу?” аян, Авлигын эсрэг “Би өгөхгүй авахгүй аян”, “Ардын элч”, “Ухаалаг төрийг сумаас”, “Малчин залуу” зэрэг модульт ажлын хүрээнд ихээхэн шинэ зүйлийг санаачлан хийсэн байдаг. Энэ мэтчилэн 360 суманд эрч хүчээр дүүрэн залуус нэгээс хоёр сарын хугацаанд хөгжил дэвшлийг түүчээлэн ажилсан. Яг энэ жишгээр цааш үргэлжлүүлэн, сум орон нутагт зайлшгүй хэрэгтэй ажлуудыг оюутан залуусаар дамжуулан хийлгэх нь Монгол улсын хөгжлийн зөв гарц байх болов уу гэж би боддог юм. Хамгийн гол нь цаашдаа энэ ажил зогсолгүй, аймаг сумаа хөгжүүлэх зүрх сэтгэлтэй залуусыг бэлтгэж тэднийг дэмжих хэрэгтэй байгаа билээ. Мөн хөдөө орон нутагт ажиллаж буй залуус маань өөрсдийгөө борооны дараах бүрхэг тэнгэрт өнгө оруулж буй “солонго” гэж бодож, бахархах ёстой. Ингээд бодохнээ улсын хөгжил залуусбиднээс эхлэх юм байна гэж ухаарна.
Үүгээр ч зогсохгүй залуус бид нийгмээ урагш ахиулах томоохон шинэчлэлүүдийг хийх хэрэгтэй байна. Хөгжлийн шинэ гарцыг цаг үетэйгээ хөл нийлүүлсэн залуучууд санаачилдаг гэдгийг түүхийн олон жишээ гэрчилдэг. Чингис хаан хорь гаруйхан наснаасаа эхлээд хорь гаруй жилийн дотор л дэлхийн талыг эзэлсэн. Анхны долоо, Ардчиллыг түүчээлэгчид ч гучаадхан насандаа. Тэгвэл хүний насаар тооцвол оюун санаа нь төлөвшиж, бие бялдар нь боловсорч гүйцэх насан дээрээ манай ардчилал явж байна. Гэтэл цэл залуудаа эх орондоо сайн сайхныг авч ирсэн, улсаа засаглах үйл хэрэгт оролцогсдын маань нас явж, зөөлөн суудлаас мөнгө олох арга нь ихсэх тусам нийгэм, эдийн засаг хямарч буйг бид анзаарч байна. Гэхдээ парламентад заавал залуу хүн суух хэрэгтэй гэхгүй ч хэнбгуай ч залуучуудын шүүлтүүрээр орох хэрэгтэй болжээ. Учир юунд вэ гэвэлби хоёрдугаар курсийн оюутан байхаасаа Монголын Залуучуудын холбоонд ажиллаж байгаа юм. Холбооноос “Үндэсний Залуучуудын Зөвлөл”-ийг үүсгэн байгуулж эх орноо гэсэн сэтгэлтэй, олон зуун хүний төлөөлөл болсон залуусыг нэгтгэсэн. Энд залуус намаар ялгардаггүй харин итгэл, сэтгэлээрээ нэгдэж нийгэмд хэрэгтэй шинэлэг санааг гарган ажил болгодог. Гэтэл нийт залуусын санаачилсан, хөгжил дэвшлийг даллах зарим томоохон үйл хэрэг явж явж засгийн эрхийг баригч, улс төрд байгаа “томчуул”-тай тулаад гацчихдаг байлаа. Манай улсад хямрал гэхээсээ “замаг” нүүрлэжээ хэмээн бид дүгнэв.Урсгал ус тунгалаг байдаг. Бас эрүүл байж чаддаг. Тогтонги болоод ирэхээрээ замагтаж эхэлдэг шүү дээ.Иймээс л улс төрд шургалж биднээс далдуур бидний мөнгийг иддэг, өөрсдийн бизнесийг явуулахын тулд өөрсөддөө хууль батлагчдыг улс нийтээрээ хэлэлцээд хар жагсаалтад оруулж, ахин сонгохгүй байж л нийгэм сайжирна, дэвшинэ. Ийм системийг мөрдөөд эхэлбэл улс төрд одоо орох залуус ч цаашдаа алдаа гаргахгүй гэж найдаж байна.Ер нь парламентад орохыг бодож буй залуус гэлтгүй аль ч улсыг засаглагчид нь нэг зүйлийг ойлгох ойлголтоо өөрчилж байж л хөгжих болов уу. Тэр нь хөгжлийн тухай ойлголт.Хаммер жийп унасан, хаусанд амьдарснаа бид хөгжсөн гэж хэлэхгүй. Цаг хугацаа улиран өнгөрч хүн төрөлхтөний тоо хэмжээ нэмэгдэхийн хэрээр бараа бүтээгдэхүүн, техник технологи нэмэгдсээр байгаа нь үнэн бөгөөд зөв. Гэвч тэдгээрийг үйлдвэрлэхийн тулд байгалийн нөөц баялагийг асар ихээр зарцуулж, сүйтгэж, дэлхий ээжийн хүн төрөлөхтнөө тэтгэх чадлыг бид өөрсдөө багасгасаар байгаа шүү дээ. Хүн өөрийгөө ч судлаж дуусаагүй, хэрхэн эрүүл энх, аз жаргалтай, урт удаан наслахаа олоогүй мөртлөө өөрсдийгөө сүйтгэх зүйлсийг зохион бүтээж чадаад байна. Энэ оюун ухааныг байгаль дэлхийгээ тэтгэх, шинэ тутам зөв аргаар цэнхэр гаргийнхаа өгөгдөл, чадамжыг нэмэгдүүлэхийг л хөгжил гэж нэрлэвэл зохилтой.Нэг ёсондоо техник технологийн дэвшил ямар ч түвшинд байж болох агаад түүгээр дэлхий ээжийгээ хэн нь илүү хөгжүүлж чадаж буйгаар, хүнд ээлтэй, хүн байгалийн шүтэлцээ хамаарал ихтэйгээр нь аливаа улсын хөгжлийг тодорхойлж болох юм. Яагаад бид модоо, ургамлаа илүү урт удаан наслуулж төрөл зүйлийг нь шинээр бий болгож ан амьтдынхаа үржил, өсөлт хөгжилтийг нэмэгдүүлж усны ундарга, гол горхи, булаг шандыг хамгаалах системийг өндөр түвшинд хүргэж, сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах тал дээр хөрөнгө мөнгө, цаг зав, хүн хүчээ нэмэгдүүлж түүнийгээ хөгжил гэж нэрлэж болохгүй гэж. Үүнийг Тогтвортой Хөгжлийн Зорилтууд бидэнд ухааруулна. Энэ хөгжлийн төлөө л хувь хүн, дэлхийн аль ч улсынзасгийн газар, боловсролын систем нь ажилладаг байгаасай гэж би хувьдаа хүсч байна.Иймээс Тогтвортой Хөгжлийн Зорилтуудыг хөрсөн дээр буулгаж хөдөө орон нутаг, сум суурины иргэдэд хүргэх ажил зөвхөн Монголын Залуучуудын Холбооны гэлтгүй иргэний нийгмийн байгууллагуудын эрмэлзвэл зохих зүйл болсон байна. Энэ нь ч эргээд залуус бидний ирээдүйн сайн сайхан амьдарлын баталгаа болох билээ.
Г.Сайнбилэг