Коронавирус дэлхийн өнцөг булан бүрийн өдөр тутмын амьдралд ихээхэн нөлөө үзүүлсээр байна. Зарим оронд вирусээс үүдэлтэй улс төрийн хямрал хүртэл үүсээд байгаа юм. Түүнчлэн олон орон үндэсний баяр болон сонгуулиа хойшлуулаад байна. “International Institute for Democracy” судалгааны байгууллагаас явуулсан судалгаагаар дэлхийн 73 улсад Ерөнхийлөгчийн, парламентын болон орон нутгийн сонгуулиуд болох хуваарьтай байсан ч цар тахалтай холбоотойгоор дэлхийн 56 улс сонгуулиа хойшлуулаад байгаа аж. Харин Канад, Австрали, Шинэ Зеланд, Малайз, Беларусь, Литв, Малави, Нигер, Иордан, Исланд зэрэг орон цар тахлын үед товлосон хугацаандаа сонгуулиа хийхээр төлөвлөж байгаа бол цар тахлын үед Иран, Израил, Энэтхэг, Бангладеш, Япон, Өмнөд Солонгос, Австрали, Тайвань, АНУ, Франц, Герман, Швейцар, Польш, АНУ, Монгол гэсэн улс сонгуулиа зохион байгуулжээ.

Чили-Чиличүүд шинээр баталсан Үндсэн хуулийг эсэргүүцэн олон сар жагссан ч тэдний хичээл зүтгэл коронавирусийн улмаас талаар болсон. Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах эсэх бүх нийтийн санал асуулга өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард болох байсан ч ирэх аравдугаар сарын 25 болгож хойшлуулаад байгаа юм.

Серби-Тус улсад өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 26-нд парламентын сонгууль болох байсан ч гуравдугаар сараас коронавирусийн халдварын тохиолдол эрс өссөн учир сонгуулиа ирэх зургадугаар сарын 21 болж хойшлуулсан.

Испани-Тус улс мөн л орон нутгийн сонгуулиа хойшлуулахаас өөр аргагүйд хүрсэн. Испанийн коронавирусийн халдвар хамгийн их дэгдсэн бүс нутаг болох Баскийн орон нутгийн сонгууль дөрөвдүгээр сарын 5-нд болох байсан ч хойшлуулж, долдугаар сарын эхээр зохион байгуулахаар тогтсон.

Доминиканы Бүгд Найрамдах Улс-Тус улс өнгөрсөн жилийн тавдугаар сарын 17-нд сонгуулиа зохион байгуулахаар төлөвлөж байсан ч энэ жилийн долдугаар сарын 5-нд болгож хойшлуулаад байгаа юм. Эдгээрээс гадна Сири, Индонез, Шри Ланк, Этиоп, Польш, Их Британи, Франц тэргүүтэй орнууд парламентын сонгуулиа хойшлуулаад байна. Сонгуулиа хойшлуулсан улс орны олонх нь долоогоос есдүгээр сарын хооронд сонгуулиа зохион байгуулах төлөвтэй байна. Их Британийн орон нутгийн сонгууль “Ковид-19”-ийн улмаас нэг жилээр хойшилж 2021 оны тавдугаар сард болох тов гараад байсан ч дахин хойшилж магадгүй байна. Уг сонгуулиар Их Британи Умард Ирландын нэгдсэн вант улсын харьяаны Шотланд, Уэльс, Хойд Ирланд болон Английн 13 хотын захирагч, тусгай болон хүчний байгууллагуудын удирдлагуудыг сонгох юм. Мөн Францын Ерөнхийлөгч Эммануэл Макрон орон нутгийн сонгуулийн хоёрдугаар шатны санал хураалтыг тодорхойгүй хугацаанд хойшлуулах шийдвэрээ танилцууллаа. Орон нутгийн зөвлөлийн 35 мянган гишүүнийг сонгох зургаан жилд нэг удаа болдог энэхүү сонгууль нь энэ жил Францын парламентын сонгуулийн дараа, Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө тохиож байсан юм. Польш улсын Ерөнхийлөгчийн ээлжит сонгуулийн санал хураалт ирэх тавдугаар сарын 10-ны өдөр болох товтой. Гэсэн ч хоёр дахь бүрэн эрхийнхээ төлөө өрсөлдөж буй өнөөгийн Ерөнхийлөгч Анджей Дуда “Ковид-19”-ийн дэгдэлтийн улмаас өөрийн сонгуулийн кампанит ажлаа цуцалж байгаагаа мэдэгдэн, өрсөлдөгчдөдөө хандан урьдчилан сэргийлэх үүднээс мөн ижил арга хэмжээ авахыг уриалаад байна. Тус улс нь шинэ коронвирусийн дэгдэлтээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор сургуулийн үйл ажиллагаа, нийтийг хамарсан арга хэмжээг хязгаарлаж, хилээ хаасан Европын холбооны анхны улс болсон юм. Үүнтэй холбоотойгоор ердөө сар гаруйн дараа тохиох Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг хойшлуулах асуудал тус улсын улс төрийн хүрээнд хүчтэй яригдаж эхэлжээ.

Монгол Улсаас Бүгд Найрамдах Франц Улсад суугаа Элчин сайд А.Баттөр Парис-Нантэррийн Их сургуулийн түүхийн багш, Оксфордын Их сургуулийн судлаач хатагтай Мари Фэйвриг хүлээн авч уулзжээ. Энэ үеэр түүний англи хэлнээ хэвлүүлсэн “The Horde. How the Mongols changed the World” ном болон Чингис хааны үеийг судалсан судалгаа, бүтээлийг Францын хэвлэлийн газрууд, олон нийтээс сонирхох хандлага нэмэгдэж буй талаар ярилцсан байна.

Тухайлбал, “The Horde. How the Mongols changed the World” (Harvard University Press, 2021) ном нь монголчуудын түүхээр аялуулаад зогсохгүй дэлхийн түвшинд монголчууд юу бүтээн байгуулж, нүүдэлчин ардын соёлд ямар өөрчлөлт бий болгосон тухай өгүүлжээ. Мөн монголчуудын түүхийг өгүүлсэн хатагтай Мари Фэйврийн судалгааны зохиол бүтээлийг тус улсын уншигч, судлаачид өндөр үнэлж байгаа аж.

Судлаач Мари Фэйври Нант хотын түүхийн музейгээс дэлгэхээр төлөвлөөд буй Чингис хааны тухай үзэсгэлэнгийн төсөл дээр хамтран ажиллаж буй. Тэрбээр Чингисийн Эзэнт гүрний цаг хугацаанд хамаарах чиглэлээр идэвхтэй судалж байгаа аж.

Элчин сайд А.Баттөр Их Эзэн Чингис хааны тухай болон Монгол Улсын талаарх Франц дахь монгол судлаачдын ном, бүтээл арвижиж буйд сэтгэл хангалуун буйгаа илэрхийлжээ. Нант хотын түүхийн музейн үзэсгэлэнгийн төсөл, түүнчлэн Монгол Улсын Дипломат академийн санаачлага болох “Чингис судлалд холбогдох 1000 номын сан буюу “Алтан цуглуулбар-999” төслийг багтай холбоотой ажиллахаар болсон байна.

Казахстанд коронавирусийн халдварын тархалтын байдал хүнд байгаатай холбогдуулан Аугаа Эх орны дайны Ялалтын ойг тохиолдуулан тэмдэглэдэг уламжлалт баяр ёслолыг ирэх жил хүртэл хойшлуулсныг тус улсын Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Токаевын хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Берик Уали мэдээлжээ.

Түүний мэдэгдсэнээр, Казахстаны төрийн тэргүүн иргэддээ Ялалтын баярын мэндчилгээ дэвшүүлнэ. “Казахстанд Аугаа Эх орны дайны ахмад дайчид, арын албаны ажилчдын дурсгалд хүндэтгэл үзүүлдэг уламжлалтай. Аугаа Эх орны дайны Ялалтын баярын өдөр тохиож байгаатай холбогдуулан Ерөнхийлөгчийн зарлигаар ахмад дайчдад тусламж үзүүлсэн” гэж Уали тэмдэглэсэн байна.

Цар тахлын улмаас энэ жил мөн Ялалтын өдөрт зориулсан цэргийн ёслолын жагсаал хийхгүй байхаар шийдвэрийг Казахстаны Батлан хамгаалах яамны хэвлэлийн алба дөрөвдүгээр сарын 15-нд мэдээлсэн юм. Тус улсын Ерөнхийлөгч өнгөрсөн онд мөн нийслэл хотод болох цэргийн парадыг цуцлах шийдвэр гаргаж байсан билээ.

Казахстаны Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны мэдээллээр, одоогийн байдлаар Аугаа Эх орны дайнд оролцож явсан 665 ахмад дайчин эсэн мэнд аж төрж байгаа аж.