Г.АРИУНБААТАР: Ханхүү Чарльзийн сэтгэл үнэхээр хөдөлсөн байсан

Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Г.Ариунбаатартай ярилцлаа. Тэрээр Их Британийн хатан хааны ордонд урилгаар дуулаад эх орондоо иржээ.

–Их Британийн хатан хаа­ны ордонд дуулаад ирлээ. Хатан хааны ордонд таныг онцолж урьсан шалтгаан нь юу байсан юм бол?

-Дэлхийгээр аялж байгаа аялан тоглолтын маань нэг хэсэг нь Англи оронд дуулах байсан. Тэнд Английн хоёр том концертын танхимд тоглолт маань боллоо. Эхний тоглолтоо алдартай “Carnegie hall” танхимд хийсний дараа өдөр хатан хааны ордноос урилга ирсэн. Яагаад онцолж урих болсныг тэр хүмүүс л мэдэх байх. Дэлхийн алдартай мастерууд, удирдаач, Марийнский театрын оркестр маэстро Валерий Гергиев, нэрт морин хийлч Хакназаряан бид гурав хатан хааны ордонд дөрвөн номер үзүүлсэн. Ордон руу нэвтрэхэд хил гарахаас ч хэцүү юм билээ. Маш чанга харуул, хамгаалалтыг нэвтэрч орсон. Тэнд би нэг ари дуулсан. Орой нь зоогонд орж, халуун дотно яриа өрнүүлсэн их сайхан үйл явдал болсон. Ийм сайхан завшаан тохиосонд их баяртай байгаа.

–Английн хатан хааны ордонд тэр бүр хүмүүс ороод байхгүй. Ордны талаарх сэтгэгд­лээсээ хуваалцаач?

-Гурав дөрвөн ордонтой юм шиг байна лээ. Тэнд яг кинон дээр гарч байгаа юм шиг, үлгэрийн ч юм шиг санагдаж байсан. Бидний орсон ордон яг л кинон дээр гардаг хатан хаан, үнсгэлжингийн ордон шиг өндөр таазтай, маш тансаг алтан шармал сийлбэрүүдтэй өргөө байсан. Бүх зүйл нь төгс санагдсан. Тийм байхаас ч аргагүй байх. Хатан хаан чинь албан ёсоор 52 улсын төрийн тэргүүн гэж явдаг юм билээ. Тэнд арваад орны Ерөнхийлөгч, Английн зуугаад ихэс дээдэс ирсэн байсан. Монгол Улсын урлагийн салбараа төлөөлөөд тэр том хүнтэй, түүний гэр бүлтэй уулзсан нь миний хувьд нэр төрийн хэрэг байлаа.

–Хатан хааны гэр бүл­тэй оройн зоог барьсан гэсэн?

-Оройн хоолны өмнө бүх хүн босч хатан хаандаа хүндэтгэл үзүүлдэг юм билээ. Хатан хаан суунгуут бүгд суугаад л, зоогоо барингаа хоорондоо ярилцдаг. Хоолоо идэж дуусаад хатан хаан түүний гэр бүл босоод л явчихдаг.

–Хатан хааны гэр бүл та бүхний тоглолтын талаар сэтгэгдлээ хуваалцсан байх. Тэд яаж хүлээж авсан бэ?

-Диана гүнжийн нөхөр ханхүү Чарьлз үнэхээр сэтгэл нь хөдөлсөн байсан. Монгол надад их таалагддаг. Монголд ийм дуурийн дуучин байдаг гэхэд их сайхан байна гэж ярьж байсан. Ер нь маш их таалагдсан л даа. Ордны 100 гаруй хүний суудалтай багавтархан концертын танхимд нь дуулсан. Хатан хааны гэр бүл, дээдсүүд нь тэнд тоглолтоо үзчихээд л дараагийн танхим руугаа ордог юм билээ.

–Англид “Carnegie hall”-д хийсэн тоглолтоос гадна ямар тоглолт хийв?

-Америкийн Нью-Йорк хотын Метрополитан гээд том тайзан дээр тоглолт хийлээ. Мөн Карнеги Холл гээд ерөнхийдөө дэлхийн урлагт зүтгэж байгаа хүн болгоны хүсч мөрөөддөг тайзан дээр дуулах хувь тохиолоо. Олон улсын санал, том театруудын урилга хүлээн авлаа. Одоо дараа, дараагийн ажилдаа орох гээд байж байна. П.И.Чайковскийн шагналтнуудын гала тоглол­тууд үргэлжлээд явж байгаа. Одоо түр зуур амсхийгээд байна.

–Та дэлхийн хэмжээний театруудад гарч дуулж бай­на. Монгол Улсыг төлөөлж тийм том тайзан дээр гарахад ямар сэтгэгдэл төрдөг вэ?

-Би П.И.Чайковскийн урал­дааны бүх төрлөөс Гран при шагналыг нь хүртсэн. Ерөөсөө хоёр хүнд л энэ тэмцээний 60 жилийн түүхэнд Гран при гэдэг цол олгож байсан. А зэрэглэлийн дэлхийд хамгийн томд тооцогдох, спортоор бол Олимпийн хэмжээнд тооцогдох тэмцээн. Тэгэхээр тэмцээний нэр хүндийг авч явах, тэр хүмүүсийн хүлээлгэж буй хариуцлага их. Сайхан сайхан тайзан дээр гараад дуулахад юм юм бодогддог ш дээ. Монгол хүн болж төрснөөрөө, ээж ааваараа, хүн болж төрснөөрөө бахархдаг. Хүнд зогсдоггүй шунал гэж байдаг юм шиг байна. Нэг ари дуулчихсан бол энэ тайзан дээр дахиж гараад дуурь дуулах юмсан гэж боддог. Тийм боломж одоо олдож байна.

–Марийнский театрын гоцлол дуучнаар ажиллах болсон талаараа яриач?

-Марийнский бол маш том театр. ОХУ-даа нэгдүгээрт орж, дэлхийн улс болгонд сан нь байдаг.Тэрхүү сангаараа дамжуулж Марийнский театрын бүх уран бүтээлч тоглолт, уран бүтээлээ хүргэж Оросын хөгжмийг, дэлхийн сонгодог хөгжмийг сурталчилдаг. Ийм ч учраас үйл ажиллагаа нь маш өргөн цар хүрээтэй. Тэрхүү театрт үндсэн гоцлол дуучнаар ажиллах хувь тохиосон. Үнэхээр их баяртай байгаа. Бас л монгол хүн болсноороо бахархах сэтгэл төрсөн. Тэр их театрын солист болоод дүр бүтээгээд явна гэдэг сайхан зүйл. Маш их хөдөлмөрлөж, хичээх ёстой. Би фэйсбүүк хуудаснаа мэдээллүүдээ маш сайн тавьдаг. Яагаад гэвэл монголчууд мэдэх ёстой. Ер нь сонгодог урлагийн талаар манайхан бага мэдэгдэхүүнтэй байсан. Одоо арай илүү мэдээлэлтэй болчихсон.

–Марийнский театрт ажил­ласнаар хувь хүний хувьд, дуучны хувьд ямар дэвшил, мэдлэг шинээр олж аваад байна?

-Ерөөсөө гайхамшиг. Марийнс­кий театрт 200 гаруй гоцлол дууч байдаг. Ерөнхийдөө дөрвөн театртай. Тэр бүрэлдэхүүнд ороод, дунд нь чанагдаад дөнгөж эхэлж байна. Жил, хоёр жилийн дараа ярихад бас нэг юм хэлэх байх. Одоо дүгнэж ярихад эрт байна.

–Та дэлхийн хэмжээний хэд хэдэн том тайзан дээр дуулсан хүн. Дэлхийн хэм­жээний хэд хэдэн шагна­луудыг ч авлаа. Та өөрийгөө дэлхийн хэмжээний дуучин гэж үнэлдэг үү?

-Би дэлхийн хэмжээний дуучин биш. Дэлхийн хэм­жээний дуучин ямар байдгийг би мэднэ. Товчхондоо ямар хэмжээнд дуулж байж дэлхийн хэмжээнд хүрэх вэ гэдгийг. Би тэр боломжийг хайж яваа л хүн.

–Анх хэзээ олон улсын хэмжээний тайзан дээр гарч байв?

-2011 онд Глинкийн уралдаанд түрүүлээд төр засгийнхаа хишгийг хүртэж Монгол Улсын гавьяат жүжигчин цол хүртэж байсан. Тэгэхэд л анх дэлхийн хэмжээний тайзан дээр гарч байлаа. Тэндээс их том мөрөөдөл, их том хүч, зорилго өвөртөлж ирсэн. Одоо тэр замынхаа дагуу явж байна.

–Танд хамгийн гайхалтай санагдсан, сэтгэлд тань үлдсэн дурсамжтай тайз гэвэл…

-Миний хамгийн том тайз Соёл урлагийн их сургуулийн “Оюутан” тайз. “Оюутан” тайзан дээр гарахад одоо хүртэл өвдөг минь чичирдэг. Дээрээс нь мэдээж сайхан тайзуудаар гараад явахад мартагдахааргүй дурсамж их. Танхим дүүрэн үзэгчид, тайзны засал чимэглэл, сайхан дуулчихаад хэдэн мянган хүнээр алга ташуулаад зогсч байх мөч сайхан л даа. Тайз болгон сайхан.

–Дуурийн дуу тэр болгон нийтийн дунд хүрээд байдаггүй. Таны хэд хэдэн монгол дуу байдаг юм билээ. Уран бүтээлийн чинь хичнээн хувь нь монгол дуу вэ?

-Би Монголдоо эхлээд дуучин байх хэрэгтэй. Дуучин хүн тал бүрийн дууг мэддэг, дуулдаг байх шаардлагатай. Урлагийн хүн л бол тал бүрийн мэдрэмжтэй байх хэрэгтэй гэж боддог. Би монгол дууны “Илүү ч үгүй, дутуу ч үгүй” гэсэн цомогтой. Нэлээд хэдэн дуутай. Монгол дуугаа, уул усныхаа тухай дуулах их дуртай. Ард түмэндээ урлагаар үйлчлэх гэдэг тангарагтай улс учраас монгол дуу дуулах нь бас нэг үүрэг.

–Таныг ирэх арван­хоёр­дугаар сард монголчууддаа зориулан тоглолтоо хийхээр төлөвлөж байгаа гэж сонссон?

-“Монгол сонгодог-2” тоглолтоо арванхоёрдугаар сарын эхний долоо хоногт хүргэхээр төлөвлөж байгаа. Монгол хүн л юм чинь би өнөөдөр ард түмэндээ шалгалт өгөх болсон. Хүү нь нэг иймэрхүү түвшинд явж байна гэдгээ харуулахыг хүсч байна. Сайхан монгол дуунууд болон дэлхийн сонгодгуудаар аль болох сонирхолтой байдлаар тоглолтоо хүргэнэ.