Амгалан даргын мэндчилгээ амгалан байдал алдагдуулснаар энэ түүх эхлэв. Дүүргийн дарга байхаа больсон ч хүмүүс түүнийг “дарга” мэтчилэнгээр авгайлсаар байгаа юм. Бас “авгайлах” гэхээр эмэгтэй хүнийг авгайгаар нь дуудан жээндэргүй царайлсан хэрэг биш. Нэрийг нь цээрлэн гуайлж байгаа юм. Нэрийг нь цээрлэнэ гэхээр хэлэхээс сэжиг нь хүрсэн, цээр хөдөлсөн гэсэн үг бас биш… гэхчилэн цаашаа тайлбарлах уу, болих уу?
Ер нь “Сайн нэрийг хүсэвч олоход бэрх, муу нэрийг хусавч арилахад бэрх” гэдэг ардын зүйр үг эргэлзээтэй. Манай дарга нар сайн нэрийг нэг л олоод, дарга тушаалтай болоод авбал ерөөсөө тэр нь алдагдахгүй байна. Гэтэл авлига, луйварт холбогдсон муу нэрүүдээ хичнээн хурдан хусаад арилгачихаж байна. Ингээд бодохоор “Сайн нэрийг хусавч арилахгүй, муу нэрийг хүсэвч тогтохгүй” гэсэн цэцэн үг байснаа, хакердуулж утга нь өөрчлөгдсөн бололтой. Өнөөдрийн сэдэв ч “хакер” болно.
Амгалан дарга “Эх орончдын өдөр”-өөр мэндчилгээ дэвшүүлэхдээ ногоон таван хошуутай Дэн Сяопин малгайгаар гоёжээ. Гэтэл хакерууд түүнийг хакердаад улаан таван хошуутай ногоон малгай болгосон төдийгүй Дэн стилийг нь Мао трендээр сольчихжээ.
Амгалан ч зохиогчийн эрх тал дээр амгалан нэгэн биш аж. Тэрээр мэндчилгээнийхээ роликийг хийхдээ Хятадын Ардын Чөлөөлөх Армийн Дуу бүжгийн чуулгын “Дорно зүгээс нар мандлаа, Хятадад Мао төрлөө…” гэдэг дууны клипийг хакердаад, Монголын цэргийн чуулгын “Магнаг үсэгтэй туг” болгосон гэх.
Хакер, МАН хоёрын түүх бол салшгүй холбоотой. Эх орончдын өдөр гэдэг бол МАН-ынхан баяртаа өгсөн нэр. Харин “Эх орон”, “хакер” хоёр ямар холбоотойг бол мэдэхгүй. Ямар нэгэн юмыг хакердаад эх орон болгосон уу, эсвэл эх орныг хакердах гээд байна уу, таах юм алга.
Ер нь бол, их ч сайн нам, сайхан ч нам гэж байгаа. Даан ч хамаг юмаа хакердуулчихдаг л болохоос. Тэд 1921 онд алтан ургийнхан, ихэс дээдсээ урт наслуулах хөтөлбөр гаргасан боловч хакердуулаад ноёдоо бүгдийг нь устгачихсан байдаг. Улмаар лам нарыг мөнхжүүлэх, сүм хийдийг хөгжүүлэх гээд хакердуулжээ гэхчилэнгээр буруугаар эргэсэн үйлсийг нь тоолшгүй.
1959 онд бүх малыг ард түмэнд хувааж өгөх хөтөлбөр гаргаснаа хакердуулаад хамаг мал, хөрөнгийг хураах программ болгочихсон гэж тайлбарладаг.
Түүхчдийн хэлж байгаагаар нам төрийн жолоодогч Ю.Цэдэнбал дарга чинь уул нь Бялхаа Дэвээ гэдэг сайхан монгол авгайтай байжээ. Нэг сайхан шөнө оросууд хакердаад л Филатова гэдэг орос авгай болгоод хаясан гэсэн (Зарим судлаач Бялхаа Дэвээ бол маршал Чойбалсантай сууж байсан жүжигчин Дэвээгийн бүсгүй дүү ч гэх нь бий).
Хакердуулах явдал ганц намын хүрээнээс аль хэдийнэ хальсан байна.
Эртээд манай ерөнхийлөгч ажлаа хийгээд мөрөөрөө сууж байтал өрөөнд нь нэг түнтийсэн улаан амьтан орж ирээд, сүнсий нь зайлуулчих дөхжээ. Айж, хөлссөн ерөнхийлөгч маань Чой хамбаар ширэглүүлж баймаажин тайтгарсан гэдэг. Тамгын дарга Цагаан нь хакердуулаад улаан болчихгүй юу?
Энэнээс ч сонин юм болсон байна. МАХН-ын эгнээнд ногоон намын этгээд шургалаад, тэр баригдсан нь хэн байсан гээч. Хөөрхий Ч.Улааныг хакердаад ногоонтон болгоод хаясан нь тэр байж.
Их хурлын дарга З.Энхболд чинь өндрөө хакердуулчихсан “метр наян таван санч” хархүү юм гэнэ. Харин Сайханбилэг ерөнхий сайд бол…гэснээс тарвага ичээнээсээ гарсан уу, хэд хоног дутуу байгаа ч бил үү?
Н.Энхбаяр дарга чинь өөрийгөө хакердуулчихснаас биш улсын ерөнхийлөгч хэвээрээ байгаа гэж үздэг юм байна. Дүрмэндээ “монголчууд хакердуулснаасаа болоод Элбэгдоржийг ерөнхийлөгч гэж бодоод байгаа гэдэгт итгэсэн хүмүүсийн улс төрийн нэгдлийг МАХН гэнэ” гэдгийг заасан ч гэх шиг. МАХН-ын дарга саяхан МАН-ыг эсэргүүцсэн жагсаал хийх гэж гараад хакердуулжээ. Тэгээд юу яасны МАН-ыг эсэргүүцэх, харин ч баярыг нь хамтарч тэмдэглээд харьсан гэх.
Хакер гээч юм ч бидний алийг алдагдуулж байна аа. Ер нь Хиншү Ганбаа чинь хөөрхий, ориг дипломоо хакердуулчихсан амьтан юм биш үү?
…Ингэхэд, би юун улс төр бичээд унав? Ээ, базарваань, Амгалан даргын тухай фельетоноо хакердуулаад улс орны сэдэвтэй болгуулчихсан байна, больё чи минь. Ингээд төгслөө. Бака…
…Амгалан дарга гэснээс мань хүн чинь уул нь эрэгтэй төрсөн боловч хүйсээ хакердуулаад охин болчихсон гэсэн…ккк… бас л хак..е..рр.