Өнөөдөр хуваарийн дагуу УИХ дахь намын бүлгүүд хуралдаж, энэ долоо хоногт чуулган, байнгын хороогоор хэлэлцэх асуудалд байр сууриа нэгтгэнэ.
Үүнд:
Сөүл-Улаанбаатар чиглэлийн тусгай үүргийн онгоц “Буянт-Ухаа” олон улсын нисэх буудалд 18:59 цагт газардлаа.
Тус онгоцоор 251 иргэн эх орондоо ирж байна. Үүнээс бага насны хүүхэдтэй гэр бүл-48, өндөр настан-1, жирэмсэн-асран хамгаалагчтай-4, эрүүл мэндийн шалтгаантай-5, бусад хүндэтгэн үзэх шалтгаантай-193 иргэн байгаа юм.
Иргэдийг ХӨСҮТ, Тайж, Боржигон, Алтай, Мөнххустай, Намуун зочид буудалд тусгаарлалаа гэж УОК-ын Шуурхай штабаас мэдээллээ.
НӨАТ-ын сугалааны ээлжит тохирол өчигдөр болж, 30 сая төгрөгийн азтан тодорсонгүй. Тохиролд 2020 оны есдүгээр сарын 1-30-ны хооронд худалдан авалтаар 56,174,829 баримт олгогдсоноос EBarimt системд бүртгэгдсэн 32,023,512 баримт оролцлоо. Үүнээс
Энэ удаагийн тохирлын супер сугалаа болох 30 сая төгрөгийн азтан тодорсонгүй.
“Сонгогчдын боловсрол төв” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал С.Оюунтуяатай ярилцлаа.
-Танай байгууллага сонгогчдын боловсролд чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулдаг. Манайд сонгогчдын боловсрол хэтэрхий сул. Ер нь сонгогчдын боловсрол гэж юуг хэлэх вэ?
-Манай байгууллага үйл ажиллагаагаа явуулаад 20 гаруй жил болж байна. Бидний зүгээс сонгогчдын боловсролыг сайжруулах, сонгуульд сонгогчдын оролцоог нэмэгдүүлэх, сонгох, сонгогдох эрхийг хангах, хамгаалахад хувь нэмрээ оруулах зорилготой ажилладаг. Үндсэн хуулийн гуравдугаар зүйлийн нэгдүгээр хэсэгт Монгол Улсад засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байна гэж заасан. Сонгогчдын боловсрол гэдэг өргөн хүрээтэй ойлголт. Өргөн хүрээндээ илүү ардчиллын, иргэний боловсролын Үндсэн хуульд заасан төрийн удирдах хэрэгт оролцох иргэдийн оролцооны эрхийн асуудал. Явцуу утгаараа сонгуульд оролцох, сонгуульд саналаа өгөх сонгогдох эрхийн тухай ойлголт. Бидний зүгээс сонгууль болгоноор сонгогчийн боловсролыг сайжруулах чиглэлээр богино болон урт хугацааны арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулдаг. Яагаад бид энэ орон зайд сүүлийн 20 гаруй жил ажиллаж байна гэхээр сонгогчийн боловсролын асуудлыг төрөөс огт анхаардаггүй, албан ёсны боловсролын хөтөлбөр стандарт байдаггүй.
Хуулиар үүрэг хүлээсэн СЕХ сонгуулийг зохион байгуулах чиг үүргээ л хэрэгжүүлээд байхаас саналаа өгдөг хоёр сая сонгогчийн асуудлыг орхичихсонтой холбоотой. Нийгэмд тулгамдаж буй асуудлын эхлэл нь сонгогчдын боловсролтой холбоотой гэдгийг өдийг хүртэл ярьсаар ирлээ. Орон нутгийн сонгууль дахь оролцоо Их хурлын болон Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас даруй 15 функтээр бага. Ийм чухал сонгуульд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, ялангуяа залуучуудын оролцоог нэмэгдүүлэх олон төрлийн кампанит ажлыг манай төвөөс хийж хэрэгжүүлж ажиллаж байна.
-Иргэдийн сонгуулийн тухай мэдлэг, боловсролыг дээшлүүлэх ажлыг хэн хийх ёстой юм бэ. Хуульд энэ тухай мэдлэг олгоход зориулагдсан төсөв байдаг юм уу. Бусад улс оронд сонгогчдынхоо боловсролд хэрхэн анхаарч ажилладаг юм бол?
-Сонгуулийн байгууллагын үндсэн хийх ёстой ажил сонгогчдын боловсролыг дээшлүүлэх. Энэ асуудлыг Боловсролын яам нь хариуцдаг ч улс орнууд байна. Улс төрийн намын үндсэн нэг чиг үүрэг нь сонгогчдын боловсролыг дээшлүүлэх шүү дээ. Өнөөдөр манайд төр нь ч, улс төрийн нам, мэргэжлийн сонгуулийн байгууллага нь ч сонгогчдын боловсролд огт анхаарахгүй, ямар ч алхам хийхгүй байсаар өдийг хүрлээ. Непал улс гэхэд сонгуулийн төв байгууллага нь сонгогчдын боловсролын л ажил хийдэг. Аль нутаг дэвсгэрт тухайн сонгуулиар сонгогчдын оролцоо бага байна. Тийш нь чиглэсэн тусгай хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлдэг. Түүнчлэн сонгууль дахь оролцоог насны бүлгээр авч үздэг. Залуучуудын оролцоо бага байвал тэдэн рүү хандсан хөтөлбөр хэрэгжүүлээд явдаг жишигтэй. Манай улсад сонгуулийн өмнөх хоёр сар л энэ талаар дуугардаг. Сонгогчдын боловсролыг дээшлүүлэх нь төрийн хийдэг үндсэн ажил болохоос сонгуулийн өмнөх хоёр сар хийдэг ажил биш. Тиймээс өнөөдөр бид албан ёсны сонгогчийн боловсролын хөтөлбөртэй болоё. Сонгогчдоо бэлдье. Тасралтгүй сонгогчдын боловсролын стандарт хөтөлбөрүүд гарч байж нөхцөл байдлыг сайжруулна. Энэ бүхнийг ТББ-ын нуруун дээр тавьчихаад яваад байхаар ямар сайн үр дүн гарах вэ дээ.
-Залуучуудын идэвхгүй байгаа шалтгааныг юу гэж харж байна?
-Залуучуудад сонгуулийн үүрэг, ач холбогдол, ашиг тусын талаар ойлгуулах мэдлэг мэдээлэл огт өгдөггүй хэрнээ та нар оролцсонгүй гэж шүүмжилдэг. Залуучуудын гол бэрхшээл нь мэдээлэл тэдэнд хүрдэггүй юм байна. Сонгуулиар янз бүрийн кампанит ажил хийдэг ч залуучуудад чиглэсэн тэдэнд хүрэх арга хэлбэр сувгаа олдоггүй юм байна. Энэ бүхэн юуг илэрхийлж байна гэхээр сонгогчдын боловсролд хийгдэж байгаа мэдээлэл цар хүрээ, далайц багатай байгаагийн илрэл. Арга хэлбэрийн хувьд оновчтой биш, зорилтот бүлэгдээ хүрдэггүй. Сонгуулийг хүнд хэцүү ажил гэж хардаг. Сонгуулийн ач холбогдлын талаар хангалттай мэдлэггүй. Сонгууль бол ээж, аав, эмээ, өвөөгийн ажил гэж хардаг. Залуучуудын хувьд боловсролын хүртээмж, чанарын асуудлыг хамгийн их тулгамдаж байгаа асуудал гэж үзэг судалгаа байна. Энэ нөхцөл байдлыг сайжруулах боломжийг сонгууль хангаж өгөх ёстой гэдгийг хэлж өгөхгүй болохоор тэднийг буруутгаад байх аргагүй юм.
-Иргэд Ерөнхийлөгч болон УИХ-ын сонгуульд л ач холбогдол өгөөд байдаг. Яг бидэнд тулгамдаж буй асуудлыг хэлж ярих хүн бол төлөөлөгчид. Орон нутгийн сонгуульд сонгогчид илүү хариуцлагатай хандах ёстой болов уу?
-Бид Орон нутгийн сонгуулийн ач холбогдолыг ойлгохгүй явсаар ирсэн. Тиймээс бүх зүйлийг Ерөнхийлөгч, УИХ шийдэж өгнө гэж ярьдаг, ойлгодог. Орон нутгийн хурлын байгууллагын хийх ажлыг тэднээс нэхдэг. Энэ бүхнийг орон нутгийн хурлын байгууллага хийх ёстой. Орон нутгийн хурлын байгууллага Үндсэн хуульд заасан зүйлдээ хүрч ажиллаж чадахгүй байна л даа. Хурлын өөрийнх нь санаачилгын асуудал ч бас бий. Өнөөдөр Орон нутгийн хурлын байгууллага шагнал тодорхойлдог байгууллага шиг болчихлоо ш дээ. Тэгэхээр сонгогчид бүгдийг УИХ шийдэж өгнө гээд хараад байдгийг буруутгах аргагүй. Орон нутгийн сонгуулийг “мода”-нд оруулах хэрэгтэй байна. Танд тулгамдаж байгаа асуудлыг хэн шийддэг юм гэхээр тэндээс л оролцоогоо эхэл. Энэ бүхэн Орон нутгийн сонгуулиар л олгогдож байна. Орон нутгийн сонгууль гэдэг тухайн хүний амьдрах орчны таатай болгох боломжийг бий болгодог сонгууль. Орон нутгийн сонгууль бол миний зайлшгүй оролцох сонгууль гэж хармаар байна.
-Сонгуулийн тогтолцоогоо байнга өөрчлөх нь сонгогчдын боловсролд нөлөөлдөг үү?
-Нөлөөлөлгүй яахав. Өнгөрсөн УИХ-ын сонгуулийг харахад томсгосон мажоритар систем хэрэглэсэн. Сонгуулийн насны 74 орчим хувь нь саналаа өгсөн. Гэтэл парламентад байгаа 76 гишүүн саналын 40 гаруй хувийг авсан. Саналаа өгчихсөн мөртлөө гээгдчихсэн хувь нь өндөр байна. Бид сонгуулийн тогтолцоогоо эргэж харах л хэрэгтэй. Сонгуулийн хууль тогтоомж сонгууль бүрт өөрчлөгддөг. Хууль нь богино настай, байнга өөрчлөгдөөд байхаар сонгогчид л хохирч үлдээд байдаг.
-Орон нутгийн сонгуулийн ирц хэр байдаг вэ?
-Сүүлийн хоёр удаагийн УИХ-ын сонгууль багахан өсөлттэй ажиглагдсан. Манай улс бусад улс оронтой харьцуулахад харьцангуй сонгогчдын оролцоо өндөр гэж явдаг. Сонгогчийн насныхан 73,74 хувьтай оролцдог. Гэхдээ 20 гаруй хувийн санал гээгддэг. Орон нутгийн сонгуульд энэ оролцоо бүр буурсаар 60 хувьд хүрдэг сул талтай.
-Энэ удаагийн сонгуулийн ирцэнд босго тавихгүй. Тиймээс бүр илүү анхаарлаа хандуулж саналаа өгөх шаардлагатай болов уу?
-Төр засгаа шүүмжлээд л байдаг. Шүүмжлээд суухаасаа өмнө саналаа өгөх ёстой л доо. Хариуцлагагүй төр засаг саналаа өгөөгүй хүмүүсийн ачаар бий болдог. Бид зайлшгүй сонгуульдаа оролцож саналаа өгдөг болчихвол олон тулгамдсан асуудлыг шийдэх эхлэлийг тавих болно. Ирцийн босгогүй сонгуулийг манай улс анх удаа хийх гэж байна. Сонгууль зохион байгуулах ажил маш нүсэр, нарийн түвэгтэй. Ирц босгогүй боллоо гээд сонгогчид санаа амар сууж огт болохгүй. Нэгэнт саналаа өгөөгүй бол хүссэн үр дүнгээ хүлээхэд хэцүү. Бусдын сонголтыг дагаж дөрвөн жил амьдарна гэсэн үг. Тиймээс илүү хариуцлагатай нийгмийн төлөө сонголтоо заавал хийгээрэй, саналаа заавал өгөөрэй гэж уриалмаар байна.
“Үндэсний маркетингийн агентлаг”-ийн захирал, маркетингийн зөвлөх Б.Түвшинтөгстэй ярилцлаа.
-Техник технологийн дэвшилтэй уялдаж сошиалаар худалдаа наймаа эрхлэх явдал нэмэгдэх боллоо. Энэхүү маркетинг үнэхээр үр ашигтай байж чадах уу?
-Маркетингийн менежерүүд бараа бүтээгдэхүүнээ сурталчлахын тулд дүрийг бүтээдэг. Олны танил эрхмүүдийн ард тусгай баг бүрэлдэхүүн, продюсер ажилладаг гэсэн үг. Урлагийн менежмэнт өөрөө дүрийг бий болгоод тэр дүрийнхээ зураг, цомгийг зарж борлуулдаг. Ерөөс дүрийн бизнес нь сошиал медиа болсон гэсэн үг. Ерөнхийдөө маркетингийн менежмэнтийн ирээдүй нь дүрийн бизнес болж хувирч байгаа. Өмнө нь продюсер, стильст зэрэг нийлж ажилласны үндсэнд дүрийг бүтээдэг байсан. Харин одоо эдгээр хүмүүсийн хөдөлмөр нь өөрөө дижитал болж хувирсан. Энэхүү мэргэжилтнүүд нэгдсэнээр дижитал зах зээлд тодорхой орон зайгаа тавьж өгч байна. Гэхдээ энэ мэргэжлүүд устаж байна гэсэн ойлголт биш. Хэдийгээр хувь хүн бие дааж сошиал платформуудыг ашиглаад “од” болсон ч бай үүний ард заавал мэргэжилтнүүдийг шаарддаг. Мэдээж хувь хүн ганцаар энэ олон ажлыг хийж чадахгүй шүү дээ. Тэгэхээр олны танил эрхмүүд мэргэжилтнүүдийн тусламжтайгаар илүү хүчтэй “од” болж чадна. Фэйсбүүк, твиттер байхад найруулагчаар яах юм бэ, инстаграм байхад стильст шаардлагагүй гэвэл өрөөсгөл ойлголт болно. Яг үнэндээ инстаграм таны нүүрийг будаж, дүрийг тань тодорхойлж чадахгүй л болов уу. Тэгэхээр ухаалаг нөлөөлөгч нар эдгээр хүмүүсийн хэрэгцээг мэдэрдэг. Продюсер, найруулагч, зураглаач зэрэг мэргэжлийн баг хамт олны хүчийг ашигласан дүрүүд бизнест илүү ашиг өсгөж чадна. Энэ хүмүүсийн хэрэгцээг үнэлээгүй нөлөөлөгч таны борлуулалтыг өсгөх нь юу л бол. Сошиал медиад олны танил болсон хүмүүс нөлөөлөгч мөн үү … Мэдээж мөн. Гэхдээ хагас нөлөөлөгч гэсэн үг.
-Тэгвэл эд бараагаа зарах сонирхолтой бизнесийнхэн олон мянган дагагчтай хэн нэгэнд найдаж хэдэн сая төгрөг цацах бус мэргэжлийн багт найдсан нь илүү үр нөлөөтэй гэсэн үг үү?
-Багийн тусламжаар л тухайн бизнесийн эздийн хүсэж байгаа үр дүнг бий болгож чадна. Бидэнд аль хэдийнэ танил болсон дуучин инстаграмдаа 300 мянган дагагчтай байлаа. Түүнд “Энэ усыг рекламдаад өгөөч ээ” гэж хэлээд хоёр тал тохиролцоод 10 сая төгрөг өгсөн байя. Тэр усыг нэг удаа ууж харагдахад фенүүд нь бүгд тэр дуучныг шууд даган дуурайх нь юу л бол. Хэрэв менежмэнт маркетингийн багтай, найруулагчийн тавилттай, эх зохиогчтой ийм инфлюенсертэйгээр тэр барааг сурталчилбал арай өөр дүр зураг ажиглагдана. Хэзээ худалдан авалт өсөхийг маркетиорууд тооцно. Тухайн дүрийг ямар үед яаж харагдуулахад нь стильстүүд анхаарна.
-Олон мянган дагагчтай олны танилууд худалдан авагчдад нөлөөллийг бүрэн гүйцэд өгч чадахгүй байх нь. Тэгэхээр бизнесийнхэн тэдэнд мөнгө төлж сурталчилгаа хийлгэх нь ашигтай ажиллагаа болж чадах уу?
-Олны танилуудыг нөлөөлөгч хэсэг гэж андуурах тал байна. Тэгэхээр бизнесийн байгууллагууд тухайн нөлөөлөгчийг тодорхой менежмэнттэй юу гэдгийг ялгаж салгаж харах хэрэгтэй. Ингэж чадвал аль нөлөөлөгчид хэдий хэмжээний мөнгө төлөх вэ гэдэгт хариулт олно.
-Тэгвэл зарим хэсэг нь хулхины live явуулаад байна уу даа?
-Менежмэнтийн ямар ч баггүй, бизнесийн байгууллага нь хараат бус болчихсон ийм бизнесийн хувьд нөлөөлөгчийг шууд сонгох нь эргээд эрсдэл, алдагдал болно. Тэрхүү нөлөөлөгчид дор бүрнээ 300 мянган үзэгч, сонсогч, дагагчдаа зарж байна гэсэн үг. Тэдгээр дагагчдынх нь дунд судалгаа хийж үзэх хэрэгтэй. Мэдээж дуунд дуртай хүмүүс л тухайн дуучныг дагана. Түүнээс биш сурталчилж буй барааг нь харах гэж биш. Өөрөөр хэлбэл, өөр зорилготой цугласан 300 мянган хүн байгаа. Тэгэхээр таны рекламдсан бүтээгдэхүүнийг үнэхээр сайн гэдгийг нь мэдээд, шүтээд, ухамсарлаад хэрэглэж байгаа хүмүүсийг цуглуулна гэдэг амаргүй. Яагаад ч нэг дуучны бүх дагагчдыг тэр барааг хэрэглэхэд хүргэхгүй. Харин тухайн бүтээгдэхүүн нь өөрөө хүмүүсийг дагуулах ёстой. Тиймээс ч үүнд жинхэнэ контент менежмэнт хэрэг болно. Манайхан бүх зүйлийн араас л маркетинг гэдэг үгийг залгаж байна. Яг үнэндээ фэйсбүүк маркетинг гэж юу байхав. Урьд нь телевиз, радио эсвэл өдөр тутмын сонины маркетинг гэвэл тухайн сониныг яаж олон хүнд захиалуулах вэ гэдэг санаа биз дээ. Фэйсбүүк бол дижитал мэдээллийн суваг болохоос маркетингийн загалмайлсан эцэг биш. Энэ бол онолын мэдлэгийн зөрүү байхгүй юу. Өөрөөр хэлбэл, маркетингийн тусдаа салбар биш, зүгээр л мэдээллийн нэг суваг. Фэйсбүүкийг маркетингид хэрхэн ашиглах вэ гэх болохоос биш, энэ нь өөрөө маркенг биш. Тодруулбал, сошиал нетворк платформыг маркетингдаа хэрхэн ашиглах вэ гэвэл зөв болно. Түүнээс биш инстаграм маркетинг гэж яривал инстаграм гэдэг компанийг яаж гоё болгох вэ гэдэг юм болчихно. Твиттер маркетинг гэдэг ойлголт байхгүй. Энэ нь өөрөө мордохын хазгай болно.
-Тэгвэл сошиал сувгийг маркетингдаа хэрхэн ашиглах вэ ?
-Сошиал сувгаар маркетингийн үр нөлөөг нэмэгдүүлэх нь гэдэг ч юм уу ийм хэллэг байж болно. Ер нь бол сошиал сувгуудын нөлөөлөл 0.02-хон хувьтай байдаг. Та бүхэн инстаграмд 100 мянган хүн үзсэн бизнесийн зорилготой контентын комментыг нь тоолоод үзээрэй. Тухайн бичлэгийг бүхэл бүтэн 100 мянган хүн үзчихээд байхад үсрээд л 200 хүн коммент бичсэн байгаа. Энэ нь 100 мянган үзэгчдээс 200 хүн нь үйлдэл хийснийг илэрхийлж байгаа юм. Тэрхүү 100 мянган үзэгчтэй бизнесийн зорилготой видеоны доор “Би энэ барааг авъя” гэж 200-хан хүн коммент бичсэн байна. Гэтэл яг бодит худалдан авагч нь 100 гаруй хүн байна. Тэгэхээр нөлөөлөл нь маш бага байгаа биз. Сошиал медиа бол мэдээлэл хүргэдэг хэрэгсэл мөн үү … Мэдээж мөн. Харин худалдаж чадаж байгаа суваг мөн үү гэвэл сонин, телевизийг яагаад ч гүйцэхгүй. Сүүлийн жишээг хэлэхэд, KFC компанийн “Өлөн бай” гэх сурталчилгаа сошиалаар явсан уу, үгүй. Энэ том самбаруудаар дамжуулан хүргэсэн шүү дээ, тэр самбарууд тэгж нөлөөлсөн байх нь. “Өлөн бай” гэдгээр дамжуулан самбарын хүч хэвээр байсаар байгааг харууллаа. Одоо ч гэсэн сошиал хэрэг алга, ямар ч үр дүнгүй баахан мөнгө гарздаад гэсэн захирлууд нь буцаад телевиз, сонин руугаа рекламаа өгөөд эхэлсэн. Тэгэхээр энэхүү нөлөөллийг тэнцвэртэй түвшинд барих ёстой. Өөрөөр хэлбэл, сошиалыг орхиж огт болохгүй, гэвч 100 хувь үүнд найдаж хэрэггүй гэсэн үг. Угаас 100 мянган хүн үзэхэд 200 хүрэхтэй үгүйтэй хүн л худалдан авалт хийх нөлөөллийн суваг шүү дээ. Сошиал бол мэдээлэл дамжуулах хурдтай болохоос орлого оруулах хурдтай биш.
-Үзэгчид 100 мянган дагагчтай олны танил нөхрийн үйлдлийг сонирхохоос биш, тухайн сурталчилж буй барааг тогтож сонирхох уу гэдэг нь эргэлзээтэй байх ?
-Энэ чинь нөгөө л 0.02 хувь байхгүй юу. Би сошиал медиаг үгүйсгэхгүй. Энэ бол яг мэргэжлийн хэлээрээ “Сошиал медиа” буюу мэдээллийг суваг. Яг хэдэн хүн үзэж харсан гэдэг хэмжүүр байгаа нь сошиал медиагийн давуу тал болно. Тиймээс бизнесийнхэн хэмжүүртэй, ухаалаг мэдээллийн суваг руу хошуурахаас аргагүй. Сошиал медиагаар цацаад л тухайн рекламыг дуустал нь хэдэн хүн үзэв, эерэг сөрөг коммент хичнээн байгаа зэргийг цаг минутаар нь салгаад харуулж байна шүү дээ. Тиймээс сошиал медиаг сайлж муулахаас илүү үүнтэй өрсөлдөж ажиллах хэрэгтэй.
-Сурталчилгааны цаана бүхэл бүтэн баг ажиллах ёстой гэж ярилаа. Тэгвэл сошиал медиа ганц хүн утасныхаа цаанаас бараагаа сурталчлаад захиалга авах бүрэн боломжийг олгосон юм биш үү. Тэгэхээр бараагаа сурталчлуулж байгаа компани нэг хүнд найдах цаг үе ирсэн байна, ганц хүнд л мөнгө өгчихвөл зарлага багатай байх болов уу ?
-Үгүй л дээ. Контентууд зөвхөн студи, зөвлөх менежерүүдийн гарт байсан бол одоо контентыг дурын хүмүүс нь хийх бололцоог технологи бий болгосон. Гэвч нөлөөтэй контент гэж юу вэ гэдгийг мэддэг хүмүүс амьд хэвээр байгаа. Контент гэдэг бол жирийн нэгэн хүний бодлоос үүссэн ажил огтхон ч биш. Үзэгчдэд нөлөөлөх контентыг хэрхэн хийх вэ гэдгийг мэддэг эх зохиогч, найруулга зүйн мастерууд, өнгөний нөлөөллийг мэддэг зураачид дижитал платформуудыг эзэмшсэн сууж байгаа. Тэд ямар ч тохиолдолд сонирхогчдыг гүйцэх нь тодорхой. Тэгэхээр эргээд л менежмэнтийн багийг шаардах асуудал гэсэн үг. Магадгүй хүн болгонд контентыг үнэгүй хийж болох юм шиг санагдаж байгаа. Яг үнэндээ ялсан контент хийнэ гэдэг нь угаас мэргэжлийнхний ажил. Зах дээр бараа зарах, томоохон сүлжээ дэлгүүрт өрөлт хийж, зааланд хүмүүс ажиллах хоёр чинь зөрүүтэй ойлголт шүү дээ. Сошиал медиа одоогоор хар зах шиг байгаа боловч ирээдүйд мэргэжилтнүүд ялах нь тодорхой. Хамгийн гол нь контент менежмэнттэй сошиал медиа менежмэнтэд манай бизнесийнхэн хөрөнгө оруулахгүй байгаад л асуудал бий. Хэрвээ би мэдээллийн группийн удирдлага байсан бол сошиал медиа менежмэнтийн багт хөрөнгө оруулаад ялах байсан. Цорын ганц инфлюенсерт мөнгө төлбөл ялалт амархан ирэхгүй л болов уу. Өөрөөр хэлбэл, нэг нөлөөлөгч бус, нийт нөлөөлөгчдийн багт захиалга өгвөл илүү үр дүнтэй гэсэн үг. Жишээ нь, бүх телевизээр цацаж, бүх сонин дээр нийтлэхэд үр дүн нь өндөр байдаг шүү дээ. Яг түүн шиг бүх инфлюенсерүүдэд хандахаар бас л үр дүн өндөр байна.
-Хэдийгээр фэйсбүүк, инстаграмд хар захын наймаачид байгаа ч үзэгчид мэргэжлийн сурталчилгааг хүсэх нь тодорхой гэж хэллээ. Тэгвэл сошиалын сурталчилгаа баталгаагүй учраас бүх барааг зарах найдваргүй гэсэн үг үү?
-Бараагаа заруулж буй байгууллагад ашигтай бус гэж хэлж болохгүй. Энэ нь хүн болгоны мэддэг компаниудад л ашигтай. Харин хүмүүсийн огт мэдэхгүй компаниудын хувьд зөвхөн танигдах ашигтай болохоос биш худалдагдах ашигтай биш. Жишээ нь, Мобикомын талаарх мэдээллийг нэг инфлюенсер хэлэхэд энэ дугаарыг хэрэглэдэг олон хүнд маш хурдан нөлөөлнө. Тэгэхээр танигдсан бизнесүүдэд борлуулалтын ашигтай. Харин танил бус бизнесийн хувьд танигдах магадлал өндөртэй болохоос биш худалдагдах магадлал бага байдаг. Тэгэхээр тухайн бизнесийн наснаас хамаарна. Үүнийг шууд үгүйсгэж болохгүй.Сошиал нөлөөлөгчдийг ашиглаж ийм цэвэр ус байдаг юм байна гэж нэр тогтоолгох, таниулах үйл ажиллагаанд маш сайн. Харин худалдан авахуулах, үйлдүүлэх үйл ажиллагаанд тийм ч сайн биш.
-Амандаа багтсан үнээ хэлээд ороод ирэх жишиг ч сошиалд ажиглагддаг. Бараагаа гаднаас гурван доллараар худалдаж авсныг хүмүүс мэдэхгүй юм чинь 30 доллараар нугалаад заръя гэдэг хандлага бий?
-Яахав, энэ чинь хөгжлийн жам ёс шүү дээ. Угаас бүх юм ингэж л эхэлдэг. Сонины салбар гэхэд 1990-ээд оны эхээр бараг 1000 шахам сонин гарсан байх шүү. Харин өнөөдөр 30 хүрэхгүй үлдсэн. Тэгэхээр чанартай сайн менежмэнтээр ажилласан баг нь амьд үлдсэн байгаа биз. Үүнтэй адил одоо сошиал руу бүгд орж байгаа нь маш сайн. Тэндээс 30, эсвэл 300 инфлюенсер үлдэж, бусад хаягууд нь зүгээр л зургийн альбом болоод дуусна. Харин жинхэнэ менежмэнттэй инфлюенсерүүд эцэст нь ялна.
П.САЙНЖАРГАЛ
Түрүүч нь №186(6552), 192(6558), 198(6564), 203(6569) дугаарт
Б.Цэнддоогийн шинэ бүтээл болох “Монгол: 11 үгээр” хэмээх номын хэсгээс үргэлжлүүлэн нийтэлж байна. Монгол хүний зан төрх, үндэстний хэв шинжийг 11 сэдэвт хураангуйлан хөгжөөн, наргиантайгаар өгүүлсэн энэ ном саяхан хэвлэлд шилжиж байгаа аж.
Монголын их Гүрний хаад чөлөөт худалдааны сүлжээ байгуулснаараа дэлхий дахинд чөлөөт зах зээлийн үндсийг тавьжээ хэмээн судлаачид хэлдэг. Гэтэл тэр үндэс нь төрөлх хээр талдаа хэр ургаж цэцэглэсэн бэ гэвэл, их л сонин хариу гарах гээд байна.
Нэг талаасаа нүүдэлчдэд өмч л байснаас биш, үл хөдлөх хөрөнгө гэж байсангүй. Иймээс баян хүн л тааралдахаас биш баялаг бүтээгч гэж төрсөнгүй. Нүүж явдаг тэдэнд суурин бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын талаарх анхны ойлголт ч төсөөлөгдсөнгүй.
Гадаадын аялагчид нэг бус удаа тэмдэглэсэн байдаг юм. Баян чинээлэг монгол хүн гэрээсээ гарч ирээд, бэлчиж яваа малаа, ялангуяа адуугаа харж, нүүр дүүрэн баясал тодруулдаг тухай. Барьсан барилга, байгуулсан хотхон, тариулсан ургацаа харна гэж байх биш. Ингээд л байгаль дэлхийн таалал, бурхны хишгээр өөрөө үржиж буй мал сүргээ л харж, амьдралын таашаал эдэлдэг байсан хэрэг. Өөр яах ч билээ.
Зах зээлийн ертөнцөд байдаг дампуурал, ашиг, алдагдал, хувьцаа хээр талд үгүй. Ердөө л мал нь өсөх, мал нь үхэх гэсэн хоёр л орчил байна. Энэ нь эзний менежмэнтээс бараг хамаарахгүй. Зуд болбол хэний ч мал ялгаагүй үхнэ. Харин ногоо цагаа сайхан ургаж, өнтэй өвлүүд дараалбал хэний ч хамаагүй мал өснө.
Бизнес хөгжлийн барометр болсон ашиг ба алдагдал гэсэн ойлголт байхгүй. Мал нь бага багаар хорогдох, сүргийн чанар нэг л биш болох гэхчлэнгийн зүйл байдаг юмаа гэхэд эзэн нь бараг анзаарахгүй дээ. Түүний оронд малыг нь бөөн бөөнөөр үхүүлсэн ган гачиг, зуд турханыг л анзаарна.
Мал нь хүнс тэжээлээ өөрөө олж, өөрийгөө өсгөх тул байнгын тасралтгүй нэмэгдэх ашиг гэдэг ухагдахууны оронд гэнэт геометр прогрессоор тоо толгой нь өсөхийг хэлдэг олз омог гэх ойлголт л бий. Монгол хэлэнд ашиг нэмэгдэх, алдагдал багасгах ойлголт хэллэг үгүй, харин “гарзын үүдийн хаах”, “олз омогтой явах” гэхчлэнгийн хэллэг байдаг нь тийм учиртай.
Баяжих хоосрох циклийг дайраагүй хүн үгүй тул хувь заяагаа бурханд даатгасхийгээд амьдарна даа. Бурханд сайн залбирч, заяа түшсэнээрээ л баяжсан хүн байхаас, бизнес сэтгэлгээ, эдийн засагч байдлаараа юмжсан хаана ч үгүй.
Ийм учраас тал нутагт жам ёсны зах зээл, худалдаа наймаа, эдийн засгийн сэтгэлгээ цэцэглэн хөгжсөнгүй. Харин ч Адам Смитийн олж харсан эдийн засгийг тэтгэгч “үл үзэгдэх гар” харин ч “үл үзэгдэх мэс”, “нуусан хутга” маягтай болсон нь сонин.
Жам ёсны зах зээл дээрх чөлөөт өрсөлдөөний дүнд хэрэглэгч хожиж байдгийг Адам Смит хэлсэн. Хэрэглэгч үйлчлүүлэгчээ татах уралдааны дүнд бизнесийн шинэ шинэ санаа төрж, тэр хэрээр нийгмийн нүүр царай хувьсан хөгжинө.
Талхчин айлын худалдан авагч олшрон хөлжих нь зэргэлдээх лэнсий барааны мухлаг, хажуугийн цайны газарт гай болохгүй. Харин ч тэр хавьд үйлчлүүлэгчдийг татан цуглуулж, бусдыгаа тэтгэнэ. Ижил бараа зардаг лангуунууд бие биеэ бараадан бөөгнөрдөг үзэгдэл ч нэг юм хэлээд байдаг. Уг нь тэдний нэг л цэцэглээд, бусад нь бөхчихмөөр авч тэгдэггүй.
Зах зээлийг өршөөлгүй өрсөлдөөн мэтээр дүрслэн ойлгож ирсэн үеийнхэн анхаармаар үзэгдэл ч байдаг. Тэр онолоор бол Toyota, Sony, Samsung өсөж өндийсөн түүх нь тэдэнтэй эн тэнцэх өөр бизнесийнхний мөхсөн, эдгээрийн гарт үрэгдсэн кэйс гарч ирэх учиртай ч тийм биш. Сүүлийн үеийн үүрэн утасны зах зээл дээрээс арчигдсан Nokia, Blackberry ч гэсэн Айфон, Самсунгад хорлогдсон гэхээсээ илүү менежмэнтийн алдаа гаргаж бүтэлгүйтсэнээр тайлбарлагдах болов уу?
Харин Адам Смитийн “үл үзэгдэх гар” хээр талын бэлчээрт ирмэгцээ л зах зээлийг ивээгч байхаа болиод мэсний үүрэг гүйцэтгээд эхэлдэг нь бас сонин.
Үзэсгэлэнт уулын аманд Бат, Дорж хоёр найз айлсан буугаад хэдэн жил болов. Айлсан буухаар мал өсдөг хөршийг “хаяа сайтай” хэмээн магтдаг юм. Найз хоёр хэн хэндээ хаяа сайтай байлаа. Айл, айлын зуугаад богтой байхдаа анх айлсчээ. Хаяа сайхан нийлж мал нь өсөөд л, өсөөд л байлаа. Хүмүүс тэдний нэрийг ч нийлүүлж “Батдоржийн хот” хэмээн ярьцгаана. Хоёр жилийн дараа хагас мянган мал хотлов. Тав дахь жилдээ хонь мянгаас хол давлаа.
Үзэсгэлэнт уулын бууц мянган хонины хөлд талхлагдаж эхлэв. Хэн нэг нь тэндээс явах хэрэгтэй боллоо. Дорж болохлоор Батынх эхлээд нүүчих болов уу хэмээн харзнах боловч Бат яг эсрэгээр нь Доржийнх нь нүүвэл шударга санагдлаа. Нэгэн цагт Батын нагацын өвөлжөө байсан ч, хаягдаад Доржийн аавынх тэнд нутаглажээ. Хамгийн эхэнд эзэмшсэн нь эзэн нь мөн гэж Бат үзэж байв. Харин Дорж бол “Сүүлчийн эзэн бол жинхэнэ эзэн” гэдэгт эргэлзсэнгүй.
Доржийн бодлоор бол Батынд олон байсан адуу л бэлчээрийг нь нэмж нэрмээд байлаа. Харин Батынх “Доржийн олон сарлаг дайран дээр давс үрж байгаа” гэж ярих. Мэдээж энэ яриа гэрт өрнөх тул авгай хүүхдүүдэд нь сөрөг цэнэг хуримтлуулна. Доржийн сэтгэлийг гонсойлгодог өөр нэг зүйл бий. Тэрээр Батаас хоёр ах, монгол ёсонд насаар эрэмбэлдэг уламжлалаа бодсон ч тэдний хот айлыг “Доржбатын хот” товчилмоор байдаг. Гэтэл “Батдоржийн хот” гэснийг бодохоор, нэг л дөнгүүлчихсэн мэт сэтгэгдэл төрнө. Сүүлдээ, хүүхдүүд нь ч хоорондоо тоглож чадахгүй хэрэлдэж “Сарлаг шигээ тэнэг”, “хэдэн адасга шигээ ааштай”-гаараа дуудалцаж зодолдох болов.
Ингээд нэг өдөр авгай хүүхний хэрүүлээс эхэлсэн дажин, өрхийн тэргүүлэгчдийн зодооноор дуусав. Хоёр айл салж нүүлээ. Тэгэхээс тэгэх гэсэн аятай, хэн хэнийх нь мал сүрэг өссөөр. Дараа нь үзэсгэлэнт амтай уулынхаа ар өвөрт багтахаа болив. Сүүлдээ, уулсыг налсан хоёр хөндийд шахалдан, бараг нэгнийхээ бэртээж хаясан ч гэдэг билүү дээ.
Алдарт, мичин жилийн зуд тэдний маргааныг шийджээ. Аль алин нь малаа барж, модоо барьж. Мянга мянган малын хөлд талхлагдан, ургамал багатай болсон уулсын тарчигхан аманд, цөөн малтай хоёр гэр айлсаад утаа суунаглах болсон нь мөнөөх Бат, Дорж хоёрын зээ нар ажгуу.
Тэнгэр эхэлж ниргээд, дараа нь ивээдэг гэгчээр мичин жилээс хойш, малд ээлтэй жилүүд ар араасаа цуварч, хангай дэлхийн хишиг ч дэлгэрч өгчээ. Зээ нарын мал ч өссөөр хотон дахь хонь мянга хүрчээ. Түүх яг давтагдах гэж байтал… Яасан гэж үү? Нэгдэлжих хөдөлгөөн ялж, бүх малыг нь хураан нийгэмчилжээ. Аминыхаа малыг хонинд шилжүүлснээр 50 толгойгоос илүү гаргах эрхгүй болсон, Дорж, Бат нарын дөрөв, тав дахь үеийнхэн төрсөн ах дүүсээс ялгалгүй эвтэй амьдарсаар 1990 оныг үзжээ. 1990 онд нэгдэл тарж, малчид өмчөө аваад, өөрийн дураар өсгөх боломж олсон байдаг. Тэрнээс хойш яасныг бол мэдэхгүй.
Үргэлжлэл бий
Сэтгэл зүйн сэтгэц хэмжилзүйн үндэсний хүрээлэнгийн сэтгэлзүйч Б.Баярцэнгэлтэй ярилцлаа.
-Орон нутгийн сонгуулийн сурталчилгааны үеэр ажиглагдсан зүйл нь нэр дэвшигчид айлуудаар явж мөрийн хөтөлбөрөө танилцуулж, тараах үед ихэнх айлууд хаалгаа тайлж өгөхгүй, дургүйцлээ илэрхийлсэн байна.Сэтгэл зүйн үүднээс энэ байдлыг юу гэж тайлбарлах вэ?
-Иргэдийн сонгогчийн боловсролтой ихээхэн хамааралтай. Нөгөө талаас улс төрийн намууд, нэр дэвшигчид өрсөлдөгчөө муулсан, гүтгэсэн хар пиар шинжтэй мэдээ мэдээллүүд, элдэв бичлэг нэвтрүүлэг ихээр цацаж байгаа нь нөлөөлж байна. Хар пиар мэдээ, мэдээлэл нь иргэд, сонгогчдыг хэнд итгэхээ мэдэхгүй, аль мэдээлэл нь үнэн, аль нь худлаа эсэхийг ялгаж салгах аргагүй болгож байна.Нэг өглөө сэрэхэд л сайн гэж итгэж найдаж дэмжиж байсан хүнийх нь тухай нууц бичлэг, янз бүрийн эвлүүлэг, гүтгэлгийн чанартай сөрөг мэдээллүүд цацагдсан байдаг. Өнгөрсөн 2012 оны сонгуулиас хойш хар пиарыг улс төрийн намууд, нэр дэвшигчид бие бие рүүгээ хүчтэй шидэлцэж байгаа. Энэ байдал даамжирсаар эргээд иргэд сонгогчид сонгуульдаа идэвхгүй оролцох, ямар ч нам, улс төрийн хүчин гарсан бүгд л адилхан, дээгүүрээ идэж уугаад дуусдаг, иргэд бидэнд нэмэр тус болохгүй гэх мэт ийм хандлага сэтгэлгээ иргэдэд давамгайлж байна. Улстөрчид хамгийн бүтэхгүй муу хүмүүс байдаг гэдэг ийм бодолтой болсон хүмүүс эргээд сонголт хийхдээ маш дургүй болдог гэсэн үг. Хэн нэг нэр дэвшигч хаалга тогшоод мөрийн хөтөлбөрөө өгөх гэхээр уурладаг, өөдөөс нь шидэж хүртэл бухимдлаа илэрхийлж байна. Улстөрчид гэж хамгийн муу хүмүүс байдаг, энэ хүмүүсээс болж улс орон хөгжихгүй байна гэдэг мэдээ мэдээллээр өдөр бүр цэнэглэгдсэн учраас иргэд сонгуульдаа идэвхгүй, сонгууль өгөх дургүй, хэн ч гарсан хамаагүй гэдэг байдлаар хандаж байна. Тийм учраас нэр дэвшигчдийн мөрийн хөтөлбөрийг судалдаггүй, уншиж мэдэхийг хүсэхгүй, хаалгаа тайлж өгөхгүй уурлаж байна. Манайхаас бусад улс орны иргэд сонгуульдаа оролцохдоо амар тайван байж, сонгох эрхээ эдэлж байгаадаа баяртай байдаг. Ирэх дөрвөн жилийн улс орны хөгжил, өөрсдийн төлөө хийж байгаа хамгийн чухал шийдвэр гэдгийг мэддэг учраас ач холбогдол өгч оролцдог.
Харин монголчууд Үндсэн хуулиар олгогдсон сонгох эрхээ эдлэхдээ их дургүй байгаа нь баттай эх сурвалжаас мэдээлэл авч чадахгүй байгаатай ихээхэн холбоотой.
-Иргэд сонгуульдаа оролцох дургүй байгаад нийгмийн өөр ямар хүчин зүйл нөлөөлж байна вэ?
-Сонгогчийн боловсрол дээшлэхэд иргэдийн амьжиргааны түвшин, орлого чухал. Иргэд хэдий хэмжээний сайн орлоготой, амьдралын түвшин сайн байна, авч байгаа цалин нь амьдралд хангалттай хүрч байна, тэр хэмжээгээр чанартай боловсрол эзэмшиж, илүү сайхан амьдрах, өдрийнхөө хоолыг яаж олох вэ гэдэгт биш нийгмээрээ яаж эрүүл байх уу, яаж илүү сайхан нийгмийг бүтээх үү гэдэгт нь санаа тавьж чадна. Яг үнэндээ ядуурал их, стресс ихтэй нийгэмд өөрөөсөө бусдыг бодох, улс орон хөгжих эсэх нь иргэдэд хамаагүй байна. Хоногийн хоолтой байна уу, гал алдахгүй байх уу, өмнөх ажлаа яаж зохицуулах уу гэдгээс өөрийг бодох сөхөөгүй иргэд олон байгаа нь үнэн.
-Сонгуулиа өгч байгаа иргэдийн багагүй хувь нь сонгууль болох өдрөө хэнд өгөх эсэхээ шийддэг тухай судалгаа байсан?
-Олон судалгаа байдаг. Иргэдийн дийлэнх нь саналаа хэнд өгөх эсэхээ сонгуулийн сүүлийн өдрүүдэд шийддэг гэсэн судалгаа бий. Нийт сонгогчдын арав гаруй хувь нь сонгуулийн өдөр хэнд өгөхөө шийддэг гэсэн баримт ч байна. Нэгэнт нэр дэвшигчдийн мөрийн хөтөлбөртэй танилцаагүй, хэн хэн гэдэг ямар боловсролтой хүмүүс манай тойргоос нэр дэвшиж байна вэ гэдгийг судалж мэдээгүй хүмүүсий хувьд хэнийг ч сонгосон ялгаагүй гэдэг байдлаар хандаж, сонгуульдаа ач холбогдол өгөхгүй, сонголтоо нэг өдрийн өмнө хийх, сонгууль өгөх өдрөө хэдхэн цагийн өмнө хэнд саналаа өгөх эсэхээ шийдэх, бусдаас хэнд саналаа өгвөл зүгээр вэ гэж асуудаг, эсвэл аль аятайхан харагдсан хүнээ дугуйлах зэрэг үйлдлүүд гаргах нь тодорхой юм. Өөрөөр хэлбэл, сонгуульд оролцохдоо дуртай хүн ховор байна. Энэ хоёр нам өрсөлдөөд л байна, хэн нь гарах юм бол доо л гэж бодоод байгаа болохоос цаана нь бидний амьдалд чухал том шийдвэр гарах гэж байгааг бодохгүй байгаа нь сонгогчдын боловсрол ямар түвшинд байгааг харуулж байна. Төрийн байгууллага, хороо дүүргийн ажилтнуудын ихэнх нь улстөржсөн. Улс төрийн нам эвсэлд ажиллаж, бусдад ухуулга сурталчилгаа хийдэг. Ялангуяа хороо, нийгмийн ажилтнууд айлуудаар явж өөрсдийн нэр дэвшигчдийг ухуулж сурталчилж, сөрөг пиар хийдэг. Өрхийн эмнэлэг, хорооны ажилтнуудтай иргэд байнга харилцаа холбоотой ажилладаг. Энэ хүмүүс улстөржиж, ухуулга сурталчилгаа хийх, хов живийн шинжтэй төлбөртэй захиалгатай мэдээллийг замбараагүй ярих нь иргэдэд нөлөөлж байна. Тэгэхээр мэдээлэл авахдаа цензуртай байх хэрэгтэй. Ямар эх сурвалжаас үнэн зөв мэдээлэл авах боломжтой вэ гэдгээ сонгож чаддаг, аль эх сурвалж найдвартай вэ гэдгээ мэддэг боловсрол маш чухал байна. Ялангуяа дэлгүүрийн худалдагч, хорооны ажилтнууд, өрхийн эмч нартай иргэд байнга уулзаж таарч байдаг. Энэ хүмүүсийн нөлөө маш их. Тиймээс намууд сонгуулийн ажилдаа энэ хүмүүсийг дайчилдаг болсон. Нөлөөлөх чадвартай ийм хүмүүсийг сонгуулийн ажилд дайчилж ойр ойрхон сануулж, аман сурталчилгаа хийлгэдэг. Үүнд нь итгэж сонголтоо хийдэг олон хүмүүс байгаа нь сонгогчийн боловсролыг дээшлүүлэх шаардлагатайг харуулж байгаа юм.
Өглөө бүр тантай хамт байдаг “Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаар 16 нүүрээр хэвлэгдэж, та бүхний гар дээр хүрч байна.
Энэ удаагийн “Танайд өнжье” булангаа Агаарын орон зайн жинхэнэ
эзэд буюу нислэгийн хөдөлгөөн
удирдагчдын ажлын байрнаас бэлтгэлээ I- XII нүүрнээс уншаарай.
Хүнс, хөдөө аж ахуй
хөнгөн үйлдвэрийн яамны
Газар тариалангийн
бодлогын хэрэгжилтийг
зохицуулах хэлтсийн ахлах
шинжээч Б.Одонхүү “Тариа цасанд
дарагдсанаас гурилын
үйлдвэрт нийлүүлэх
буудайн чанар асуудал
дагуулж мэдэхээр байна” гэв.
“Өдрийн сонин”-ы үзэл бодлын гурав дугаар нүүрт “Ард түмэн Ардчилсан намд хайртай хэвээрээ юм байна” хэмээн өгүүллээ.
“Монгол Улсын 2021 оны төсвийн тухай
хуулийн төслийн эхний хэлэлцүүлгийг хийлээ” Улс төрийн V нүүрнээс уншаарай .
Баримт үйл явдлын VII нүүрт Ардчилсан намаас VI
тойрогт нэр дэвшигч
Э.Тамирын хуульч, өмгөөлөгч
О.Аззаяа “Баянзүрх дүүргийн VI тойрогт
МАН-аас нэр дэвшигч мөнгө тарааж байгаад
үйлдэл дээрээ баригдсан нь үнэн” хэмээлээ.
УПЕГ-ын
Олон нийттэй харилцах
албаны дарга, ахлах прокурор
Д.Дашмаа “Прокурор Г.Оюунболдын бичсэн постыг Монгол
Улсын Ерөнхий прокурорын байр суурь мэтээр
ОХУ-ын хэвлэлүүд ташаа мэдээлэл цацсан” гэв.
Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу
. https://admin.dnn.mn/plugins/news/login/
Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаараас уншаарай. Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудангийн салбаруудаас болон сонин борлуулах цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдан авч болохыг дуулгая. Түүнчлэн “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч болно. Уншигч та “Өдрийн сонин”-ыг захиалан уншихыг хүсвэл9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88085029 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг аваарай. “Өдрийн сонин”-той холбоотой мэдээ мэдээллийг 19001987-гоос лавлана уу.
ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХЭН ТАНТАЙ ХАМТ
ЭМЯ-ны мэдээллээр амралтын өдөр яаралтай түргэн тусламжийн 103 дугаарт нийт 2465 дуудлага иржээ. Үүнээс 1014 нь яаралтай эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авч, 1451 нь зөвлөгөө мэдээлэл авчээ. Хоногийн мэдээгээр цусны даралт ихсэх 158, хүүхдийн өвчлөл 156, осол гэмтэлтэй холбоотой 187 дуудлага зонхилсон байна.
ЭМЯ-ны харьяа төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгүүд болон тусгай мэргэжлийн төвүүдийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлсэн хоногийн мэдээгээр амралтын өдөр эмнэлэгт үзүүлэх цаг захиалах нэгдсэн төвийн 1800-0119 дугаарт 233 дуудлага холбогдож амбулаторын цаг захиалжээ.
Цаг агаар хүйтэрч байгаатай холбогдуулан иргэдийг дулаан хувцаслаж, дархлаагаа дэмжих хоол хүнс хэрэглэн, олон нийтийн газар амны хаалтаа зүүн, гараа тогтмол ариутгаж өөрийгөө болон дотны хүмүүсээ амьсгалын замын өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэхийг ЭМЯ-наас зөвлөж байна.
Нэн яаралтай түргэн тусламж авах иргэд 103 дугаарт холбогдохоос гадна шаардлагатай тохиолдолд 1800-0119 дугаарт хандаж, мэргэжлийн эмч нараас зөвлөгөө, мэдээлэл авдаг байна.
Спортын төв ордонд /2020.10.17-18/ Монгол Улсын гавьяат тамирчин Оюунбилэгийн Пүрэвбаатарын нэрэмжит насанд хүрэгчдийн эрэгтэйчүүдийн цомын тэмцээн 10 жинд үргэлжилж байна.
ДАШТ-ий хошой мөнгө, Дэлхийн цомын хүрэл, Азийн наадмын алт, мөнгөг медальт, Зүүн Азийн наадмын аварга, Олон улсын “А” зэрэглэлийн тэмцээний 10, “Монгол говь” ОУТ-ий тав, Монгол Улсын долоон удаагийн аварга, Монгол Улсын гавьяат тамирчин О.Пүрэвбаатарын нэрэмжит тус тэмцээний эхний өдөр 57, 65, 74, 86, 97 кг жингийн барилдаанууд болов.
Улмаар ОУХМ З.Занабазар 57 кг-д, ОУХМ Т.Тулга 65 кг-д, ОУХМ З.Сумъяабазар 74 кг-д , ОУХМ Г.Ганхуяг 86 кг-д, Баянхонгор аймгийн тамирчин 19 настай ОУХМ Э.Батмагнай 97 кг-д тус тус түрүүлэв гэж Монголын чөлөөт бөхийн холбооноос мэдээллээ.
Эхний өдрийн дүн:
57 кг /23 бөх/
1. Занданбудын Занабазар /Хилчин/
2. Пүрвээгийн Дашцэрэн /Хасу-Мегастарс/
3. Цэдэвийн Мандалсүрэн /Алдартан/
3. Батхуягийн Мөнх-Эрдэнэ /Төгс/
65 кг /24 бөх/
1. Төмөр-Очирын Тулга /Хүч/
2. Шинэбаярын Дэлэг /Хилчин/
3. Батбаатарын Буд /73 дугаар сургууль/
3. Намсрайн Ганбаяр /Женко/
74 кг /14 бөх/
1. Занданбудын Сумъяабазар /Хангарьд/
2. Энхбаярын Бямбадорж /Баянхонгор/
3. Бямбасүрэнгийн Бат-Эрдэнэ /Хилчин/
3. Бат-Эрдэнийн Бямбадорж /Сүлд/
86 кг /12 бөх/
1. Ганбаатарын Ганхуяг /МУБИС/
2. Батчулууны Анхбаяр /73 дугаар сургууль/
3. Мэндбилэгийн Тэмүүжин /Хангарьд/
3. Ганболдын Төрболд /Женко/
97 кг /9 бөх/
1. Энхтүвшингийн Батмагнай /Баянхонгор/
2. Чинбатын Алтангэрэл /Хилчин/
3. Баасанцогтын Өлзийсайхан /Хасу-Мегастарс/
3. Төмөрбатын Мөнгөншагай /73 дугаар сургууль/
