Month: November 2022

Categories
мэдээ нийгэм

ГССҮТ-ийн Түлэгдлийн эмнэлгийн бэлтгэл ажил дуусч, тусламж үйлчилгээ үзүүлж эхэлжээ DNN.mn

Гэмтэл Согог Судлалын Үндэсний төвийн харьяа Түлэгдлийн төв эмнэлэг нь 2022 оны 11 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс 11 дүгээр хороололд байрлах хуучин байрандаа нүүн орж, эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг үзүүлж эхэллээ.

Тус төв нь 60 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн баг, хэвтэн эмчлүүлэх 70 ортойгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа бөгөөд түлэгдэлт, осголт, хөлдөлт, түлэгдлийн дараах нөхөн сэргээх мэс заслын яаралтай тусламж, үйлчилгээг 24 цагаар үзүүлэх бөгөөд амбулаторийн тусламж, үйлчилгээг ажлын өдрүүдэд ажлын цагаар үзүүлнэ.

Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээнд шаардлагатай хүчилтөрөгчийн шинэ үйлдвэр, мэс заслын хоёр өрөө, лаборатори, эрчимт эмчилгээний тоног төхөөрөмжүүдийг бүрэн суурилуулсан.

Иймээс ард иргэд та бүхэн түлэгдэлт, осголт, хөлдөлт, түлэгдлийн дараах нөхөн сэргээх мэс заслын тусламж үйлчилгээ авах шаардлагатай бол Сүхбаатар дүүрэгт байрлах хуучнаар Түлэнхийн төвийн байр буюу 11-р хорооллын “Түлэгдлийн эмнэлэг”-т хандан эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг цаг алдалгүй түргэн шуурхай авна уу гэж ГССҮТ-ийн захиргаанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Биржийн бус зах зээлээс 681.7 тэрбум төгрөгийг татан төвлөрүүлэв DNN.mn

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос санхүүгийн салбарын гуравдугаар улирлын тойм мэдээллийг өнөөдөр танилцууллаа. Хэвлэлийн бага хуралд СЗХ-ны Ажлын албаны дарга Т.Жамбаажамц, Үнэт цаасны газрын дарга Б.Дөлгөөн, Банк бус санхүүгийн байгууллагын газрын дарга Б.Итгэлсүрэн, Зах зээлийн судалгаа, хөгжлийн газрын дарга Н.Оюунчимэг, Хяналт шалгалт, зохицуулалтын газрын дарга Б.Долгорсүрэн нар оролцлоо.

Энэ оны гуравдугаар улирлын байдлаар хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ, даатгал, банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж, зээлийн хоршоодын хөрөнгө ДНБ-ний 20.7 хувьд хүрсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 1.4 пунктээр буурсан үзүүлэлт юм. Үүнээс хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээг ДНБ-д харьцуулахад 11.1, даатгалын зах зээл 1.1, ББСБ 7.9, ХЗХ 0.6 хувьтай тус тус байна. СЗХ нь чиг үүргийнхээ хүрээнд 3,686 зохицуулалттай этгээд, 2,298 даатгалын төлөөлөгчийн үйл ажиллагаанд зохицуулалт, хяналт тавин ажиллалаа.

Хөрөнгийн зах зээл: Хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 4,788.3 тэрбум төгрөгт хүрсэн ба хувьцааны хөрвөх чадвар 2.7 хувьд хүрэв. Нийт 328.4 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас зах зээлд арилжаалагдсан ба арилжааны 45.8 хувийг хувьцаа, 32.0 хувийг компанийн бонд, 21.2 хувийг хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаас, 1.0 хувийг хөрөнгө оруулалтын сан тус тус эзэлж байна. ТОП 20 ХК-уудын зах зээлийн үнэлгээг салбараар ангилан харахад аж үйлдвэр 56.3 хувь, уул уурхай 19.7 хувь, банк санхүүгийн салбар 17.4 хувь, худалдаа үйлчилгээ 4.4 хувь, харилцаа холбоо 2.2 хувийг тус тус эзэлж байна. Биржийн бус зах зээлийн үйл ажиллагаа эхэлсэн өдрөөс 2022 оны 3 дугаар улирлын байдлаар биржийн бус зах зээлд нийт 54 үнэт цаас гаргагчийн 67 компанийн бонд гарсан бөгөөд 681.7 тэрбум төгрөгийг амжилттай татан төвлөрүүлээд байна.

Даатгалын зах зээл: Даатгалын салбарын хөрөнгийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 1.1 хувиар өсөж 449.6 тэрбум төгрөгт хүрсэн бол, нөөц сан 2.1 хувиар өсөж 209.0 тэрбум төгрөгт тус тус хүрлээ. Ердийн болон урт хугацааны даатгалын салбар 127.2 их наяд төгрөгийн даатгалын үнэлгээтэй 2,948,989 зүйлийг даатгаснаар нийт хураамж өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 14.7 хувиар өсөж 216.3 тэрбум төгрөгийг татан төвлөрүүллээ. Даатгалын нөхөн төлбөрийн зардал өмнөх оны мөн үеэс 50.7 хувиар өсөж 69.0 тэрбум төгрөгийг нөхөн төлбөрт олгосон нь нийт хураамжийн 31.4 хувийг эзэлж байна.

Банк бус санхүүгийн байгууллага: Мөн улирлын байдлаар нийт 522 банк бус санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд тэдгээрийн нийт хөрөнгийн хэмжээ 3.4 их наяд төгрөг хүрсэн ба нийт харилцагчдын тоо давхардсан байдлаар 4.9 саяд хүрч, тэдгээрийн 92.2 хувийг финтекийн харилцагчид эзэлж байна. Салбарын зээлдэгчдийн тоо өмнөх оны мөн үеэс 5.2 хувиар нэмэгдэж 1.6 саяд хүрсэн ба 88.8 хувийг финтекийн зээлдэгчид эзэлж байна. Зээлийн нийт үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 51.0 хувиар өсөж 2.7 их наяд төгрөг байгаа бөгөөд нийт зээлийн үлдэгдлийн 88.9 хувийг иргэдийн зээл, 11.1 хувийг хуулийн этгээдийн зээлийн үлдэгдэл эзэлж байгаа бөгөөд чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувьд 7.3 хувьд хүрч, өнгөрсөн оны мөн үеэс 1.0 пунктээр буурлаа. Нэг зээлдэгчид ногдох дундаж зээлийн хэмжээ 1.6 сая төгрөг, финтекийн нэг зээлдэгчид ногдох дундаж зээлийн хэмжээ 237.5 мянган төгрөг байна.

Хадгаламж, зээлийн хоршоо: Нийт 202 ХЗХ-д 72,770 гишүүддээ санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлсэн. ХЗХ-дын нийт хөрөнгө 266.7 тэрбум төгрөгт хүрсэн ба үүнээс хадгаламжийн хэмжээ 189.8 тэрбум төгрөг буюу 71.2 хувийг эзэлж байна. Нийт зээлийн үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 3.9 хувиар өсөж 216.1 тэрбум төгрөгт хүрснээс 3.6 хувийг чанаргүй зээл эзэлж байна.

Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлал болон үнэт металл, үнэт чулууны арилжаа эрхлэгчдийн салбар: Санхүүгийн зохицуулах хорооны тусгай зөвшөөрөлтэй 295 компани, тэдгээрийн 309 брокер, 1,413 агент ажиллаж байна. Давхардсан тоогоор 295 ҮХЭХЗ-ын байгууллага нийт 5,446 хэлцлээр 1.4 сая м.кв талбай, 930.5 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг зуучлан худалдан, шилжүүлжээ. Харин нийт 3,304 хэлцлээр 300.1 мянган м.кв талбай, 88.3 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг зуучлан хөлслүүлж, түрээслүүлсэн байна. Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгчид гуравдугаар улирлын байдлаар 213.3 тэрбум төгрөгийн үнэт металлыг борлуулж, 216.4 тэрбум төгрөгийн үнэт металлыг худалдан авчээ. И-баримтын мэдээгээр 410 үнэт металл болон үнэт чулуугаар хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгч иргэн, хуулийн этгээд 24,830 бүтээгдэхүүнийг 5.1 тэрбум төгрөгөөр худалдан борлуулсан байна.

Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн салбар: Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн тухай хуулийн дагуу зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байсан 9 биржийг бүртгээд байна. Эдгээр биржид дотоодын 19, гадаадын 160 виртуал хөрөнгө арилжаалагдаж байна. Зах зээлийн үнэлгээний хувьд 2021 оны оргил үедээ 1 өдөрт дунджаар 1.0-1.4 их наяд төгрөгийн арилжаа хийгдэж байсан бол 2022 оны 3 дугаар улирлын байдлаар 1 өдөрт дунджаар 300 орчим тэрбум төгрөгийн арилжаа хийгдэж байна.

Сэндбоксын зохицуулалт: Сэндбокс зохицуулалтын орчинд цахим мөнгөнд суурилсан дижитал бондын үйлчилгээ болон репо хэлцлийн платформын үйлчилгээ туршигдаж байна. Сэндбоксын туршилтад байгаа энэхүү 2 бүтээгдэхүүн нь өрийн хэрэгсэл худалдах, худалдан авах үйл ажиллагааг цахимжуулан хөнгөвчлөх мөн Монгол Улсад мөнгөний зах зээл үүсэж хөгжих эхлэлийг тавьж буйгаараа онцлог юм гэж Санхүүгийн зохицуулах хорооноос мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

“Ерөнхийлөгчийн илгээлт-2100” тэтгэлэгт хөтөлбөрийн эзэд гадаадад суралцахаар мордлоо DNN.mn

“Ерөнхийлөгчийн илгээлт-2100” тэтгэлэгт хөтөлбөрийн болзол хангаж, МУИС болон ШУТИС-д бэлтгэл хөтөлбөрт хамрагдсан оюутнууд гадаадын их, дээд сургуульд суралцахаар эх орноосоо мордлоо.

Энэ жил эхний ээлжинд 256 оюутан Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улс, Канад Улс, Бүгд Найрамдах Польш Улс, Австралийн Холбооны Улс, Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс, Оросын Холбооны Улс, Унгар Улс, Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улс, Бүгд Найрамдах Социалист Вьетнам Улс зэрэг 13 орны их, дээд сургуульд суралцах юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх тэтгэлэгт хөтөлбөрийн эздийг үдэх ёслолд оролцон баяр хүргэж, сурлагын амжилт хүсэн ерөөв.

Тэрбээр хэлсэн үгэндээ, алс газар сурахаар явж байгаа оюутан залуус дэлхийн боловсрол эзэмшиж, эх орныхоо хөгжил дэвшил, сайн сайхны төлөө хүчин зүтгэх үндэсний манлайлагчид гэдгийг тэмдэглэв.

Мөн гадаад улсад эх орныхоо нэр хүнд, монгол хүний үнэ цэнийг өндөрт өргөж, бие биеэ хайрлаж, тусалж, дэмжиж, хүндэтгэж явж байхыг захилаа.

Оюутан залуусыг үдэн гаргах ёслолд Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Боловсрол, шинжлэх ухаан, технологийн бодлогын зөвлөх Ч.Лодойравсал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дэд дарга А.Үйлстөгөлдөр нар оролцлоо.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх монгол хүний дэлхийд өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, хүүхэд, залуучуудын суралцах тэгш боломжийг хангах, дэлхийн шилдэг их, дээд сургуульд суралцахад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор зарлиг гаргасан.

Энэ дагуу жил бүр 330 сум, нийслэлийн хороодоос тус бүр нэг шилдэг сурагчийг шалгаруулж, дэлхийн шилдэг их, дээд сургуульд суралцуулах ”Ерөнхийлөгчийн илгээлт-2100” тэтгэлэгт хөтөлбөрийг 2021 оноос хэрэгжүүлж байна.

Харьяалагдах сум, хорооныхоо хамран сургах тойргийн сургуульд сүүлийн гурваас багагүй жил суралцан төгссөн, математик болон гадаад хэлний Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын онооны дунджаар сум, хороондоо тэргүүлсэн суралцагч хөтөлбөрт хамрагдах боломжтой.

“Ерөнхийлөгчийн илгээлт-2100” тэтгэлэгт хөтөлбөр нь сум, хороо бүрийн шилдэг хүүхдийг шалгаруулж, бэлтгэл хөтөлбөрт хамруулан гадаадын шилдэг их, дээд сургуульд сурах болзол хангахад нь бэлтгэж, улмаар суралцуулж, төгсөж ирэхэд нь орон нутгийнхаа хөгжлийг түүчээлэхэд томилон ажиллуулах зорилготой цогц хөтөлбөр юм.

Оюутнууд бэлтгэл хөтөлбөрийн хүрээнд ерөнхий эрдмийн болон гадаад хэлний хичээлээс гадна харилцааны чадвар, албан бичгийн чадварт суралцаж, менторшип хөтөлбөрт хамрагджээ.

Categories
мэдээ улс-төр

Зэвсэгт хүчний жанжин штабын даргыг томилох Ерөнхийлөгчийн саналыг дэмжив DNN.mn

Зэвсэгт хүчний жанжин штабын даргыг томилох Ерөнхийлөгчийн саналыг дэмжив

Улсын Их Хурлын 2022 оны намрын ээлжит чуулганы өнөөдрийн (2022.11.03) нэгдсэн хуралдаан 10 цаг 04 минутад эхлэв. Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1-т “Хууль санаачлагч хэлэлцүүлгийн аль ч шатанд санаачилсан хууль, тогтоолын төслөө татан авч болно” гэж, 20.3-т “Энэ хуулийн 20.1, 20.2-т заасны дагуу хууль, тогтоолын төслөө татан авах тохиолдолд тухайн төсөл нь хэлэлцүүлгийн аль шатанд байгаагаас үл хамааран хууль санаачлагч хууль, тогтоолын төслөө татан авах үндэслэлээ тусгасан албан бичгийг Улсын Их Хуралд ирүүлэх бөгөөд Улсын Их Хурлын дарга нэгдсэн хуралдаанд энэ тухай танилцуулснаар хууль санаачлагч хууль, тогтоолын төслөө татан авсанд тооцно” гэж заасан байдаг. Энэ дагуу Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар, Улсын Их Хурлын гишүүн Ш.Адьшаагийн ирүүлсэн Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төслөө татан авч байгаа талаар мэдэгдсэн албан бичгийг танилцуулсан.

Хуралдааны эхэнд Ерөнхийлөгчөөс 2022 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, Зэвсэгт хүчний жанжин штабын даргыг томилох саналыг зөвшилцөх тухай асуудлыг хэлэлцлээ. Энэ талаар Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар, энэ талаарх Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Энхболд танилцуулав. Довчинсүрэнгийн Ганзориг өөр ажилд томилогдож байгаатай холбогдуулан албан тушаалаасаа чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргасан тул Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.8, Зэвсэгт хүчний тухай хуулийн 11.1.10 дахь заалтыг үндэслэн Сүнрэвийн Ганбямбыг Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын даргаар Улсын Их Хуралтай зөвшилцөн томилох тухай Ерөнхийлөгчийн саналыг танилцуулж байгааг дурдав.

С.Ганбямба нь 1975 онд Улаанбаатар хотод төрсөн, 1983-1993 онд Нийслэлийн 33 дугаар дунд сургууль, 1993-1997 онд Цэргийн их сургуульд “Артиллерийн команд-тактик”-ийн мэргэжил эзэмшин цэргийн ухааны бакалаврын зэрэг, 2007-2009 онд Батлан хамгаалахын удирдлагын академид “Стратеги-тактик, команд штаб”-ын мэргэжил эзэмшиж, цэргийн ухааны магистрын зэрэгтэй, “Онцгойлох үнэлгээтэй” тус тус төгссөн байна.

2017-2019 онд Оросын Холбооны Улсын Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын академийг “Төрийн цэргийн аюулгүй байдал” мэргэжлээр суралцаж төгссөн бөгөөд одоо Үндэсний батлан хамгаалах их сургуулийн докторантурт суралцаж байгаа аж.

Бригадын генерал С.Ганбямба нь Бүгд Найрамдах Турк Улсад 2003 онд “Энхийг сахиулах ажиллагааны анхан шатны дамжаа”, 2006 онд “Батальоны захирагчийн дамжаа”, 2014 онд Канад Улсад “Англи хэлний анхан шатны дамжаа”-г тус тус дүүргэжээ. 1997-2000 онд Зэвсэгт хүчний 120 дугаар ангид салааны захирагч, 2000-2001 онд Зэвсэгт хүчний 120 дугаар ангид батарейны захирагч, 2001-2006 онд Батлан хамгаалахын их сургуулийн Ахлагчийн сургуульд ротын захирагч, 2006-2007 онд Зэвсэгт хүчний 327 дугаар ангид артиллерын дарга, 2009-2012 онд Батлан хамгаалахын удирдлагын академийн Цэргийн стратегийн тэнхимд багш, ахлах багш, 2012-2013 онд Батлан хамгаалах яаманд тасгийн дарга, ахлах мэргэжилтэн, 2013-2017, 2019-2020 онуудад Батлан хамгаалах яамны Стратегийн бодлого, төлөвлөлтийн газарт Орон нутгийн хамгаалалт, улсын дайчилгааны хэлтсийн дарга, 2020-2021 оны 9 дүгээр сар хүртэл Батлан хамгаалах яамны Стратегийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга, 2021 оны 9 дүгээр сараас Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын 1 дүгээр орлогч даргаар томилогдон ажиллаж байгаа хэмээн Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар танилцуулсан.

Мөн 2010-2011 онд Афганистан улсад Артиллерийн сургалтын хөдөлгөөнт багийн 11 дүгээр ээлжийн багийн захирагчаар үүрэг гүйцэтгэсэн бөгөөд Цэргийн их сургууль, Батлан хамгаалах удирдлагын академи, ОХУ-ын Жанжин штабын академийг төгсөж, цэргийн боловсролын хувьд оператив-стратегийн түвшинд ажиллах шаардлагыг бүрэн хангаж байгаа бөгөөд Зэвсэгт хүчний анги байгууллага, Цэргийн сургууль, Батлан хамгаалах асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв болон Цэргийн мэргэжлийн дээд удирдлагын байгууллагад шат дараалан ажилласан дадлага, туршлагатай, энхийг дэмжих ажиллагаанд цэргийн багийг удирдан оролцсон, Зэвсэгт хүчинд тасралтгүй 29 жил албаа нэр төртэй хааж буй тэргүүний дээд офицер гэдгийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар танилцууллаа. Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо уг саналыг 2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцэж, гишүүдийн олонх Сүнрэвийн Ганбямбыг Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын даргаар томилох тухай Ерөнхийлөгчийн саналыг дэмжжээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Т.Энхтүвшин, С.Одонтуяа, Ц.Туваан, Б.Баярсайхан нар асуулт асууж, санал хэлсэн. Гишүүдийн зүгээс цэргийн алба хаагчдын хангамжийн талаар тодруулж, томилгоогоор орон нутагт очиж ажиллаж байгаа алба хаагчдын орон сууцны асуудлыг анхаарах, хугацаат цэргийн алба хаагчдыг ар гэрийнхэнтэй нь тогтмол холбоотой байлгах, Улсын Их Хурлын Хүний эрхийн дэд хорооноос Зэвсэгт хүчний жанжин штабт хүргүүлсэн чиглэлийг анхаарч ажиллах, зэвсэгт хүчний салбараас тэтгэвэрт гарсан ахмадууддаа чиглэсэн нийгмийн хамгааллын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, 1000 оюутан хамруулдаг байсан “Оюутан цэрэг” төслийг ирэх жил 100 оюутан хамруулахаар бууруулсныг анхаарч, холбогдох талуудтай хамтран ажиллах саналыг хэлж байв.

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.2-т “Нэгдсэн хуралдаан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санал, Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг сонсон нууц санал хураалт явуулж, дүнг Улсын Их Хурлын дарга Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид бичгээр мэдэгдэнэ” хэмээн заасан байдаг бөгөөд энэ дагуу нууц санал хураалт явуулсан. Чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын 62 гишүүний 42 нь буюу 67.7 хувь нь Сүнрэвийн Ганбямбыг Зэвсэгт хүчний Жанжин штабын даргаар томилох тухай Ерөнхийлөгчийн саналыг дэмжлээ. Санал хураалтын энэхүү дүнг Улсын Их Хурлын дарга Ерөнхийлөгчид бичгээр мэдэгдэхээ илэрхийлсэн.

Хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв

Дараа нь Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2024-2025 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Өнөрболор танилцуулав. Төслийн анхны хэлэлцүүлгийг Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлийн 39.10-т заасны дагуу зүйл бүрээр нь хэлэлцсэн бөгөөд Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүд зарчмын зөрүү санал гаргаагүй гэв.

Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баярсайхан, М.Оюунчимэг, О.Цогтгэрэл, С.Одонтуяа, Б.Баттөмөр нар асуулт асууж, Сангийн сайд болон Засгийн газрын гишүүдээс хариулт, тайлбар, мэдээлэл авсан. Ийнхүү хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийн ийнхүү чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцээд, эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр харьяалах Байнгын хороонд шилжүүллээ.

Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг танилцууллаа.

Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн 101 хууль, Улсын Их Хурлын 6 тогтоолын төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг Улсын Их Хурлын 2022 оны 10 дугаар сарын 13, 14-ны өдрийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж, анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төсвийн болон бусад Байнгын хороодод шилжүүлсэн. Төсвийн байнгын хороо 2022 оны 11 дүгээр сарын 2-ны өдрийн хуралдаанаараа дээрх хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулжээ. Ингээд Улсын Их Хурлын Байнгын хороод эрхлэх асуудлынхаа хүрээнд хамаарах хуулийн төслүүдийг хэлэлцэн санал, дүгнэлт, зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллуудаа ирүүлснийг дурдав. Улсын Их Хурлын даргын 2022 оны 151 дүгээр захирамжаар Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2023 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулсан бөгөөд тус ажлын хэсгээс хууль, тогтоолын төслүүдтэй холбогдуулан зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллуудыг боловсруулжээ. Төсвийн байнгын хороо Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлийн 39.10 дахь хэсгийг үндэслэн хууль, тогтоолын төслийг зүйл бүрээр нь хэлэлцэхдээ холбогдуулан гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналын томьёолол бүрээр тус бүрд нь санал хураалт явуулан шийдвэрлэсэн байна.

Ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн 1 дүгээр зүйлийн “…Ирээдүйн өв санд хуваарилах хувь 2023 онд 0, 2024 онд 25, 2025 онд 45, 2026 оноос 65 байна.” гэснийг “…Ирээдүйн өв санд хуваарилах хувь 2023 онд 0, 2024 онд 65 байна.” гэж өөрчлөхийг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн гэв. Түүнчлэн Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд “Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хайгуулын ажлын явцад туршилтын журмаар олборлосон ашигт малтмалын төрөл, тоо хэмжээг геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад бүртгүүлж, зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр худалдан борлуулж болох бөгөөд бүртгүүлсэн мэдээллийг татварын байгууллагад тухай бүр хүргүүлж, АМНАТөлбөрийг ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчтэй нэгэн адил төлж, тайлагнана” гэсэн саналыг мөн дэмжсэн байна.

Түүнчлэн Гүйцэтгэх засаглал дахь хяналтын тухай хуулийн төслийн нэрийг “Засгийн газар дахь хяналтын тухай” хэмээн өөрчилж, “улсын төсвийн санхүүжилттэй хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалт, арга хэмжээнд гүйцэтгэлийн хяналт, шалгалт хийсэн бол төсвийн хяналтын сонсгол явуулна” гэсэн саналыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн байна. “Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн 2 дахь заалтын 1 дэх заалтыг “улсын төсвөөс санхүүжүүлж, хэрэгжүүлэхээр Төсвийн тухай хуульд тусгаж, батлагдсан төсөл, арга хэмжээний төсөвт өртгийн нэмэгдлийг төрийн аудитын байгууллагын дүгнэлт, зөвлөмжийг үндэслэн төсвийн хуульд тусган шийдвэрлэх” гэж өөрчлөх, төслийн 2 дахь заалтад “төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн бараа, ажил үйлчилгээний худалдан авалт, хөрөнгө оруулалт, татвар төлөлт, өр төлбөр, хүний нөөцийн мэдээллийг тухайн хуулийн этгээдийн цахим хуудаст ил тод, нээлттэй байршуулах, төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн борлуулалт, экспортын гэрээг татварын нэгдсэн системд бүртгүүлэх, бүртгүүлээгүй тохиолдолд бүтээгдэхүүнийг экспортод гаргахгүй байх, борлуулалт болон худалдан авах нууц гэрээг Улсын Их Хуралд танилцуулах, ЭМДСанд үүссэн өр, төлбөрийг 2023 оны төсвийн жилд өр төлбөр үүсэхгүйгээр барагдуулах арга хэмжээ авах” гэж нэмэх саналуудыг мөн гишүүдийн олонх дэмжсэн хэмээн санал, дүгнэлтэд дурдсаныг Ц.Сандаг-Очир гишүүн танилцууллаа.

Ийнхүү Монгол Улсын 2023 оны төсвийн тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг эхлүүлж, Төсвийн байнгын хорооны дээрх санал, дүгнэлтийг танилцуулснаар чуулганы үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаан өндөрлөв гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Б.Лхагвасүрэн: Хүний чанарыг он цаг шалгадаг юм DNN.mn


ӨДРИЙН СОНИНЫ 2015 ОНЫ АРХИВААС….

Ардын уран зохиолч, төрийн шагналт Б.Лхагвасүрэн найрагчийг сонсохоор ШУТИС-ийн хурлын цэлгэр танхимд оюутан залуус хөл гишгэх зайгүй цугласан байлаа. Тэд найрагчийн “Хүн байхын учир” сэдэвт лекц, яриаг сонсч бас асуултуудаар булсан юм. Яруу найрагчийн өгүүлснийг тоймлон хүргэж байна.

“Эмэгтэй хүнд зөөлөн ааль зохидог юм шүү”

Эрчүүд гэдэг хөөрхий өрөвдмөөр амьтад. Хөөрч хөөрч согтуу орж ирээд агсам тавьж байсан чинь эхнэр нь үнсчих юм бол нам болоод унтаад өгнө. Үүнийоронд орилж чарлаад “Чи архинаас гар, чамтай амьдарч чадахгүй” энэ тэр гэх юм бол улам асаадаг байхгүй юу. Аргадахуй, хайрлахуй гэдэг чинь хүнийг хүн болгодог юм шүү. Би эр хүн учраас эр хүнд хайртай. Гэхдээ л би эмэгтэй хүнд илүү хайртай. Би ижийтэй ханьтай, охидтойучраас эмэгтэй хүний тухай их боддог. Эмэгтэй хүнийг хайрлаад байвал өнгө ордог. Хайрлаад байвал ухаан суудаг амьтан. Үгэнд их эмзэглэнэ. Нэг сайхан үг сонссон эмэгтэй хүн өдөр байтугай сардаа баясгалантай явдаг юм байна л гэж боддог. Би хоёр охиндоо зориулж шүлэгбичсэн юм. “Эр хүнийг хайрлаж яваарай” гэж. “Эмээл дээр ургасан уул атлаа элгэнд чинь багтсан толгод эр хүнийг хайрлаж яваарай” гэж. Эмэгтэй хүн гайхамшигтайшинж чанартай. Умай дотор нь тархи бүрэлддэг гээд бод доо, та нар. Эйнштейн, Ленин, Чингэс хэн байдаг юм бүгд эхийн умайд бүрэлдсэн.Ямар ч шинжлэх ухаан хөгжөөд, тархи бүрэлддэг үйлдвэр бий болохыг дэлхий үзэхгүй. Хүн төрөлхтний түүх амсахгүй. Эх хүний цээжнээссүү гарна. Тэгэхээрчинь хайрлахаас биш яах юм бэ. Бод л доо. Эрэгтэй хүний хөхийг жил шувтраад ч ус дусахгүй шүү дээ. Том агуулгаараа ийм юм. Ухаандаа,Галидас эмэгтэй хүний тухай ямар гоё хэлсэн байдаг гээч.“Миний янагийн алхам алгуур, гуя зузаан, бэлхүүс нарийн, хүйс гүн, нүд үргэсэн янзагын адил, уруул бямбын улаан, эсгэнэ тэнгэрийн заяасан гоо хатны манлай” гэж байгаа юм шүү дээ.Зураач найз маань үүнийг сонсоод“Наадах чинь үгээр зурсан анатоми байна шүү дээ” гэсэн.Монголчуудсайн эмийг ингэж шинждэг.“Шивнэж хэлсэн ч дуулдаг, чимхэж өгөвч цаддаг, гэзгэн бие намуухан гэдсэн бие нарийхан” гэж байгаа юм. Муу эмийн шинж гэхээр “Гэзгэн бие сэгсгэр, гэдсэн бие цүрдгэр, чихэж өгөвч цадахгүй, хашгирч хэлэвчдуулахгүй” гэж байгаа юм. Тэгэхээр монголчууд ямар агуу амьтад байсан юм бэ гэж.Эмэгтэй хүнийг хайрлаж яваарай.

Эмэгтэй хүний ховорхон нандин нулимс ямар хэцүү гэж санана. Эхийн нулимс тэр тусмаа ямар үнэтэй билээ. Би “Зовсон сүү”-ндээ “Хамгийн тэнэг хүн эхийнхээ нулимсаар хирээ угаадаг“ гэж бичсэн. Хүнийг мэлмэртэл нь уйлуулаад, “За боль” гээд хараад суужболохгүй. Эр хүн битгий тэгээсэй.Эмэгтэй хүн бол их зөөлөн байх хэрэгтэй. Эмэгтэй хүнд зөөлөнаальзохидог юм шүү. Эмэгтэй хүн ерөөсөө бурхны намираад байгаа мутраас гарсан шигсанагддаг. Бурхны мутрыг харахад намираад байгаа мэт харагддаг. Тийм л амьтад байдаг болов уу. “Чиний гар” гэдэг шүлэг уншъя.

“Итгэлтэйхэн гараас чинь хөтөлсөн байхад сохорсон ч би бүдрэхгүй.

Ийм сайхан гараас чинь хор уусан ч гомдохгүй” гэж бичсэн юм. Манай эхнэр хөөрсөн л байх.

Найрагчийгийнхүү өгүүлсний дараатанхимд суусан оюутнууд асуулт тавилаа.

-Та ямар шашинтай вэ, бөөгийн шашны талаар ямар бодолтой явдаг вэ?

-Би бурхан Буддын шашинтай. Гэхдээ би сэтгэл дотроо бурхантай. Би Ганданд очоод мөргөл үйлдээд, хувь заяагаа засуулаад, мөр чигээ гаргаад байдаг амьтан биш.Би ижий, аав гэж хоёр бурханы дунд өссөн. Өвөг дээдэс гээд олон бурхантай хүн. Тэд маань бүгд Буддын шашинтай. Бөөгийн шашны тухайд Б.Ринчен гуайн бөөгийн шашны тухай эмхэтгэлийг л уншсан. Яагаад унших шалтаг гарсан гэхээр Д.Нацагдоржбөөгийн дуудлагын гишгэм хэмнэлээр “Миний нутаг”-аа бичсэн гэж буурал яруу найрагч надад хэлсэн юм. Тэгэхээр нь би сонирхсон байхгүй юу. Тэгээд уншсан чинь “Хүний махан хүнстэнгүүд” гэхээр Хэнтий,Хангай, Саяны өндөр сайхан нуруунууд гэдэгтэй гишгэм айзам таараад байдаг. Шүлэг чинь хуультай, онолтойюм шүү дээ.Европын урсгалууд орж ирэхээр пост модернист, авангард ч гэх шиг ярьдаг.Бид дэлхийгээр тэнэж ирсэн золбин юмнуудыг авчихаад, шинэ нээлт хийчихсэн юм шиг ярих юм аа.

-Танд хийж чадаагүй юм гэж байдаг уу?

-Одоо хариугүй дуусчих гээд байгаа юм шиг бодмооргүй байна л даа.Маргааш би амьд байна гэж баттай итгэдэг. Гэхдээ Күнзийн хэлсэн үг бий. “Өглөө болгон чи үхлийн тухай бодож бай, маргаашүхнэ гэж өнөөдөр юмаа хий” гэнэ. Миний шүлгүүд үхлийн тухай хэсэг ихтэй. Хийж чадаагүй юм гэдгийг тооцох цаг арай болоогүй ч юм шиг.Цаг нь ирэхэд аав, ижий, хань үр бодогдоод “Юу лхийлээ” гэж бодогдох цаг гарах болов уу. Үхэхийнхээ өмнө хөөрхий, таван жилийн төлөвлөгөөний хоёр дахь жилийнтухайбодож байгаад үхдэг хүн байдаг эсэхийг би мэдэхгүй. Би Дамбийжаагийн тухай кино үзээд, дараа нь нэлээд хэдэнхүнтэй муудсан. Дамбийжаа буудуулаад үхэхдээ “Энэ чинь зүүд үү” гэдэг. Тэгжүхдэг монгол хүн байхгүй. Ижийгээ л дуудна шүү дээ.Сайхан номтой лам бол “Ээ Аръяавал минь” гэж магадгүй.Дамбийжаа чинь том хувилгаан хүн. Нанзад баатар маузер буугаар гүрээнд нь тулгаж байгаад бүх сумаа дуустал буудсан гэдэг. Хувилгаанюм чинь босоод ирэх вий гэсэн бодол нөгөө хувьсгалч хүнд байж.Тэгээд Улиастайн баруун хаалган дээр толгойг нь ялаа шавуулаад зүүсэн байгаа юм. “Жа ламын толгой” гэсэн номыгунших хэрэгтэй.

-Хүний мөн чанарыг хэрхэн таних вэ?

-Хүний мөн чанарыг нугасныусаар нь шинжилж чадахгүй. Хүний мөн чанарыг он жилүүд шалгадаг юм.Тэгэхээр хүнийг танихын тулд удаан нөхөрлөххэрэгтэй юм шиг ээ.Бидон цаг дээгүүр гишгэж өнгөрлөө гэж боддог.Нидэрдээрээ гишгэчүүлж өнгөрч байгаа шүү.

-Үнэн гэж юу вэ?

-Ертөнцөд туйлын үнэн гэж байдаггүй юм гэсэн. Би одоо хүртэл үнэнтэй таараагүй яваа. Үхтлээ таарахгүй гэж бодож байна. Энэ магадгүй гутранги үзэл байж болно. Чи залуу хүн өөдрөг үзэлтэй байх учиртай.Үнэн гэж байдаг. Үнэнийг би өөрөөсөө гаргана л гэж бодож яваарай.

-Та эрх чөлөө болон хардалтын тухай юу хэлэх вэ?

-Хардах гэдэг харамлахыг хэлж байнаа даа. Агуу их Энгельс, Марксыг монголчууд уншаад нулимаад хаячихсан юм. Дэлхийд нэртэй сургуулиуд Марксын онолыг үзэж л байна. Төлөвлөгөөт эдийн засаг гэдэг юмыг бидхаячихсан. Хөгжингүй хөгшин капитализмтөлөвлөгөөтэдийн засгаа аваад явж байхад бид нар нэг их ад үзээд байх нь ч юу юм. Зүгээр Энгельсийн хэлсэн нэг үг байдаг. Гэрбүл хувийн өмч, төрийн үүсэл гэж хэлсэн байдаг. Тэгээд би бодлоо л доо. Хувийн өмч гэхээр миний л юм байх нь ээ дээ.Би бусдад ханиа үнсүүлэхгүй байх санаа төрнөө дөө. Би бас ханиа ганцаархнаа эдэлж,жаргаж хайрлаж,халамжлуулж байгаад үхье гэж хүн бодно. Энэ надад олдошгүй ганц юм гэж боддог шиг байгаа юм. Ханилжшалиагүй байж, бие биедээ чанараа үзүүлж гүйцээгүй байжхардаж давхиад “Чи сая орж ирсэн тэрнийг хараад байх чинь лээ” гэвэл хэцүү. Хардалт гэдэг том юм билээ. Эмгэнэлт зохиолчидШекспир, Шиллерийнбичиж байгаа юманд дандаа л харын тухай байдаг.“Хөөрхий минь” гэдэг үгнээс өөр юм хэлж чаддаггүй. “Чи бол бурханы элч” гэхээсөөр үг хэлдэггүй байсанОтелло бухимдсан үедээхайртыгаахардахдаа хэлдэг юм шүү дээ. “Чи яахаараа ийм цагаан төрсөн юм бэ. Цас цагаан цаасан дээр харын хар бэхээр янхан гэж бичүүлэх гэж чи ийм цагаан төрсөн юм уу” гэдэг.Их бухимдаж байгаа нь тэр. Би хар гэдэг юмыг нэг их сайн ойлгохгүй байна.Хардахаас итгэх нь дээр. Бодит амьдрал дээр эр ньч, эм нь ч самбаганаад байдаг болсон үедхэцүү л юм билээ. Үгүйсгэж болохгүй л асуудал юм шиг байна лээ.

-Төрөх үхэх хоёрын хоорондох зай ямар байдаг юм бэ?

-Чамдоногдсон орон зай төрөх үхэхийн хоорондох зай гэж байгаа юм.Үхэл бол дуртай цагтаа авна. Найтаасан хүүхдийг “Бурхан өршөө” гэх “Чөтгөр авмар” гэсэн ч адилхан утгагэдэг.

-Монгол хүн ямар байх ёстой вэ. Та өөрийнхөө бодлыг хуваалцаач?

– Монгол хүн чинь агуу юм.Уураг тархины хувьд дэлхийн хүмүүсээс толгой өндөр.Үгүй тэр гадаадад ажиллаж байгаа хүүхдүүдийг хар даа. Том том компаниудад, том том эрдэм шинжилгээний бүтээлүүд дээр монгол залуус ажиллаж байна.Монгол бол агуу ард түмэн гэдгийг хаана ч бардам хэлдэг. Үнэндээ толгойтой улс. Ямар ч хэл мэдэхгүй хүн онгоцны буудал дээр таардагюм шүү дээ. Яваад өгдөг. Очих газраа очсон л байдаг. Тийм айхавтар. Чи хаана хүрэх гэж байгаа юм гэсэн. “Лос Анжелос орно” гэнэ.Европууд сонин уншаад бөгтийгөөд, нэг л их хичээнгүй улсууд. Манай нөгөөдөх л гозолзоод л,цагаан цамцтай амьтан ёстой нэг могойн чуулган дээр байгаа хаан могой шиг л явна.Тэгээд яваад өгч байгаа юм. Хүрдэг газраа хүрээд хэл сурчихна ш дээ.Тийм л сэргэлэн ард түмэн дээ. Монгол хүний ирээдүйд би итгэдэг.

-Та дэлхийн болон Монголын зохиолчдын бүтээлээс ямар бүтээлийг хүндэлдэг вэ?

-Хүүхэд байхдаасонгодог романуудыг уншдаг байсан.Гэхдээ би чамд нэг юм захья. Тэр хэр зохиолч вэ. Тэр хэр хүн бэ гэж бусдаас битгий асууж бай. Хүн хүнийхээ тухай хэзээ ч үнэн үг хэлдэггүй юм. Ямар ч сайн хүн үнэнийг хэлдэггүй. Тийм болохоор та нар минь өөрсдөө унш, судал. Ямагт уншиж яв. Тэгэхгүй бол наад авдар чинь хоосон болно. Сонгодог зохиол гэдэг агуу юм. Ерөөсөө хуучирдаггүй. Шинэ худалдаанд гарсан бүтээлүүд хэдхэн сар худалдаанд гараад үнэ нь хямдраад явчихна. Сонгодгууд үнээ алдахгүй. Агуу юм гэдэг агуу л байдаг юм. Тийм болохоор сонгодгуудыг маш сайн уншаасай гэж залуустаа хэлэх байна.

-Таны сэтгэлийгюу эмзэглүүлж байдаг вэ?

-Эмзэглэх юм зөндөө таарч байна. Би энэ жил маш их эмзэглэнгүй байгаа.Бодож суух эмзэглэл хоёр надаас ерөөсөө салж үзээгүй.

-Өнөөгийн залуус ямар байгаасай гэж боддог вэ?

-Та нар залуу насыг залуу юм шиг эдлэ л дээ. Ухаарч сэхээрч, галтай дөлтэй, ёсоорнь лявдаа. Залуу насаа өвгөн, эмгэн шигөнгөрөөчихсөн бол харамсана.Залуу насыг залуу чигээр нь л эдэл.Хоцрогдсон коммунист шүлэгч гээд байгаа Маяковский чинь “Сор нь гялалзсан борхон арьс шиг содон чимэг хаана ч байхгүй” гэж бичсэн юм шүү дээ.

-Таны туйлын зорилго юу вэ?

-Би үлдсэн хүмүүсээ эцэг чинь тийм хүн байсан, чиний нөхөр тийм хүн байсан гэж хэлүүлэхгүйюм сан даа гэж амьддаа хичээж явдаг.Туйлын зорилго бол өвөг дээдсээ дуурайж амгалан үхэх. НададУИХ-ын гишүүн болох, наадмаар сайхан харагдах, нурууны хамгаалалт шиг бүс бүслээд, урт дээл өмсөөд, бэлэг дурсгалын хүүхэлдэй шиг юм явах, морины хомоол үнэрлэж үзээгүй байж морь уралдуулах, бөөнөөр нийлж шаагилдаж казинод очих мэтийнтийм туйлын мөртлөөнам зорилго алга. Зарим хүндэнэ бүхэн туйлын зорилго болсон байна.Монгол орноо сайхан байхыг харах, үр хүүхдээ бүтэн байхыг, олуулаа байхын төлөө миний туйлын зорилго оршино.

-Эмэгтэй хүнийг ухаан зартал битгий зовоо гэж та хэлсэн. Хоёр янзаар тайлбарлаад байх юм. Нэг хэсэг нь эмэгтэй хүн зовохгүй бол ухаан зарахгүй,нөгөө хэсэг нь эмэгтэйхүн зовсон ч жаргасан ч ухаантай байдаг гээд байна. Та бол юу гэж тайлбарлах вэ?

-Ухааныг нь гартал битгий айлгаж байгаарай гэсэн утга агуулж байгаа юм. Эмэгтэй хүнээс эрчүүд минь ээ ухаан битгий нэхээч ээ. Мөрөөрөө үрждэгээрээ үржээд, халамжилдгаараахаламжлаад яваг. Чиний хань заавал ухаантай, нэг их эрдэмтэйбайх ёстой юм уу. Хоёр том эрдэмтэй хүн суучихаараа ахуй гэж байхгүй болдог юм билээ. “Чи ном үздэг бол би үздэг” гээд суудаг. Би тийм хэрүүл харсан.“Хоёр аргалийн толгой нэг шуудайд багтдаггүй” гэж би тэгэхэдбичсэн л дээ. Ухааныг нь гар­тал битгий зовоо л гэсэн юм.

-Сайн төр гэж юу вэ. Сайн төр гэж угтаа байх боломжгүй гэж ярьдаг болжээ. Аль үед сайн төртэй байсан гэж үздэг вэ?

-Төрийг муу хэлэхэд би маш дургүй.Төр бол хоосончанар. Та нар төр гуай Сүхбаатарын талбай дээр явахыг үзсэн үү. Элбэгдорж гуай л явж байгаа. Төр гэдэг бол хоосон чанар, төрийг түшиж байгаа түшмэдүүд мөн чанар шүү. Төрийг муутгаж байгаа түшмэдийг л буруутга. Монголын төрт ёсонд бол Төр чинь өөрөө өгөгдсөн агуу ариун зүйл.Болохгүй бүтэхгүй юманд байхгүй төрийг зүхэх юм. Байж байгаа тэнэгүүдээ зүх л дээ.

Яриаг тэмдэглэсэн

Б.ЯНЖМАА

Categories
мэдээ эдийн-засаг

“Эрдэнэс Тавантолгой”-н тээвэрлэлт 3.7 дахин нэмэгдэж, 15.8 сая ам.доллар улсын төсөвт төвлөрүүлжээ DNN.mn

Монгол Улсын Засгийн газрын 362 дугаар тогтоолоор “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх үүрэг өгсөн.

Дээрх тогтоолыг хэрэгжүүлэх зайлшгүй шаардлагыг харгалзан “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-д зургаан сарын хугацаанд онцгой дэгдлэм тогтоосон. Энэ хугацаанд компанийн үндсэн үйл ажиллагаа, удирдлага, зохион байгуулалт, төлбөр тооцоог сайжруулж, орлогыг нэмэгдүүлэх асуудлыг шууд хариуцан гүйцэтгэж, компанийг бүрэн төлөөлөх эрх бүхий Засгийн газрын онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр Сангийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ж.Ганбатыг томилсон бөгөөд тэрбээр 500 сая ба түүнээс дээш ам.долларын орлого төвлөрүүлэх төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна.

Төлөвлөгөөний дагуу Тавантолгой–Цагаанхад чиглэлд өдөрт дунджаар 650 гаруй тээврийн хэрэгслээр 74.8 мянган тонн нүүрс гаргаж өмнөх долоо хоногоос 3.7 дахин нэмэгджээ. 10 дугаар сарын 26-ны өдрөөс 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд нийт 378 мянган тонн нүүрс гаргаж, 15.8 сая ам.долларыг улсын төсөвт төвлөрүүллээ. Мөн уулын ажлын хөлсийг нүүрсээр барагдуулах гэрээг зогсоох, төслийн санхүүжилтийн төлбөрийг нүүрсээр барагдуулах гэрээний нийлүүлэлтийг нийт ачилтын 19 хувь байсныг 14 хувь болгон бууруулах, урьдчилгаа төлбөр авсан зарим гэрээний худалдан авагч талтай бэлэн мөнгөөр хүлээн авах нүүрсний хэмжээг нэмэгдүүлэх хэлцэл хийж байна.

Цаашид төлөвлөгөөний дагуу тээвэрлэлтийн үйл ажиллагааг оновчтой зохион байгуулан 2022 оны эцэст улсын төсөвт нийт 500.0 сая ам.долларын орлого төвлөрүүлэх боломжтой юм.

Categories
мэдээ нийгэм

Галт зэвсгийн тооллого эхэллээ DNN.mn

“Зэвсэг-2022” нэгдсэн арга хэмжээ өчигдрөөс эхлэн нэг сарын хугацаанд улсын хэмжээнд зохион байгуулж эхэллээ.

Тухайн тогтоосон хугацаанд жил бүр иргэн, хуулийн этгээд өөрийн эзэмшлийн галт зэвсэг, галт зэвсэгтэй адилтгах хэрэгслийг гэрчилгээний хамт харьяа дүүрэг дэх цагдаагийн байгууллагад бүртгүүлэх ёстой. Хэрэв тооллогод хамруулаагүй тохиолдолд хуулийн дагуу торгуулийн арга хэмжээ авна.

Зөрчлийн тухай хуулийн 5.6-д зааснаар, Галт зэвсэг авч явах, эсхүл тээвэрлэх журам зөрчсөн,хуульд заасан хугацаанд галт зэвсгийн тооллогод хамрагдаагүй бол хүнийг 40,000 төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 400,000 төгрөгөөр торгоно гэж заажээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Ж.Энхбаяр Америкийн Нэгдсэн Улсад айлчлав DNN.mn

Америкийн Нэгдсэн Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх Ж.Салливаны урилгаар Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Ж.Энхбаяр Америкийн Нэгдсэн Улсад айлчлав.

Айлчлалын хүрээнд нарийн бичгийн дарга Ж.Энхбаяр Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх Ж.Салливантай уулзаж, хоёр тал болон олон улс, бүс нутгийн цаг үеийн асуудлаар нээлттэй санал солилцож, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл хоорондын өндөр түвшний харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхээр тохиролцов. Түүнчлэн, яриа хэлэлцээний үеэр Америкийн Нэгдсэн Улс нь Монгол Улсын чухал гуравдагч хөрш бөгөөд Стратегийн түншлэлийн харилцааны үзэл санаанд нийцүүлэн хоёр улсын харилцаа, хамтын ажиллагаа бүхий л салбарт амжилттай хөгжиж байгааг онцлон тэмдэглэж, цаашид эдийн засаг, цаг уур, батлан хамгаалах салбарт хамтын ажиллагааг бэхжүүлэн хөгжүүлэх асуудлаар дэлгэрэнгүй санал солилцов.

Categories
мэдээ нийгэм цаг-үе

Бөөр, шээсний замын хорт хавдрын тусламж, үйлчилгээг ЭМД-ын сан 100 хувь даана DNN.mn

ЭМД-ын сангаас бөөр, шээсний замын хорт хавдрын тусламж, үйлчилгээг бүрэн хариуцна.

ЭМДҮЗ-ийн 2022 оны 01 дүгээр тогтоолоор зохицуулагдах бөөр, шээсний замын хорт хавдрын эмийн эмчилгээг 732 мянган төгрөг, өдрийн эмчилгээг 500 мянган төгрөг, хэвтүүлэн эмчлэх мэс заслын тусламж, үйлчилгээнд ашиглагдах багаж хэрэгсэл, хүндрэлээс хамаарч 2.2 – 5.3 сая төгрөг бөгөөд үүнийг Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 100 хувь хариуцан ажиллаж байна.

2022 оны эхний 10 сарын байдлаар энэхүү тусламж, үйлчилгээний 327 тохиолдол бүртгэгдэж, ЭМД-ын сангаас 1.2 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг олгожээ.

Хөхний хорт хавдрын тусламж, үйлчилгээг ЭМДС бүрэн хариуцна – NewsWall

Даатгуулагч та ходоодны хорт хавдрын тусламж, үйлчилгээг Хавдар судлалын үндэсний төв, УНТЭ, УХТЭ, Грандмед, АШУҮИС-ийн Монгол-Японы эмнэлэг болон орон нутгийн ЭМД-тай гэрээтэй төрийн болон хувийн хэвшлийн 30 гаруй эрүүл мэндийн байгууллагаас авах боломжтой.

Энэхүү тусламж, үйлчилгээг авахдаа ЭМД-аа бүрэн төлсөн байх шаардлагатай бөгөөд даатгалаа бүрэн эсэхийг доорх QR кодыг уншуулан хялбархан шалгах боломжтой юм.

Categories
гадаад мэдээ

​Хятадын хүний эрхийн асуудалд анхаарна DNN.mn

Хүний эрхийн төлөө тэмцэгчид Германы канцлер Олаф Шольцыг энэ сарын 4-нд хийх айлчлалынхаа үеэр Хятадад хүний эрхийг хүндэтгэхийг шаардахыг уриалав. Одоо Хятадтай “нөхөрсөг яриа хэлэлцээ” хийж, ердийнхөөрөө ажиллах цаг биш гэж Дэлхийн Уйгурын Конгрессын ерөнхийлөгч Долкун Иса Берлинд мэдэгдэв.

ХБНГУ-ын “Human Rights Watch” байгууллагын захирал Вензел Михалски “санаа зовсон яриа”-ны цаг дуусч, хүний эрхийн зөрчлийг арилгадаг байх ёстой гэдэгтэй санал нэг байна. Үүний тулд эдийн засгийн “багаж, хэрэгсэл”-ийг ашиглах ёстой. Энэ нь “нээлттэй, хяналттай” байх ёстой гэж Михальски хэлэв. Тэрээр “Орос, Хятадын нөхцөл байдал ижил төстэй болж байна ,Орос, Хятадад хүний эрхийн байдлыг зориудаар муутгаж байна, гэхдээ Хятад улс Оросоос хамаагүй илүү хүчирхэг, илүү зальтай, илүү чадвартай” гэж мэдэгдэв. Тиймээс эдгээр улс “Дэлхийн ардчилал, хүний эрхийн үзэл санааг санаатайгаар алдагдуулж, аль алинд нь асар их аюул учруулж байна. Иймд Хятадаас энэ асуудлыг сайжруулахыг хамтдаа, хатуу шаардах ёстой” гэсэн байна..

Хятадын засгийн газрыг Шинжаан-Уйгарын өөртөө засах оронд хүний эрхийг зөрчсөн гэж удаа дараа буруутгаж байсан. НҮБ-аас есдүгээр сард тус бүс нутагт уйгур болон бусад лалын цөөнхийн эрх зөрчигдөж байгаа талаар дэлгэрэнгүй тайлан гаргасан. Гол зөрчлүүдийн дотор эрүүдэн шүүх, иргэдтэй зүй бусаар харьцсан, зохисгүй нөхцөлд цагдан хорьсон явдал байсан билээ.

Канцлер Олаф Шольц Давосын форум дээр үг хэлэхдээ “Хятад бол дэлхийн хэмжээний тоглогч, гэхдээ бид Шинжаанд уйгаруудын эсрэг хийж буй хүний эрхийн зөрчлийг тоомсорлохгүй орхиж чадахгүй” гэж мэдэгдсэн юм.