Month: April 2023

Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын мэдээллээр, нийгмийн даатгалын сангийн орлого 2023 оны эхний улиралд 931.9 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 257.4 тэрбум төгрөг буюу 38.2 хувиар өссөн байна.

Нийгмийн даатгалын сангийн орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс өсөхөд тэтгэврийн даатгалын сангийн орлого 38.3 хувь буюу 220.8 тэрбум төгрөгөөр тэтгэвэр авагчийн тоо өссөн нь голлон нөлөөлжээ. Нийгмийн даатгалын сангийн зарлага 2023 оны эхний улиралд 907.3 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 135.7 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Үүнд тэтгэврийн даатгалын сангийн зарлага өмнөх оны мөн үеийнхээс 113.7 тэрбум төгрөгөөр, тэтгэмжийн даатгалын сангийн зардал тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

Тэтгэврийн даатгалын сангаас 2023 оны эхний улирлын байдлаар 484.3 мянган хүнд 805.7 тэрбум төгрөг олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 17.6 мянган хүнээр нэмэгдэж, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 99.0 тэрбум төгрөгөөр өсжээ.

Хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсаны тэтгэмжид 2023 оны эхний улиралд 35.8 мянган хүнд 7.7 тэрбум төгрөг олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 16.8 мянган хүнээр буурсан, олгосон тэтгэмжийн хэмжээ 38.6 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна. Нийгмийн халамжийн сангаас 2023 оны эхний улиралд давхардсан тоогоор 2170.4 мянган хүнд 496.3 тэрбум төгрөгийн тэтгэвэр, тэтгэмж, тусламж, үйлчилгээ, хөнгөлөлт олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс нийгмийн халамжийн үйлчилгээнд хамрагдагчид 30.2 мянгаар, олгосон тэтгэвэр, тэтгэмж, тусламж, үйлчилгээ, хөнгөлөлтийн хэмжээ 22.9 тэрбум төгрөгөөр тус тус буурчээ.

Нийгмийн халамжид хамрагдсан хүний тоо болон нийгмийн халамжийн сангаас олгосон тэтгэвэр, тэтгэмжийн хэмжээ буурсан нь хүүхдийн мөнгөн тэтгэмжид хамрагдсан хүүхдийн тоо 1165.3 мянган хүнд 341.5 тэрбум төгрөг олгож, тэтгэмжид хамрагдсан хүүхдийн тоо 62.9 мянгаар, олгосон мөнгөн тэтгэмж 25.5 тэрбум төгрөгөөр буурсантай холбоотой байна. Монгол Улсын Засгийн газраас иргэдийн амьжиргааг дэмжих чиглэлээр нийгмийн халамжийн сангаас олгож буй халамжийн тэтгэвэр болон байнгын асаргаа шаардлагатай 16 хүртэлх насны хүүхдийн амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмжийн хэмжээг 2020 оны 4 дүгээр сараас 2023 оны эцэс хүртэл 288.0 мянган төгрөгөөр олгохоор болсон байна. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт 2023 оны эхний улиралд 54.9 мянган хүн хамрагдсан нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 0.8 мянган хүнээр буурч, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 46.2 тэрбум төгрөг болж, 0.4 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн байна. Нийгмийн халамжийн тэтгэвэрт хамрагдсан иргэдийн 62.2 хувь нь хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, 27.3 хувь нь тэжээгч нь нас барсан 18 хүртэлх насны хүүхэд, 10.2 хувь нь ахмад настан, 0.2 хувь нь 16 насанд хүрсэн одой иргэн байна.

Нийгмийн халамжийн тэтгэмжид 2023 оны эхний улиралд 106.6 мянган хүн хамрагдсаны 52.0 хувь нь асаргааны тэтгэмжид, 48 хувь нь онцгой тохиолдлын болон амьжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмжид хамрагдсан иргэд байна.

Нийгмийн халамжийн тэтгэмжид 2023 оны эхний улиралд 27.5 тэрбум төгрөг олгосон нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.6 тэрбум төгрөгөөр нэмэгджээ. Хүнс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээнд 2023 оны эхний улиралд 111.3 мянган хүн хамрагдаж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 38.9 мянган хүнээр буурсан нь Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам хүнс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээнд хамрагдах өрхийг тодорхойлох журмаа өөрчилсөнтэй холбоотой.

Хил хамгаалах байгууллага нь “Хилийн торон саадын шинэчлэл” хөтөлбөрийг 2020-2024 оны хооронд хэрэгжүүлэхээр төлөвлөн ажиллаж байна.

Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд 2023 онд анх удаа хилийн инженерийн бүлгийн бүрэлдэхүүний аргазүйн сургалтыг Хилийн цэргийн …дугаар ангийн инженер сургалтын хотхонд зохион байгууллаа.

Хилийн торон саад шинэчлэх хөтөлбөр эхэлснээс хойш 330 км хилийн торон саад, 60 км спираль торон саад, 40 км хамгаалалтын торон саадын байгууламжуудыг барьж байгуулаад байна.

Ингэснээр улсын хилийн хэсгийн 30 хувийг өнөө үеийн хил хамгаалалтын шаардлагад нийцсэн торон саадын байгууламжаар төхөөрөмжлөөд байгаа юм

Ажиллах хүчний арилжаа солилцоог хөдөлмөрийн зах зээл гэж үзэж тайлбарлажээ. Олон хүний хувьд энэ харилцаа нь орлогын цорын ганц эх сурвалж, аж төрөх баталгаа болдог онцлогтой. Гэхдээ нийлүүлэлтийн үед захиалагч хамгийн өндөр мэргэжилтэй буюу хамгийн бага зардалтайг нь сонгох магадлалтай. Захиалагчийн эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн мэргэжилтнийг бэлтгэх, давтан сургах шаардлага нийгэмд урган гарч ирдэг. Түүнийг мэргэжлийн хэллэгээр бол ажиллах хүчнийг бэлтгэх гэж хэлдэг. Эндээс хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэл, нийлүүлэлт гарч ирнэ. Гадаадад ажиллах хүч гаргах, гадаадаас ажиллах хүч авах хүрээнд хөдөлмөрийн зах зээлийн дээрх хэлбэрийг авч үзье.

Монгол Улсаас хөдөлмөрийн гэрээгээр цалин хөлстэй ажил эрхлэхээр БНСУ руу 188, Япон улс руу 28, нийт 216 хүн 2023 оны 1 дүгээр улиралд зуучлагджээ.

Хөдөлмөрийн гэрээгээр цалин хөлстэй ажил эрхлэхээр зуучлагдсан иргэд:

Хүйс:

• 158 (73.1%) нь эрэгтэй,
• 58 (26.9%) нь эмэгтэй байна.

Нас:

• -30-34 насныхан /28.2 хувь, хамгийн их/
• 45-54 насныхан /0.9 хувь хамгийн бага /

Боловсрол:

• 118 (54.6%) нь бүрэн дунд,
• 79 (36.6%) нь бакалаврын дээд,
• 18 (8.3%) нь техникийн болон мэргэжлийн,
• 1 (0.5%) нь магистр, доктор

Ажиллах салбар:

• 188 (87.0%) нь боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарт,
• 18 (8.3%) нь хүний эрүүл мэнд ба нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа,
• 6 (2.8%) нь хөдөө аж ахуй, ойн аж ахуй, загас барих, ан агнуур,
• 4 (1.9%) нь барилга

Манай улсад 2023 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар гадаадын 99 улсын 5.7 мянган иргэн хөдөлмөрийн гэрээгээр цалин хөлс, орлого олох зорилготой хөдөлмөр эрхэлж байна.

Хүйс:

• 4.9 (85.2 %) мянга нь эрэгтэй,
• 0.8 (14.8%) мянга нь эмэгтэй

Харьяалагдах улс:

• 43.0 хувь нь Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс,
• 8.9 хувь нь Бүгд Найрамдах Социалист Вьетнам Улс,
• 6.4 хувь нь Оросын Холбооны Улс,
• 5.9 хувь нь Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улс,
• 4.7 хувь нь Бүгд Найрамдах Солонгос Улс,
• 4.4 хувь нь Америкийн Нэгдсэн Улс,
• 4.4 хувь нь Бүгд Найрамдах Филиппин Улс,
• 3.1 хувь нь Австралийн Холбооны Улс,
• 2.8хувь нь Өмнөд Африкийн Бүгд Найрамдах Улс,
• 16.4 хувь нь бусад улсын харьяат байна

Нас:

• 35-39 насныхан хамгийн их буюу 950 (16.6 %),
• 20 хүртэлх насныхан хамгийн бага буюу 65 (1.1%)

Байршил:

• 2.9 (50.0%) мянга нь Улаанбаатарт,
• 1.7 (30.4%) мянга нь Төвийн бүсэд,
• 0.7 (13.0%) мянга нь Зүүн бүсэд,
• 213 (3.7%) нь Хангайн бүсэд,
• 166 (2.9%) нь баруун бүсэд ажиллаж байна.

Боловсрол:

• 2.9 (50.1 %) мянга нь дипломын болон бакалаврын дээд,
• 1.6 (27.8 %) мянга нь техникийн болон мэргэжлийн,
• 526 (9.2 %) нь бүрэн дунд,
• 499 (8.7%) нь тусгай мэргэжлийн дунд,
• 154 (2.7%) нь магистр, доктор,
• 89(1.5%) нь суурь боловсролтой байна.

Ажил эрхлэлтийн хэлбэр:

• 2.9 (50.3%) мянга нь мэргэжилтэн,
• 1.1 (18.5 %) нь техникч болон туслах/дэд мэргэжилтэн,
• 694 (12.1%) нь менежер,
• 622 (10.8%) нь үйлдвэрлэл, барилга, гар урлалын ажилтан,
• 243 (4.2%) нь суурин төхөөрөмж, машин механизмын операторч, угсрагч,
• 135 (2.4%) нь энгийн ажил, мэргэжлийн ажилтан,
• 58 (1.0 %) нь контор, үйлчилгээний ажилтан,
• 39 (0.7%) нь худалдаа, үйлчилгээний ажилтнаар ажиллаж байна.

Салбар:

• 1019 (17.8 %) нь боловсролын,
• 666 (11.6 %) нь бөөний болон жижиглэн худалдаа, машин, мотоциклийн засвар үйлчилгээний,
• 651 (11.3%) нь барилгын,
• 519 (9.0%) нь боловсруулах үйлдвэрлэлийн,
• 451 (7.9%) нь тээвэр ба агуулахын үйл ажиллагааны,
• 220 (3.8%) нь үйлчилгээний бусад үйл ажиллагааны,
• 526(9.2%) нь бусад салбарт ажиллаж байна.

Гадаад иргэдийн тоог өмнөх улиралтай харьцуулахад:

• барилгын салбарт 422 (2.8 дахин) хүнээр,
• боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарт 354 (3.1 дахин) хүнээр,
• уул уурхай олборлолтын салбарт 338 (25.0%) хүнээр нэмэгдсэн нь хамгийн их байна.

Ажиллаж буй байгууллагын хариуцлагын хэлбэр:

• 5.0 (86.8 %) мянга нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компанид,
• 208 (3.6%) нь төрийн бус байгууллагад,
• 159 (2.8 %) нь төрийн өмчит аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газар,
• 47 (0.8 %) нь төсөвт байгууллага,
• 17 (0.3%) нь хувьцаат компани,
• 328 (5.7%) нь бусад байгууллагад ажиллаж байна.

“Хэрэглэгчийн мэдээллийн 115 төв”-д нийт 164 иргэн хандсанаас 115 утсанд 119, чатботод 18, и баримт апликейшн 8, Засгийн газрын иргэд олон нийттэй харилцах “11-11” төвөөс 19 гомдол мэдээлэл ирсэн бөгөөд 118 иргэнд зөвлөгөө мэдээлэл өгч, 12 иргэний гомдлыг санал, хүсэлтээр хүлээн авч, 16 иргэний гомдол, мэдээлэл судлагдаж хариу өгөхөөр хүлээгдэж, 11 иргэний гомдлыг эцэслэн шийдвэрлэсэн байна.

-Үүнээс 11 иргэний барааг шинээр сольж өгөх, засвар үйлчилгээ үзүүлэх болон иргэний гомдлыг бусад байдлаар ирүүлсэн шуурхай шийдвэрлэж 1.644.499 төгрөгийн мөнгөн хохирол барагдуулсан байна.
-Ирүүлсэн гомдлыг салбараар нь авч үзвэл худалдаа үйлчилгээ 65, харилцаа холбоо 27, хөдөлмөр нийгмийн халамж үйлчилгээ 4, цахилгаан 1, банк, санхүү, даатгал 14, барилга 8, боловсрол 2, контор 8, нийслэл төрийн үйлчилгээтэй холбоотой 4, СӨХ 7, өрсөлдөөн 3, НӨАТ 4, эрүүл мэнд 3, бусад асуудлаар 14 иргэн хандсан байна гэж Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газраас мэдээллээ.

Прокурорын байгууллагаас 2023 оны I улирлын байдлаар Зөрчлийн хэрэг бүртгэх ажиллагаа явуулах эрх бүхий 31 байгууллагын 7082 зөрчлийн хэрэг бүртгэх ажиллагаанд хяналт тавьжээ.

• Прокурор зөрчлийн хэрэгт үндэслэлгүйгээр шийтгэл оногдуулсан эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг зөвтгүүлсэн тохиолдол өмнөх оны мөн үеэс 2.5 дахин өсөв.

Прокуророос давхардсан тоогоор нийт 767.448 зөрчлийн хэрэгт хяналт тавьж ажилласан нь өмнөх оны мөн үеэс 8 хувиар буурсан байна. Зөрчлийн хэргийн 72 хувь нь Нийслэлд, 28 хувь нь орон нутагт бүртгэгдсэн байна.

Прокурор зөрчлийн хэрэгт үндэслэлгүйгээр шийтгэл оногдуулсан эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг хүчингүй болгуулахаар 1857, өөрчлөлт оруулахаар 574 дүгнэлт бичиж шүүхээр шийдвэрлүүлэн, зөрчигдсөн эрхийг сэргээсэн байна.

• Зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг үндэслэлгүйгээр хүлээн авахаас татгалзсан эрх бүхий албан тушаалтны 381 шийдвэрийг хүчингүй болгов.

Прокурор зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг хүлээн авахаас татгалзсан эрх бүхий албан тушаалтны 16.179 шийдвэрийг хянаж, үндэслэлгүйгээр хүлээн авахаас татгалзсан 381 шийдвэрийг хүчингүй болгож Зөрчлийн тухай хуульд заасны дагуу шийдвэрлүүлэх арга хэмжээ авсан байна.

• Прокурор зөрчлийн хэрэг бүртгэх эрх бүхий байгууллагад хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах зорилгоор 98 шалгалт хийсэн байна.

Прокурор зөрчлийн хэрэг бүртгэх ажиллагаа явуулах эрх бүхий байгууллагад хуулийн хэрэгжилтийг хангуулах зорилгоор 98 удаагийн шалгалт хийхэд хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлж ажиллаагүй 1654 зөрчил илэрсэн тул холбогдох байгууллагуудад нь 75 прокурорын шаардлага бичиж, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авсан.

• Хүүхдийн эрхийг зөрчих, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль зөрчих зөрчлийн хэргийн гаралт өссөн байна.

2023 оны I улирлын байдлаар Гамшгаас хамгаалах тухай хууль зөрчих зөрчил 271 үйлдэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 97 хувиар, Хүний биед халдах зөрчил 17.248 удаа үйлдэгдсэн нь 6.2 хувиар, Олон нийтийн газар зүй бусаар биеэ авч явах зөрчил 2365 удаа үйлдэгдсэн нь 6 хувиар тус тус буурсан байна.

Харин Хүүхдийн эрхийг зөрчих, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль зөрчих зөрчил тус бүр 8 хувиар, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль зөрчих зөрчил 6.6 хувиар тус тус өссөн нь хамгийн өндөр хувьтай байна.

Эх сурвалж: УЕПГ

Төр нийгмийн зүтгэлтэн С.Зориг агсны төрсөн өдөр өнөөдөр тохиож байна. Уг өдрийг тохиолдуулан Ардчилсан намын удирдлага Л.Гантөмөр, С.Эрдэнэ болон намын нийт бүрэлдэхүүн Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн С.Зориг агсны хөшөөнд цэцэг өргөж хүндэтгэл үзүүллээ.

Мөн энэ үеэр АН дараагийн сонгуульдаа нэгдэж орохоор болсон талаараа мэдээлсэн юм