НББХ-ны хуралдаанаас Эх, нярайд үзүүлэх тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах ажлын хэсэг байгууллаа. Тодруулбал, Эрүүл мэндийн тухай, Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний тухай хуулийн хэрэгжилтийн хүрээнд Эх, нярайд үзүүлэх тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулах тухай Байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцэж, гишүүдийн 72.7 хувь нь дэмжсэн байна. Тус ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн П.Анужин ахлах аж.
Нийслэлийн Ардчилсан намаас Орос-Украины нөхцөл байдалтай холбогдуулан “Монголоо Беларусь болгохгүй” жагсаалыгцуглаан зохион байгууллаа.
Цуглааны үеэр Нийслэлийн Ардчилсан намын дарга Э.Бат-Үүл “Бид тавдугаар сарын 25-д Сүхбаатрын талбайд Путиний гар хөл болсон хүмүүсийг эсэргүүцсэн монголчуудын сүрт жагсаал цуглааныг хийнэ. Энэ үеэр цагдаагийн дарга нарыг огцруулсан байх шаардлагынхаа хариуг авна. Цагдаа, прокурорууд Х.Баттулгын Оросын Путиныг дэмжсэн үйлдлийг өөгшүүлж байна. Монголыг Оросын, Путиний дагуул улс болгохыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Дагуул улс байхын аюулыг бид үзсэн ард түмэн. Х.Баттулга Монголыг Оросын дагуул улс болгох хүсэлт тавьж байсан. Тэр ардчиллын үзэл санаанаас урвасан” хэмээв.
Оросын сансар судлалын “Роскосмос” агентлагийн тэргүүн Дмитрий Рогозин хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө дэлхийн тэргүүн тэрбумтан Элон Маскийг “Нацист Азовын батальон” гэж нэрлэгддэг Украины армийн салбаруудад “Starlink”-ийн тоног төхөөрөмж өгсөн гэж буруутгажээ. “Элон Маск Украин дахь фашист хүчнийг харилцаа холбоогоор хангахад оролцсоныхоо төлөө насанд хүрсэн хүний ёсоор хариуцлага хүлээх ёстой болно” гэж Рогозин заналхийлсэн байна. Харин Элон Маск уг заналхийллийн хариуд, “Хэрвээ би учир битүүлгээр нас барах юм бол чамайг гэдгийг нь мэдэхэд таатай байна” гэжээ.
Элон Маск Украины Гадаад хэргийн сайдын хүсэлтээр Оросын түрэмгийллийн үеэр Украиныг интернэттэй байлгахын тулд дэлхийн нам тойрог замд 2000 гаруй хиймэл дагуултай “Starlink” сүлжээг ашиглах тоног төхөөрөмж бэлэглэсэн юм.
Оросын талаас “Starlink” сүлжээг хакердах, гацаах ородлого дөрөвдүгээр сард хэд хэд гаргасныг Элон Маск баталсан. Тиймээс үүний эсрэг арга хэмжээ авахад анхаарч ажиллаж байна гэв. Халдлагын эсрэг хариу арга хэмжээ авахтай зэрэгцээд Оросын түрэмгийлэгчдийг хаана юу хийж байгааг илрүүлэхэд өндөр технологийн “Starlink” сүлжээ Украины талд давуу байдал бий болсон гэж албаны хүмүүс мэдэгдээд байсан юм. Энэ сүлжээ нь Оросын их буунуудаас 5-20 км хол буудаж сум нь “GPS” системээр байгаа онодог барууны их буугаар зэвсэглэж буй Украины армид маш том давуу байдал бий болгож байгаа билээ.
BBC.CNN. REUTERS. NHK. UKRINFORM.TASS.Global Times.Xinhua. Yonhap-гоос бэлтгэсэн Г.АМАРСАНАА
Энэ сарын 6-ны өдөр Хөвсгөл аймаг, Бүрэнтогтох сумын Эрчим багийн “Хилэнтийн гүүргэдэг газар Дэлгэрмөрөн гол руу нэг эрэгтэй хүн үсэрч, живсэн тухай дуудлага ОБЕГ-т иржээ.
Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Эрэн хайх, аврах салбарын алба хаагчид, ар гэрийнхний хамт иргэн Д.Бат-Эрдэнэ /54 настай, эрэгтэй/-ийг тавдугаар сарын 10-ны өдрийн 08:00 цагаас эхлэн хоёр бүлэгт хуваагдан 140 км зайд завиар урсаж эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулсан боловч үр дүнд хүрээгүй тул ар гэрийн хүсэлт, аймгийн Онцгой байдлын газрын даргын шийдвэрээр түр зогсоосон байна.
Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос дампуурсан болон системийн бус банкуудад даатгуулагчдын мөнгийг байршуулж, эргээд авч чадахгүй байгаад Нийгмийн даатгалын Үндэсний зөвлөл, Эрүүл мэндийн даатгалын Үндэсний зөвлөлийн гишүүд буруутай, тэд огцрох ёстой гэдэг шаардлагын талаар мэдээллээ.
МҮЭХ-ны дэд Ерөнхийлөгч С.Эрдэнэбат “2019 оноос хойш Капитал банк дампуурсан. Гэтэл даатгал төлөгчдийн мөнгийг тус банкинд тавьж алдсан асуудал байгаа. Үндсэндээ 234 тэрбум төгрөгийг Капитал банкинд хийгээд одоо хүртэл авч чадаагүй байна. Нэмээд системийн бус банкуудад даатгуулагчдын мөнгийгбайршуулж, өнөөдрийг хүртэл заримыг нь авч чадахгүй байдал үүсээд байна. Татвар төлөгчдийн мөнгийг бүрэн авч чадахгүй гурван жил боллоо. Капитал банк Нийгмийн даатгалын сангийн 104 тэрбум төгрөгөөс 30 тэрбум төгрөг л барагдуулсан. Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн мөнгийг бүрэн барагдуулаагүй. Үүний цаана өдөрт тооцогдох хүүгийн алданг бүгд зоссон. Өөрөөр хэлбэл, даатгал төлөгчдийн мөнгийг Хөгжлийн банкны зээлдэгч нар шиг ямар хүү, алданги төлөхгүйгээр ашиглаж байна.
ЭМДС-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүд анх томилогдоход энэ асуудлыг хэлж байсан. Тус зөвлөл даатгал төлөгчдийн мөнгийг хаана байршуулах шийдвэрийг гаргадаг учраас энэ зөвлөлд улстөрчдийн лоббины хүмүүс орж эхэлсэн. Тухайлбал, МҮЭХ-оос Үндэсний зөвлөлийн гишүүдийн 30 хувийг хангадаг байсныг ганцхан хүн болгож хассан. Оронд УИХ-ын гишүүн байсан, улстөрчдийн хамаарал бүхий этгээдүүд орсон. Энэ хүмүүс дампуурах гэж байгаа, системийн бус банкуудад даатгал төлөгчдийн мөнгийг хийж, алдах эрсдэлийг хамтран хийсэн. Тиймээс ЭМД болон НДС-гийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүд бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцрохыг шаардаж байна.
Хоёрт, ЭМД, НДС-гийн арилжааны банкуудад байгаа чөлөөт эх үүсвэрийг олон нийтэд нээлттэй, ил тод зарлахыг шаардаж байна. Мөн Үндэсний зөвлөлийн хурлыг нээлттэй ил тод болго” гэлээ.
НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей Дэлхийн хүний эрхийн байгууллагын зөвлөлд ОХУ-ын оронд Чех улсыг элсүүлжээ.
Дөрөвдүгээр сарын 7-ны өдөр Украины асуудлаар хуралдсан Ерөнхий ассамблейн санал хураалтын үр дүнд ОХУ-ын гишүүнчлэлийг түдгэлзүүлсэн. Харин зүүн европын орнууд дундаас нэр дэвших боломжтой цорын ганц боломжит улс нь Чех байсан аж.
Тус зөвлөлд шинэ улсыг гишүүнээр элсүүлэх санал хураалтыг нууцаар явуулсан бөгөөд Чех нийт 157 санал авч, 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 31-нийг хүртэл гишүүнээр сонгогджээ.
Хүний эрхийн зөвлөл нь НҮБ-ын засгийн газар хоорондын тогтолцооны байгууллага юм. 2006 онд байгуулагдсан тус зөвлөл нь 47 гишүүнтэй бөгөөд нууц санал хураалтаар нэг гишүүн улсыг гурван жилээр сонгодог юм байна.
Эх сурвалж: ТАСС
Охид залуусын гоёлын болоод байнгын хэрэглээ болсон линз, түүний үр дагаврын талаар Сөүл нүдний эмнэлгийн эмч Б.Батчимэгтэй ярилцлаа. Тэрээр Монгол Улсын тэргүүлэх зэрэгтэй, клиникийн профессор, нүдний өмнөд хэсгийн мэргэжилтэн эмч юм.
-Сайн байна уу. Нүдний линзний талаар яриагаа эхэлье. Тогтмол линз зүүх нь сайн уу, муу юу?
-Линз хортой зүйл биш. Шинжлэх ухаанаар батлагдаж, нотлогдсон сайн чанарын линзүүд хүний хэрэгцээнд гарснаас хойш 60 жил болж байна. Хүүхэд, залуучууд мэргэжлийн эмчид хандалгүйгээр дур мэдэн худалдан авч зүүх мөн линзээ хоорондоо сольж зүүснээр нүдээ үрэвсүүлчихсэн байдаг нь гол асуудал. Гэхдээ сүүлийн үед харьцангуй сайн хэрэглэж сурч байна.
-Ер нь манайх шиг хуурай уур амьсгалтай, шороо тоос ихтэй улсад линз тохиромжтой хэрэглээ мөн үү?
-Мөн. Учир нь өвөлдөө маш хүйтэн байдаг болохоор шил зүүдэг хүмүүс цантаад юм харж чаддаггүй. Тэгэхээрлинзээ зүүгээд цантахгүйгээр хараад явах боломжтой. Хавар хүний нүд рүүшороо тортог их ордог шүү дээ. Тийм үед зөөлөн линзийг зүүж гадуур нь нар болон салхины шил давхар зүүж хэвших хэрэгтэй.
–Ер нь линзийг дотор нь хэд ангилдаг вэ?
-Линз гэдэг бол ерөнхийдөө харааны шил. Нэг ёсондоо хараа сайжруулах хэрэгсэл гэсэн үг. Харааны шилийг нүдний өмнөх хэсэгт зүүж хэрэглэдэг бол линзийг хардаг нүдэн дээрээ тавьж хэрэглэдэг. Линз нь зөөлөн, хатуу, сарынх, хагас жилийнх, авдаг, авдаггүй, өнгөтэй ,өнгөгүй гэх мэтчилэн дотроо олон янз байдаг. Түүнийг нүдний мэргэжлийн эмч үзэж оношилсны дараагаар хэрэгцээнд нь тулгуурлаж ямар линз тохирох эсэхийг нь тааруулж өгдөг.
-Хэдий хугацаанд зүүгээд солих ёстой байдаг юм бол ?
-Үйлдвэрлэгчээс гарч байгаа линз болгон хугацаатай. Хамгийн богино хугацаатай линз л гэхэд нэг өдөр зүүгээд хаях ёстой байдаг. Заасан хугацаанаас хэд хоног илүү зүүлээ гээд маргааш нь нүдэнд муу болчихно гэж ойлгож болохгүй. Гэсэн ч хугацаа нь дуусчихсан байхад хэтэрхий удаан хэрэглээд яваад байж бас болохгүй. Ер нь л хугацаа нь дууссан бол шууд солих хэрэгтэй.
-24 цаг зүүдэг линз нь ямар үр нөлөөтэй вэ?
-Энэ нь маш нимгэхэн линз байдаг. Нүднээс нулимсаар дамжин ирж байгаа тэжээлийг нүд рүү шууд нэвчүүлэх, сайн чанарын линзүүд гэсэн үг. 14 хоног, нэг сар тайлахгүй зүүж болдог линз ч бий. Ямар ч хоргүй.
-Линзийг өдөрт хэдэн цаг зүүх ёстой вэ?
-6 цаг зүүх нь тохиромжтой гэж заасан байдаг ч оффисын ажил хийдэг хүмүүсийн хувьд 8 цаг зүүж болно. Үүнээс удаан хугацаагаар зүүх шаардлагатай бол эмчид хандан нэмэлт дусаалгуудыг бичүүлж авах хэрэгтэй.
-Хаанаас чанартай линзийг худалдан авч болох вэ?
-Монгол улсад нүдний шилний газар нэртэй мэргэжлийн бус линз, шил зардаг газрууд байдаг. Эдгээр газрууд хүнд харааны шил тааруулж өгдөг шигээ линзийг чөлөөтэй ямар ч зөвшөөрөлгүйгээр зардаг. Тэгж болохгүй. Ийм газруудаар зарагдаж байгаа линзүүд яг үнэндээ ямар чанартай, ямар хугацаатай, ямар мэргэжилтэн, яаж зөвлөөд зарагдаад байна вэ гэдгийг хүмүүс сайн ойлгодоггүй. Үйлдвэрлэгчийн заавар, линзний өөрийн бүтэц , тухайн хүний нүдний байдал гэж байгаа тэрийг сайн мэдэж байж худалдан авч буй хүмүүстээ зөвлөх ёстой. Ер нь л мэргэжлийн хүнд хандаж, зөвлөж байж баталгаатай, найдвартай газраас авах хэрэгтэй.
-Линзнээс болоод нүд нь гэмтэж таниар үйлчлүүлж байсан хүн бий юу?
-Линз зүүснээ мартаад унтах, давхар шилээ зүүж удаан хугацаанд явах, өнгөтэй линзийг хэтэрхий удаан зүүснээс болж нүдээ үрэвсүүлэх гэх мэт олон тохиолдол бий. Ер нь өнгөтэй линз зузаан, шингэн хүчил төрөгч, хэрэгтэй тэжээлийн бодисыг нэвтрүүлэх чанар муу байдаг учир богино цагаар зүүх ёстой байдаг. Мөн линзээ авч чадахгүй байна гэсэн хүмүүс ч ирдэг.
-Өнгөтэй харааны линз, өнгөгүй харааны линз юугаараа ялгаатай вэ?
-Өнгөтэй харааны линз гоо сайхны зориулалтаар 2-4 цаг зүүх хугацаатай байдаг бол өнгөгүй линз нь хараа сайжруулахын тулд хэрэглэгддэг учир арай урт хугацаагаар зүүж болно.
-Нүдний эмчид ямар асуудлаар түлхүү хандаж үйлчилгээ авч байна вэ?
–Холын хараа муудсан гэх шалтгаантай хүмүүс олон ирнэ. Тэдний багахан хувь нь төрөлхийн хараа муу байж болохч ихэвчлэн ажлын ачаалалтай холбоотой нүд хуурайшилт, нүдний үрэвслийн асуудлаар ханддаг.
-Хараа муудах нь удамших уу?
-Удмын өвчин ер нь ховор. Тэр дундаа удамшлын хараа муудалт бүр ховор өвчиндөө орно. Гэхдээ ховор ч гэсэн цөөн тохиолдлоор байдаг.
-Хүүхдүүд хараа муудсан шалтгаанаар хэр их ирэх үү?
-Хараа муудалт нь төрөлхийн олдмол гэж байдаг. Олдмол нь эрүүл ахуйн дэглэм, ээж аавын харааны байдал, удаан хугацаанд зурагт, компьютер харах гэх мэт олон шалтгаантай. Түүнээс үүдэж хүүхэд насанд хараа нь мууддаг. Иймд урьдчилан сэргийлж хүүхдийг жилд нэг удаа, сайн хараатай байвал 2 жилд нэг удаа заавал харааг нь шалгуулах ёстой.Харин муу хараатай байвал 6 сар тутамд нэг үзүүлэх хэрэгтэй.Ер нь цэцэрлэгийн насанд, сургуульд орохоос нь өмнө хүүхэд бүрийгзаавал харааг нь шалгуулах ёстой. янз бүрийн дүрс болоод1-10 тоог мэддэг байхад л 4-6 настай хүүхдийн харааг шалгах боломжтой. Том хүний хувьд жил нэг удаа үзүүлэхэд хангалттай.
-Ер нь хүний хараа хэдэн нас хүрээд тогтдог вэ?
-Хасах харааны шилний гажиг үүссэн цагаасаа эхлээд шилээ сайн зүүгээд , эмчдээ хянуулаад, өөрчлөлтийн тохиолдол болгонд шилээ солиод явбал хүүхдийн өсөлт, хөгжилтөөс хамаарч 16-18 насны хооронд дийлэнх нь тогтдог. Харааны шилээ авч тавиад, нэг шилээ 2-3 жил зүүгээд хараагаа хянуулахгүй байх нь хараа нь огцом нэмэгдэж муудахад нөлөөлдөг.
-Хараагаа хэрхэн сайжруулах ёстой вэ?
-Харааг яаж сайжруулах вэ гэхээс илүү сайн хараагаа яаж хадгалж үлдэх вэ гэдэгт анхаарах нь чухал. Дийлэнх нь л төрөлхийн сайн хараатай төрж байгаа шүү дээ. Тиймээс хүүхдийг агаар салхинд сайн гаргаж, өдөрт 2 цаг наранд тоглуулах ёстой. Сургуулийн насны хүүхдэд зөв суулт, үзэг барилт, гэрэл тусгалт зэрэг нь их нөлөөлдөг. Дэвтэр нүд хоорондох зайг маш сайн баримтлах ёстой. Хичээлээ хийх зуураа босож, цонхоор холын юмыг сайн харж, ойр холыг ээлжилж ширтэх дасгалуудыг сайн зааж өгөх хэрэгтэй. Мөн хичээлийн ширээг нь цонхоор нэвт харагддаг байхаар байрлуулж өгөх нь маш чухал. Оройн цагаар хичээл хийдэг болширээний гэрлийг нь их хурц биш, их бүдэг биш, 40-60 ваттын шар гэрэл тусгаж өгөх хэрэгтэй. Томчуудын хувьд компьютер дээр ажиллаж байх хугацаандаа 10-20 секунд холыг хараад нүдний дасгал хийгээд буцаад ажлаа хийвэл зохистой. Компьютер удаан хархаар хүний нүдний ойрыг харах булчин нь ажиллаад, холдоо ажилладаг булчин нь эсрэгээрээ суларч байдаг. Тэгэхээр аль болох цонхоороо харагдаж байгаа хамгийн хол зүйлийг харж хэвших хэрэгтэй.
-Хараа тэглэхэд ямар шаардлагуудыг тавьдаг вэ?
-Хамгийн багадаа 3 сар линз зүүгээгүй байх ёстой ба 22-40 нас хүртэл гэж нас заасан байдаг.
-Хараа тэглэсний дараа сөрөг үр дагаврууд гарч болох уу?
-Хараа тэглэх гэдэг нь нүдэнд нь байгаа нүдний шилийг нүдэн дээр өөрөөр нь засаж байна гэсэн үг.Тухайн хүний нүдний суурь, нас, ажил мэргэжил, шилтэй хэр зэрэг сайн харж байгаа гэх мэтчилэн маш олон шинжилгээг харьцуулаад гарах үр дүнг нь урьдчилан таамаглаж байж хийдэг зүйл.
-Давхраа хийлгэсэн хүн хараагаа тэглүүлэхэд гаж нөлөө бий юу?
-Зарчмын хувьд сүртэй холбоогүй ч давхрааг яаж хийсэн бэ гэдгээс хамаарч нүдэнд дараа дараагийн өөрчлөлтүүд өгч болно.
-Баярлалаа.
М.САЙНЗАЯА
2021-2022 оны хичээлийн жилийн улсын шалгалтын товыг Боловсролын Үнэлгээний Төвөөс танилцууллаа.
Ерөнхий сайд “Монголын эдийн засгийн форум-2022”-ын үеэр “Оюу толгойн гүний уурхайг ирэх жилийн эхний хагаст багтааж тогтвортой үйлдвэрлэлийг эхлүүлэхийн төлөө ажиллана” гэж мэдэгдсэн. Ковидын нөхцөл байдал, геополитикийн таагүй уур амьсгал эдийн засагт таатай биш нөлөө үзүүлсээр яваа, энэ жил дуустал сөрөг нөлөө нь арилахгүй нь тодорхой болсон ийм үед “Ганц аврал бол Оюу толгой төсөл” гэх эдийн засагч олон байна. Бид Оюу толгойн гүний уурхай Монголын эдийн засагт ямар нөлөө үзүүлэх хүлээлттэй байгаа талаар эдийн засагчдын байр суурийг сонирхсон юм.
Н.Энхбаяр: Ирэх жилийн экспортыг нөхөх цор ганц боломж
–Ойрын жилүүдэд Оюу толгойгоос өөр томоохон төсөл хэрэгжих боломж харагдана уу?
-Ойрын жилүүдэд ашиглалтад орох томоохон төсөл өнөөхөндөө алга. Лав ойрын гурван жилд Оюу толгойгоос өөр төсөл харагдахгүй байна. Тэр дундаа үйлдвэрлэл, бизнесийн чиглэлийн төсөл гэвэл Оюу толгой л байгаа. Нийгмийн чиглэлийнх гэхээр цэвэрлэх байгууламж гэх мэтээр яривал цөөхөн төсөл бий. Яг эдийн засагт хувь нэмэр оруулж, экспортыг нэмэгдүүлж татвар төлчих том төсөл гэвэл ганц л байна. Манай эдийн засагт 2013 оноос хойш хамгийн том нэмэр болж яваа том төсөл бол Оюу толгой. Экспортод маш том хувь нэмэр үзүүлж байна. Зэсийн баяжмалын жилийн экспорт хоёр тэрбум ам.доллар гээд бодоход л тавь гаруй хувь нь Оюу толгой шүү дээ.
-Эдийн засаг ирэх жил сэргэх найдлага бий юү?
-Эдийн засгийн циклээ харвал манай нөхцөл ковид, геополитик гэх мэт шалтгаанаар хасах руугаа ороод уруудаж яваа. Сүүлийн гурван жилийн турш хэцүүхэн байгаа. 2020 онд хасах байсан. Өнгөрсөн онд 1.4 хувь болсон. Өнөө жил нэг хувь руу уруудах гэж байна. Ирэх онд ч амар сэргэчихгүй болов уу.
-Тэгэхээр ийм нөхцөлд ганц найдлага Оюу толгой болж таарч байна уу?
-Ерөөсөө л тийм, яг ийм мөчид Оюу толгой амь тариа болж байна. Тэр утгаараа энэ төслийг бүх талаар нь дэмжих ёстой.
-Оюу толгойн гүний уурхай ашиглалтад орвол яг ямар өгөөж, эерэг нөлөөг эдийн засагт үзүүлэх бол?
-Оюу толгой төсөл ханган нийлүүлэлтийн сүлжээгээрээ маш олон салбарт дэмжлэг үзүүлж байгаа. Оюу толгойн гүний уурхай ашиглалтад орохоор цахилгаан, худалдан авалт гээд хэрэглээнүүд нь өснө. Гүний уурхайн бэлтгэл ажил дуусахаар өрөмдлөг хийж байгаа компаниудад нэг эерэг өөрчлөлт гарна. Маш нарийн мэргэшсэн учраас “Рио тинто”-гийн бусад төсөл дээр ажиллах бололцоотой юм билээ. Тэгэхээр зарим монгол компаниуд Монголоос гараад явчихна гэсэн үг. Товчхондоо монгол залуус гадны том төслүүдэд ажиллах бололцоотой болчихож байгаа юм. Монголын компани Австрали, Африкийн аль нэг уурхай дээр ажиллах боломжтой болно гэдэг маш том өгөөж. Далд уурхайн бүтээн байгуулалт гэдэг маш нарийн технологийн ажил. Гүний өрөмдлөг, босоо амыг дурын компани хийчихдэггүй. Олон улсын зах зээлд мундаг компани болж хувирч байна л даа. Эцэст нь хэлэхэд, Оюу толгойн гүний уурхай ирэх жилийн экспортыг нөхөх цорын ганц боломж.
-Нүүрсний экспортод найдвар бий болов уу?
-Нүүрсний хувьд найдах юм өнөөхөндөө ялга. Нэгдүгээр гол шалтгаан гэвэл урд хөршид ковидын байдал хүндхэн байна. Хятад улсын тухайд ганц манай улсыг хааж боогоогүй. Ер нь л хуурай замын боомтдоо нэг их ач холбогдол өгөхгүй байна. Далайн боомтоороо л асуудлаа шийдээд байна.
Г.Батзориг: 2012 он руу эргэж очих боломж олгоно
-Оюу толгойн гүний уурхайн эдийн засагт үзүүлэх нөлөөний талаар сэтгэгдлээ хуваалцаач?
-Далд уурхай ашиглалтад орвол экспортын хүчин чадал нь өнөөгийнхөөс хоёр дахин өснө. Зэсийн экспортын 40, 50 орчим нь Оюу толгойн баяжмал гэхээр экспорт 2024, 2025 онд жилийн 40 орчим хувиар өсөх боломж харагдаад байгаа юм. Ийм хэмжээгээр өснө гээд бодохоор 2012 оныг санагдуулж байна л даа. Тухайн үед экспорт 40 хувиар өссөн, эдийн засгийн бодит өсөлтөөр дэлхийд хоёрдугаарт бичигдсэн, амтай хүн бүр бизнес хийх тухай ярьж байсан цаг.
-Тийм өсөлттэй үе эргэж ирэх хэмжээний эерэг нөлөө гарна гэж үү?
-Нэгдүгээрт, тийм өсөлттэй үе эргэж ирэх боломжийг Оюу толгойн гүний уурхай олгоно гэж харж байгаа. Хоёрдугаарт, ийм их хэмжээний экспортын орлого орж ирэхийн хэрээр валютын ханшид эерэг нөлөө үзүүлнэ. Өмнө нь бүтээн байгуулалт руу импорт болж зарцуулагддаг байсан. Өөрөөр хэлбэл, орж ирсэн орлогоо импортоор гаргачихдаг байсан. Гэтэл өнөөдөр бол өөр. Экспортын орлого нэмэгдэнэ. Бүтээн байгуулалтад гэж гадагшаа валют импортод урсахгүй. Товчхондоо валютын ханшид эерэг нөлөө үзүүлнэ. Төгрөгийн ханш тогтворжиход нөлөөлнө гэсэн үг. Манай улсын эдийн засаг жижигхэн. Валютын орлого буюу экспортоос олох мөнгө нь өсөхөөр эдийн засаг нь томорчихдог онцлогтой. Эцэст нь хэлэхэд, экспортын 40 орчим хувийн өсөлт бол дараагийн шатанд гарах боломж.
Ц.СҮРЭН
Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 19 дүгээр сургуулийн багш сурагчаа зодож буй бичлэг өнгөрсөн долоо хоногт цахим орчинд цацагдсан. Энэ талаар Нийслэлийн Боловсролын газрын орлогч дарга Л.Буянтогтохоос тодруулахад “Тухайн сургуулийн Ёс зүйн зөвлөл хуралдаж, багшийг ажлаас нь чөлөөлсөн. Тэр багшид өмнө нь бас сануулах арга хэмжээ авч байсан юм билээ. Иргэний боловсролын багш хоёр жилийн дараа тэтгэвэрт гарах байсан” гэв.
Өнгөрсөн гуравдугаар сард нийслэлийн 97 дугаар сургуулийн багш хоёрдугаар ангийн сурагч охины гарыг улайж, хавдтал цохисон гэх мэдээлэл цацагдсан. Улмаар энэ асуудал олон хүний анхааралд өртөж, тус сургуулийн бага ангийн багш Л.Цэрэнбадамыг ажлаас нь чөлөөлөх шийдвэр гаргасан билээ.
Тухайн үед салбарын сайд Л.Энх-Амгалан тайлбар мэдээлэл өгөхдөө “2022 оныг салбарын “Ёс зүйн” жил болгон зарласан. Яагаад ингэж зарлах болсон шалтгаан нь сургуулийн орчинд гадуурхалт, дээрэлхэлт их байгаатай холбоотой. Сургууль, цэцэрлэгийн орчинд ийм асуудлууд үргэлж гарч байна. Үүнийг бид харсан ч хараагүй юм шиг, сонссон ч сонсоогүй юм шиг өнгөрөөж болохгүй.
Цаашдаа бид багш нарын ёс зүйн асуудлыг өндөр түвшинд гаргаж тавих болно. Нийгмийг харахад, хоёр хуваагдсан байх шиг байна. Нэг тал нь багшаа өмөөрөөд, нөгөө тал нь багшийг буруутгаж байх шиг байна. Үүнийг ард түмэн үнэн мөнөөр нь шүүх ёстой. Би бичлэгийг нь үзсэн. Үнэхээр хүүхэд зодсон. Зодох зодохдоо нилээн хүнд хэлбэрээр зодсон бичлэг байсан. Өрөвдөөд байх шаардлага байхгүй. Энэ явдал гашуун ч гэсэн цаашдаа сургамж болох ёстой” гэж хэлж байв.