Төв аймгийн Архуст сумын эмнэлэгт өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 27-ны орой нам даралтын зуух дэлбэрсэн хэрэг гарсан билээ. Дэлбэрэлтийн улмаас хүүхдээ сахиж байсан 24 настай М.Одсүрэн гэх эмэгтэй харамсалтайгаар амь насаа алдаж, түүний есөн сартай хүү тархиндаа хүнд гэмтэл авсан юм. Нам даралтын зуух юунаас болж дэлбэрч, хүний амь насанд хүрсэн талаар шүүх эмнэлгийн дүгнэлт гарсан байна. Төв аймгийн цагдаагийн хэлтэс хэргийг шалгаж дуусаад прокурорт шилжүүлжээ. Гэвч “Мөрдөн байцаалт дутуу хийгдсэн байна” гэх үндэслэлээр нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаасан байна. Сумын төвийн эмнэлэг дэлбэрсэн хэргийг шалгах үйл явцад Архуст сумын удирдлагууд нөлөөлөх болсон гэнэ. Энэ талаар талийгаач эмэгтэйн хадам эгч Ц.Нарангэрэлтэй ярилцлаа.
-Нурангид дарагдсан хүүгийн биеийн байдал ямар байгаа вэ. Өнгөрсөн хавар тархиндаа хүнд гэмтэл авсан гэж байсан?
-Дүү минь нурангид дарагдсанаас хойш сайжрахгүй л байна. Дэлбэрэлт болсны дараа хүүг шууд ГССҮТ-д аваачиж Эрчимт эмчилгээний тасагт хэвтүүлж эмчилгээ хийлгэсэн. Эмч нар “Хүүгийн гавлын яс зүүн талаасаа цуурсан. Нүдний ухархай нь хугарсан, эрүү, нуруундаа гэмтэл авсан” гэж онош тавьсан. Мөөмнөөсөө ч гараагүй нялх амьтан өнчирч хоцорсон юм шүү дээ. Одоо ой гарантай болсон. Гэвч хөлд орохгүй, өсөлт, бойжилт нь үеийнхнээсээ хоцроод байна. Мөн дэлбэрэлтийн үед хүчтэй доргилтоос болоод хоол боловсруулах эрхтэн нь гэмтэл авчихсан бололтой. Ямар ч хоол идсэн тэр дороо гүйлгээд гаргачих юм. Төмс идлээ гэхэд огт боловсруулахгүй, бүхлээрээ гарч ирээд байгаа. Бид санхүүгийн боломжтой болохоороо эмнэлэгт нарийн шинжилгээ өгнө гэж ярилцаж байгаа. Үнэндээ амьдралын боломж тааруу болохоор хот руу явж шинжилгээ өгч чадахгүй байна. Том хүүхэд нь одоо гурван настай болсон. Харсан эгч, хамаатан саднаа “Ээж ээ” гэж дуудаад л явж байна. Насан туршдаа ээжийн хайр энхрийлэл мэдэрч чадахгүй өнчин өснө гэдэг хамгийн хэцүү зүйл биз дээ. Бидний амьдрал эмнэлэг дэлбэрснээс хойш орвонгоороо эргэж, хүүхдүүд нь өнчирч, бид дүүгүй боллоо.
-Шүүх эмнэлгийн дүгнэлт юу гэж гарсан бэ. Шүүх эмнэлгийн дүгнэлтээс бүх зүйл тодорхой болно гэж байсан?
-Шүүх эмнэлгийн дүгнэлт гарсан. Мөн Мэргэжлийн хяналтын газрын дүгнэлт ч гарсан. Эмнэлгийн нам даралтын зуухны тогооны ус байхгүй байхад галласнаас болж тогоо нь улайсч, дэлбэрсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны дүрэм зөрчигдсөнөөс болж эмнэлэгт дэлбэрэлт болжээ. Бүр тодруулбал, тухайн өдрийн галчаар ажиллаж байсан М.Алтанхуяг гэх залуугийн буруугаас болж манай дүү харамсалтайгаар амь насаа алджээ гэдэг нь Шүүх эмнэлгийн дүгнэлтээр тодорхой болсон. Миний бие Архуст сумын Соёлын төвийн эрхлэгчээр долоо дахь жилдээ ажиллаж байна. Манай байгууллага мөн л нам даралтын зуухаар халдаг. Дөрвөн галч ээлжээр ажилладаг. Би галч нартаа хэд хэдэн зүйлийг байнга сануулж хэлж, ажлын хамгийн чухал мөрдлөг болгосон. “Та нар ажилд гарах болгондоо нам даралтын зуухны тогоогоо дүүрэн устай байлга. Галлагаа хийхдээ 60-70 хэмийн дулаантай байлга. Халууныг 60 хэмээс доош буулгах юм бол өвлийн улиралд шугам, паар хөлдөнө. Харин 70-аас дээш хэмийн халуунтай байлгах юм бол нам даралтын зуухны тогоо улайсаад дэлбэрнэ. Үүнийг анхаарч ажилла” гэсэн үүрэг даалгавар байнга өгсөөр ирсэн. Өөрөөр хэлбэл, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын зааварчилгаа байнга өгдөг. Мөн ажлын ээлж хүлээлцэх болгондоо хэдэн хэмийн халуунтай байсан. Хаанаас хий авсан талаараа тэмдэглэл хөтөлж ажил хүлээлцэж гарын үсэг зурж баталгаажуулдаг. Гэтэл манай сумын эмнэлгийн галч нар тухайн өдөр хэдэн удаа тогоондоо ус нэмсэн. Хэдэн хэмийн халууны заалт байсан зэргийг огт тэмдэглэж, хөтлөөгүй байсан. Дэлбэрэлт болдог өдрийн урьд орой галчаар гарсан хүн тогооны усаа сэлбэж дүүргээгүй юм билээ. Тэгээд тухайн өдөр гарах байсан Т.Алтанхуяг ажилдаа ирэхгүй байсаар 16:00 цагийн орчимд ирсэн юм билээ. Ээлж хүлээж аваад ус нэмэлгүй шууд их хэмжээний гал өрдчихөөд гараад явчихсан байсан. Тэгээд л дэлбэрсэн байна лээ. Бид хавтаст хэрэгтэй нь танилцсан. Хоёр галч мэдүүлэг өгөхдөө худлаа ярьсан байсан. Харин тухайн өдөр гараатай байсан бага эмч, үйлчлэгч нарын мэдүүлгээр энэ бүхэн тодорхой болсон. Галч залуугийн буруугаас болоод л дүү маань харамсалтайгаар амь насаа алдсан. Гэтэл эмнэлэг дэлбэрсэн асуудлыг улс төртэй хутгаад одоо хүртэл шийдэхгүй байгаад харамсаж байна.
-Яагаад улс төртэй хутгасан гэж үзэж байгаа юм бэ. Энэ талаар тодорхой мэдээлэл өгөхгүй юү?
-Дэлбэрэлт өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 27-нд гарсан. Гэтэл огт шийдэгдэхгүй байсаар өдий хүрч байна. Шүүх эмнэлгийн дүгнэлт зургаан сарын эхээр гарсан юм билээ. Гэтэл сумын Засаг дарга Шүүх эмнэлгийн дүгнэлтийг биднээс нууж байгаад УИХ болон ИТХ-ын сонгууль дууссаны дараа гаргаж өгсөн. Бид “Дүгнэлт гарсан уу” гээд очихоор “Гараагүй байна. Бидэнд ирээгүй” гээд буцаагаад байсан. Тэгтэл зургадугаар сарын 8-нд дүгнэлт нь гарчихсан байна лээ. Дүгнэлтийг биднээс нуугаад байсан шалтгаан нь сумын дарга нар намын нэр хүнд уначих байх гэж айсандаа л болсон гэж бид үзэж байгаа. Хэргийн мөрдөн байцаалт яагаад ийм удаан байгааг ч асуусан. Мөн л орон нутгийн сонгуулиар энэ хэргээс болоод нэр хүнд нь уначих байх гээд л ингэсэн юм байна лээ. Төв аймаг дээр “Орон нутгийн сонгууль өнгөртөл энэ хэргийг шийдэж болохгүй. Намын нэр хүнд унана” гээд ярьж явсан гэсэн. Үүнийг бид үнэний ортой гэж бодож байна. Дэлбэрэлт болсноос хойш одоог хүртэл сумын удирдлага, эмнэлгийн дарга нарын хэн нь ч бидэнтэй уулзаагүй. Бид энэ хэрэгт сумын дарга оролцоод байна гэж хардаж байгаа. Эмнэлгийн дарга, галч нарт холбогдох хэргийг орон нутгийн сонгуулийн дараа хэрэгсэхгүй болгох гэж байгаа гэсэн яриа манай сумаар гараад байна. Бид энэ хэргийг үнэн зөв шийдээсэй. Ажлын хариуцлага алдсан хүмүүс зохих ял шийтгэлээ аваасай гэсэн байр сууринаас хандаж байгаа. Эрдэнэт хүний амь үрэгдэж, хоёр хүүхэд өнчирч үлдээд байна шүү дээ. Энэ хэргээс болоод бидэнд дарамт шахалт их ирж байгаа.
-Эмнэлгийн дарга болон галч Т.Алтанхуяг нарыг эрүүгийн хуулийн ямар зүйл заалтаар шалгаж байгаа вэ?
-Эмнэлгийн эрхлэгч, галч нарт Эрүүгийн хуулийн 38 дугаар зүйл заалтын хоёрт зааснаар хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа юм билээ. Тус заалтад “Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны заавар зөвлөмж өгөөгүй, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангаагүйн улмаас хүний амь нас хохирсон бол тав хүртэлх жилээр хорих, эсвэл тухайн мэргэжлээр ажиллах эрхийг нь гурван жилээр хасч, хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 25-50 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх мөнгөн торгууль оногдуулна” гэж заасан байна лээ. Хэд хэдэн хуульч бидэнд ийм тохиолдолд тэнсэн харгалзах ялаар шийтгүүлээд өнгөрдөг нь бий гэж байсан.
-Дарамт шахалт байгаа гэж дээр хэлсэн. Энэ талаар дэлгэрүүлэхгүй юү?
-Дэлбэрэлт болох үед эмнэлгийн эрхлэгч эмэгтэй хүнд өвчтэй ээжийгээ аваад Энэтхэг рүү эмчилгээ хийлгэхээр явчихсан байсан. Тэр хойгуур нь дэлбэрэлт болоод дүү маань нас барж, хүү нь хүнд гэмтсэн. Эмнэлэгтнь дэлбэрэлт болсон гэдгийг эмнэлгийн эрхлэгчийн ээж сонсоод цочролд орсон. Үүнээсээ болоод амь насаа алдсан гэж ар гэрийнхэн нь үзэж байгаа гэсэн. “Та нар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгснөөс болж эхнэр маань амь насаа алдсан” гэж эмнэлгийн эрхлэгчийн аав биднийг загнаж дарамталсан. Сэтгэл санааны хувьд маш хүнд байдалд байна даа. Хэргийг хууль хяналтын байгууллага үнэн зөвөөр нь шийдэж өгөөсэй гэж хүсч байна. Өвдөж зовсон ч гэлээ дүү минь амьд байсан бол хоёр нялх хүүхдээ арчлаад, эхийн хайраар дутаахгүй өсгөх байсан шүү дээ. Тэгэхэд энэ хэргийг сонгуультай хутгалдуулж, сонгууль дуустал дүгнэлтүүдийг нууж, сүүлдээ хэрэгсэхгүй болгоно гэх мэт яриа гарч байгаа нь биднийг түгшээж байна.