Тэжээлгээд сурчихсан “Гандангийн тагтаа” ч хөөрхий, тагтааны сангаснаас болоод түүх соёлын нандин дурсгал болсон хийдийн дээвэр нурахдаа тулсан нь ч хэцүүхэн хэрэг болоод байна. Ганданд ирж үзсэн араб эр “Танай лам нар нэг шонхор тэжээх хэрэгтэй юм байна” гэж зөвлөсөн гэнэ билээ. Шонхор тагтаа үргээдэг гэнэ л дээ. Шувууны ханиад, тагтааны сангаснаас болоод хөөрхий тагтаа ад үзэгдэх боллоо. Тагтааны сангаснаас болоод хийдийн байшин барилга хэцүүдсэн гэдгийг ойлгож байгаа ч хөөрхий номхон тагтааг зөнд нь хаяж боломгүй. Гандангийн үүдээр явахдаа тагтаанууд нэг юман дээр жигтэйхэн овоорч байхыг олж харлаа. Юун дээр тэгтлээ овоороод байгааг нь олж харах санаатай дөхсөнөө зүрх хүрээгүй. “Арай нэг нэгнийгээ…” гэж муу юм бодож, нүгэл хураав. Сүм хийдийн газрууд тагтаанд будаа өгөхийг хориглох амархан. Харин тэжээлгэж сурсан тагтаанууд яаж амь зогоох бол. Тэдэнд ядаж шилжилтийн үе байх ёстой. Төрийн бус байгууллагынхан Ганданд санаа тавьсан байна лээ. Тэд тагтааны сангас дээврийг нураахад хүргэдэг тухай, тагтаа харшил өвчин үүсгэдэг тухай ухуулж, будаа зарсан хүмүүстэй “тулж ажиллаж” байна. Харин хөөрхий тагтаануудад хэн санаа тавих вэ. Амьтан хамгаалагч нар аа, шувуунд анхаарал тавиач. Хөөрхий номхон тагтааг өлсгөлөнгөөс болж амиа алдахад бүү хүргээч. Тагтааны сангас хэрэгтэй газар заавал байгаа. Сангас нь бордоо болж ашигтай түүхий эд болж болно. Хөөрхий тагтаануудыг нүүлгэн шилжүүлж, амь зогоож, бие дааж суртал нь бага ч гэсэн тэжээх хэрэгтэй байна. Бурханы шавь нар амьтан амьдрах аргагүй болж байгааг зүгээр хараад сууж боломгүй. Сүсэгтнүүдийнх нь сэтгэл алдарна. Лам нар аа, тагтааг өөрөөр амьдрахад нь заавал туслаарай.
Б.ЯНЖМАА