-БИДЭНД УХРАХ ЗАМ БАЙХГҮЙ. УНАЖ БОСООД УРАГШИЛНА-
“Эмэгтэй хүн сул дорой. Эх хүн хүчтэй” гэдэг үгээр энэ удаагийнхаа сурвалжлагыг эхэлье. Үрийнхээ төлөө амиа ч өгөхөөс буцахгүй эр зориг эхчүүдэд л байдаг. “хэлж ирдэггүй хийсч ирдэг энэ өвчнийг миний охин тусах ёсгүй байсан юм гээд зүгээр суугаад байж болохгүй. охиныхоо өмнөөс бидэнд ухрах зам байхгүй. Унаж босоод дахиад урагшилна. охин бид хоёр хамтдаа тэмцэнэ. миний охин хөл дээрээ зогсоно. Зогсох байтугай мэргэжилтэй боловсролтой, эх орондоо хэрэгтэй сайн хүн болно” гэсэн тэмүүллээр өөрийгөө зоригжуулан, хэцүү байсан ч инээмсэглэл нүүрэндээ тодруулан, дүүрэн итгэлээр амьдралыг харж яваа нэгэн бүсгүйн ажлаас энэ сурвалжлагыг бэлтгэсэн юм.
М.Наранмандахын бяцхан охин одоо ой таван сартай. Тэрээр бусад хүүхдийн л адил аав, ээж, ах эгч нарынхаа наран болон мэндэлж, гэртээ инээд баясал, гэрэл гэгээ авчиржээ. Түүний хөгжил зургаан сар хүртлээ тун сайн байсан аж. сайн гэдэг нь бусад хүүхдүүдээс харьцангуй урт буюу сар хүрэхтэй үгүйтэй толгойгоо өргөн дааж, хоёр гар дээрээ тулж, гараа маш сайн атгаж чаддаг байсан аж. Тэр яг л бусад хүүхдүүдийн адил үнэгчилж, инээж, уйлж байжээ. Гэтэл зургаан сартайдаа ханиад хүрсний улмаас толгойгоо огт дааж чадахаа больчихсон аж. гайхсан ээж, аав нь мэргэжлийн эмчид хандан үзүүлтэл “Таны хүүхэд тархины саажилттай болжээ” гэсэн онош тавьжээ.
Үүнийг сонсоод М.Наранмандах эмчийн үгэнд огт итгэж чадахгүй, шоконд орсон байна. Тэр зовлон өөрт нь хүрээд ирнэ гэж санаагүй аж. Тэрбээр охиноо төрсөн цагаас нь л эхэлж тэмдэглэл хөтөлж, хөгжлийн явцыг нь бичиж байж. Тэр үед нь ямар нэгэн ноцтой шалтгаан ажиглагдаагүй байна. О.Сувд охин ч өвдөж зовоогоод байдаггүй байжээ.
Тархины саажилт өвчний нэг онцлог нь хүүхдийг бага сартай буюу нэг, хоёр ой өнгөртөл нь энгийн хүний нүдэнд ямар нэг ноцтой өөрчлөлт ажиглагддаггүй. Үүнээс үүдэн олон эцэг цаг хугацаа алддаг ажээ.
НЯРАЙН ШАРЛАЛТЫГ ХАЙХРАХГҮЙ ОРХИЖ БОЛОХГҮЙ
Охиноо саажилттай гэдгийг мэдсэн өдрөөсөө л эхлэн М.Наранмандах чадах бүхнээ хийжээ. Хамгийн түрүүнд интернэтээс хаана хэнд хандах, тархины саажилт гэж ямар өвчин болох, хаана эмчлүүлж болох гээд хэрэгтэй бүх л мэдээллээ хайсан байна. Тархины саажилт олон янзын шалтгаанаас үүсдэг өвчин аж. Монголд үүсч байгаа түгээмэл шалтгаан нь нярайн шарлалт, дутуу төрөлт, төрөх явцын хүндрэл ажээ. О.Сувд охины тухайд 20 гаруй хоногийн дутуу төрсөн бөгөөд багадаа шарлалт ихтэй байсан аж. Үүнээс үүдсэн байж магадгүй хэмээн сэжиглэж байгаа юм. Монголд энэ өвчнийг мэргэжлийн эмч нар нүдээр хараад оношлох бөгөөд яг юунаас үүдэлтэйг нь тогтоох аргагүй юм. Япон, Герман зэрэг өндөр хөгжилтэй орнуудад аль 20, 30 жилийн өмнө шарлалтаас үүдэлтэй саажилт устсан бол манайд эсрэгээрээ нэмэгдэх болжээ. Хэрэв өрхийн болон хяналтын эмч нар эцэг эхчүүдэд тонус, бүтэлт, шарлалт зэргийн хор хөнөөлийг сайтар хэлж, сүүлд ямар үр дагавар үүсч болох талаар ойлголт мэдээлэл өгч байвал алдах нь бага байх болно гэдгийг ч сануулсан юм.
Мөн энэ төрлийн өвчин нь төгс эмчлэгдэхгүй ч 70, 80, 90 хувь хүртэл эдгэх боломжтой. Хэрэв бүр бага дээр нь оношлуулж эмчлүүлбэл энгийн хүн шиг ажиллаж, амьдраад явах боломжтой юм. Гэхдээ тэр хүртэл маш их хөдөлмөр, асаргаа, хичээл зүтгэл, хөрөнгө мөнгө хэрэгтэй. Зарим төрлийн өвчнүүд шиг нэг удаа хагалгаа, эмчилгээ хийлгээд эдгэрнэ гэж байхгүй. Бусадтай адил болон болтол нь асарч тойглож, энгийн хүний хийж чаддаг рефлексийг суулгахын тулд өдөр бүр шантралгүйгээр сургах, хөл гарыг барьж өгч, байнга гар дээрээ авч байх хэрэгтэй. Монголд тархины саажилт өвчнийг юунаас үүдэлтэйг нь тогтоох оношлуур байдаггүй учраас М.Наранмандах ирэх зунаас охинтойгоо хамт Герман явахаар зорьжээ. Төрөлхийн саажилт уу, олдмол уу гэдгийг тогтоосноор цаашид хийх эмчилгээ нь өөрчлөгдөх бөгөөд үр дүн ч ялгаатай байх юм. Хэрэв шарлалт, бүтэлтээс үүдэлтэй олдмол саажилт бол эмчлэгдэх магадлал ч их байх ажээ.
О.Сувд охины үеийн хүүхэд өөрөө хоолоо бариад идчихдэг бол тэрээр толгойгоо ч сайн даахгүй, замбараагүй хөдөлгөөнтэй. Тиймээс булчин шөрмөсийг нь хөдөлгөөн заслын эмчилгээгээр өдөр бүр амьд, идэвхтэй байлгах нь хамгийн чухал. Монголд 21 аймгийн тархины саажилттай хүүхдэд үйлчилдэг ганц улсын байгууллага нь Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв. Хэт их ачааллаасаа болоод тэнд нэг хүүхдэд сард ердөө л таван удаа хөдөлгөөн заслын эмчилгээнд орох дугаар өгдөг байна. Эмчилгээнийхээ дугаарыг урьдчилж, урт дараалалд зогсож байж олж авна. Уг нь ээж, охин хоёр Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн мэдрэлийн тасагт хэвтэн эмчлүүлэх гэж олон удаа оролдсон ч ор олдоогүй өнөөг хүрчээ. Хөдөлгөөн заслын эмчилгээнд бусад газраар үйлчлүүлэхэд нэг удаагийн төлбөр нь хамгийн хямддаа 10000, хамгийн үнэтэй нь 30000. Гэтэл ийм хүүхдэд ганц хөдөлгөөн засал биш тархи, мэдрэлийн үнэтэй олон эм, амин дэм шаардагддаг учраас төлбөртэй эмчилгээнд орох нөхцөл боломж муу. Иймээс Монголд хөгжлийн бэрхшээлтэй олон мянган хүүхэд зөвхөн хөдөлгөөн заслын эмчилгээний дугаараа хүлээн, эсвэл эцэг эх нь шантран хүүхдээ зөнд нь орхиход хүрдэг байна. Байнгын хөдөлгөөн заслын эмчилгээ хийлгүйгээр хүүхдийнх нь яс шохойжоод эхэлчих л юм бол эмчлэгдэх аргагүй болдог аж.
Үүнээс ч хэцүү зүйл бас бий. ийм хүүхэд нэг өвдвөл маш хүндээр өвддөг, зөвхөн хатгаа тусахад л сэхээнд шилжих хэмжээний хүндэрдэг аж. О.Сувд охин гэхэд өнгөрсөн зун ханиад, улаанбурхнаас болж ХӨСҮТ болоод БЗд-ийн эмнэлгийн сэхээнд гурван удаа хэвтжээ.
АХ, ЭГЧ, ААВ, ЭЭЖИЙНАМЬ БОЛСОН ЗҮРХНИЙ БЯЦХАНО.СУВД
М.Наранмандах, хань А.Одхүүтэйгээ ханилаад дөрвөн сайхан үрийн эх, эцэг болжээ. Тэд О.Сувд охиноос гадна цэргийн насны ганц хүү, найм болон 14 настай хоёр охинтой. Олон жилийн дараа гэрт нь дахин бяцхан хүүхдийн дуу цангинахад бүгд л баяр, хөл хөөрцөг болон хүлээж авчээ. аавыгаа тэнгэрт халихын яг өмнөхөн олдсон хүүхэд болохоор М.Наранмандах болон түүний хань а.Одхүү нар “эцэг нь эргээд ирлээ” хэмээн ихэд бэлгэшээсэн байна. Хоёр том охин нь бяцхан дүүдээ амь гэж жигтэйхэн. Дүүгээ ээжээсээ дутахгүй асарч тойглон, уншиж судалж, ээждээ туслалцдаг аж. Гэр бүлээрээ л О.Сувд охины төлөө чадах чинээгээр боломж бололцоогоо дайчилж, зардлаа танахын тулд том хүүтэйгээ ярилцан их сургуулиас нь гаргаж цэрэгт явуулжээ. Нэг жил ч гэсэн хувцас, хоолны мөнгө хэмнэх гэж байгаа хэрэг. Энэ гэр бүлд нэг ч хүн шинэ гутал, хувцас, цүнх авна, амттай зүйл авч иднэ гэж гонгинодоггүй. Зуун төгрөг ч гэлтгүй дүүгийнхээ эмчилгээний зардалд хадгалдаг. Нэг өдөр том охин нь М.Наранмандахаас “Ээж ээ, манай дүү том болоод хүүхэд гаргаж чадах болов уу” гэж асуужээ. Өөрийнх нь ч бодоогүй явсан энэ үг түүний сэтгэлийг маш их хөндсөн байна. Тэгээд дотроо “Чадна аа. Миний охин бусадтай адил болж чадна. Түүний төлөө ээж нь хамтдаа зүтгэнэ” гэж тангарагласан байна. Тэрбээр охиноо эдгэнэ гэдэгт бүрэн итгэж байгаа юм. О.Сувд охин “Ээж ээ хайртай” гэж хэлдэг. Өлсөхөөрөө хоолойгоо тогшдог. Гараа үнсч ээждээ хайраа илэрхийлдэг. Энэ бүхэн нь түүнд итгэл өгөх хамгийн том гэрэл гэгээ юм.
О.СУВД ОХИНД ЗОРИУЛАНДУУЧИНЛ.БАЙЗАДА ТОГЛОЛТ ХИЙНЭ
М.Наранмандах СУИС-ийн харьяа рТдС-д сэтгүүл зүйн багш хийдэг. Түүнийг хамт олон нь ойлгон дэмжиж, ажиллах цагийн хуваарийг нь уян хатан гаргаж өгсний хүчинд охиныхоо эмчилгээний төлбөрийг ядаж таслахгүй байгаагаа тэрээр ярилаа. Хүнийг ядрахад түшээд авах хамт олонтой байна гэдэг том аз. Хамт олон, ах дүү, найз нөхөд, хамаатан садан, олон оюутан шавь нарынхаа хүчинд нялх үрийнхээ эм, амин дэмийг авч чадаж байгаагаа ярьсан. ангийнх нь хүүхдүүдийн санаачилгаар РТДС-ийн гуравдугаар курсын оюутнууд хандивын аян өрнүүлж, тоглолт хийхээр ярилцжээ. Энэхүү аяны талаар болоод О.Сувд охины тухай танилаараа дамжуулан сонссон “латиф” сангийн тэргүүн, дуучин л.Байзада М.Наранмандахтай уулзаж туслахаар болсон байна. Улмаар ирэх дөрөвдүгээр сарын 24-нд “Зүрхний бяцхан Сувд” нэртэй хандивын тоглолтыг “UB palace”-ын концертын танхимд зохион байгуулахаар болсон аж. Мөн христийн “Гэрэл өөд” төвийг ч энд орхигдуулж үл болно.
О.Сувд охин одоо Сансар дахь сувиллын 10 дугаар цэцэрлэгт явж байгаа. М.Наранмандах энэ цэцэрлэгийн үүдээр алхан орж, эмчилгээ, сургалтад нь хамрагдаад толгой доторх бодол нь бүхэлдээ өөрчлөгджээ. Ой зургаан сартайгаас зургаа хүртэлх насны хүүхэд авдаг энэ цэцэрлэгт хүүхдийн төлөө л гэсэн сэтгэлтэй хүмүүс ажилладаг гэдгийг онцолсон. “Би өмнө нь охиноо муу сайн ч хамаагүй хөл дээрээ л тогтдог болоосой гэж хүсдэг байсан. Харин энэ цэцэрлэгт ирээд, миний охин зөвхөн хөл дээрээ босоод зогсохгүй эх орондоо хэрэгтэй, өөртөө тусалж чадах хүн болох ёстой, тэгж ч чадна гэдгийг надад энэ цэцэрлэгийн хамт олон ойлгуулсан” гэсэн юм. Тэрээр одоо хүүхдэдээ боловсрол эзэмшүүлэх, хүүхдэдээ тохирсон ажлын байр бэлтгэх ёстой гэсэн том зорилго өмнөө тавьжээ.
ШҮРЭЭР ДУГААР ХЭЛХЭЖ ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ЗАРДЛАА ОЛНО
М.Наранмандах охиныхоо төлөө гээд хүнээс зүгээр мөнгө гуйгаад суухыг тэр хүссэнгүй. Хүнд хэрэгтэй бүтээлч аргаар бяцхан үрээ хөл дээр нь босгох ёстой гэж шийдэн шүрээр утасны дугаар хэлхдэг. Түүнд энэ санаагаа хэрэгжүүлэхэд нь ихэр М.Нарантунгалаг нь маш их тусалж, шүрээр дугаар хийхийг зааж өгчээ.
Энэ зуны гурван сардаа багтаан Герман улсад очиж оношоо тодруулахад ээж, охин хоёрт наанадаж 25 сая төгрөг хэрэгтэй. Тиймээс юу хийж цалингаас гадуур орлого олж болох талаар удтал судалсны дүнд шүрээр автомашины утасны дугаар хэлхэж зарах аргаар хуримтлал үүсгэхээр болжээ. анх нэг дугаарыг дөрвөн цаг хийдэг байсан бол одоо хоёр цагийн дотор хийдэг болжээ. ажлынхаа хажуугаар хүмүүсийн захиалгыг гүйцээхийн тулд үүрийн дөрвөн цагт босч шүр хэлхэнэ.
Өнгөрсөн нэг сарын хугацаанд тэрээр ажлынхаа хажуугаар тасралтгүй дугаар сүлжиж 2.5 сая төгрөг олсондоо урамшин, итгэл найдвар нь ч улам батжин ассан байна. Энэ ажлыг нь найз нөхөд, ажлын хамт олон, шавь нар нь ихэд дэмжиж хамт хийлцэж, борлуулж өгдөг байна.
Олон хүний тусыг хүртэж байгаа болохоор тэрээр бусад зовсон хүмүүст ч орлогоосоо хандив өргөж буйгаа ярьж байна. шүрээр хэлхсэн нэг дугаар 10 мянган төгрөг аж. Сүлжсэн дугаар нь өнгө өнгөөрөө ялгаран, нямбай, цэмцгэр гэж жигтэйхэн. Сэтгэлээрээ хийж байгаа болохоор хүмүүс захиалга ч гайгүй өгдөг аж.
Мөн найз нөхөд, хуучин хамт олон, үе үеийн шавь, англид сурч буй монголчууд, нөхрийнх нь арван жилийн ангийн нөхөд нь сэтгэлийн хандив өргөсөн төдийгүй зарим хүн дугаар захиалчихаад нэмж эмчилгээнд нь нэмэрлээрэй гэж хандив өргөсөн гэдгийг тэрээр ярьсан.
Бидний сурвалжлагыг уншиж байгаа эрхэм та энэ бяцхан охинд туслахыг хүсвэл өөртөө ч хэрэгтэй энэхүү дугаарыг захиалахад л хангалттай. Таны захиалсан нэг дугаарын орлогыг М.Наранмандах зөвхөн охиныхоо эмчилгээний төлбөрт биш бас бусад хүүхдийн төлөө зориулдаг гэдгийг ч учирлая. Магадгүй өнөөдөр хөл дээрээ тогтож чадахгүй байгаа О.Сувд охин маань таны өгсөн сэтгэлийн хүчээр маргааш өөрөө хоолоо идэж чаддаг, өөрөө хичээлдээ явдаг болчихвол хүн хүнийхээ төлөө гэсэн сэтгэлийн сайхны утга учир биелэх билээ. Хэрэв дугаар захиалахыг хүсвэл, мөн “Зүрхний бяцхан Сувд” тоглолтыг үзэхийг хүсвэл М.Наранмандахын 9103-4646 утсаар холбогдоорой. Мөн О.Сувд охины эмчилгээнд хандив өргөхийг хүсвэл, бас дугаар захиалсан төлбөрөө бэлнээр хийх боломжгүй бол Төрийн банкны 106100031241, ХааН банкны 5021494986 данс руу мөнгөө шилжүүлж, гүйлгээний утга дээр нь хийлгэх утасны дугаараа бичихэд хангалттай аж.