АНУ-д амжилттай яваа монгол залуусын нэг нь Б.Номинтана. Төр засгийн сургалтын зээл, гадаад дотоодын байгууллагын тэтгэлэггүйгээр, АНУ-ын их сургуульд элсэн суралцаж, сургалтын төлбөрөө өөрөө хөдөлмөрлөн олж, ёстой л “бор зүрхээрээ” бүхнийг туулж, сургуулиа төгссөн, энэ хооронд аюулт хорт хавдар хэмээх өвчнийг дийлж чадан, одоо харин хувийн компани байгуулж, мөрөөдлөө биелүүлсээр байгаа залуухан бүсгүй. Ийм бага жаахан охин өндөр амжилтад хүрснийг нь ихэд гайхан бахархаж, ажил амьдралдаа баримталдаг зарчим, үзэл бодлынх нь талаар ярилцав.
-Монголд аль сургуульд сурч байсан бэ. АНУ-д хэзээ ирэв?
-Би Монгол-Туркийн хамтарсан сургуулийг төгсөөд нэг жил МУИС-д суралцсаныхаа дараа АНУ-д ирсэн.
-Ер нь АНУ-д суралцана гэж төлөвлөж байсан юм уу. Хэзээнээс тийн бодох болов?
-Анх IV ангиа төгсөөд турк сургуульд орж байхдаа л АНУ-д дээд боловсрол эзэмшинэ гэж төлөвлөж байсан. Хол газар ганцаараа явах амаргүй ч Улаанбаатарт гэрээсээ хол, нэг жил оюутан байсных, өөрийгөө дайчилж, бие даан ажиллаж амьдарч сурсан.
-Сургуулиа хэрхэн олсон юм бэ?
-Би интернэтээр юм уншиж, судлах их сонирхолтой л доо. Бүр анх, IV ангид байхдаа, хүмүүсийг ид интернэт ашиглаж сурч эхэлж байхад, хүмүүст и-мэйл хаяг нээж өгөөд 100 төгрөг авдаг байж билээ (инээв). Киноноос Лос-Анжелос гэж их гоё хот харагддаг байв. Тэгээд л энэ хотын сургуулиудыг сонирхон захидал бичиж эхэлсэн дээ. Хүсэлтийг маань хүлээн авч, урилга илгээхэд ямар их баярласан гээч.
-Ирээд сургууль соёл, амьдрал ахуйгаа хэрхэн зохицуулав. Анх хүн танихгүй газар ирэх ч чанга шүү дээ…
-Би ер нь их өөдрөг, зоригтой хүн л дээ. Ганцаараа одоо яана аа, хэцүүдэх байх даа энэ тэр гэж бодоо ч үгүй. Хээрийн галуу нисэн үл хүрэх газраас хүний охин эрдэм өвөртлөн ирнэ гэдэг үгийг санаад л, зорилгоо биелүүлэхийн төлөө зүтгэсэн. Удалгүй ээж минь ирсэн болохоор гайгүй байсан.
-Ээж тань бас сурахаар ирсэн юм уу?
-Үгүй ээ, намайг асрах гэж ирсэн юм. Би ирээд удаагүй байхдаа өвдөөд, эмнэлгээр нэлээд явсны эцэст нэг төрлийн хавдрaaр өвчилснөө олж мэдсэн. Тэр үед хүүхэд байсан болохоор тэгж их сэтгэлээр унаагүй боловч химийн болон цацраг идэвхт эмчилгээ хийлгэнэ гэж сонсоод айж байлаа. Сайн эмнэлэг, сайхан сэтгэлт эмч нар, хамт амьдарч байсан ах эгч, сургуулийн найзууд болон гэр бүлийнхээ ачаар эргээд эрүүл болсондоо үнэхээр их баярлаж явдаг.
-Эмчилгээ хэр удаан үргэлжлэв. Сургуулиасаа чөлөө авcaн уу?
-Зургаан сар химийн, зургаан сар туяаны эмчилгээ хийлгэсэн. Тухайн үед эмч намайг сургуулиасаа чөлөө ав гэж зөвлөж байсан боловч би гүрийгээд ажил, хичээл аль алинаа таслалгүй явсаар л байcaн. Би зорилгоо нэг ч хором мартаагүй шүү.
-Химийн эмчилгээ хийлгэхэд хүнд байх даа?
-Аан тийм. Яг л кинон дээр гардаг шиг (инээв). Гэхдээ даваад л гарсан, одоо бүх зүйл ард хоцорсон.
-Гэрээсээ хол сурч, хөдөлмөрлөж байхад ээжийн чинь чухам ямар үг, зөвлөгөө тус болдог байв. Ээжийгээ танилцуулж болох уу?
-Сайхан амьдрахын төлөө хүн бүр хичээн зүтгэx хэрэгтэй. Гэхдээ ээж маань “Унатлаа ажиллах чухал биш, ухаантай ажиллах нь чухал” гэж сургадаг байсан юм. Тэвчээртэй байхыг сурах хэцүү ч чухам тийм л байж чадсан хүн алдрын титмийг өмсдөг гэж Далай багшийн их сайхан үгийг байнга хэлдэг байсан. Манай ээж хууль зүйч мэргэжилтэй, олон жил төсвийн байгууллагад ажилласан хүн. Ээж минь намайг эдгэсний дараа их сургуульд суралцаж, одоо эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж байна.
-Бага залуу насандаа ийм амжилттай сайн яваагийн тань нууц юу вэ?
-Нууцсаад байх юм юу байх вэ (инээв). Би бусад оюутны л адилаар хичээлийнхээ хажуугаар ажил хийсээр байж л төгслөө. Хамгийн гол нь одоо нэгэнт төгссөн юм чинь сурсан зүйлийнхээ үр шимийг л гаргах гэж хичээж байна даа. АНУ-ын хөрөнгийн бирж дээр гурван жил, мөн энэ жилээс үл хөдлөх хөрөнгийн бизнест хөл тавин ажиллаж байна. Миний ажлын гол зарчим бол мэддэг, чаддаг хүмүүст нь хөлсийг нь өгөөд юм хийлгэх, тэд миний цагийг хэмнэж өгөх, би харин тэр цагаа илүү үр ашигтай зүйлд зарцуулах. Намайг унтаж байсан ч, аяллаар явж байсан ч миний мөнгө миний төлөө зогсолтгүй ажиллаж, арвижиж байх ёстой. Тун удахгүй “Ганцаараа баян байснаас гурван саяулаа баяжицгаая, монголчууд аа” хэмээх анхны ном маань та бүхний гар дээр очих болно. Одоо та бидний сайхан амьдрах цаг болсон. Бие биенээ дэмжиж, нэгэндээ хайртай, эвтэй сайхан байвал бид бүгд чадна. Үүнд би итгэлтэй байна.
-Би АНУ-д амжилттай сайн яваа нутаг нэгтнүүдээ олж таних, ярилцаж сурвалжлахыг зорьдог хүн л дээ. Таны бодлоор “амжилттай” хүн гэж ер нь хэнийг хэлэх вэ?
-Миний бодлоор бол өөрийгөө болон хайртай хүмүүсээ баярлуулж, тэдэндээ цаг заваа зарцуулж чаддаг, мөн бусдын амьдралд эерэг өөрчлөлт авчирч чадаж буй хүнийг л “амжилттай” хүн гэх байх. Түүнээс биш өглөө ажилдаа яваад орой тарж ирж, хоолоо идээд унтахыг бол хэн ч чадна.
-Залуу хүний хувьд үе тэнгийнхнийгээ нийгэмд биеэ хэрхэн авч яваасай, бусадтай хэрхэн харилцах ёстой гэж үздэг вэ?
-Залуу насандаа сурч боловсрохыг эрхэм зорилгоо болгож, бусдыг хүндэлж, шударга байх нь хамгийн чухал гэж боддог. Өөрийнхөө туршлагаас хуваалцвал, би бусдад сайхан үг хэлэх, сайхан сэтгэлээр хандах дуртай. Хүмүүстэй сайн сайхан харьцаж, эргээд өөрөө тийм хүндлэлийг олж авах бол маш сайхан мэдрэмж.
-Лос Анжелос хотын монголчуудтайгаа холбоотой байдаг уу. Арга хэмжээнд нь оролцдог биз дээ?
-Тэгэлгүй яахав. Үйл ажиллагаанд нь оролцож, чадахынхаа хэрээр хувь нэмрээ оруулахыг хичээдэг. Зах зухаас нь дурдвал, Хэл бичгийн ухааны доктор Эрдэнэчимэг эгчийн санаачлан байгуулсан анхны монгол сургуульд багшилж байлаа. АНУ-д сурч байгаа оюутнуудын дунд анх удаагаа зохиогдсон “Надад хэлэх үг байна” чуулга уулзалтад оролцож, “Боловсролтой иргэн хөгжлийн түлхүүр” сэдвээр илтгэл бэлдэн тавьж, хэлэлцүүлж байлаа. Сурч мэдсэнээ эх нутагтаа зориулах сонирхолтой, сайхан залуусын уулзалт байсан. Мөн “Хурд” хамтлагийн 20 жилийн ойн хандивын тоглолт дээр анх арван ам.доллараар дуудагдсан урлагийн бүтээлийг 680 доллараар авсан маань Ажаа гэгээний санаачилсан Монгол дахь хүүхдийн хавдрын эмнэлэгт хандив болон очиж байлаа. Ер нь тэгээд сайн дурын болон хандивын арга хэмжээнд заавал ч монголчуудын гээд байлгүй, аль болохоор оролцохыг л хичээдэг.
-Байгуулсан компанийнхаа тухай ярьж өгөхгүй юү?
-Би 2016 онд “НОМИ проперти менежмэнт” гэж компани байгуулснаар өөрийнхөө бас нэгэн төлөвлөгөөг биелүүлсэн юм. Би ер нь мөрөөдөл биш төлөвлөгөө гэж ярих дуртай. Яагаад гэвэл яг төлөвлөсөн тохиолдолд биелүүлж байж л санаа минь амардаг. Манай компани зөвхөн америкчуудад төдийгүй Монголд байгаа монголчууддаа хүртэл хүрч ажиллан, үл хөдлөх хөрөнгөтэй болж, байршил хамаарахгүйгээр тогтмол орлоготой болох боломжийг олгож байна. Баялагтай Монгол, баян монгол хүнийг буй болгохын төлөө ажиллаж байна гэсэн үг.
-Зорилго гэж үгийг та хэлэх их дуртай юм байна. Зорилгуудаасаа нэг танилцуулаач.
-Миний нэг том зорилго бол Монголд хандивын эмнэлэг байгуулах. Хүн болж төрөөд эрүүл байж, амьд явна гэдэг хамгийн эрхэм зүйл.
-Таны хэлэх дуртай үг юу вэ?
-Мөрөөдөл бол хүрэх цэг биш, харин амьдралын хэв маяг. Би мөрөөдлөөрөө амьдрах дуртай.
-Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа.
-Ярилцлага авсан танд бас баярлалаа. Өглөө болгон өдрийн сайхантай золгож, өдөр бүр хүний сайхантай учирч яваарай.
Манай сонины Вашингтон дахь тусгай сурвалжлагч М.САРУУЛ-ЭРДЭНЭ