Categories
мэдээ цаг-үе

Өмнөговь аймгийн Булган сумын бага сургуулийн гурав дахь төгсөлтийнхөн

Өмнөговь аймгийн Булган сумын бага сургуулийг 1962-1966 онд төгссөн сурагчдыг энэ удаагийн “Нэг ангийнхан” буландаа урилаа. Эдний ангийнхан Булган сумын бага сургуулийн гурав дахь төгсөгчид юм байна. Төгсөлтийнхөө 50 жилийн ойг тэмдэглэж Чингисийн талбайд 12:00 цагаас уулзахаар товложээ. Уулзалтыг зохион байгуулж буй ангийн дарга П.Ядамдорж, Х.Цэрэндаваа хоёр цагаасаа эртлэн ирж автобус унаа, уулзалтын маршрутыг бэлтгэжээ. Х.Цэрэндаваа “Ангийнхныгаа хүлээж авахад бэлэн боллоо. Сургуулиа төгсөөд 50 жил болсон байна. Ангийнхан маань хөдөө голдуу байдаг ч ажлаа амжуулаад тэмдэглэлт баяртаа заавал ирж байгаа юм” хэмээн ярьж байтал ангийн хэсэг хүүхдүүд ирлээ. П.Ядамдорж “Манайхан цаг барьдаг хүмүүс шүү. Ажил, амьдрал нь сайн уу” гэсээр угтлаа. Нэг нэгнийхээ мэндийг мэдэлцэж хоорондоо хөгжилтэй яриа дэлгэж байх хооронд ангийнхан товлосон цагтаа бүгд цуглажээ. Эдний ангийнхан 26 хүүхэдтэй байсан бөгөөд 11 эрэгтэй, 14 эмэгтэй сурагчтай байсан аж. Жар нэлээд гарсан ч бага ангийн дурсамжаа ярихад сурагч насандаа очиж буй мэт сэтгэгдэл төрж байлаа. Ангийнхан Чингисийн талбай дээр дурсгалын зургаа татуулаад Гандан хийдэд очихоор хөдөллөө.

Эдний ангийнханд төлөвших үндэс суурь тавьсан анхны багш нь н.Төмөр гэнэ. Нэгдүгээр ангид орсон багачуудад үзэг барьж үсэг бичихийг зааж өгчээ. Харин хоёрдугаар ангиас нь дөрөвдүгээр анги төгстөл нь О.Батчулуун багш удирдан чиглүүлжээ. “Ангийн багш нарын бидэнд зөв суурь хүмүүжил өгсөн ач гавьяанд нь талархаж явдаг. Багшийнхаа хүмүүжүүлснээр ангийнхан маань 62-63 настай ч одоог болтол архи уудаг хүн байхгүй” хэмээн Д.Буджав ярив.

1962 онд сургуульд элсэн орсон хүүхдүүд даалимбан таван хошуутай цүнх барьж, эмэгтэй хүүхдүүд нь ногоон дээл, эрэгтэй хүүхдүүд нь цэнхэр дээлээр жигдэрдэг байсан гэнэ. Харин дөрөвдүгээр ангид орох жил буюу 1963 оноос форм өмсүүлж эхэлжээ. Эрэгтэй хүүхдүүд хилэн өмд, бор форм өсдөг байсан бол эмэгтэй хүүхдүүд нь бор даавуун форм, цагаан парчигтай хичээлдээ явдаг болсон аж. С.Лиймаа “Хүүхдүүд хааяа форм, парчиг өмссөн байхыг харахаар сэтгэлд нэг л дотно сайхан харагддаг шүү” гэв. Тухайн үед бага ангийнхан ч гэсэн эцэг, эхчүүд нь малчид учраас дотуур байранд байрладаг байсан аж. Ц.Дарамбазар “Хүүхдүүд л болсон хойно сахилгүйтэх үе байлгүй яахав. Ангиараа лапта матк тоглож гүйлдэж байсан” хэмээсэн юм.

Х.Цэрэндаваа “Манай ангийнхан ихэнх нь онц сурдаг байсан мөртлөө суруулиа төгсөх үед ихэнх нь малчин болж байсан. Дандаа малчдын хүүхдүүд учраас арга ч үгүй биз дээ. Зарим нь аймаг орж сургуульд суралцаж байлаа. Манай анги их онцлог. Бага сургуулийнхан мөртлөө 60 гарсан хойноо ч ангиараа хааяа уулздаг юм. Энэ нь бид нэгнээ ихээхэн хүндэлдгийн илрэл. Бид бага сургуулиа төгссөн ч байнга холбоотой байсан. Энэ уулзалт дээр ганц, хоёрхон хүн ажилтай учраас ирж чадаагүй байна. Бас ангийн Ж.Оролмаа, Ж.Төмөрбаатар хоёр маань ертөнцийн мөнх бусыг үзүүлсэн. Бидний энэ уулзалт эртнээс төлөвлөсөн уулзалт болохоор сайхан байна. Бид 50 жилийн ойгоороо хийх ажлын төлөвлөгөө гараад эхний ээлжинд төрөлх сургуульдаа нэг кабинет тохижуулж өгсөн. Тэгээд цугларсных Монголынхоо үзэсгэлэнт байгалийг үзэж 1500 км газар аялна” хэмээн ярилаа.

П.Ядамдорж “Манай ангийнхан тухайн үед монтаж гэж хийлгэж байсангүй. Хэдэн хар зурагтай л төгсөж байсан. Тэдгээрийг нь нэгтгэж байгаад 50 жилийнхээ ойгоор монтаж хийж ангийнхандаа тараасан юм. Монтажинд 50 жилийн өмнөх болоод дараах зургийг харьцуулж дурсгал болгон хийлээ. Хамт олон маань сайхан хүлээж авч байна” гэлээ.

Эдний ангийнхан сургуулийнхаа үлгэр жишээ онц сурлагатнууд байжээ. Энэ тухайгаа А.Чадраа “Манай анги угаасаа х сурлага сайтай. Тэн хагасаас илүү нь онц сайн сурдаг. Сургуульдаа тэргүүний анги байсан юм. Ангийн багш Батчулуун сайн хүн байсан учраас ангиараа л онц төгссөн. Их үлгэр жишээ анги байлаа. Тийм ч болохоор төр засгийн байгууллагад манай ангиас олон хүн ажиллаж байсан одоо ч ажилласаар байна” гэв.

Хөдөлмөрч, хичээнгүй ангийнхнаас малчид, багш, эмч, сувилагч, эдийн засагч, сэтгүүлч, зоотехникч, жолооч гээд салбар салбартаа манлайлан, залуу хойч үедээ үлгэрлэл үзүүлдэг боловсон хүчнүүд болсон юм. Хийж бүтээхээ хангалттай хийсэн тэд өдгөө гавьяаныхаа амралтад гарчээ. Гэхдээ гавьяаныхаа амралтыг авлаа гээд зүгээр суусангүй, ангиараа нийлж гурван жилийн өмнө ангийнхаа Буддоржийг Булган сумын Засаг дарга байхад нутгийн иргэдтэй нийлж Баруунсайхан уулын Сэнжитийн хөөрхөн дэвсэг орой дээр бясалгалын сүм байгуулсан аж. Өнөөдөр нутгийн иргэд амар амгаланг бодож бясалгадаг чухал газар болжээ.

Ангийнхан нийлж говийг хангай болгох төслийн хүрээнд мод тарьж төгөлжүүлж байгаа гэнэ. Мөн өнөө жил төрөлх нутагтаа 10 буга нутагшуулсан байна. Нутагшуулсан буга нь байгальдаа дасан зохицож байгаа гэнэ. Тэдний зорилго Өмнөговь аймгийн Булган сумыг буга, хулан бэлчсэн байгалийн үзэсгэлэнг хэвээр хадгалан үлдээх чин хүсэлтэй байгаа аж.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *