“Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-ийн Үйл ажиллагаа эрхэлсэн дэд захирал М.Мягмар-Эрдэнэтэй ярилцлаа.
-Танай хамт олонд баяр хүргэе! Өнгөрсөн оны хувьд хамгийн их нүүрс экспортлосон компани танайх болж чаджээ. 5,7 сая тонн нүүрс борлуулсан нь чамлахааргүй тоо санагдаж байна. Энэ тоог нэмэх боломж байсан уу?
-Баярлалаа. Юуны өмнө энэ өдрийн мэндийг уншигчдадаа хүргэе. Бид 2014 онд осол эндэгдэлгүй, байгаль орчинд хор хөнөөлгүй,үр ашигтай үйлдвэрлэл явуулсан амжилт үзүүлж чадлаа. Энэ бол хамгийн гол амжилт.2014 оннүүрсний салбарт ажилладаг аж ахуйн нэгжүүдийн хувьд хүч сорьсон жил байлаа. Бид анх 2013 оны сүүлчээр 2014 онытөлөвлөгөөгөө гаргахдаа нүүрсний зах зээлийн чиглэлээр мэргэшсэн томоохон судалгааны байгууллагууд болох www.sxcoal.com, Platts, Mc closkey-ийнсудалгаа, дүгнэлт, тайлан дээр тулгуурлаж цаашид зах зээл дэх нүүрсний үнэ харьцангуйгаар тогтворжих төсөөлөл дээр тулгуурлаж боловсруулсан. Энэ утгаараа харьцангуй өөдрөг төсөөлөлтэйгөөр Цанхийн зүүн хэсгээс 5 сая, баруун хэсгээс 6 сая тонн нүүрс тус тус олборлож, борлуулах төлөвлөгөөтэйгөөр 2014 оныг эхлүүлсэн. Гэвч дэлхийн зах зээл, Хятадын нүүрсний зах зээл дэх нүүрсний үнийн бууралт2014 оноос эхэлж, өнөөг хүртэл даруй 37 хувь уначихсан. 2014 оны эхний улирлын байдлаар үнэ нь 25 хувиар унасан нь 2014 оны стратеги төлөвлөгөөнд өөрчлөлт оруулах зайлшгүй шаардлагатай болгосон. Тухайн цаг мөчтэй давхцуулж Шинэчлэлийн Засгийн Газрын санаачлагын хүрээнд нүүрсний экспортыг нэмэгдүүлэх зорилгоор нүүрсний уурхайн компаниуд Гаалийн Ерөнхий Газар, Хил хамгаалах Ерөнхий газар, УМХЕГ, Гадаадын иргэн харьяатын асуудал эрхэлсэн газар гэсэн төрийн байгууллагуудтай хамтран ажиллаж эхэлсэн. Энэ төлөвлөгөөний хүрээнд манай компани Гашуун сухайтын боомтоор 6 сая тонн нүүрс экспортлох төлөвлөгөөг шинэчлэн боловсруулж ажилласнаар өнөөдөр биелүүлээд байгаа нь энэ юм. “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-ийн төлөвлөгөөгөө биелүүлж амжилттай ажиллахад Засгийн газрын дэмжлэг, хамтран ажилласан төрийн байгууллагуудын хүнд сурталгүйгээр, түргэн шуурхай, ажлын уялдаа холбоо сайтай ажилласан нь ихээхэн дэм болсон бөгөөд “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-ийн удирдлагууд, хамт олны уйгагүй зүтгэл, хөдөлмөрийн дүнд ажлынхаа үр дүнг үзэж чадлаа. Ингэснээрманай компани Монгол Улсад200-аад сая ам.долларын борлуулалтынорлого улсдаа оруулаад байна.
– 2014 онд нүүрсний үнэ 40 хувиар унаж, нүүрсний компаниуд олборлолт, борлуулалтаа бууруулж буй энэ үедтанай компани борлуулалтаа бараг 3 дахин нэмэгдүүлсэн байна. Амжилтад хүрэхийн тулд та бүхэн хэрхэн ажиллав?
– Мэдээж хүч сорьсон энэ нөхцөл байдал биднийг зардлаа танаж, удирдлагын менежментийг сайжруулж, үр бүтээлээ дээшлүүлж ажиллахыг зайлшгүй шаардсан. Үүний хүрээнд юуны түрүүнд зайлшгүй шаардлагагүй зардлуудаа танан, үр ашгаа дээшлүүлж, нэгж бүтээгдэхүүнээ өрсөлдөхүйц өртгөөр зах зээлд борлуулснаар компани ашигтай ажилласан юм. Энэхүү ажлын хүрээнд юун түрүүнд үйлдвэрлэлийн олборлолтын өртгийг бууруулсан. Гэрээт олборлогчидтэй хийсэн гэрээнд өөрчлөлт оруулснаар Баруун Цанхийн гэрээний нэгж бүтээгдэхүүнд оногдох өртгийг 15 хувь Зүүн Цанхийн гэрээний нэгж бүтээгдэхүүнд оногдох өртгийг хоёр дахин багасгасан. Мөн түүнчлэн үйлдвэрлэлийн өртөгтэй тэнцэхүйц өндөр зардал гардаг тээврийн өртгийг30 хувь бууруулж чадсан. Бид зардлаа ингэж бууруулсан ч дараагийн тулгарч байсан томоохон асуудал нь борлуулалтын үнийг нэмэгдүүлэх явдал байсан. Та бүгдийн мэдэж байгаачлан тус компани нүүрсээ хятадын Чалко компанид зах зээлийн үнээс 20 ам.доллараар бага үнээр нийлүүлэх гэрээг 2011 онд байгуулсан. Удаан хугацааны хэлэлцээний үр дүнд Чалкод нийлүүлдэг нүүрсний үнийг зах зээл дэх бодит үнээр нийлүүлэх боломжтойгоор гэрээг шинэчилсэн. Өөрөөр хэлбэл, 2011 онд тохиролцсон 70 ам.долларыг хэлэлцээрийн үр дүнд 92 орчим ам.доллар болгон өсгөж чадсан нь манай хамт олны том амжилт байсан. Энэ асуултын хариултыг дүгнэвэлүйлдвэрлэл болон тээврийн өртгийг багасгаж, борлуулалтын үнийг өсгөснөөр зах зээлд нүүрсний үнэ буурсан хүнд үед манай компани ашигтай ажиллаж чадлаа гэж хэлж болно.
-Компани ашигтай ажиллах бүх арга хэмжээгавсан гэж дүгнэж болох уу?
-Компанийн үр ашгийг дээшлүүлэх нь аливаа компанийн байнга хийгдэж байх ёстой ажил юм. Бидний 2014 онд хийсэн ажлыг дүгнэхэд, “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-нь ирж буй он жилүүдэд ашигтай ажиллах үндсэн суурь нь тавигдсан гэж хэлж болно.
-Танай компани нүүрсийг түүхийгээр нь гаргаж, монголын экспортоор гаргаж байгаа нүүрсний үнэдсөргөөр нөлөөлдөг гэсэн шүүмжлэл дагуулдаг. Та энэ асуудалд ямар байр суурьтай байдаг вэ?
-Аливаа уул уурхайн компани шууд л төслийнхөө үндсэн хүчин чадлаар ажиллаж эхэлдэггүй бөгөөд төслийн үндсэн шатлалаараа ажиллаж эхлэхэд хугацаа шаарддаг. Манай компани шатлалынхаа дөнгөж эхэн үед явж байна. Та бүхний мэдэж байгаачлан Тавантолгой орд газрыг цаашид 50-200 жил ашиглах боломжтой бөгөөд бид төслийг эхлүүлээд гуравхан жилийн нүүр үзэж байна. Өнөөдрийн байдлаар “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК 20 сая тонн нүүрс угаах, боловсруулах баяжуулах үйлдвэрийн ТЭЗҮ-г боловсруулж батлуулаад, ус хангамж хийгээд бусад дэд бүтцийн төслүүдээ бэлэн болгочихсон байгаа. Нүүрсний үнэ зах зээлд буурч, нүүрсний компаниудын үнэлэмж буурч, хөрөнгө оруулалтын нөхцөл хүндэрсэн энэ үед орд газраа хямдаар үнэлүүлж, хөрөнгө оруулалт татах нь “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК болон Монгол Улсад ашиггүй. Уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнэ нүүрсний зах зээлд тодорхой цаг хугацааны хүрээнд өгсөж, уруудаж хэлбэлздэг. “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК дээрх төслүүдээ эхлүүлэх тохиромжтой хугацааг хүлээж байгаа.
-Танай компани 2013 онд шилдэг татвар төлөгчдийн жагсаалтын 6-рт бичигдсэн. Өнгөрсөн оны хувьд амжилтаа бататгаж чадав уу?
-Яг өнөөдрийн байдлаар санхүүгийн тайланэцэслэн гараагүй байна.Бид ойролцоогоор 60 тэрбумтөгрөгийн татвар төлөхөөр байгаа бөгөөд амжилтаа ахиулна гэдэгт итгэлтэй байна.
-Танд ярилцлагынхаа эцэст өнгөрсөн оныхоо ажлыг дүгнэн нэмж хэлэх зүйл байна уу?
-2014 онд”Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-ийн хамт олны, бидний амжилтын салшгүй нэг хэсэг болох гэрээт компаниуд, УМХЕГ, ГИХАЭГ, ХХЕГ,ГЕГ-ын хамт олны хичээнгүй зүтгэлийн үр дүн дээр амжилтад хүрснийг хэлэхэд таатай байна. “Эрдэнэс-Таван Толгой” ХК-ийн хамт олныг төлөөлж хэлэхэд бид Монгол Улсын хөгжлийг түүчээлж, дэлхийн жишигт хүрсэн уул уурхайн компани болохын төлөө хичээн ажиллах болно.
Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа.