Хэнтий аймгийн Дадал, Төв аймгийн Баян-Өнжүүл, Хөвсгөл аймгийн Эрдэнэбулган суманд дөрөвдүгээр сарын 12-нд гарсан ой, хээрийн түймрийг бүрэн унтраажээ.
Урьдчилсан байдлаар дээрх гурван түймэрт 206.5 га талбай өртсөн. Ой, хээрийн түймрийн 60 гаруй хувь нь дөрөв, тавдугаар саруудад тохиолдож байна.
Иймд иргэд та бүхэн ой, хээрийн бүсэд зорчихдоо сонор сэрэмжтэй байж, байгаль, экологи цаашлаад хүн, мал, ан амьтан, эд хөрөнгөд хохирол учруулахаас урьдчилан сэргийлэхийг онцгойлон анхааруулж байна.
2024 оны эхний улирлаар нийт 435.2 мянган зорчигч, 03-р сард орон нутгийн болон олон улсын харилцааны галт тэргээр давхардсан тоогоор 141.8 мянган зорчигч үйлчлүүллээ.
Жил бүр нийслэлийн хэмжээнд зохион байгуулдаг хаврын их цэвэрлэгээг 2024 оны дөрөвдүгээр сарын 1-19-ний хооронд зохион байгуулж буй.
Энэ хүрээнд дөрөвдүгээр сарын 11-13-ны өдрүүдэд зохион байгуулж буй бүх нийтийн их цэвэрлэгээнд нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын албан хаагчид нэгдлээ. Тухайлбал,
-Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар – Ногоон нуурын үерийн суваг орчмыг
-Нийслэлийн Нийтлэг үйлчилгээний газар, Монгол наадам цогцолбор – “Дашчойлин” хийд, 2 дугаар сурууль орчмыг
-Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв – Амарын гудамж, Соёлын төв өргөө, Туушин зочид буудал орчмыг
-Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар – Жамьяан гүний гудамж, “Блью скай” зочид буудал, Чойжин ламын сүм музей орчмыг
-Нийслэлийн Цагдаагийн удирдах газар – Цэрэндоржийн гудамж, Битлз-н хөшөө, Самбуугийн гудамж, Хүнсний 1 дүгээр дэлгүүр, Нийслэлийн Онцгой байдлын газар орчмыг
-Нийслэлийн Хөрөнгө оруулалтын газар – Сүхбаатарын талбайн урд талын усан оргилуур орчмын нийтийн эзэмшлийн зам талбайн хог хаягдлыг цэвэрлэн, цэвэр цэмцгэр орчныг бүрдүүлэв.
Эх сурвалж: НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Улсын их хурлын 2024 оны хаврын ээлжит чуулганы 2024 оны 04 дүгээр сарын 15-наас 19-ний өдрийн Хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын тов, дарааллыг танилуулж байна.
ДАВАА ГАРАГ /2024.04.15/
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
НЭГ.НАМЫН БҮЛГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Улсын Их Хурал дахь Монгол Ардын намын бүлгийн хуралдаан |
10.00 |
“Үндсэн хууль” |
|
|
2 |
Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан |
10.00 |
“Их засаг” |
|
|
ХОЁР.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Нийгмийн бодлогын байнгын хороо |
Хувийн нэмэлт тэтгэврийн тухай, Хувийн тэтгэврийн тухай хуулиудын нэгтгэсэн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
09.00 |
334 тоот |
|
2 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
12.00 |
334 тоот |
|
3 |
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо |
Монгол Улсын Их Хурлын тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай, Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
12.00 |
“Үндсэн хууль” |
|
4 |
Төсвийн байнгын хороо |
Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
12.00 |
“Их засаг” |
|
5 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
“Монгол Улсын шүүх эрх мэдлийн хөгжлийн бодлого батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
15.00 |
334 тоот |
|
ГУРАВ.БАЙНГЫН, ТҮР ХОРООНЫ ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо |
· Хууль тогтоомжоор хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлсэн талаарх Төрийн албан зөвлөлийн 2023 оны тайлан · “Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийг өөрчлөх асуудлаар иргэдийн санал авах журам батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2022.01.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ |
14.00 |
“Үндсэн хууль” |
|
2 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо |
· Монгол Улс дахь Хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 23 дахь илтгэл /санал, дүгнэлтээ Хууль зүйн байнгын хороонд хүргүүлнэ/ · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Газар тариалангийн салбарын талаар авах арга хэмжээний тухай/ · Бусад |
14.30 |
“Их засаг” |
|
3 |
Хянан шалгах түр хороо /Ашигт малтмал хайх, ашиглах зориулалтаар газар, түүний хэвлийг тусгай зөвшөөрлөөр олгох, төлбөр, татвар ногдуулах, хураахтай холбоотой үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх/ |
· Түр хорооны даргыг сонгох |
16.30 |
“Их засаг” |
|
ДӨРӨВ.СОНСГОЛ |
||||
|
1 |
Хянан шалгах түр хороо /Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах/ |
· Нотлох баримтыг шинжлэн судлах сонсгол
|
09.00-18.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
МЯГМАР ГАРАГ /2024.04.16/
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
НЭГ.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
10.00 |
334 тоот |
|
2 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
Бооцоот таавар, хонжворт сугалааны тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
14.00 |
334 тоот |
|
ХОЁР.БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
· Улс төрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгчдийг цагаатгах, тэдэнд нөхөх олговор олгох тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа нарын 19 гишүүн 2023.12.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · Монгол Улс дахь Хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 23 дахь илтгэл · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай, Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулах тухай/ · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Цаглавар батлах тухай/ |
10.00 |
“Их засаг” |
|
2 |
Ёс зүй, сахилга хариуцлагын байнгын хороо |
· “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх үндэсний хөтөлбөр батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл |
10.30 |
“Үндсэн хууль” |
|
ГУРАВ.СОНСГОЛ |
||||
|
1 |
Хянан шалгах түр хороо /Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах/ |
· Нотлох баримтыг шинжлэн судлах сонсгол
|
09.00-18.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
ЛХАГВА ГАРАГ /2024.04.17/
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
НЭГ.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Нийгмийн бодлогын байнгын хороо |
Хувийн нэмэлт тэтгэврийн тухай, Хувийн тэтгэврийн тухай хуулиудын нэгтгэсэн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
09.00 |
334 тоот |
|
2 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо |
Малчин өрхийн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
10.00 |
“Их засаг” |
|
3 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо |
Ургамлын эрүүл мэнд, ургамал хамгааллын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
12.00 |
334 тоот |
|
4 |
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо |
Монгол Улсын Их Хурлын тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай, Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
15.00 |
334 тоот |
|
5 |
Төсвийн байнгын хороо |
Татварын орчинд дүн шинжилгээ хийх, нийгэм, эдийн засагт үүсээд байгаа эргэлзээтэй асуудлыг судалж, санал, дүгнэлт гаргах, шаардлагатай бол татварын суурь шинэчлэлт хийх шийдвэрийн төсөл боловсруулж, танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
15.00 |
“Үндсэн хууль” |
|
ХОЁР.БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хороо |
· Соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2023.04.19-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · Монгол Улс дахь Хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 23 дахь илтгэл /боловсролын салбар дахь хүний эрхийн нөхцөл байдлын талаар хэлэлцэж санал, дүгнэлтээ Хууль зүйн байнгын хороонд хүргүүлнэ/ · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Цаглавар батлах тухай/ |
09.30 |
“Үндсэн хууль” |
|
2 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
· Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2024.04.03-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, нэн яаралтай/ · “Монгол Улсын Эрдэнэсийн сангийн үндсэн сангийн орлого, гүйлгээ сангийн орлого, зарлагын 2024 оны төсвийн тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Монголбанк 2023.12.26-ны өдөр ирүүлсэн/ · Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2023 оны үйл ажиллагааны тайлан · Үндэсний статистикийн хорооны 2023 оны үйл ажиллагааны тайлан · “Үр дүнд суурилсан нэгдсэн төлөвлөлтийн аргачлалыг Монгол улсын хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтөд бүрэн нэвтрүүлэх арга зүй” |
12.00 |
“Үндсэн хууль” |
|
3 |
Төсвийн байнгын хороо |
· Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл /УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа нарын 10 гишүүн 2024.04.10-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/ · Татварын мэргэшсэн зөвлөх үйлчилгээний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар 2022.10.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/ · “Тогтоолын хавсралтад нэмэлт оруулах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэн нарын 7 гишүүн 2024.03.25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · Үндэсний аудитын газрын тайлан /хаалттай/ |
14.00 |
“Их засаг” |
|
ГУРАВ.СОНСГОЛ |
||||
|
1 |
Хянан шалгах түр хороо /Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах/ |
· Нотлох баримтыг шинжлэн судлах сонсгол
|
09.00-18.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
ПҮРЭВ ГАРАГ /2024.04.18/
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
НЭГ.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо |
Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар хяналт шалгалт хийж, санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
10.00 |
334 тоот |
|
2 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
Гэр бүлийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
14.00 |
334 тоот |
БААСАН ГАРАГ /2024.04.19/
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
НЭГ.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
|
1 |
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо |
Монгол Улсын Их Хурлын тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай, Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
10.00 |
334 тоот |
|
2 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
Шүгэл үлээгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын дэд хэсгийн хуралдаан |
14.00 |
334 тоот |
ПҮРЭВ, БААСАН ГАРАГ /2024.04.18, 04.19/
Улсын Их Хурлын чуулганы /2024.04.12/ үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөрөөс Монгол Улсын Ерөнхий сайдад хандан “Монгол Улсын сэргээгдэх эрчим хүчний үнэ тариф, баримталж буй бодлогын хэрэгжилт, хэтийн төлөвийн талаар” тавьсан асуулгын хариуг сонсов.
Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн сэргээгдэх эрчим хүчний үнэ тариф, баримталж буй бодлого, хэтийн төлөвийн талаар мэдээлэл хийсэн юм.
Тэрбээр, “Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичигт “Сэргээгдэх эрчим хүчний суурилагдсан чадлыг 2030 он гэхэд 30 хувьд хүргэх” болон Уур амьсгалын өөрчлөлтийн тухай Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын суурь конвенцын Парисын хэлэлцээрийн хүрээнд Монгол Улс нь хүлэмжийн хийн ялгарлыг 2030 он гэхэд 22.7 хувиар буюу 16.89 сая тонноор, үүнээс эрчим хүчний үйлдвэрлэл, хангамжийн салбарын хувьд 2030 оны түвшинд 8.34 сая тонноор бууруулах зорилтыг тавьсан.
Энэ хүрээнд сэргээгдэх эрчим хүчийг зохистой хэмжээнд дэмжин хөгжүүлэх дунд, урт хугацааны бодлого, зорилтуудыг хэрэгжүүлэн ажиллаж байна. Үүнд:
Түүнчлэн Азийн хөгжлийн банк, Стратеги, уур амьсгалын сангийн 1.2 сая ам.долларын буцалтгүй тусламжаар “Сэргээгдэх эрчим хүчийг нэмэгдүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд Ховд аймаг, Завхан аймаг, Баянхонгор аймаг, Увс аймаг, Говь-Алтай аймагт нийт 5 байршилд нийт 10,000 м2 талбайд 0.5 МВт-ын нийлбэр хүчин чадал бүхий хөрсний дулааны насосын системийг суурилуулсан.
Монгол Улс нь сэргээгдэх эрчим хүчийг хөгжүүлэхэд тэргүүлэх ач холбогдол өгч, гадаад дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг татах зорилгоор Сэргээгдэх эрчим хүчний тухай хуулийг 2007 онд соёрхон баталсан. Тус хуулиар хөрөнгө оруулалтыг тогтвортой байлгах зорилгоор нар, салхи, усны эх үүсвэрүүдийн тарифыг ам.доллароор тогтоон хуульчилсан. Мөн тухайн үед сэргээгдэх эрчим хүчний тоног төхөөрөмжийн өртөг өндөр байсан.
Сэргээгдэх эрчим хүчний тухай хууль батлагдсанаар Эрчим хүчний зохицуулах хорооноос 2008-2018 онуудад 39 хуулийн этгээдэд нийт 1352.4 МВт чадал бүхий сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийн барилга байгууламж барих тусгай зөвшөөрөл олгосон байна гэлээ.
Өнөөгийн байдлаар улсын хэмжээнд нийт 297 МВт-ын нар, салхи, усан цахилгаан станцууд ашиглалтад орсон. Үүнээс хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтаар 90 МВт-ын нийлбэр чадалтай 6 нарны цахилгаан станц, 155 МВт-ын нийлбэр чадалтай 3 салхины цахилгаан станц ашиглалтад орж, нэгдсэн сүлжээнд холбогдон ажиллаж байгаа аж.
Монгол Улсын эрчим хүчний систем нь дотооддоо горим тохируулгын түргэн ачаалал авах эх үүсвэргүйн улмаас ОХУ-тай холбогдсон 220 кВ-ын цахилгаан дамжуулах агаарын шугамаар эрчим хүч импортоор авч, горимын тохируулга хийдэг байна.
Нарны цахилгаан станц нь эрчим хүчний нэгдсэн сүлжээний өвлийн их ачаалалд оролцдоггүй, салхин станцын хувьд 2013-2022 онуудад 0.2-10.хувиар системийн оргил ачаалалд оролцсон байна.
Хувийн хэвшлийн нар салхины эх үүсвэрүүд 2023 оны байдлаар төвийн бүсийн нэгдсэн сүлжээний суурилагдсан хүчин чадлын 18 хувийг эзэлж байгаа боловч 2023 оны тайлан тэнцлээр нийт цахилгаан эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн 8.8 хувийг үйлдвэрлэж, салбарын цахилгаан эрчим хүчний борлуулалтын орлогын 22.3 хувийг авсан байна.
Эдгээр нарны цахилгаан станцуудаас төвийн бүсийн нэгдсэн сүлжээнд 1 кВт.ц цахилгаан эрчим хүчийг 500-600 төгрөгөөр, салхин станцуудаас 1 кВт.ц цахилгаан эрчим хүчийг 328-330 төгрөгөөр тус тус худалдан авч байгаа нь дулаан, цахилгаан хослон үйлдвэрлэдэг дулааны цахилгаан станцуудын цахилгаан үйлдвэрлэлийн дундаж тариф 113 төгрөгөөс 3-5 дахин өндөр байгаа аж.
Дэлхий нийтэд техник, технологи хөгжих хирээр нар, салхины эх үүсвэрийн үндсэн тоноглолуудын үнэ, өртөг буурч, сэргээгдэх эрчим хүчний төслүүдийг өрсөлдөөнт сонгон шалгаруулалт буюу аукционы зарчмаар хэрэгжүүлж буй аж.
Тухайлбал Монгол орны байгаль цаг уур, газарзүйн байршлын хувьд ойролцоо Узбекистан Улсад 100 МВт-ын хүчин чадалтай нарны цахилгаан станцын төсөл хэрэгжүүлэгчийг өрсөлдөөний үндсэн дээр сонгон шалгаруулж нэгдсэн сүлжээнд нийлүүлэх тарифыг 2.67 цент болгосон. Мөн Камбож Улсад 100 МВт, Казакстан Улсад 20 МВт-ын суурилагдсан хүчин чадалтай нарны цахилгаан станцуудын төсөл хэрэгжүүлэгчийг өрсөлдөөний үндсэн дээр сонгон шалгаруулж нэгдсэн сүлжээнд нийлүүлэх тарифыг 3 цент болгосон туршлагууд байна гэлээ.
Мөн тэрбээр, Сэргээгдэх эрчим хүчний тухай хуулийн 2019 онд орсон нэмэлт, өөрчлөлтөөр сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг өрсөлдөөнт сонгон шалгаруулалтаар хэрэгжүүлэхээр хуульчилсан.
Хуульд нэмэлт, өөрчлөлт орохын өмнө сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийн барилга байгууламж шинээр барих тусгай зөвшөөрөл авсан, одоо хүчин төгөлдөр байгаа 202 МВт-ын нийлбэр хүчин чадалтай 2 салхин цахилгаан станц, 110 МВт-ын нийлбэр хүчин чадалтай 4 нарны цахилгаан станц, нийт 312 МВт-ын сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэр барих аж ахуйн нэгжүүд байна. Мөн тусгай зөвшөөрлөө сэргээлгэхээр шүүхэд хандсан нийт 330 МВт-ын нийлбэр чадал бүхий 9-н аж ахуйн нэгж байна. Эдгээр эх үүсвэрүүд нь ашиглалтад орсноор өнөөгийн эрчим хүчний салбар дотоодын горим тохируулгын эх үүсвэрийн дутагдлаас шалтгаалж цахилгаан эрчим хүчний хэлбэлзлийг тохируулж чадахгүй. Эдгээр төслүүдийн батлагдсан тариф 8.5-16 цент байгаа нь салбарын хувьд санхүүгийн дарамт бий болгоно.
Эдгээр нар, салхины эх үүсвэр барих тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдын хувьд тарифыг нарны станцын хувьд 10 цент, салхин станцын хувьд 8.5 цент болгон бууруулж, энэ тарифт батарей хуримтлуурын системийг нарны станцын суурилагдсан чадлын 20 хувьтай тэнцэх, салхин станцын хувьд суурилагдсан чадлын 40 хувьтай тэнцэх хэмжээний суурилагдсан хүчин чадлыг 4 цагаас багагүй хугацаанд гаргах боломжтой хуримтлуурыг нэмж суурилуулж станцын тогтвортой цахилгаан эрчим хүч нийлүүлэх боломжийг бүрдүүлэх шаардлагыг зөвшөөрсөн тохиолдолд дэмжих боломжтой.
Учир нь эдгээр төслүүд хэрэгжсэнээр дэлхийн хөгжлийн чиг хандлагын дагуу өрсөлдөөнт сонгон шалгаруулт зохион байгуулж бага үнээр хэрэгжих сэргээгдэх эрчим хүчний төслүүдийн зах зээлийн болон техникийн орон зайг хааж байгаа тул ийм шаардлага тавьж байна.
Үүний зэрэгцээ Дэлхийн банк болон Олон Улсын санхүүгийн корпорацитай хамтран салхин станцын төслийг өрсөлдөөнт сонгон шалгаруулалтын зарчмаар хэрэгжүүлэх бүрэн боломж бидэнд байна.
Цаашид Монгол Улсын эрчим хүчний нэгдсэн системийг горим ажиллагааны хувьд тогтвортой, өөрийгөө зохицуулах чадвар бүхий систем болгон бүрдүүлэх нь салбарын тулгамдсан асуудал болж байна. Горим тохируулгын эх үүсвэртэй байх нь өдөр шөнийн хэрэглээний горимыг зохицуулж, эдийн засгийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх төдийгүй дэлхийн хөгжлийн чиг хандлагатай нийцүүлэн сэргээгдэх эрчим хүчийг хөгжүүлэх боломжийг бүрдүүлнэ.
Олон улсад горим тохируулгын эх үүсвэр нь хийн болон усан цахилгаан станцууд байгаа ба манай улсад энэ чиглэлээр бага, дунд чадлын усан цахилгаан станц, усан цэнэгт цахилгаан станцтай болох, тохируулгын үүрэг бүхий хийн цахилгаан станц, эрчим хүчний хуримтлуурын системийг шинээр барих зайлшгүй шаардлага үүсээд байна.
Иймээс бид горим тохируулгын буюу техникийн боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор Дэлхий банктай хамтран эрчим хүчний системд 200 МВт-ын хүчин чадалтай, 800 МВт.ц багтаамжтай батарей хуримтлуурын системийг өрсөлдөөнт сонгон шалгаруулалтаар хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг хангаж, хамтран ажиллаж байна.
Түүнчлэн улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар “Төвийн бүсийн нэгдсэн сүлжээнд ажиллах ус хуримтлуурт 100 МВт-ын усан цахилгаан станц”, дотоодын урсац бүхий “30 МВт-ын Байдрагийн усан цахилгаан станц” төслийн техник, эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж Азийн хөгжлийн банк болон Унгар Улсын Засгийн газрын хөнгөлөлтэй зээлийн эх үүсвэрээр хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг хангаж байна гэсэн мэдээллийг өгсөн.
Эрчим хүчний сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, хариулт авсан. УИХ-ын гишүүд, хотын захын хорооллуудад дахин төлөвлөлт хийж, барилгын төслүүд хэрэгжүүлэх гэхээр эрчим хүчний эх үүсвэр дутагддаг. “Амгалан” ДЦС-ын хүчин чадлыг 116 МВт-аар нэмэгдүүлэх төслийн явц ямар шатанд яваа талаар тодруулсан. Мөн өмнө нь баригдсан нар, салхины төслүүдийн төлбөр төлөгдөөгүй байгаа гэсэн тийм яриа байна. Өөрөөр хэлбэл улс гэрээ зураад тарифыг нь төлнө гэсэн боловч одоог хүртэл тодорхой хэмжээний өр төлбөртэй байгаа юм байна. Энэ талаар тодорхой тоон мэдээлэл өгөөч хэмээн асуусан.
Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн, Амгалан ДЦС-ыг энэ дөрөвдүгээр сарын 18-ны өдөр ашиглалтад авахаар бэлтгэж байна. Эрчим хүчний системд одоогийн байдлаар нарны зургаа, салхин гурван цахилгаан станц ажиллаж байгаа. Нэг худалдан авагчтай загвар эрчим хүчний салбарт үйлчилдэг. Энэ нэг худалдан авагчийн загварын гол онцлог нь төвлөрч орж ирсэн мөнгийг үйлдвэрлэгч, тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нарт 100 орлогын данснаас өдөрт нь хуваарилж явдаг системтэй. Үйлдвэрлэсэн цахилгаан эрчим хүчийг нийлүүлсэн тэр хэмжээгээр нь өдөр өдөрт нь төлбөрийг нь төлөөд явж байгаа. Хуримтлагдсан өр авлага байхгүй гэсэн мэдээлэл өгсөн.
Дараа нь асуулга тавьсан УИХ-ын гишүүн Б.Баттөмөр үг хэлсэн. Тэрбээр, Бид эрчим хүчнийхээ асуудлыг шийдэж байж хөгжил ярина. Манай эрчим хүчний систем аль эрт дампуурчихсан шүү дээ. Улсаас татаж чангааж л авч явж байгаа. Дэлхийн чиг хандлага сэргээгдэх эрчим болох нар, салхи, УЦС руу явж байна. Манайх шиг алслагдсан газар нутагтай, хүн ам цөөтэй газар төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхдээ нар, салхины станцаас батарейд хуримтлуулах байдлаар эрчим хүчний асуудлыг шийдэх нь зөв гарц гэж бодож байна. Өнөөдөр ард иргэдээс сэргээгдэх эрчим хүчийг дэмжих тариф гэж 23.7 төгрөг авч байгаа. Тухайн үед өндөр үнэтэй хийсэн хариуцлагагүй гэрээнээс болоод ард иргэд ийм ачаа үүрч явна. Сэргээгдэх эрчим хүчийг дэмжих эрх зүйн орчныг сайжруулж шийдэх шаардлагатай гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлсэн юм.
Үргэлжлүүлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учралаас 2019 оны 02 дугаар сарын 20-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Мэргэжлийн нэгдсэн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.
Улсын Их Хурлын Эдийн засгийн байнгын хороо 2024 оны 04 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуралдаанаараа дээрх хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулсан бөгөөд энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр танилцуулсан юм.
Тэрбээр танилцуулгадаа, Улсын Их Хурлын даргын 2022 оны 04 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 49 дүгээр захирамжаар Мэргэжлиин нэгдсэн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг чуулганы хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах, Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгииг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөрөөр ахлуулж, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Мөнх-Оргил, Ц.Мөнхцэцэг, Б.Пүрэвдорж, Н.Энхболд нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулсныг онцолсон.
Байнгын хорооны хуралдаанаар төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулах үед Ажлын хэсгээс бэлтгэсэн зарчмын зөрүүтэй 22 санал, хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн талаарх зарчмын зөрүүтэй гурван саналыг санал тус бүрээр хэлэлцэж, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжлээ. Тухайлбал, хуулийн үйлчлэх хүрээг Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.2-т заасан “Эдийн засгийн бүх төрлийн үйл ажиллагааны салбарын ангилал”-д хамаарах чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг мэргэжлийн нэгдсэн холбоог энэ хуулиар зохицуулахаар өөрчилж, мөн энэ хуулиар зохицуулснаас бусад харилцааг Төрийн бус байгууллагын тухай хууль, Хуулийн этгээдийн улсын бүрпэлийн тухай хууль болон бусад холбогдох хуульд зааснаар зохицуулах асуудлыг хуулийн төсөлд нэмж тусгах зарчмын зөрүүтэй саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн. Мөн төсөлд мэргэжлийн нэгдсэн холбоог байгуулах, түүнд тавигдах шаардлага, үйл ажиллагаз, зохион байгуулалт, эрх зүйн байдлыг тодорхойлох, төрийн байгууллагатай хамтран ажиллахтай холбогдсон харилцааг тодорхойлж, мэргэжлийн нэгдсэн холбоо нь тухайн салбарын мэргэжлийн холбоодын олонхоос бүрдэх. тухайн салбарын зах зээл дэх үйлдвэрлэл, борлуулалт, худалдан авалтын тавиас дээш хувийг эзэлдэг байх. хэрэв мэргэжлийн холбоо нь тухайн сапбарын олонхын төлөелөл бүхий гишүүнчлэлтэй бол энэ хуульд нийцүүлэн мэргэжлийн нэгдсэн холбооны чиг үүргийг хэрэгжүүлэх зарчмын зөрүүтэй саналыг төсөлд нэмж тусгасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн гэв.
Мэргэжлийн нэгдсэн холбоо үүсгэн байгуулагдсан өдрөөс хойш 30 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхэд бүртгүүлэх хүсэлт хүргүүлэх, баримт бичгийг нягтлан шалгах, уг холбоог бүртгэх, бүртгэхээс татгалзах нөхцөл, шаардлагыг хуулийн тесөлд шинээр нэмж тусгах зарчмын зөрүүтэй саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн болно. Мэргэжлийн нэгдсэн холбооны эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн 1ухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай. Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиин төслүүдийг хууль санаачлагчид нь буцаах санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн гэдгийг Б.Баттөмөр гишүүн танилцуулгадаа дурдаж байлаа.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан асуулт асууж, санал хэлэх гишүүн гараагүй бөгөөд хуулийн төслүүдийн талаарх зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллоор ирэх пүрэв гарагийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар санал хураалт явуулахаар тогтон нэгдсэн хуралдаан өндөрлөлөө хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээллээ.
Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээний эрэгтэйчүүдийн төрөл 2 өдөр үргэлжилж өндөрлөлөө. Манай улсаас бүтэн багаараа буюу 10 жинд оролцож 2 мөнгө, 2 хүрэл нийт 4 медаль хүртлээ.
Тэмцээн маргааш чөлөөт бөхийн эмэгтэйчүүдийн төрлөөр үргэлжилнэ.
Туркийн аялал жуулчлалын хот Анталягийн ойролцоо агаарын дүүжин тээврийн систем гэмтсэний улмаас нэг хүн амиа алдаж, долоон хүн бэртэж гэмтсэн байна.
Нийтдээ 200 орчим хүн агаарт дүүжлэгдэн гацжээ.
Агаарт гацсан хүмүүсийг аврахаар шөнийн дурангаар тоноглосон нисдэг тэрэгнүүдийг дуудсан тухай Анталя хотын захирагч Мухиттин Босек өчигдөр орой мэдээлжээ.
Нэг үеэ бодвол хүмүүс аливаа асуудалд нэлээн сайн шүүлтүүртэй, хянамгай ханддаг болсон. Бас ч гэж энэ үнэхээр тийм зүйл болсон уу, яасан ийсэн тухай тал талын эх сурвалжаас баталгаажуулахыг хичээдэг болсон нь сайн хэрэг.
Олон нийтийн сүлжээнд гарсан элдэв хуурамч, худлаа зүйлд нийгмээрээ итгээд тэрхэн зуур шуугиад мартчихдаг гэнэн үе алгуураар багасаж байгаа нь таатай. Яг л ийм нөхцөлд цаасан хэвлэлийн сонгодог төлөөлөл өдөр тутмын сонин цаг ямагт бодит эх сурвалж, баталгаатай мэдээлэл болдог. Зарим хүмүүс “Аа, өдөржингөө сайтуудаар явчихсан юм чинь” гэх хандлага гаргадаг. Гэлээ гээд өдөр тутмын сонин тухайн хэрэг явдлын талаар мэргэжлийн, холбогдох албаны гээд янз бүрийн эх сурвалжаар үнэн бодитой тулхтай материалыг нийтэлдэгт учир байгаа юм л даа. Өдөр тутмын сонин нэг өдөр л шуугиад өнгөрөх биш илүү алсын хараатай, няхуур, бодлогын чанартай мэдээ мэдээлэл, нийтлэл гаргадаг учраас уншигчдаас ямагт өндөр үнэлгээ авч байдаг. Өдөр тутам хэвлэгдэн гардаг сонины бас нэг чухал давуу тал нь яг тухайн үеийн нөхцөл байдлын үнэн бодит архив болон хадгалагдан үлддэгт бий. “Тэдэн оны тэдэн сард тийм үйл явдал болсон. Тийм ярилцлага гарсан, интернэтээс хайгаад олсонгүй. Танай сонин дээр гарсан. Тэр хэрэгтэй байна” гэх уншигчдын хүсэлт ер нь тасрахгүй.
Архивлагдан хадгалагдсан сонин гэдэг түүхийн цаг тооны машин мөн. Тухайн үедээ устгачихлаа гэж бодсон ч аль нэгэн газраас хэзээ нэгэн цагт үнэт түүхэн мэдээллийг хадгалсан сонин гараад л ирдэг. Одоо сонгууль болж байна. Нэр дэвшигчдийг тэр том тойргуудад нь таниулах бараг л ганц боломжит зүйл нь өдөр тутмын сонин юм. Цахимаар сурталчилгаа урсаад алга болдог бол цаасан сонин очсон айлдаа бол байж л байдаг. Хэн хүнгүй аваад хардаг, урт настай сурталчилгаа болно шүү.
2024 оны гуравдугаар сарын 20-ноос дөрөвдүгээр сарын 20-ныг хүртэл даац хэтэрсэн, задрах боломжгүй ачаа тээвэрлэлтийг зогсоосон.
Үүний хүрээнд Тээврийн цагдаагийн алба, Зам, тээврийн хөгжлийн төв ТӨҮГ, Автотээврийн Үндэсний төв ТӨҮГ хамтран олон улс, улсын чанартай авто зам дагуу төлбөр авах цэгүүдэд авто машины жин хэмжигч пүүг суурилуулан даац хэтрэлтэд хяналт тавин ажиллаж байна.
Олон улсын стандартад автотээврийн хэрэгслийн бүх жингийн зөвшөөрөгдөх хэмжээг 5 тэнхлэгтэй тээврийн хэрэгсэл 40 тонн, 6 болон түүнээс дээш тэнхлэгтэй бол 44 тонноор заасан байдаг.
Цаг агаар дулаарч газрын хөрс, замын далангийн өнгөн хэсэг гэссэн үед авто замд ус чийг ихээр хуримтлагдаж, ачаа даах чадвар, бат бэхийн үзүүлэлт огцом буурдаг тул дээрх хугацаанд авто зам хэрэглэгч та бүхнийг даац хэтрүүлэн тээвэр хийхгүй байхыг хичээнгүйлэн хүсэж байна.
Дээрх хугацаанд стандарт шаардлага зөрчсөнөөс үүдэн тээвэрлэлт саатсан хариуцлагыг тухайн аж ахуйн нэгж өөрсдөө хариуцах бөгөөд авто зам, замын байгууламжид үүссэн хохирлыг холбогдох хуулийн дагуу буруутай этгээд барагдуулна
Бэлчээрийн ургамлын ургалтын байдал дөрөвдүгээр сарын 10-ны байдлаар нийт нутгийн 70 орчим хувьд цухуйгаагүй.
Завхан, Архангай, Дундговийн ихэнх, Увс, Ховд, Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангай, Төв, Өмнөговь, Дорноговийн зарим сумдын нутгаар муу буюу ургамал цухуйсан боловч мал бэлчээх боломжгүй, Булган, Сэлэнгийн ихэнх, Увс, Ховд, Баянхонгорын цөөн сумдын нутгаар дунд. Хөвсгөл, Дархан-Уул, Төвийн зарим, Булган, Сэлэнгэ, Хэнтий, Өмнөговь, Дорнодын цөөн сумдын нутгаар хэвийн байна.
Энэ арав хоногт агаарын температур нийт нутагт олон жилийн дунджийн орчим буюу түүнээс 1.1-7.5 градусаар дулаан. Хур тунадас 70 гаруй хувьд олон жилийн дунджаас ахиу, 30 орчим хувьд дунджийн орчим буюу түүнээс бага орсон.
Харин Баян-Өлгийн Сагсай, Увсын Давстад 8-10 см, Ховдын Мөст, Увсын Сагил, Түргэн, Баянхонгорын Шинэжинстэд 3-4 см зузаан цастай байна.
Эх сурвалж: Ус цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээлэн
