Үндэсний номын баяр 32 дахь удаагаа зохион байгуулагдах гэж байна. Энэ удаагийн номын баярын үндсэн үйл ажиллагаа Д.Сүхбаатарын талбайд болох юм.

УИХ-ын чуулганаар Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг хийн баталсан. Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуулийн 5.1.17-д “Үндэсний бичиг соёл, номын өдрүүд: тав болон есдүгээр сарын гурав дахь долоо хоногийн Бямба, Ням гариг” гэж тусгасны дагуу албан ёсны тэмдэглэлт өдөр болсон юм.

Үндэсний номын баярын 31 дэх удаагийн арга хэмжээ өнгөрсөн тавдугаар сард “Хүүхэд бүрд ном” уриатайгаар болсон.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2012 оны “Номын баярын өдөр тэмдэглэх тухай” 158 дугаар зарлигаар жил бүрийн есдүгээр сарын гурав дахь долоо хоногийн Бямба гаригт “Номын баярын өдөр”-ийг улс орон даяар тэмдэглэхээр шийдвэрлэсэн. Харин энэ жилийн хувьд номын баярын онцлог нь бүх нийтээр тэмдэглэх хуультай болсон гэдгээрээ илүү өргөн цар хүрээг хамарсан аж.

Жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг тус үйл ажиллагаа цар тахалтай холбоотойгоор аймгуудад харилцан адилгүй зохион байгуулахаар болсон байна. Зарим аймагт задгай талбай, цахим гэх мэтчилэн байхаар зохицуулалт хийжээ. Номын баярын албан ёсны нээлт маргааш буюу есдүгээр сарын 16-18-нд болох бөгөөд олон шинэ ном нээлтээ хийхээр хөтөлбөрт тусгагджээ.

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит XV хуралдаан хуралдаж байна. Хурлын эхэнд Монгол Улсын Засгийн газрын 62 дугаар тогтоолын хэрэгжилт, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын талаар Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө танилцууллаа. Нийслэлийн зүгээс сайжруулсан шахмал түлшний нөөц, агуулах, тээвэрлэлт, борлуулалтын цэгийн асуудлыг хариуцан ажилладаг.

Богино (Олон удаагийн болон Нэг удаагийн) хугацааны виз мэдүүлэх нөхцөлд өөрчлөлт орсон тухай БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамнаас мэдээллээ.

ОЛОН УДААГИЙН ВИЗИЙН НӨХЦӨЛ

1. БНСУ-д зорчиж байсан иргэн

• ① Сүүлийн 6 сарын турш нийгмийн даатгалын дэвтэр дээр бичигдсэн сарын үндсэн цалин 2.2 сая төгрөгөөс дээш дүнтэй, нэг жилээс дээш хугацаагаар ажилласан байх ② Сүүлийн 6 сарын турш төлсөн татварын хэмжээ 2.2 сая төгрөгөөс дээш байх(татварын цахим тодорхойлолт) ③ БНСУ руу сүүлийн хоёр жилийн дотор 4 ба түүнээс дээш, эсвэл нийт 5-аас дээш удаа виз авч зорчсон иргэн” дээрх мөрдөгдөж байсан нөхцөл хүчингүй боллоо
• Гэхдээ, санхүүгийн чадвар нотлох бичиг баримтыг хавсарган мэдүүлнэ
• Визгүй зорчсон(Буух зөвшөөрөл хамрагдана) бол хилээр нэвтэрсэн тоонд оруулж тооцохгүй ба Эмчилгээний виз (С-3-3) ангиллын хувьд сүүлийн нэг жилийн хугацаанд 2 сая воноос дээш мөнгөн дүнг эмчилгээний зардалд зарцуулсан бол зорчсон тоонд хамааруулан тооцно.

2. Төрийн албан хаагч болон төрийн өмчит аж ахуйн нэгжийн үндсэн ажилтан(хэлтсийн даргаас дээш албан тушаалтан)

3. БНСУ руу тогтмол нислэг үйлддэг авиа компани, усан онгоцны компанийн үндсэн ажилтан (хэлтсийн даргаас дээш албан тушаалтан)

4. $10,000 доллароос дээш зээлийн эрхтэй олон улсад ашиглагддаг кредит карт эзэмшдэг, сүүлийн 3 сарын турш сарын дундаж хэрэглээ нь $2,000 доллароос дээш зарцуулалттай карт эзэмшигч(бэлэн мөнгөний үйлчилгээ хамрагдахгүй)

5. БНСУ-тай хамтран байгалийн баялаг, эрчим хүч олборлох, борлуулах зорилгоор аж ахуйн нэгж байгуулах, БНСУ-ын төрийн болон төрийн өмчит байгууллагын урилгаар хэлэлцээр хийх, гэрээ байгуулах зэрэг үйл ажиллагааны шугамаар зорчих иргэн

6. БНСУ-ын иргэншилтэй болсон иргэний эцэг эх, хүүхэд, Монгол Улсад оршин сууж байгаа БНСУ-ын иргэний эхнэр/ нөхөр, мөн хоёр улсад гэрлэлтээ батлуулаад нэг ба түүнээс дээш жил хууль ёсны дагуу амьдарч буй БНСУ-ын иргэний эхнэр/нөхрийн эцэг эх, насанд хүрээгүй хүүхэд(19-өөс доош насны хүүхэд)

7. ЭСЯ-ны холбогдох нөхцөлийг хангаж буй эмч, өмгөөлөгч, их сургуулийн багш зэрэг мэргэжлийн боловсон хүчин

8. ЭСЯ-ны холбогдох нөхцөлийг хангаж буй сэтгүүлч, найруулагч, редактор зэрэг хэвлэл мэдээллийн байгууллагад нэг жилээс дээш хугацаагаар ажиллаж байгаа иргэн

9. Нэг жилийн турш төлсөн татварын хэмжээ нь 500 сая төгрөгөөс дээш байх эсвэл ТОП 100 аж ахуйн нэгжид хэлтсийн дарга болон түүнээс дээш албан тушаалд нэг жилээс дээш хугацаагаар ажиллаж буй иргэн

10. БНСУ-д бакалавраас дээш зэрэг хамгаалсан иргэн эсвэл бусад улсад магистраас дээш зэрэг хамгаалсан иргэн(үүнд коллеж хамаарахгүй)

11. Сүүлийн 6 сарын турш нийгмийн даатгалын дэвтэр дээр бичигдсэн сарын үндсэн цалин нь нийслэлийн ажиллагсдын сарын дундаж цалин(2020 оны 1 сарын байдлаар 1.25 сая төгрөг)-аас 2 дахин их, ЭСЯ-ны холбогдох нөхцөлийг хангаж буй иргэн

12. ЭСЯ-ны холбогдох нөхцөлийг хангаж буй олны танил соёл урлагийн зүтгэлтэн, тамирчин (тухайн салбарт гавьяа зүтгэл гаргасан иргэн)

13. 500 сая төгрөгөөс дээш үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгө, санхүүгийн хөрөнгө(бэлэн мөнгө) зэрэг хувийн хөрөнгө эзэмшиж буй иргэн

14. ‘1~13’ нөхцөлийг хангаж олон удаагийн виз авсан иргэний эхнэр/нөхөр, насанд хүрээгүй хүүхэд(19-өөс доош насны хүүхэд)

15. БНСУ руу сүүлийн хоёр жилийн дотор 4 ба түүнээс дээш, нийт 10-аас дээш(сүүлийн 2 жилд заавал нэг удаа зорчсон байх) зорчсон иргэн. (байнгын зорчигч, 30 хоногтой 5 жилийн виз)

БОГИНО ХУГАЦААНЫ (C-3) НЭГ УДААГИЙН ВИЗ

Богино хугацааны (C-3) нэг удаагийн виз мэдүүлэхэд мөрдөгдөж байсан санхүүгийн чадвар нотлох дараах нөхцөлийг хүчингүй болгожээ.

1. Аж ахуйн нэгжийн захирал: Байгууллагын татварын тодорхойлолт(нэг улиралд төлсөн татварын хэмжээ 400,000 төгрөгөөс дээш байх, аж ахуйн нэгжийн захирлаар томилогдон 6 сараас дээш ажилласан байх)
2. Байгууллагын ажилтан: Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт(сүүлийн 6 сарын турш нийгмийн даатгалын дэвтэр дээр бичигдсэн сар бүрийн үндсэн цалин 1 сая төгрөгөөс дээш байх)

Гэхдээ санхүүгийн чадвар нотлох бичиг баримтыг хавсарган мэдүүлнэ.

• Мөрдөх хугацаа: Шууд хэрэгжүүлэх (Өмнөх журмын олон удаагийн визийн “БНСУ-д зорчиж байсан иргэн” нөхцөлийн “Сүүлийн 2 жилийн дотор 4 ба түүнээс дээш, эсвэл нийт 5-аас дээш удаа виз авч зорчсон иргэн”-д хамрагдаж буй мэдүүлэгчид 2022 оны 09 сарын 09-ны өдөр хүртэл мэдүүлэх боломжтой)
• Санхүүгийн чадвар нотлох баримт гэх мэт виз мэдүүлэхэд бүрдүүлэх материал, виз олгох журмыг ЭСЯ-ны веб сайтны Консул/Визийн хэлтэс – Мэдээ мэдээлэл – Виз мэдүүлэхэд бүрдүүлэх материалын журам хэсгээс авах боломжтой.

Журамд орсон өөрчлөлттэй холбоотойгоор БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа Элчин сайдын яамнаас нэмж тодруулахад өмнөх виз мэдүүлэх материалын журамд цалингийн хэмжээг зааж өгдөг байсан шаардлагыг хүчингүй болгосон. Ингэснээр шалгуур нь суларч буйг онцолсон юм.

Хөвсгөл аймгийн хөрш зэргэлдээ болон бусад аймгуудад малын гоц халдварт өвчин гарч буй учраас зөөвөрлөгдөн, дамжиж тархах эрсдэлээс сэргийлэх зорилгоор аймгийн нутаг дэвсгэрт бүх төрлийн мал, амьтны орох шилжилт хөдөлгөөнийг 9 сарын 5-ны өдрөөс 2023 оны 1 сарын 1 хүртэл түр хориглолоо.

Улмаар малын шилжилт хөдөлгөөнд тавих хяналтыг чангатгаж, захирамжийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллахыг Хөвсгөл аймгийн Засаг дарга Ш.Идэрбаясгалан Мал эмнэлэг, Мэргэжлийн хяналт, Цагдаагийн газар, Онцгой байдлын газрын дарга нарт үүрэг болголоо.

Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит XV хуралдаан хуралдаж байна.

Хурлын эхэнд Монгол Улсын Засгийн газрын 62 дугаар тогтоолын хэрэгжилт, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын талаар Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч З.Төмөртөмөө танилцууллаа.

Нийслэлийн зүгээс сайжруулсан шахмал түлшний нөөц, агуулах, тээвэрлэлт, борлуулалтын цэгийн асуудлыг хариуцсан ажилладаг.

Тэрбээр “Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогчийн баталсан 2022 оны долоодугаар сарын 1-ний өдрийн удирдамжийн дагуу “Сайжруулсан шахмал түлш нөөцлөх, агуулах, сонгон шалгаруулах Ажлын хэсэг” байгуулан ажиллаж байна. Одоогийн байдлаар 95 мянган тонн сайжруулсан шахмал түлшийг нөөцөлсөн.

Тодруулбал, Баянзүрх дүүрэгт есөн агуулахад 13 мянган тонн, Сонгинохайрхан дүүрэгт 11 агуулахад 26 мянган тонн, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүрэгт тус бүр дөрвөн агуулахад 11 мянган тонн, Баянгол дүүрэгт дөрвөн агуулахад долоон мянган тонн, Хан-Уул дүүрэгт зургаан агуулахад 13 мянган тонн, Налайх дүүрэгт дөрвөн агуулахад 4,165 тонн, “Таван толгой түлш” ХХК-ийн үйлдвэрт 7436 тонн түлш нөөцлөөд байна” хэмээв.

Тэрбээр үргэлжлүүлэн сайжруулсан шахмал түлшний тээвэрлэлтийн чиглэлээр хийж буй ажлуудаа танилцууллаа.

Уг ажлын хүрээнд 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс есдүгээр сарын 6-ныг хүртэл 31 тээврийн компанитай гэрээ байгуулжээ. Тус 31 тээврийн компаниар 392100 тонн сайжруулсан шахмал түлшийг тээвэрлэсэн байна. 2020 онд 22 тээврийн компани, 2021 онд 35 тээврийн компанийг сонгон шалгаруулсан бол энэ онд 31 тээврийн компанийг сонгон шалгаруулж, гэрээ байгуулсан” гэв.

Харин 2022-2023 оны халаалтын улиралд нийслэлийн агаарын чанарын бүсэд сайжруулсан түлшний 650 цэгийг сонгон шалгаруулахаар төлөвлөсөн байна. Борлуулалтын цэгийг сонгон шалгаруулах Ажлын хэсэг нийслэлийн долоон дүүргийн хэмжээнд сайжруулсан түлш борлуулах хүсэлтээ ирүүлсэн 650 цэгээр нэг бүрчлэн орж, газар дээр нь ажиллажээ.

Ийнхүү 2022 оны есдүгээр сарын 15-аас эхлэн шаардлага хангасан борлуулалтын цэгүүдийн үйл ажиллагааг эхлүүлэхээр бэлтгэл хангажээ. Цар тахлын үед сайжруулсан шахмал түлшийг 50-75 хувь хүртэл хөнгөлөлттэй үнээр борлуулж байсан.

Нэг шуудай түлшний үнэ өртөг 3,875 төгрөг байдаг. Энэ үнийг энэ жил хямдруулах эсэх шийдвэрийг Засгийн газар гаргах юм. Гэр хорооллын өндөрлөг байршлуудад борлуулалтын цэг ажиллуулах бөгөөд энэ жилдээ 650 цэг хүрэлцээтэй гэсэн судалгааг холбогдох байгууллагууд гаргажээ. Шаардлагатай тохиолдолд борлуулалтын цэгийг нэмэгдүүлэх боломжтойг албаныхан онцолж байв.

Энэ жилээс агаарын чанарын бүсэд Налайх дүүрэг орж байгаа бөгөөд сайжруулсан шахмал түлшийг анх удаа хэрэглэж эхлэх юм. Налайх дүүргийн нийт хүн амын 70 хувь буюу 7,691 өрх гэр хороололд амьдардаг байна. БОАЖЯ-нд нээлттэй тендер зарлан тус 7,691 өрхөд угаарын хий мэдрэгч тараах бэлтгэл ажлыг хангаж байгааг Хотын орлогч дарга мэдээллээ.

Эх сурвалж: Нийслэлийн сургалт, судалгаа, олон нийттэй харилцах газар

Цагдаагийн байгууллагад өнгөрсөн Даваа гарагт буюу есдүгээр сарын 5-ны 06:20 цагийн үед Архангай аймгийн Тариат сум дахь Сум дундын цагдаагийн тасгийн байр руу “Мотоциклтой этгээд том буугаар хоёр удаа буудсан” гэх дуудлага бүртгэгджээ.

Үүний дагуу цагдаагийн газраас шалгахад 38 настай, эрэгтэй “Ш” нь согтуурсан үедээ цагдаагийн тасгийн байр руу “Карбин” маркийн галт зэвсгээр хоёр удаа буудаж, зугтаасныг шуурхай эрэн сурвалжилж, илрүүлэн мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж эхэлсэн байна.

Тухайн этгээд ашигласан галт зэвсгээ сумын төвийн ойролцоо нуусан байсныг тогтоон хураан авч, иргэн “Ш”-ийг сумын төвд айлын эзгүй хашаанд нуугдаж байсныг баривчилжээ.

Хэргийн улмаас бэртэж, гэмтсэн хүн байхгүй бөгөөд хэрэг гарахаас өмнө Даваа гарагийн шөнө иргэн “Ш” нь согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон зөрчил үйлдсэн учир цагдаагийн алба хаагчид тээврийн хэрэгслийг нь түр саатуулаад байсан гэж албаны эх сурвалж мэдээллээ.

Засгийн газар наймдугаар сарын 3-ны өдөр 293 дугаар тогтоол гаргаж, зарим их, дээд сургуулийг өөр сургуульд нэгтгэхээр болсон.

Энэ дагуу 20 гаруй сургуулийг төрийн өмчийн найман их сургуульд нэгтгэхээр шийдвэрлэсэн юм. Тухайлбал, Монгол Улсын Их Сургууль(МУИС)-ийн харьяанд таван сургуулийг нэгтгэж байгаагийн нэг нь Худалдаа Үйлдвэрлэлийн Их Сургууль(ХҮИС).

Тус сургуулийн ажилтан, багш нар дээрх шийдвэрийн үндэслэлийг тодорхойгүй гэж үзэн шүүхэд хандахаар болж буйгаа өнөөдөр мэдэгдэв.

ХҮИС-ийн доктор, профессор М.Должин “Засгийн газрын 293 дугаар тогтоолыг Боловсрол, Шинжлэх Ухааны сайд наймдугаар сарын 19-нд олон нийтэд танилцуулахад энэ асуудлыг мэдсэн. Энэ нь маш гэнэтийн, цочирдом байсан.

Гарсан шийдвэртэй холбоотойгоор сайдтай уулзахаар хүсэлт тавьсан ч есдүгээр сарын 1-н хүртэл уулзаж чадаагүй. Харин хичээлийн шинэ жилийн нээлтийн өдөр буюу есдүгээр сарын 1-нд Боловсрол, Шинжлэх Ухааны Яам(БШУЯ) болон МУИС-ийн ажлын хэсэг манайх дээр ирж, сургуулийн тамга тэмдэг, гэрчилгээг хураан, дансны хуулгыг авч, захирлыг чөлөөлсөн.

Засгийн газрын тогтоол ба түүнтэй холбоотой сайдын тушаалтай танилцахад хэд хэдэн асуудал байна. Сайдын тушаалд сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг наймдугаар сарын 19-ний өдрөөр тасалбар болгож, хүчингүй болгосон. Хэдийгээр манай сургалтын үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байгаа ч хуулийн дагуу хүчинтэй юу, үгүй гэх эргэлзээ үүсээд байна. Иймд хуулийн фирмтэй хамтран ажиллаж, дээрх тогтоол, шийдвэрт алдаа байгаа эсэхэд хяналт тавьж, тодорхой зөрчил байна гэж үзсэн учир сургуулийнхаа нэр хүнд, эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор шүүхэд хандаж байна” гэлээ.

Мөн тэрбээр ХҮИС нь холбогдох байгууллагын стандарт, дүрэм зөрчсөн тухай баримт, акт байдаггүй, магадлан итгэмжлэгдсэн сургууль гэдгийг онцлов. Энэ хичээлийн жилд тус сургуульд 130 гаруй оюутан шинээр элссэн байна. Тушаал гарч, есдүгээр 1-нд ажлын хэсэг ирснээс хойш өөр ямар нэг ажил хийгдээгүй, цаашид яах нь ч тодорхойгүй байгааг профессор М.Должин мөн хэлсэн юм.

ХҮИС-ийг МУИС-д нэгтгэх гэж байгаа анхны тохиолдол энэ биш бөгөөд өмнө нь 2010 онд Худалдаа Үйлдвэрлэлийн Дээд Сургууль нэртэй байхад нь нэгтгэж байсан. Харин 2017 онд МУИС-ийн бүрэлдэхүүнээс гаргаж байв.

ХҮИС-ийн Нийгмийн ухааны тэнхимийн доктор, дэд профессор Н.Болдмаа “Их, дээд сургуулийн нэгтгэснээр өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлнэ гэж тогтоолд бичсэн байгаа. Гэвч өрсөлдөх чадвар нь хэр нэмэгдэх тооцоолол, судалгааны дүн байхгүй, төлөвлөгөө бий эсэх нь тодорхойгүй.

Түүнчлэн 293 дугаар тогтоолд багш, ажилтны ажлын байрыг хадгалж, шилжүүлэн ажиллуулна гэсэн байгаа бол БШУ-ы сайдын А296 тушаалд сургалтын үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл нь хүчингүй болж буй сургуулийн үндсэн орон тооны багш нар, ажилтныг тухайн сургуулийн багшид тавигдах шаардлага, шалгуурыг хангаж буй эсэхийг судалж, ажиллуулахад дэмжлэг үзүүлнэ гэсэн байна. Хуулийн байгууллага үүнийг харж, үнэлэлт өгөх байх. Тогтоол, тушаал хоёр уялдах ёстой. Тиймээс Засгийн газрын тогтоолтой холбоотой гарсан сайдын тушаал үндэслэл хэр бодитойг тодруулахаар шүүхэд хандаж байгаа.

Нэгтгэлээ, салгалаа, дахин нэгтгэлээ гэх нь сэтгэл санаанд маш их хохиролтой байна. Өнөөдөр үйл ажиллагаа хэрхэн явагдах нь ойлгомжгүй болсон. Багш ажилтан, оюутан бүгдийнх нь эрх ашиг хөндөгдөж байна” гэлээ.