Тамхи таван
нас хороодог гэсэн үг байдаг. Гэхдээ л бид ямар сэтгэлийн цэнгэлээр түүнийг татдаг
билээ. Нэг орчихвол гарах тухай яриа ч сонсохоос дургүй хүрмээр байдаг. Бага залуу
насандаа эргэн тойрны хүн бүр тамхи татаад байхаар уруу татагдаад тамхинд ордгийг
бид бүгд мэднэ. Ялангуяа нөлөөнд нь автдаг найз нөхөд хүндэлж биширч явдаг баатрууд,
мөн аав ээжүүд тамхи татах нь тамхичин болох гол зам бүлгээ.
Гэхдээ би
тамхинаас яаж гарах тухай бичих гэсэн болохоос хэрхэн тамхичин болох тухай хэлэх
гээгүй. Залуу байхад тамхины хор хөнөөл нэг их мэдэгддэггүй юм. Нас жаахан ахиад
ирэхээр хар аяндаа тамхины хор хөнөөл мэдэгдээд ирдэг. Зүрх өвдөх, амьсгаадах, хэтрүүлж
хэлэхэд бараг үнсний сав шиг тамхины бохь нэвт ханхлах зэргээр өөрт болон эргэн
тойрны хүмүүст төвөг тээр болж эхэлдэг. Дээр нь нийгмээс байнга ад үзэх хандлага
нэмэгдэж тамхины үнэ өсөж эдийн засгаар ч хохирол учруулах нь наад захын хэрэг.
Яагаад гэвэл нас ахих тусмаа тамхинд нэвт орж бараг цаг минут тутамд тамхи руу гар
сунгаастай байх болдог юм. Ингээд тамхинаас гарах хэрэг яалт ч үгүй гарна. Тамхиа
цөөлөх, бага багаар дасгаж байж гарах, утаагүй тамхи татах гэхчилэн түмэн арга байдаг.
Үүнээс хамгийн гол, хамгийн амар арга бол эхлээд “Би тамхинаас гарах шаардлагатай
байна. Тамхинаас гарч чадна” гэсэн итгэл үнэмшил өөртөө бий болгох хэрэгтэй. Ийм
итгэл бий болгоход нэлээд цаг хугацаа ордог. Энэ хооронд тамхиа татаад авдаг сэтгэлийн
цэнгэлээ аль болох авч байхгүй авсан ч багасгах гэж оролдож байвал зүгээр. Гэхдээ
энэ бараг худлаа. Тэднээс гарна гэж цаг товлох нь бүүр ч улам тамхиндаа шуналтай
болгоод байх шиг санагддаг. Ямар ч байсан тамхинаас гарахаар нэг мөсөн шийдсэн бол
одоо тамхиа хаях л үлдлээ. Тэгвэл яах вэ гэж үү. Шууд л тамхиа хаях хэрэгтэй. Өөр
арга байдаггүй юм. Мөн ч их зориг шаардагдана даа. Гэхдээ буцах замгүй. Хэрэв буцвал
өөрөөсөө урваад байх шиг санагдаад сэтгэлийн зовлон болдог.