Банкууд зээл олгохдоо худлааг нь мэдсээр байж баахан материал бүрдүүлэхийг шаарддагаа болих хэрэгтэй

Монголын арилжааны банкнаас зээл авах гэсэн иргэд шаардсан материалыг нь бүрдүүлэх гэж дээс томж найзыгаа авардаг үлгэр шиг л юм болдог. Зээл авах гэж байгаа хүн барьцаа хөрөнгөнөөс эхлээд хэдэн төгрөгийн цалин авдаг, цалингаас гадна орж ирдэг мөнгөний баримт, орлого зарлага, хэрэв өөрөө зээлээ төлж чадахгүй бол ямар хүн батлан даах юм, тэр хүний бас барьцаа хөрөнгө, орлого зарлагын баримт гээд бараг л цус, шээсний шинжилгээ нэхэхдээ тулдаг. Зээл авах гэж байгаа иргэдийн бүрдүүлсэн материалаас харахад зээл авах ямар ч шаардлагагүй өндөр орлоготой баян хүн шиг л харагдана. Банкны шалгуурыг давсан бичиг баримт бүрдүүлж, зээл авахаар ирсэн иргэдийн бүрдүүлсэн бичиг баримтыг харахад ихэвчлэн хоёр газар зэрэг ажиллаж, өндөр цалин авдаг л гэнэ. “Татвараас зугтаахын тулд компани нь маш бага мөнгөн дүнг нийгмийн даатгал дээр бичүүлдэг юм” гээд илүү цаг, шагнал урамшуулал тогтмол өгдөг гэдгийг гэрчилсэн компанийн нягтлангийн тамгатай цаас ч байна.

Байр, зуслангийн газар, өөрийн болон гэр бүлийн хүний нэр дээр байдаг машины гэрчилгээг бэлдэнэ. Байхгүй бол ах, дүүгийнхээ эд хөрөнгийг өөрийн нэр дээр шилжүүлнэ. Ер нь л зээл авахын тулд хэдэн сарын өмнөөс бэлтгэл хийдэг болсон нь нууц биш. Сард хоёр хувааж авч байгаа цалингаа буунгуут хувийн данс руу шилжүүлнэ. Дансныхаа хуулгыг банкнаас аваад ажлынхаа хажуугаар хийдэг бичил бизнесийн маань орлого гэж худлаа гөрнө. Энэ мэтээр баахан хуурамч баримт бүрдүүлүүлсний эцэст банкныхан зээл олгоно. Банкныхан өөрсдөө мэдэж байж баахан худлаа санхүүгийн баримт бүрдүүл гэдэг энэ тогтолцооноосоо салах хэрэгтэй. Харин зээл авах гэж байгаа хүний бие эрүүл саруул байна уу, ажлын бүтээмж нь ямар байдаг, ажилдаа хэр сэтгэл гаргадаг зэргийг нь үнэлээд зээл олгодог болмоор байна. Эрүүл саруул биетэй, ажил мэргэжилдээ дуртай, сэтгэл хангалуун, аливаа зүйлд хариуцлагатай хүн зээлсэн мөнгөө асуудалгүй төлөөд л байна. Үүнийг дагаад чанаргүй зээл ч багасч, банк эрсдэлд орохгүй биз ээ.