Сонгуулийн жил хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг
бүү хэл иргэдийг ч хувийн үзэл бодлоо илэрхийлэхийг хориглочих гээд байдаг тал бий.
Сонгуулийн тухай шинэ хуулиар бас л хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр янз бүрийн сурталчилгаа
явуулахыг хориглосон заалтууд нэлээн оржээ.
Тухайлбал тус хуулийн 70 дугаар зүйлд
хууль бус сурталчилгааг хориглох тухай заалт бий. 70.2 дугаарт “Аливаа этгээд санал
авах өдөр хүртэлх долоо хоногийн хугацаанд нам, нэр дэвшигчдийн талаар санал асуулга
явуулах, энэ төрлийн мэдээллийг бүх төрлийн мэдээллийн хэрэгсэл ашиглан нийтлэх,
тараахыг хориглоно” гэсэн бол 70.12-т “Нам, эвслийн дарга, түүнчлэн нэр дэвшигч
нь сонгуулийн сурталчилгаа эхэлсэн өдрөөс хойш санал хурааж дуустал сонгуулийн сурталчилгааны
бус бие даасан нэвтрүүлэг, хөтөлбөр, ярилцлагад орохыг хориглох бөгөөд сонгуулийн
сурталчилгаа эхлэхээс өмнө хийгдсэн аливаа нэвтрүүлэг, хөтөлбөр, ярилцлагыг нэвтрүүлэх,
нийтлэхийг мөн хориглоно” гэжээ. Харин 77 дугаар зүйл болох Сонгуулийн сурталчилгааны
хэвлэмэл материал хэвлүүлэх, тараах, хүргэх хэсгийн 77.2-т “Нэр дэвшигч буюу нэр
дэвшигчийн сонгуулийн штаб дараах хэлбэр, хэмжээнээс хэтрүүлэхгүйгээр сонгуулийн
сурталчилгааны хэвлэмэл материалыг сонгогчдод тараах эрхтэй: 77.2.1 гурван хэвлэлийн
хуудас сонин, 77.2.2 гурван хэвлэлийн хуудас сэтгүүл, 77.2.3 хоёр хэвлэлийн хуудас
ухуулах болон зурагт хуудас, 77.2.4 хоёр хэвлэлийн хуудас нэр дэвшигчийн намтар,
77.2.5 гурван хэвлэлийн хуудас хийсэн ажлын тайлан” гэжээ. Энэхүү заалтаар сонгуульд
нэр дэвшигчид сурталчилгааны хугацаанд хязгаарлагдмал байдлаар олон нийтэд мэдээлэл
түгээхээр байна. Гэвч эдгээр заалт зөвхөн бие даан нэр дэвшигч болон УИХ-д анх удаа
сонгогдох гэж буй хүмүүст хамааралтай болж байгаа юм. Энэ нь тус хуулийн 77.13 дахь
заалтаар тодорхой харагдаж байна.
Уг заалтад “Улсын Их Хурлын гишүүн, Ерөнхийлөгч,
орон нутгийн хурлын төлөөлөгч нэр дэвшиж байгаа тохиолдолд тэдгээрийн хийсэн ажлын
тайлан сонгуулийн сурталчилгааны материалын хэмжээнд тооцогдохгүй” гэсэн байна.
Нэг үгээр хэлбэл УИХ-ын сонгуульд дахин нэр дэвшиж байгаа одоогийн их хурлын гишүүд,
иргэдийн хурлын төлөөлөгчид өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд улс эх орон болоод
тойрогтоо ямар ажил хийж, юу бүтээснээ хүссэнээрээ тайлагнаж болох нь. Энэхүү заалтаар
УИХ-ын гишүүд болон ИТХ-ын төлөөлөгчид сониноор өөрсдийн хийсэн ажлаа тайлагнах
бүрэн боломжтой болж байгаа юм. Сонинд ч давуу тал олон. Тухайлбал, сонгогч олон
мэдээллийн хэрэгслүүд дундаас сонинд илүү итгэдэг. Доторх мэдээлэл нь ч хүнд хүрэхдээ
хурдан.
Мөн олон хувиар хэвлэж нийтэд тараахад хялбар. Тиймээс Сонгуулийн тухай
хуулиар бүгд хязгаарлаг дчихсан гэж ойлгож болохгүй нь. Бас ч гэж сонгогч олны итгэлийг
хүлээж сонгогдсон хүмүүс юу хийснээ тэдэнд тайлагнах нь нэг талаасаа үүрэг юм. Тэднээс
ч хийсэн зүйлийг нь лавлаж тодруулах нь сонгогчдын эрхийн асуудал болж таарна. Тэгэхээр
УИХ-ын гишүүд болон ИТХ-ын төлөөлөгчид сонгогдсон хугацаандаа ямар ажил хийснээ
сониноор дамжуулан тайлагнаад байж дээ.