Month: March 2023

“Legal service center”- ийн хуульч, өмгөөлөгч Б. Алтанзултай үл хөдлөх хөрөнгийн талаар ярилцлаа.

---

-Иргэд байртай болох зорилгоор хувь иргэн, аж ахуйн нэгжтэй орон сууцны гэрээ хийж байна. Энэ асуудалд иргэдийн хамгийн чухал анхаарах ёстой зүйл юу вэ?

-Иргэд ихэвчлэн, баригдаж дуусаагүй барилга дээр орон сууц захиалгын гэрээ, бэлэн ашиглалтанд орсон байранд орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээг хийдэг. Ийм гэрээ хийснээрээ орон сууцыг өөрийн өмчлөлийн хөрөнгө боллоо гэж үздэг. Энэ нь буруу. Учир нь Үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийн хуульд зааснаар буюу үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ гарснаар энэ харилцаа үүсдэг. Энэ нөхцөл байдлыг иргэд мэдэхгүйн улмаас өөрсдийгөө байрны өмчлөгч болсон хэмээн эндүүрэх тохиолдол цөөнгүй байна. Гэрээ хийснээр өмчлөх эрх үүсэхгүй гэдгийг дахин хэлмээр байна.

– Ингэж гэрчилгээ аваагүйгээр үл хөдлөх хөрөнгийг эзэмшсэнээр ямар төрлийн эрсдэл учирч болох вэ?

-Иргэд тухайн байранд амьдарснаараа эсвэл гэрээний дагуух төлбөрийг төлж байснаараа үл хөдлөх хөрөнгийн өмчлөх эрхийг өөртөө олж авсан гэж үздэг. Гэвч үл хөдлөх эд хөрөнгийг Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн газарт бүртгүүлснээр буюу Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн тухай хуулийн 10 дугаар зүйлд зааснаар мэдүүлэг гаргах холбогдох баримтыг хавсаргах замаар үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээг гаргуулан авах процесс явагддаг.

-Үл хөдлөх хөрөнгийн төлбөрөө үе шаттай төлж байгаа этгээд ямар тохиолдолд өөрт учирч болох эрсдэлээс өөрийгөө хамгаалах боломжтой вэ. Өөрөөр хэлбэл, эрсдэлээс хэрхэн өөрсдийгөө хамгаалах вэ?

-Үл хөдлөх эд хөрөнгийг гэрээний үндсэн дээр өөртөө тодорхой график болон төлөлтийн дагуу олж авч байгаа этгээд Эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлд зааснаар 31.1. Өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч, эрх шилжүүлэн авагч, өв залгамжлагчийн эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор эрхийн улсын бүртгэлд урьдчилсан тэмдэглэл хийж болно гэж заасны дагуу урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэж бусад этгээдийг өмчлөх эрх олж авах эрхийг хязгаарлах боломжтой.

-Мөн иргэд хувь лизингээр орон сууц худалдан авах тохиолдол их гардаг. Энэ тохиолдолд юуг анхаарах вэ?

-Сүүлийн жилүүдэд яг энэ төрлийн залилангийн үйлдэл ихээр гарах болсон. Иргэд хувь лизингээр буюу хуваан төлөлттэй нөхцөлөөр үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авахдаа тухайн хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгчөөс хөрөнгийг олж авч байгаа эсэхээ сайтар шалгадаггүй. Үүнээс үүдэн бусдын хөрөнгийг хууль бусаар зарж борлуулж буй үйлдлийн хохирогч болох тохиолдол цөөнгүй байна. Иймээс иргэд тухайн үл хөдлөх хөрөнгийн албан ёсны буюу хуулиар өмчлөх эрхийг олж авч бүртгүүлсэн этгээдтэй гэрээ байгуулах шаардлагатай бөгөөд зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй хийгдсэн хэлцэл хүчин төгөлдөр бус болохыг анхаарах хэрэгтэй.

-Та бидэнд орон сууцыг худалдан авахад анхаарах асуудлын талаар ярилаа. Харин үл хөдлөх эд хөрөнгийг түрээслэх хүмүүс юу анхаарах вэ?

-Үл хөдлөх эд хөрөнгийг иргэд түрээслэхдээ эрх бүхий этгээдийн зөвшөөрлийн үндсэн дээр эсвэл өмчлөгч өөрийн хөрөнгөө түрээслэж байгаа эсэхийг сайтар нягтлах шаардлагатай. Учир нь зохих этгээдийн зөвшөөрөлгүй тохиолдолд орон сууцнаас албадан чөлөөлөх эрх өмчлөгчид бий.

-Өмчлөх эрх, эзэмших эрхийн зохицуулал т юугаараа ялгаатай вэ?

-Өмчлөх эрх гэдэг нь туйлын эрх юм. Өөрөөр хэлбэл, тухайн хөрөнгийн хувь заяаг бүхэлд нь шийдвэрлэж буй бүхий л эрхийг нэгэн зэрэг эдэлж буй эрхийг хэлнэ. Харин эзэмших эрх нь тухайн хөрөнгийг өөрийн мэдэлд байлгаж байгаа эрхийг хэлэх бөгөөд тухайн хөрөнгийн өмчлөгч биш хэдий ч эзэмшигч байх боломжтой байдгаараа өмчлөх эрхээс харьцангуй ялгаатай байна.

-Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулахдаа юунд илүү анхаарах вэ?

-Иргэд баригдаж буй орон сууцыг худалдан авахдаа хамгийн чухал анхаарах зүйл бол хугацааны асуудал байдаг. Манайхаас үйлчилгээ авч буй олон үйлчлүүлэгч орон сууц захиалгын гэрээтэй боловч ашиглалтад орохыг хүлээж байгаа энэ хугацаанд маш урт хугацаанд байр түрээслэж амьдарч байгаа тухай гомдолтой байгаагаа илэрхийлдэг. Иймд иргэд хугацаа хэтэрснээс үүдэн барилгын компани ямар хариуцлага хүлээхийг нарийвчлан гэрээндээ тусгах шаардлагатай.

– Дахин төлөвлөлтөд гэрээгээ байгуулаад байранд орсон хүмүүс гэрээгээ буруу хийчихлээ, бага үнэлүүлчихлээ гэдэг. Юун дээр ихэвчлэн алдаад байх шиг байна вэ?

-Иргэд өөрийн газраа үл хөдлөхөөр сольж байгаа тохиолдолд талууд хэдэн үл хөдлөхөөр хэдэн байрыг солих, хэдээр үнэлэх зэрэг нь гэрээнд оролцогч талуудын эрхийн асуудал. Гэрээний дагуу харин үл хөдлөхөөр сольж байгаа бол тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан ёсны хаяг байршил, м.кв хэмжээ, м.кв зөрүүнээс үүдэх хүлцэх алдаа зэргийг нарийвчлан зайлшгүй тусгаж өгөх шаардлагатай байна.

-Үл хөдлөх эд хөрөнгөтэй холбоотой асуудлаар нэмж зөвлөх зүйл байна уу?

-Сүүлийн үед бараа материалын үнийн өөрчлөлттэй холбоотой гэрээний нэмэлт өөрчлөлтийн асуудал ихээр хөндөгдөх болсон. Иймд иргэд болон аж ахуйн нэгж гэрээнд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийг хэрхэн талуудын эрх ашгийг хөндөхгүй харилцан уялдаатай шийдвэрлэх асуудлаар хуульчаас зөвлөгөө авч асуудлаа шийдвэрлэж байх нь цаашид үүсэж болох илүү өндөр эрсдэлээс өөрсдийгөө хамгаалах гарц юм.

Энэ жилийн “Эх дэлхийн цаг”-ийн гол агуулга нь хүн бүр байгальдаа тустай ямар нэгэн эерэг үйлс хийж, эх дэлхийдээ амсхийх чөлөө өгөхийг уриалж байна.

Дэлхийн байгаль хамгаалах сан жил бүрийн гуравдугаар сард “Эх дэлхийн цаг” үйл ажиллагааг зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаарх олон нийтийн ойлголт мэдлэгийг нэмэгдүүлж, оролцоог идэвхжүүлэх зорилготой.

“Эх дэлхийн цаг”-ийг жил бүр өөр сэдвээр тэмдэглэдэг бөгөөд энэ жилийн сэдэв нь ирээдүйдээ хөрөнгө оруулъя гэсэн санааг агуулж буй. Иймд энэ удаа байгальд ээлтэй, тогтвортой хэрэглээний талаарх мэдлэг мэдээллийг нэмэгдүүлж, хүн бүр хэрэглээгээ хянаж, зохистой дадал төлөвшүүлэх нь ирээдүйдээ хувь нэмэр оруулж байгаа хэлбэр хэмээн сурталчлах юм.

“Эх дэлхийн цаг” Зайсан хилл цогцолборт энэ сарын 25-нд болно. Энэ үеэр сонирхсон хүн бүр нээлттэй микрофоноор дамжуулан байгальдаа хийж байсан эерэг үйлдлээ хэлж хуваалцах боломжтой. Мөн хуучин хувцсыг шинэчилж урласан орчин үеийн хувцасны загварын үзүүлбэр болно. Тодруулбал, хувцасны дахин ашиглалтыг урлалын түвшинд хүргэж, хуучин хувцсыг дахин загварчилж шинэ төрх бүтээх буюу “апсайкл” хэмээх ойлголтыг түгээж, хариуцлагатай хэрэглээ болон дахин боловсруулах ашиглахын ач холбогдлыг таниулж буй “Тойрог” брэнд, “Зүймэл даавуун урлалын төв”-ийн урлаачид шинэлэг, шилдэг бүтээлүүдээ дэлгэн сонирхуулах юм.

Монголд “Эх дэлхийн цаг” үйл ажиллагааг Дэлхийн байгаль хамгаалах сан (WWF)-гийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газар 13 дахь жилдээ зохион байгуулж байгаа бөгөөд энэ удаа “Зориг” сангийн дэргэдэх Байгаль орчны манлайлагч хөтөлбөрийн залуустай хамтран ажиллаж байна.

Нийслэлийн Физикийн 49 дэх, Монгол Улсын гавьяат багш Б.Оргойн нэрэмжит 27 дахь удаагийн нийслэлийн Физикийн аварга шалгаруулах олимпиадын дүн гарч улсын олимпиадад оролцох эрх авсан багш, суралцагчдад шагналыг гардуулан өглөө.

Улсын төрөлжсөн олимпиадын хоёрын даваа болох нийслэлийн Физикийн олимпиад энэ сарын 19 –ний өдөр нийслэлийн ерөнхий боловсролын 14 дүгээр сургууль дээр зохион байгуулагдаж, 9 дүүргээс шалгарсан 7-12 дугаар ангийн нийт 376 сурагч, 46 багш оролцлоо.

Эдгээр багш, суралцагчдаас улсын олимпиадын 9 дүгээр ангийн төрөлд 11 сурагч, 12 дугаар ангийн төрөлд 12 сурагч, багшийн төрөлд 12 багш шилдгээр шалгарч, улсын олимпиадад оролцохоор боллоо.

Нийслэлийн Физикийн олимпиадыг амжилттай зохион байгуулсан нийслэлийн ерөнхий боловсролын 14 дүгээр сургуулийн хамт олон, ивээн тэтгэж ажилласан “Intum” интеллгент технологи ХХК-ийн захирал О.Баяр танд талархал илэрхийлье гэж Нийслэлийн боловсролын газраас мэдээллээ.

Хөдөө аж ахуйн бирж нь ноолуурын дуудлага худалдааг энэ сарын сүүлээр зүүн бүсийн аймгуудаас эхлэн зохион байгуулна.

Хамгийн түрүүнд Дорнод аймагт 3 дугаар сарын 27-31-нд, Хэнтий аймагт 27-31-нд, Сүхбаатар аймагт 4 дүгээр сарын 3-7-нд зохион байгуулахаар товложээ. Тухайн аймгуудын ХХААГ, ЗДТГ-тай зөвшилцөн хугацааг товлосон бөгөөд нэг аймагт дунжаар 5 хоногийн хугацаанд 2-3 удаагийн давтамжтай дуудлага худалдаа зохион байгуулах юм. Төв, говийн болон баруун бүсийн зарим аймгууд тухайн бүс нутгийн ноолуурын гарц, цаг агаарын байдлыг харгалзан орон нутгийн төр захиргааны байгууллагатай зөвшилцөн хугацааг товлохыг ХХААХҮЯ мэдээлэв.

Ноолуурын дуудлага худалдаа зохион байгуулснаар малчид, хоршоод ноолуураа зах зээлийн бодит үнэ ханшаар борлуулах, худалдан авагчдад нэг дороос худалдан авах нөхцөл бүрдүүлнэ. Одоогоор дуудлага худалдаанд оролцох худалдан авагчдын бүртгэж эхэлжээ.

Дуудлага худалдаа нь “Англи дуудлага худалдаа” буюу нэг худалдагч, олон худалдан авагч гэсэн зарчмаар явна. Худалдагч тал зарах барааны хэмжээ, төрөл ангилал, доод үнийн захиалга өгснөөр үнэ хаялцах зарчмаар буюу хамгийн өндөр үнээр захиалгыг авах юм. Дуудлага худалдаанд малчид, хоршоод, түүхий эд бэлтгэн нийлүүлэгч гээд хэн ч оролцох боломжтой.

Худалдан авагч нь дуудлага худалдаанд оролцохдоо арилжаа эхлэхээс өмнө бүртгүүлэн, нэг сая төгрөгийн дэнчинг биржийн дансанд байршуулж, баталгаажуулна. Энэ нь төлбөр тооцоо болон дуудлага худалдааг санаатай амжилтгүй болгох эрсдэлээс хамгаалж байгаа юм. Дуудлага худалдаанд оролцох ноолуурын доод хэмжээ нь 500 кг байх бөгөөд худалдагч этгээд дуудлага худалдаа эхлэхээс 1 цагийн өмнө биржийн агуулахад ноолуураа байршуулсан байх шаардлагатай. Нэг өрхийн ноолуурын хэмжээ дуудлага худалдаанд оролцох доод хэмжээнд хүрэхгүй бол малчид хоршиж, хамтарч оролцох боломжтой. Оролцогч талуудын бүртгэлийг энэ сарын 20-ны өдрөөс Хөдөө аж ахуйн биржийн дуудлага худалдааны (https://cloud.mce.mn/register.aspx) системээр бүртгэж байна.

Малчид, хоршоод ноолуур авчрахдаа харьяа орон нутгаасаа гарал үүслийн гэрчилгээ авсныгаа дуудлага худалдааны системд бүртгэлжүүлнэ. Ингэснээр тухайн ноолуур аль бүс нутгаас гаралтайг гэрчлэх юм.

БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамнаас хэрэгжүүлж буй Солонгосын соёлыг түгээгч залуусын дундах “Мүжигэ” (Солонго) хөтөлбөрийн нэгдүгээр ээлжийн нээлтийн арга хэмжээ 2023 оны 3 сарын 17-ны 15:00 цагт ЭСЯ-ны их танхимд зохион байгууллаа.

“Мүжигэ” хөтөлбөр нь Солонгос соёлд хайртай хүмүүсээс бүрдсэн Солонгосын соёлыг сурталчилах арга хэмжээ юм.

БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин Сайд Ким Жун Гү мэндчилгээндээ “Монгол улсад анх удаа зохиогдож буй “Мүжигэ” хөтөлбөр нь цаашид Солонгосыг Монголд сурталчилан таниулахад чухал үүрэг гүйцэтгэнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Түүнчлэн соёлыг түгээх залуусын идэвхи чармайлт нь үнэ цэнэтэй туршлага хуримтлуулах боломжийг олгоно гэж найдаж байна” гэв.

Элчин Сайдын мэндчилгээний дараа “Мүжигэ” хөтөлбөрт оролцож буй залууст батламж гардуулав.

– Арга хэмжээний дараа соёл түгээгч залуус цаашид үйл ажиллагаа явуулах арга замын талаар санал солилцов.

– Энэ өдөр батламж гардан авсан залуус 2023 оны 12 сар хүртэл Солонгосын соёлтой холбоотой контент хийх, Элчин сайдын яамны үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцож, Солонгос орныг сурталчилахад гол үүрэг гүйцэтгэх зорилготой юм.