Сүүлийн 24 цагийн хугацаанд улсын хэмжээнд 42 хүнээс халдвар илэрлээ. Улаанбаатар хотын хэмжээнд 21 тохиолдол шинээр нэмэгдсэн бол 21 тохиолдол орон нутагт бүртгэгдсэн байна. Коронавируст халдвараас шалтгаалан нас баралт бүртгэгдээгүй.
Улсын хэмжээнд хэвтэн эмчлүүлж буй хүмүүсийн биеийн байдлыг авч үзвэл:
ОХУ-ын Брянск хотын түлш хадгалах зориулалттай иргэний болон танк, хуягт тээврийн түлш түгээх цэргийн хоёр баазад хэдэн минутын зөрүүтэй бараг зэрэг гал түймэр гарчээ. Тус байгууламжуудын түлш хадгалах сав орон нутгийн цагаар шөнө 02:00 цаг орчимд шатаж эхэлсэн аж. Цэргийн нефтийн бааз Донбассыг довтолж буй Оросын цэргийнхнийг хангах чухал ач холбогдолтой объект гэнэ. Эдгээр галын шалтгааныг хараахан тогтоогоогүй байгаа юм байна. ОХУ-ын Брянск хот Украинаас 150 км зайд, харин Москвагаас 386 км орчим зайд оршдог.
Одоогоор шатаж буй нефть бүтээгдэхүүний агуулахын ойр орчмын оршин суугчдыг нүүлгэн шилжүүлсэн байна. Мөн Брянскийн Оросын пуужин, артиллерийн 120 дугаар анги байрлаж буй нутаг дэвсгэрт бас гал гарсан тухай мэдээлэл цацагдаж эхэлсэн. Гэвч уг мэдээллийг Оросын эрх баригчид хараахан батлаагүй байна. ОХУ-ын Онцгой байдлын яам цэргийн байгууламжид гал гарсан тухай мэдээллийг нийтэлсэн боловч удалгүй устгасан гэж “Daily mail” мэдээлэв. Гэхдээ НАСА-гийн хиймэл дагуулаас авсан зургаас харахад, Украины хилээс хойд зүгт 112 км зайд “Роснефть” компанийн байгууламжийн ойролцоо том гал түймэр гарч буй нь тод харагдаж байна.
Өмнө нь дөрөвдүгээр сарын 14-нд ОХУ-ын Белгородск хотын түлш хадгалах агуулахад Украины тал нисдэг тэргүүдээ илгээн цохилт өгч шатаасан гэж оросууд мэдэгдэж байв. Харин үүнийг Украины тал үгүйсгэсэн юм. Учир нь энэ агуулахад цохилт өгсөн нисдэг тэрэг Украинд бус оросуудад байдаг нь тодорхой болсон билээ. Мөн өнгөрсөн сарын 24-нд ОХУ-ын Тверь хотод байрлах Оросын Сансар-Агаарын цэргийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн төв байр шатаж эрдэмтэд оролцсон 18 хүн амь үрэгдсэн. Энэ өдөр мөн Оросын цөмийн пуужин тээгч шумбагч онгоцны Уссурийн баазад цэргийн агуулах шатсан билээ. Энэ бүх гал түймрийг Укрианы сэтгүүлчид Оросын иргэд дайныг зогсоох гэж хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулж байна гэж үзэж буй бол Украины ялагдлаас үүдэн Оросын төр, засгаас ирэх шалгалтаас айсан Оросын авлигачид өөрсдөө обьектуудаа шатааж байна гэж үзэж байгаа ч судлаачид байна. Тухайлбал, ОХУ-ын Агаар-Сансрын хүчний Радиотехникийн албаны даргаар ажиллаж байсан хошууч генерал Андрей Кобан таван сая рублийн авлига авч Оросын цэргийн хүчинд шаардлага хангахгүй, чанаргүй холбооны хэрэгсэл нийлүүлсэн гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн тул түүнийг шоронгоос гаргаж гэрийн хорионд оруулах шийдвэрийг цэргийн шүүхээс хоёр хоногийн өмнө гаргасан байна. Цэргийн шүүх түүний хэргийг үргэлжлүүлэн мөрдөж эцсийн шийдвэр гарган ял оноох аж.
Цэргийн судлаач, шинжээчид В.Путин сүүлийн 10 жил армиа шинэчлэх зориулалтаар триллион буюу нэг их наяд ам.доллар зарцуулсан боловч үүнийх нь 80 хувийг дээд тушаалын албаныхан хувьдаа завшсан гэсэн тооцоо гаргаад байгаа юм. Харин доод тушаалынхан хэрэгтэй үед ашиглах зориулалттай цэргийн нөөцөд байсан техникийн өөрөө тэсэрч их биеэ хамгаалдаг бортого, пулемётын гол төмөр, мотор, зай хураагуур, дугуй, холбооны хэрэгсэл, прожектор, гэрэл гээд зарж болох бүхнийг нь зарчихсан тул зөвхөн танк гэхэд л байгаа 10 000-аас 20 орчим хувь нь л тулаанд орсон гэж бичиж байгаа билээ.
Г.АМАРСАНАА
-Хүүхдийн антибиотикууд тасарч, эмийн сангууд захиалсан эмээ зургаан сарын дараа хүлээн авч байна-
Хил гаалийн хязгаарлалттай үед өндөг, алим, архи, тамхины импорт өмнөх жилүүдээсээ ч нэмэгджээ
Гаалийн ерөнхий газраас мэдээлж байгаагаар Замын-Үүд боомтод чингэлэг тээвэр нэвтэрч эхэлсэн нэгдүгээр сараас хойш өнөөдрийг хүртэл 4160 чингэлэг ачаа барааг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлээд байгаа аж. Эдгээр чингэлэгтэй ачааны бараа бүтээгдэхүүнийг эрэмбэлбэл хүнсний бүтээгдэхүүн дийлэнх хувийг эзэлжээ. Хүнсний бараа бүтээгдэхүүний араас химийн бодис, хуванцар эдлэлийн импорт орж байна.
Алтанбулаг боомтын хувьд ч ялгаагүй. Сэлэнгэ аймгийн Гаалийн газрын дарга Б.Өнөболдын тайлбарласнаар тус боомтоор нэвтрүүлж байгаа бараа бүтээгдэхүүний 30-40 хувийг хүнсний бүтээгдэхүүн эзэлж байна. Тэр дундаа гахай тахианы мах, жимс жимсгэнэ дийлэнх байгаа аж. Харин барилгын материал, тоног төхөөрөмж нийт импортын 30 орчим хувийг эзэлдэг юм байна. Алтанбулагийн боомтоор өдөрт 40-50 том тээврийн хэрэгсэл гаалийн бүрдүүлэлт хийн нэвтэрдэг бөгөөд дараалал үүссэн, хил гаалийн гацалт байхгүй гэдгийг Б.Өнөболд дарга онцолж байв. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын хоёр дахь том боомт болох Алтанбулагийн боомтоор импортолж байгаа бараа бүтээгдэхүүний дийлэнх хувийг гахай, тахианы мах, жимс жимсгэнэ эзэлж байна.
Хил гаалийн хязгаарлалттай энэ үед хамгийн их эрэлттэй байгаа эдгээр бараа бүтээгдэхүүний импорт өмнөх онуудаас ч өсчээ. Үндэсний стастистикийн хорооны бяцхан тоон мэдээллийг сийрүүлье.
Өндөгний импорт: 2020 /03 сар/ онд 31,784.4 мянган ширхэг, 2021 /03/ онд 38,754 мянган ширхэг, 2022 /03 сар/ онд 47,553.6 мянган ширхэг болж нэмэгджээ. Алимных 2020 /03 сар/ онд 859.55 тн, 2021 /03/ онд 2,792.31 тн, 2022 /03 сар/ онд 6,451.62 болж нэмэгдэв. Архи, согтууруулах ундаа гэхэд 2020 /03 сар/ онд 344.61 мянган литр, 2021 /03/ онд 2,581.2 мянган литр, 2022 /03 сар/ онд 3,831.41 мянган литр болж өслөө. Янжуур тамхины стастистикийг ч сонирхуулахад илүүдэхгүй аж. 2020 /03 сар/ онд 597.86 сая ширхэг, 2021 /03/ онд 767.53 сая ширхэг, 2022 /03 сар/ онд 877.51 сая ширхэг болж нэмэгдүүлж Монгол Улсад импортоор оруулж иржээ.
Импорт өссөн нь сайн хэрэг. Харин хил гаалийн хязгаарлалттай, долларын хомсдолтой, эдийн засгийн хүндрэлтэй байгаа үед импортын бараа бүтээгдэхүүн “бай”-гаа онож байна уу. Импортоос бүрэн хараат Монгол Улсад өнөөдөр нэн шаардлагатай юу хэрэгтэй билээ?
Мэс заслын багаж хэрэгслүүд, түүнд шаардагдах эм тариа тасраагүй эмнэлэг нэг ч алга
Манай нийт эм, эмнэлгийн хэрэгслийн 10 орчим хувь буюу давхардсан тоогоор 1600 гаруй төрлийн бүтээгдэхүүнийг дотоодын 43 эм, эмнэлгийн хэрэгслийн үйлдвэрээс гардаг бол үлдсэн 90 орчим хувийг импортоор авдаг. Импортын дийлэнх хувийг БНХАУ-ын Эрээн боомтоор татдаг. Тус улсад ковидын халдвар дэгдэхтэй зэрэгцэн хил гааль хаагдсанаар эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хомсдол өнөөг хүртэл үргэлжилж байна.
Саяхан даа, цус сийвэн маш их үнэд орж, Эрүүл мэндийн сайдын тушаал гаргахад хүрсэн тухай албаны хүмүүс цахимд мэдээлэл оруулаад нэлээд шүүмжлэлд өртөөд устгана лээ. Эрүүл мэнд, амь нас нь дээсэн дөрөөн дээр байгаа иргэдэд шаардлагатай эм тариа, цус цусан бүтээгдэхүүн нь хомсдож үнэд орж, зарим нь зах зээл дээр тасарчихаад байгаа учраас бухимдахаас аргагүй. Өмнө нь нэг нэгж цусыг 18-20 мянган төгрөгөөр авдаг байсан бол одоо 110 мянган төгрөгт хүрч, захиалгаар бэлтгэдэг цус цусан бүтээгдэхүүн 450 мянган төгрөг болж тэнгэрт хадсан мэдээ байгаа.
Түүнээс гадна хүүхдэд хэрэглэгддэг зарим нэрийн нянгийн эсрэг эмүүд болох “Флемоклав солютаб”, “Амоксиклав” зэрэг эмүүд хэдийнэ тасарсан. Мэс заслын багаж хэрэгслүүд, түүнд шаардагдах эм тариа тасраагүй эмнэлэг нэг ч алга. Фэйсбүүкийн эмийн санчдын худалдааны групп дээр эм тариа яаралтай хайсан хэдэн зуун мэдээлэл хөвөрсөөр байна. Эмийн сангууд гэхэд өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард буюу зургаан сарын өмнө захиалсан эм, тариагаа өнөөдөр л гар дээрээ хүлээн авч байгааг учирлаж байна.
Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт зохицуулалтын газрын Эм хангамжийн газрын дарга Г.Цэцэнсанаагийн ярьж буйгаар 2021 оны аравдугаар сараас өмнөд хил хаагдсанаас хойш эм, эмнэлгийн хэрэгслийн ачаа боомт дээр их хэмжээгээр саатаж, ханган нийлүүлэх байгууллагууд эм, эмнэлгийн хэрэгслийг импортоор татан авахад хоёроос доошгүй сарын хугацаа шаардагдаж байна гэж байгаа юм. Мөн Орос, Украины хооронд болж буй дайнтай холбоотойгоор манай улсад Украин, ОХУ, Европын улс орнуудаас импортолдог эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хангамж, нийлүүлэлт ч хүндрэлтэй болсныг тэрээр дурдав. Удаан хугацаагаар хүлээгдэж байгаад ирж буй эм тарианы үнийн хувьд ярилтгүй. 2019 онтой өнөөдрийг харьцуулахад багагүй хувиар өссөн гэдгийг албаныхан хүлээн зөвшөөрч байна. Зах зээл дээр эмийн хангамж тасарсаар байна гэдэг импорт хангалтгүй байгаагийн том баталгаа. Төр засаг анхаарахгүй байгаагийн илрэл мөнөөсөө мөн.
Бордооны импорт буурснаар дотоодод хомсдол үүсээд байна
Улирлын сезон ид эхэлсэн салбарууд болох газар тариалан, уул уурхай, барилгын салбар өнөөдөр бас л удаашралтай, зарим нь бүр таг зогсчээ. Учир нь сэлбэг хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, материал хэрэгсэл, бордоо нь урд хил дээр гацчихсан. Газар тариалангийн амин чухал хэрэгцээ болсон бордооны импортын сүүлийн гурван жилийн үзүүлэлтийг харахад нэмэгдэх биш хасагджээ. 2020 оны өдийд ковидын нөхцөл байдалтай байсан ч 32,771.12 тонн азотын бордоо импортолж байсан манай улс өнөөдөр цар тахалгүй үед 23,342.24 тонн бордоог чүү чамай хилээр оруулж ирээд байна. Өчнөөн тариаланчид хаврын тариалалтаа хийж чадахгүй сууна.
Эдийн засгийн хүндрэлийг нөхөх уул уурхайн салбарын сэлбэг хэрэгсэл хил дээр найман сар гацаж байна
Уул уурхайн салбар бол манай улсын төсвийн бүрдүүлэлтэд жин дардаг ганц салбар. Ерөөсөө энэ салбараасаа усыг нь гартал доллар олно оо гээд 2022 оныхоо төсвөө томоор баталчихсан улс. Гэтэл орон нутгуудад уул уурхайн компаниуд нь хайгуул олборлолт хийх боломжгүй хаалгаа янгинатал түгжчихсэн, хил дээр нүүрс ачсан машинууд хэдэн зуугаараа дугаарлаастай хэвээр байгаа нь худлаа биш.
Оюу толгой, Эрдэнэс Таван толгой, Мак зэрэг уул уурхайн томоохон компаниудад тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгсэл нийлүүлдэг нэгэн компанийн захиралтай ярилцлаа. Тус компани найман сарын өмнө татан авалтаа хийсэн ч сэлбэг хэрэгслээ хилээр оруулж ирж чадахгүй өдийг хүрчээ.
-Танай сэлбэг хэрэгсэл аль улсаас орж ирдэг юм бэ. Хил дээр гацсан шалтгааныг хэлээч?
-Бид АНУ, Их Британи, Сингапур, Хятад зэрэг улсаас тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгслээ татдаг. Хил дээр ойролцоогоор 6-8 сар саатаж байна. Хил дээр гацчихаад байгаа олон мянган чингэлгүүдэд эхний ачилтын бараанууд хамгийн дор нь орчихсон. Сүүлд захиалсан бараа нь дээр нь ачигдаад тэндээсээ Монгол руу татан авалтууд явагдчихаж байна. Хүнд машины тонон төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгсэл учраас нэг вагонд багтдаггүй, яалт ч үгүй салгаж, хоёр гурван чингэлэгт ачих болдог. Гэтэл манай гаалийнхан бүрдүүлэлтийг хамтад нь байлгахыг шаардаад байдаг. Хил дээр гацаж байгаа бас нэг шалтгаан энэ.
-Уул уурхайн машин механизмын сэлбэг хэрэгсэл дутагдаад ирэхээр ямар нөхцөл байдал үүсч байна вэ?
-Тал талд маш их хохирол амсаж байна. Тоног төхөөөрөмжөө ашиглаж чадахгүй сул зогсчихож байна. Хэрэгтэй сэлбэг хэрэгсэл нь байхгүй болохоор олборлолтоо эхлүүлж чадахгүй. Ингэхээр улсад төлөх татвар, орон нутагт оруулах хөрөнгө оруулалт зогсчихож байна. 2009 оноос хойш уул уурхайн салбар уналтад орчихсон, ялангуяа алтны салбар. Хилийн нөхцөл байдлаас зөвхөн импорт гэлтгүй экспортыг хар л даа. Гашуунсухайт дээр хоногт 40 вагон нэмлээ гэсэн шал худлаа, нүүрсээ гаргаж чадахгүй байгаа.
Уул уурхайн бэлтгэн нийлүүлэгч компаниуд өр төлбөр, лизингээр машин механизмаа хөдөлгөдөг. Тэр нь хөдөлж байж ашиг олно. Гэтэл хил дээр очоод гацчихаар ямар ч орлогогүй, хөрөнгийн эргэлтгүй болчихно шүү дээ. Хил дээр олон сар гацсанаас болж ханшийн хэлбэлзлээс их хэмжээний алдагдал хүлээж байна. Түүгээр зогсохгүй Хятадын хил дээр олон сар гацаж байгаа чингэлгүүд бүгд хүлээлгийн зардал төлж байгаа шүү дээ.
-Ийм чухал салбарын эргэлтийг сайжруулах талаар шийдвэр гаргах түвшний хүмүүс анхаарах юм уу?
-Зохицуулалт байхгүй. Бид олон газарт хандсан. ЗТХЯ-нд хандахаар УУХҮЯ-нд ханд гэдэг. Тэнд нь очихоор ЗТХЯ-ны л асуудал гэнэ. Аргаа бараад ЗГХЭГ-т хандаж үзлээ. Салбарын яамны харьяалах асуудал гээд л өөрсдөөсөө түлхчихэж байна. Ковидын дараахь эдийн засгийн сэргэлтэд чухал үүрэг гүйцэтгэх салбар бол уул уурхай. Энэ салбар л хүндрэлийг нөхнө. Гэтэл үүнийг анхаарч байгаа дарга даамал өнөөдөртөө алга гэв.
Жолооч нар олон хүний жижиг овортой бараа ачиж оруулж ирэх нь илүү ашигтай болжээ
Үнэхээр хил дээр гааль дээр зохицуулалт тун муу байгааг жолооч нар ч хэлж байна. Монгол Улс руу ямар төрлийн ачаа бараа орж ирэхийг жолооч нарын үзэмж мэддэг болжээ. Тэдэнд том оврын хүн даацын, улсад нэн шаардлагатай эм тариа, сэлбэг хэрэгсэл байх нь хамаагүй. Олон хүний жижиг овортой бараа байх нь илүү ашигтай гэнэ. Түүнд нь нөгөө л гутал хувцас тэргүүтэй амин чухал хэрэгцээгүй бараанууд л өдөр шөнөгүй хилээр орж ирдэг. Харин том овортой, сэлбэг хэрэгсэл тогтсон үнэ ханштай учир ашиг бага гээд авдаггүй гэдгийг жолооч нар хэлж байв.
Өнөөдөр бидэнд гутал хувцас, гахай, тахианы мах, өндөгнөөс илүү улсад доллар оруулж ирэх уул уурхайн тоног төхөөрөмж, сэлбэг хэрэгсэл чухал байна. Барилгын бараа материал цаг алдалгүй орж ирээд байх нь улирлын чанартай энэ салбарт тун өгөөжтэй байх юм. Эм тариа, хэрэгсэл нь оочер дугааргүйгээр нэвтэрдэг бол ам нас нь дээсэн дөрөөн дээр байгаа олон зуун иргэд эмчилгээгээ хэвийн үргэлжлүүлэх алтан боломж тэр.
Ерөөс хил гаалийн хязгаарлалттай энэ эмзэг цаг үед импортын бараа бүтээгдэхүүний эрэмбэ гэж байх ёстой юм аа. Өндөг, гахай тахианы мах, архи, тамхиар бид өлсөөд үхчихгүй. Эдгээрийн өмнө эм тариа, сэлбэг хэрэгсэл, барилгын материал, газар тариалангийн бордоог зогсоомоор байна.
Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Ё.Хаяши Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэгийн урилгаар Монгол, Японы хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойг тохиолдуулан 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 30-наас тавдугаар сарын 2-ны өдрүүдэд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ.
Айлчлалын үеэр Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Ё.Хаяши Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нарт бараалхаж, Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэгтэй албан ёсны хэлэлцээ хийнэ.
Уулзалт, яриа хэлэлцээний үеэр талууд Монгол, Японы Стратегийн түншлэлийг бататган бэхжүүлэх, дээд, өндөр түвшний яриа хэлэлцээний давтамжийг хадгалах, хоёр талын хамтын ажиллагааг бүхий л салбарт өргөжүүлэн хөгжүүлэх талаар дэлгэрэнгүй ярилцана. Мөн Монгол Улс, Япон Улсын Стратегийн түншлэлийн Дунд хугацааны хөтөлбөр (2017-2021)-ийн хэрэгжилтийг дүгнэж, КОВИД-19 цар тахлын сөрөг нөлөөг даван туулах чиглэлд хамтран ажиллах, худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийн хэрэгжилтийг улам эрчимжүүлэх талаар санал солилцоно.
Энэ удаагийн айлчлал нь Япон Улсын Гадаад хэргийн сайдын Монгол Улсад хийж буй зургаа дахь айлчлал юм. Өмнө нь Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд С.Уно 1989 онд, Ё.Кавагүчи 2004 онд, К.Окада 2010 онд, Т.Коно 2019 онд, Т.Мотэги 2020 онд тус тус Монгол Улсад айлчилсан.
Еврокомисс Украины бараа бүтээгдэхүүний экспортод ногдуулдаг татварыг нэг жилийн хугацаатайгаар цуцлахаар болжээ. Энэ талаар Украины Ерөнхийлөгч Владимир Зеленский лхагва гарагийн үдэш хийсэн мэдэгдэлдээ онцолсоныг ВВС дамжууллаа.
“Украины экспортод ногдуулдаг татвар, хураамжийг жилийн хугацаанд цуцлах шийдвэрийг Еврокомисс гаргасан. Түүнчлэн демпингийн эсрэг тариф ч цуцлагдана” хэмээн Зеленский мэдэгджээ.
Зеленскийн өгүүлснээр, тэрбээр энэ саналын талаар Еврокомиссын тэргүүн Урсула фон дер Ляейнтэй нарийвчлан ярилцсан гэнэ.
“Энэ алхам нь Украины эдийн засгийг хамгаалж, манай үндэсний үйлдвэрлэлийг хадгалж үлдэх боломж олгоно. Европын болон дэлхийн зах зээлд манай бүтээгдэхүүнийг хангалттай хэмжээгээр экспортлох нь хямралыг давахад томоохон түлхэц болох юм” хэмээн Зеленский цохон тэмдэглэжээ.
Түүний өгүүлснээр, Украины экспорт зах зээлийг тогтворжуулахад дэмжлэг болох бөгөөд тиймээс энэ нь Украинд төдийгүй европчуудад ч ашигтай гэнэ. Цаашлаад Украины экспортыг нэмэгдүүлэх тал дээр түншүүдийн шинэ шийдвэрүүд гарна хэмээн Украины Ерөнхийлөгч мэдэгджээ.
Энд дуулгахад, өмнө нь ийм шийдвэрийг Их Британийн Засгийн газар гаргасан юм. Их Британи Украинаас нийлүүлэх бараа бүтээгдэхүүнд ногдуулах татвар, шимтгэлийг цуцалснаар Украины эдийн засагт дэмжлэг болно гэж үзсэний үндсэн дээр ийм шийдвэр гаргасна зарлаж байв.
ХБНГУ-ын Рамштайн дахь АНУ-ын Агаарын цэргийн хүчний баазад Оросын түрэмгийллийн эсрэг тэмцэлд Украиныг дэмжиж байгаа 43 улсын Батлан хамгаалахын сайд нар уулзаж нэгдсэн шийдвэрт хүрэв. Рамштайн дахь АНУ-ын Агаарын цэргийн хүчний бааз нь тус улсаас гадуур байгаа АНУ-ын Агаарын цэргийн хүчний хамгийн том байгууламж бөгөөд тус улсын 9000 орчим цэрэг байнга байрладаг юм.
Дэлхийн түүхэнд урьд нь ийм уулзалт болж байгаагүй билээ. Иймээс ч энэхүү уулзалтыг нээж үг хэлсэн АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Ллойд Остин “түүхэн уулзалт” хэмээн тодотгосон юм. Рамштайны уулзалтаар сайдууд Украинд батлан хамгаалахын яаралтай ямар тусламж үзүүлэх болон цаашид цэргийн тусламж үзүүлэх үйл ажиллагааг хэрхэн зохицуулах талаар тохиролцов. Хамгийн гол нь Германы Рамштайн дахь АНУ-ын цэргийн баазад болсон энэхүү өргөн хэмжээний уулзалтын үеэр Украиныг дэмжих цэргийн цоо шинэ эвсэл байгуулагдав. Энэхүү шинэ эвсэлд зөвхөн НАТО-гийн гишүүн улсууд төдийгүй Япон, Израиль нэмэгдэн орж байгаа нь онцлог юм. Энэ эвсэл байнгын ажлын хэсэгтэй байх бөгөөд сар бүр уулзаж эвслийн ажлыг зохицуулж байх болно гэж Пентагоны тэргүүн нэмж хэлэв. Уулзалтад оролцож буй түнш улсууд Украинд таван тэрбум орчим долларын цэргийн тусламж цуглуулсан бөгөөд үүний 3.7 тэрбумыг АНУ-ын засаг захиргаанаас олгож байна гэж Ллойд Остин нэмж хэлжээ.
Өнөөдрийг хүртэл НАТО-гийн бараг бүх улсууд Украинд гар буу, элдэв сум, хамгаалалтын хантааз, хуягт малгай, цэргийн хуурай хүнсээс эхлэн хамгаалалтын янз бүрийн хэрэгсэл зэрэг зөвхөн хамгаалалтын зэвсэг нийлүүлж довтолгооны хүнд зэвсгийн нийлүүлэлт хараахан хийгдээгүй байсан юм. Учир нь Москва үүнийг НАТО-хөндлөнгөөс дайнд оролцож буй явдал гэж үзэх тул дэндүү аюултай зүйл гэж ихэнх улсын цэргийн шинжээчид үзэж байсан билээ. Харин оросууд Донбасст энэ дайнд хэн ялахыг шийдвэрлэх довтолгоо эхлүүлсэн нь НАТО-г энэ айдсаа таягдан хаяхаас өөр аргагүй байдалд хүргэсэн юм. АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Ллойд Остин хэлсэн үгэндээ уулзалтад оролцсон Украины Батлан хамгаалахын сайд Алексей Резниковыг онцлон “Таны хичээл зүтгэл, украинчуудын баатарлаг эсэргүүцэл эрх чөлөөт ертөнцөд тэр аяар нь маш том урам зориг өгсөн” гэж онцлон хэлсэн юм. ОХУ-ын Украины эсрэг дайн “шинэ үе шатандаа орж байна” гэж Пентагоны тэргүүн мэдэгдээд “Өнөөдөр украинчууд ялна гэдэгтээ бүрэн итгэлтэй байна, энд байгаа хүмүүс бас тэгж бодож байгаа учраас цуглараад байна. Бид ОХУ-ыг дахин ингэж бусад улсад халдах чадваргүй болтол нь хамтран тэмцэх болно” гэж мэдэгдсэн юм. Түүний энэ үгийг Оросын төрийн мэдлийн “Россия-1” сувгийн “60 минут” нэвтрүүлгийн “Кремлийн дуу хоолой” гэгддэг нэвтрүүлэгч Ольга Скабеева “Дэлхийн III дайн эхэлж байгаа явдал” гэж тайлбарласан билээ.
Украины армийг зэвсэглэлээр хангахад өнөөг хүртэл хамгийн их хувь нэмэр оруулсан улс бол АНУ. Жишээ нь, тус улсын “Жавелин” гэх танк эсэргүүцэгч зөөврийн пуужингийн ачаар Украины арми Оросын тоо тоймшгүй олон танк, хуягт тээвэрлэгчийг устгаж чадсан. Өнгөрсөн долоо хоногт л гэхэд Пентагон Украинд 40 мянган сум бүхий 18 хээрийн гаубиц, 300 нисгэгчгүй онгоц, 300 хуягт тээвэрлэгч, ОХУ-д үйлдвэрлэсэн, өөрийн улсын зэвсгийн системээр тоноглосон Ми-17 тээврийн 11 нисдэг тэрэг нийлүүлэх болсноо мэдэгдээд байсан юм.
Ийнхүү Украиныг дэмжих 43 улсын цэргийн цоо шинэ эвсэл байгуулагдан ажилдаа орж Украины армийг их буу, нисэх онгоц, нисдэг тэрэг, танк, хуягт тээвэрлэгч, агаар болон газар, дайлайн довтолгооноос хамгаалах пуужин, дрон гэх мэт бүх төрлийн хүнд зэвсгээр хангахаар болов. Эдгээр улсаас нийлүүлэх гаубиц гэх их буунууд л гэхэд Оросын армийн адил төрлийн их буунаас 15-30 км алсад тусах чадвартай байгаа төдийгүй сум нь “GPS”-ээр удирдагдан байндаа хамгийн ихдээ 4 м зайтай тусдаг юм байна. Энэ нь дэлхийн хамгийн баян хүн болох Илон Маскын бэлэг болгон өгсөн олон мянган хиймэл дагуулын сүлжээг хүлээн авах жижиг хүлээн авагч хэрэгслүүд одоо л жинхэнэ ёсоор украинчуудад хэрэг болох нь байна гэсэн үг юм. Одоогоор цэргийн шинэ эвсэл Украинд нийлүүлэх зэвсгийн марк, ялангуяа тоог нууцалж байна.
АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд Ллойд Остин энэхүү уулзалтаас өмнө Төрийн нарийн бичгийн дарга Антони Блинкентэй хамт Киев хотод очин Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленскийтэй уулзсан юм. Энэ уулзалтын дараа “Украины ерөнхийлөгч Зеленский ерөнхийлөгч Жо Байдены хүчин цармайлт болон Америкийн ард түмний гайхалтай өгөөмөр сэтгэл, дэмжлэгт гүн талархаж байгаагаа илэрхийлсэн” гэж Блинкен мэдэгдсэн билээ.
Г.АМАРСАНАА
04 сарын 28-ны 20 цаг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан мэдээ:
Хур тунадас: Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Шөнөдөө баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын нутгийн өмнөд хэсгээр, өдөртөө баруун аймгуудын нутгийн өмнөд хэсэг, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газраар хур тунадас орно. Бусад нутгаар хур тунадас орохгүй.
Салхи: Шөнөдөө нутгийн баруун хагаст баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун өмнөөс, өдөртөө ихэнх нутгаар баруун хойноос секундэд 6-11 метр, өдөртөө Алтайн салбар уулс болон говь, тал, хээрийн нутгаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүсэж, шороон шуурга шуурна.
Агаарын температур: Шөнөдөө Дархадын хотгор болон Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Тэс, Эг, Үүр, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Халх голын хөндийгөөр 5-10 градус хүйтэн, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсгээр 3-8 градус дулаан, бусад нутгаар 4 градус хүйтнээс 1 градус дулаан, өдөртөө Дархадын хотгор, Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Завхан, Идэр, Тэс, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 5-10 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 15-20 градус, бусад нутгаар 10-15 градус дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Шөнөдөө багавтар үүлтэй, өдөртөө үүлшинэ. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, өдөртөө зарим үед секундэд 12-14 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 8-10 градус, бусад хэсгээр 2-4 градус хүйтэн, өдөртөө 10-12 градус дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Шөнөдөө багавтар үүлтэй, өдөртөө үүлшинэ. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, өдөртөө зарим үед секундэд 13-15 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө 6-8 градус хүйтэн, өдөртөө 11-13 градус дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Шөнөдөө багавтар үүлтэй, өдөртөө үүлшинэ. Хур тунадас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, өдөртөө зарим үед секундэд 13-15 метр хүрч шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө 7-9 градус хүйтэн, өдөртөө 8-10 градус дулаан байна.
Нийслэлийн Баянгол дүүргийн 3 дугаар хороо, ….. хорооллын … дугаар байр 12 давхар барилгын дээвэр дээрээс хүн үсрэх гээд байна гэсэн дуудлагыг 19:18 цагт Нийслэлийн аврах ангийн алба хаагчид хүлээн авч 2.5 км замыг туулан очиход Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны иргэн М /19 настай, эрэгтэй/ согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тус байрны дээвэр дээр гарч үсрэх гэж байсныг ярилцлага хийж эсэн мэнд буулгаж, тус дүүргийн Цагдаагийн 1 дүгээр хэлтэст хүлээлгэн өгсөн байна.
Агаарын тээврээр зорчигчид энэ оны эхний улиралд давхардсан тоогоор 130 мянга давж, өмнөх оны мөн үеэс 5.2 дахин өссөн байна.
Түүнчлэн гуравдугаар сард агаарын тээврээр зорчсон иргэдийн тоо 23 хувиар өсжээ. Үүнд Оюутолгой, Истанбул, Сөүл, Токио чиглэлийн зорчигчдын тоо нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Харин агаарын тээврээр олон улсад зорчигчид оны эхний улиралд 60.7 мянга болж, өмнөх оны мөн үеэс 8.7 дахин нэмэгдсэн байна.
Монгол Улс хоёрдугаар сарын 14-нд амны хаалт зүүхээс бусад цар тахлын үеийн бүх хязгаарлалтыг цуцалсан юм. Мөн хилээр нэвтэрч буй иргэдээс түргэвчилсэн шинжилгээ авахаа зогсоосон төдийгүй нэгдүгээр сарын дунд үеэс гадаадаас ирэх иргэдийг тусгаарлах журмыг цуцлаад байна.
Үүнээс гадна агаарын тээврээр тээсэн ачаа оны эхний улиралд өмнөх оны мөн үеэс 3.5 дахин өсжээ. Үүнд олон улсад тээсэн ачаа 2.7 мянган тонн болж, өмнөх оны мөн үеэс 3.5 дахин өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.
Өнөөдөр УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан болон байнгын хороодын хуралдаан болно.
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар дараах асуудлыг хэлэлцэнэ.