Categories
булангууд мэдээ нийгэм шинжлэх-ухаан-технологи

“APPLE”-Д ХОРТОЙ КОДЫН ХАМГААЛАЛТ ХЭРЭГТЭЙ

Apple's ridiculous $400 Mac Pro wheels are missing a key feature ...

Apple компанийн хөгжүүлсэн үйлдлийн систем хортой кодоор халдварладаггүй тул хамгаалах программ хангамж суулгах шаардлагагүй гэсэн ойлголт хэрэглэгчдийн дунд байсаар ирсэн. Гэвч “macOS” үйлдлийн системд хортой кодын хамгаалалт хэрэгтэй болжээ.

Өнгөрөгч 7 хоногт ThiefQuest нэртэй шинэ төрлийн хортой код P2P үйлчилгээгээр дамжин тархдаг хууль бус программ хангамжуудаас илэрч эхэлсэн. Энэ код нь бусад хортой кодын адил товчлуурын даралтын мэдээлэл цуглуулах, удирдлага хяналтын сервертэй холбогдох, мэдээлэл дамжуулах гэх мэт тагнан турших функцтэй бөгөөд macOS төрлийн үйлдлийн системүүд гол хохирогч нь болоод байна. Одоогоор Р2Р үйлчилгээ үзүүлэгч Torrent цахим хуудсууд, Little Snitch, Mixed in Key, Ableton зэрэг программ хангамжаас уг код илэрчээ.

Уг код компьютероос сертификатын файл, бичиг баримт, текст файл, эх код төдийгүй цахим хэтэвчнээс цахим мөнгө олзлох чадвартай гэж мэдээлэл технологийн тэргүүлэх байгууллага “Bleeping Computer” үзэж байна.

Гэсэн хэдий ч хэрэглэгч хууль бус программ хангамж татан авч суулгахгүй бол хортой кодоор халдварлагдах магадлал бага тул энэ төрлийн хангамж хэрэглэхгүй байхыг мэргэжилтнүүд сануулж байгаа юм. Учир нь “macOS” үйлдлийн системийн хэрэглэгч нь хууль бус программ суулгахын тулд үйлдлийн системийн анхааруулгыг унтрааж, аюулгүй байдлын горимыг идэвхгүй болгох шаардлагатай болдог байна.

Эцэст нь macOS үйлдлийн систем хортой кодын халдварт өртсөнөөр macOS үйлдлийн системийн аюулгүй байдлын талаарх тогтсон ойлголт нэгэнт өөрчлөгдөж уг үйлдлийн систем Windows-ийн нэгэн адил хортой кодын бай болж эхэлж байна.

ТЕГ

Categories
мэдээ нийгэм

Бөхийн өргөөний уулзварын I эгнээ засвартай байна

Бөхийн өргөөний уулзварын 1-р эгнээ засвартай байна

Баянзүрх дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр Энхтайваны өргөн чөлөө гудамж Хөдөө аж ахуйн яамны урд замын зорчих хэсгийн 1-р эгнээг хааж шугам засварын ажил хийгдэж байгаа тул иргэд, жолооч та бүхэн тээврийн хэрэгслийн хурдыг тохируулан, замын хөдөлгөөндөө дүрмээрээ, соёлтой оролцохыг анхааруулж байна гэж Тээврийн цагдаагийн албанаас мэдээллээ. Мөн Нарын зам болон хойд талаараа их тойруугийн замыг сонгож хөдөлгөөнд оролцохыг сануулж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Д.Нарангэрэл: Сүүлийн 24 цагт дэлхий дахинд 259 мянган хүн шинээр COVID-19 халдвар авчээ

Д.Нарангэрэл: Дэлхийн таван тивийн 48 орон

ЭМЯ болон ХӨСҮТ-ээс цаг үеийн нөхцөл байдлын талаар тогтмол мэдээлэл хийж байгаа. Өнөөдрийн мэдээллийн үеэр ЭМЯ-ны хэлтсийн дарга Д.Нарангэрэл, “Дэлхийн 216 улс орон нутаг дэвс гэрт коронавирусийн өвчлөл бүртгэгдэж, 14.3 сая хүн өвчилж, 600 мянга гаруй хүн нас баржээ. Цар тахал эхэлж байхад гурван сарын хугацаанд нэг сая, дараа нь нэг сарын хугацаанд нэг сая нэмэгдлээ гэж ярьдаг байсан бол одоо өвчлөл 4-5 хоногт нэг сая тохиолдлоор нэмэгдэж байна.

8.4 сая хүн эдгэрч эмнэлгээс гарсан бол 5.1 сая энэ өвчний улмаас эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байна. Сүүлийн 24 цагт дэлхий дахинд 259 мянган хүн шинээр “CоVID-19” халдвар авч, 5000 гаруй хүн энджээ.

24 цагийн хугацаанд Бразилд 34 мянга, Энэтхэгт 28 мянга хүн халдвар авчээ. ОХУ-д сүүлийн 24 цагт 6234 хүн шинээр халдвар авч, 124 хүн нас барсан. Манай хил залгаа бүс нутгуудад өвчлөл 32-42 тохиолдлоор нэмэгдсэн нь өвчлөл буурах хандлагатай байна. Мөн Эрхүү хотод өвчлөл эрчтэй нэмэгдэж 186 тохиолдол шинээр бүртгэгдсэн байна.

Манай улсын хувьд өчигдөр 68 хүн ажиглалтад шинээр орж, 110 хүн ажиглах байраас гэрийн тусгаарлалт руу шилжин, одоогийн байдлаар 2769 хүн тусгаарлан ажиглах байранд байна. Үүнд, 1-5 насны 194 хүүхэд, 109 жирэмсэн эмэгтэй, 327 архаг хууч өвчтэй хүн ажиглах байранд байгаа. Эдгээр иргэдэд 41 их эмч 70 резидент эмч эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ үзүүлж байна. Үүргийн онгоцоор ирсэн иргэдээс Цэргийн төв эмнэлэгт 52 хүн эмчлэгдэж байгаагаас эрчимт эмчилгээний тасагт 4 хүний биеийн байдал хүнд байна.

24 цагт 119 дугаарт 134 дуудлага ирж, коронавирусийн халдвараас урьдчилан сэргийлэх, эмнэл зүйн шинж тэмдгийн талаар зөвлөмж, зөвлөгөөг авсан. Гадаадаас холбогддог шуурхай 119 апп-д гадаадаас АНУ, Аьстрали, Австри Улсаас 3 иргэн холбогдож зөвлөгөө, мэдээлэл авсан. Иргэд бидэнд байнга өгч байгаа асуудал бол иргэдийн анхаарал суларсан амны хаалт зүүхгүй бөөнөөрөө их явж байна гэдэг санал шүүмжлэл байна.

Өвлийн улиралд улирлын томуу нэмэгддэг. Энэ үед коронавиусийн өвчлөл улам нэмэгдэнэ. Тиймээс богинохон хугацаанд хүн бүр өөрийгөө ирэх өвөлдөө бэлдэн дархлаагаа сэргээх хэрэгтэйг эрдэмтэд зөвлөжээ“ гэв.

Categories
мэдээ нийгэм улс-төр

2020 оны орон нутгийн Хурлын ээлжит сонгуулийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг байршууллаа

2020 оны орон нутгийн Хурлын ээлжит сонгуулийн сонгогчдын нэрийн ...

Монгол Улсын Их Хурлаас Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хуулийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдөр баталж, 2020 оны орон нутгийн Хурлын ээлжит сонгуулийг товлон зарлах, санал авах өдрийг тогтоох тухай 23 дугаар тогтоолыг 2020 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдөр баталсан байдаг. Уг тогтоолд Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ээлжит сонгуулийн санал авах өдрийг 2020 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдөр байхаар тогтоосон.

Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 20.4-т, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг санал авах өдрөөс 90-ээс доошгүй хоногийн өмнө өөрийн цахим хуудаст байршуулна гэж заасан. Хуулийн хэрэгжилтийг хангаж, Улсын бүртгэлийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага сонгогчдын нэрийн жагсаалтад байгаа сонгуулийн эрх бүхий иргэний эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, нас, хүйс, регистрийн дугаар, байнга оршин суугаа газрын хаягийн бүртгэлийн мэдээллийг аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, баг, хороогоор болон сонгуулийн хэсэг нэг бүрээр нь нэгтгэн гаргаж, орон нутгийн Хурлын сонгууль дуустал өөрийн цахим хуудаст байршуулаад байна. Харин сонгогч Та сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн эсэхээ санал авах өдрөөс 14-өөс доошгүй хоногийн өмнө шалгасан байвал зохино гэдгийг анхаарна уу.

Мөн хуулийн 24.1-т, Иргэний засаг захиргааны нэг нэгжээс нөгөө нэгжид шилжин суурьших хөдөлгөөнийг санал авах өдрөөс 60 хоногийн өмнө зогсоож, санал авах өдрийн дараах өдрөөс сэргээнэ гэж заасан. Тодруулбал, иргэний шилжилт хөдөлгөөнийг 2020 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдөр зогсоож, мөн оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөөр сэргээнэ гэсэн үг юм.

Сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн эсэхийг шалгах заавар:

Categories
мэдээ нийгэм

Коронавируст халдвар (Covid-19) 2020-07-19-ний байдлаар

No photo description available.

Categories
мэдээ цаг-үе

О.Чинбат: Шууданч цагдаагийн гол үүрэг бол албан бичгийг хүлээн авч бүртгэл хөтлөн, цаг хугацаанд нь хүргэх юм

Шууданч цагдаагийн нэг өдрийн ажилтай танилцахаар Нийслэлийн цагдаагийн удирдах газрын Төлөвлөлт зохион байгуулалт, хяналт шинжилгээ үнэлгээний хэлтсийн алба хаагч, шууданч цагдаа цагдаагийн дэд ахлагч О.Чинбаттай уулзлаа.


Тэрбээр цагдаагийн байгууллагын улаан тамгатай энгийн болон нууц, маш нууц, онц чухал, яаралтай бичгүүдийг цаг хугацаанд нь найдвартай гараас гарт хүргэх хариуцлагатай үүрэг хүлээсэн алба хаагч аж.

-Шууданч цагдаа гэдэг албанд хэрхэн томилогдон орж байсан тухайгаа дурсахгүй юу. Ер нь цагдаагийн алба хаагч болох ажлын гараараа хэрхэн эхлүүлж байсан бэ?

-Манай том нагац ах маань цэргийн хүн байсан юм. Би хүүхэд байхдаа нагац ахыгаа дагаад байгууллага дээр нь очоод дүрэмт хувцастай, дэг журамтай хүмүүсийг хараад маш их бахархдаг байлаа. Тэгээд ахыгаа хараад том болоод цэрэг цагдаагийн алба хаагч болно гэсэн мөрөөдөлтэй болсон. Тэр мөрөөдөлдөө хүрэхээр хичээж явна. Би анх 2016 онд Олон нийтийн цагдаагаар ажлын гараагаа эхэлж байсан. Ингээд удалгүй 2017 оны гуравдугаар сард ахлагчийн дамжаанд явах болж, төгсөж ирээд Сүхбаатар дүүрэг дэх цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэст Мөрдөн байцаах тасгийн дуудлагын цагдаагаар ажилласан. Тэгээд 2017 оны наймдугаар сард Улаанбаатар хотын цагдаагийн газар нэртэй байхад шуудан хүргэгч цагдаагаар томилогдоод гурав дахь жилдээ энэ ажлаа хийж байна. Залуу хүний хувьд ажлыг багаас нь эхлүүлсэндээ урамтай байдаг. Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцсаа өмсөөд хүмүүстэй “Амрыг эрье” гэж мэндчилээд ажиллаж байгаадаа их урам зоригтой байдаг. Одоо Түшээ дээд сургуульд эчнээгээр эрх зүйн ангид суралцаж байна. Цаашдаа цагдаагийн байгууллагадаа илүү сайн ажиллана гэж боддог.

-Мэдээлэл технологи хөгжсөн эрин үед шууданг биеэр зөөдөг цагдаагийн алба хаагч байгаа нь цаанаа учиртай байх гэж бодож байна. Шууданч цагдаагийн нэг өдрийн ажил хэрхэн өрнөдөг юм бол?

-Миний ажил бол Нийслэлийн цагдаагийн газрын алба хаагчдаас дээд шатны байгууллагууд болон харьяа газар, хэлтэс, тасаг төв байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдэд хүргэх албан бичгийг хүлээн авч бүртгэл хөтлөн, цаг хугацаанд нь хүргэх үүрэгтэй. Нууц болон энгийн бүртгэлийн дэвтэр хөтлөнө энэ тэр гээд нарийн чухал ажил. Монгол шуудангаар илгээх тохиолдол ч байна. Хаягаар нь хүргэж өгсөн өргөдөл гомдол, албан бичгийн хариуг хүлээн авч буй хүнээр нь гарын үсэг зуруулж хүлээлгэн өгнө.

Өглөө ажилдаа ирээд бичгүүдээ бүртгэлд аваад яаралтай гарна. Нийслэлийн цагдаагийн удирдах газраас иргэд, албан байгууллагад хандсан яаралтай болон тодорхой хугацаатай бичгүүдийг цаг хугацаанд нь хүргэх бол миний гол ажил. Өдөртөө ачаалал ихтэй цагтаа 40-50 бичиг, ачаалал бага байвал 15-20 бичиг хүргэнэ. Яаралтай бичгээ хамгийн түрүүнд байгууллага, иргэнд хүргэж өгөөд үргэлжлүүлээд явдаг юм. Заримдаа өдрийн цайгаа уух завгүй байх үе ч олон байдаг. Бичгүүдээ аваад байгууллагадаа хамгийн ойроос эхлэн хүргэж өгөөд үргэлжлүүлээд автобусаар голдуу явдаг. Уг нь би дугуй унах дуртай. Даанч дугуйны зориулалтын зам, зогсоол хүрэлцээгүй учир унахаа больсон.

Мөн нэг хэсэг өөрөө машин бариад бичгээ хүргэж өгөхөд байрлуулах боломжгүй цаг их авдаг учир автобусанд суугаад хүргэх нь илүү амар байна. Анх томилогдоод байгууллагуудын байршил, иргэдийн гэрийн хаягийг олоход амаргүй байсан юм. Заримдаа яаралтай гээд таксидаад явах тохиолдол байна. Маш яаралтай хүргэх ёстой бичиг бас их гардаг . Ямар ч байсан миний гол үүрэг бол бичгийг хугацаа хожигдуулж ёстой болохгүй.

Цагдаагийн байгууллагын хүний нөөц, томилгоо, албаны шалгалттай холбоотой бичгүүд бол заавал албан тоотоор дугтуйтай хүргэж өгдөг. Иргэний хариутай бичиг бас олон байдаг. Энэ бичгийг заавал иргэнд хаягаар нь хүргэж өгөх ёстой учир иргэний хэлсэн газар нь хугацаанд нь хүргэж өгдөг. Иргэд утсаа авахгүй, хаяг нь тодорхой биш, ажлын бус цагаар гэрт аваад ир гэх тохиолдол гарах нь цөөнгүй. Өдөртөө амжиж хүргэх гээд гэрийнх нь хаягаар хүргэнэ.

-Иргэнд хариутай бичгийг яг гарт нь өгөх ёстой юу?

Тэгэлгүй яахав. Иргэнд өөрт нь өгөхгүй бол хувь хүний нууцтай холбоотой мэдээлэл байдаг. Маш нууц, нууц, гарт нь гэсэн олон ангилалтай учраас энэ журмаараа хүрэх шаардлагатай байдаг юм. Би Нийслэлийн цагдаагийн газрынхаа ажлыг хэвийн явуулахад өөрийн чиг үүргийнхээ дагуу үүрэг гүйцэтгэхийн зэрэгцээ хувь нэмрээ оруулж, тус дэм болж байна гэж боддог. Бичгүүдээ хүргээд явж байхад, “Яаралтай бичиг байсан юм. Хугацаанд нь аваад ирсэнд баярлалаа” гэх талархлын үгнээс их урам авдаг. Ашгүй дээ гээд дараагийн бичгээ хүргэхээр явна. Ууртай цухалдуу хүмүүс ч цөөнгүй тааралдна. Олон жил ажиллаад ирэхээр байгууллагын хаяг байршилаа сайн мэддэг болоод ирдэг юм. Мөн иргэдтэйгээ хэрхэн ажиллах тухайгаа мэддэг болсон болохоор түүртэх зүйлгүй, алдаа гаргахгүй ажиллахын төлөө хичээж байна. Өдөржин алхаад хааяа хөл өвдөх үе байдаг ч маргааш өглөө нь эрч хүч дүүрэн ажилдаа ирдэг. Бүх бичгүүдээ эздэд нь хугацаанд нь хүргэчихээд ажил дээрээ буцаад ирэхэд их сайхан байдаг. Ээж минь намайг цагдаагийн байгууллагад ажиллаж байгаагаар хамгийн их бахархдаг хүн. Бүх ээжүүд хүүгээрээ ингэж бахархдаг байх гэж би боддог. 2017 онд Нийслэлийн цагдаагийн газрын даргын баярын бичиг авахад ээж минь их баярласан. Би байгууллагынхаа шатар, даамны тэмцээнд оролцдог. Ноднин байгууллагынхаа 100 буудалт даамны аварга болсон. Сагсны тэмцээнд ороод хүрэл, хөлбөмбөгийн тэмцээнд ороод алтан медаль авсан гээд байгууллагаас зохион байгуулж байгаа үйл ажиллагаанд оролцох дуртай. Энэ бүхэнд ээж минь их баярладаг. Ээжээрээ болон Нийслэлийн цагдаагийн удирдах газрын хамт олноороо маш их бахархаж баярлаж явдаг юм. Та нартаа маш их баярлалаа гэж хэлье.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Дотоодын аялагчдын зохисгүй үйлдэл хэтэрсээр байвал ирээдүйд аялал жуулчлалаас олох асар их орлогоо монгол Улс алдана

Аялал жуулчлалын зөвлөх, судлаач Ч.Буянбадрахтай ярилцлаа.


-Энэ жил хүн болгон орон нутгийг зорьж, аялж байна. Гэвч дотоодын аялагчдын байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл нэлээн байх шиг?

-Манай улсад фэйсбүүкийг хоёр сая гаруй хүн хэрэглэдэг гэсэн статистик бий. Насанд хүрсэн хүн бүр, нэмээд өсвөр үеийнхэн хэрэглэж байна гэвэл буруудахгүй. Фэйсбүүк харахаар хүн бүр хог хаядаггүй, хог хаясан нэгнийг буруутгаж, шүүмжилдэг нь харагдана. Өөрөөр хэлбэл, сошиалыг харахаар хүн бүр байгалиа хамгаалаад байгаа юм. Гэтэл бодит байдал дээр орон нутагт аялж байгаа хүмүүс маш их хог хаяж байна. Тэгэхээр сошиал орчин бодит байдлын талбар биш, мөн уриалаад үр дүн багатай юм байна. Тиймээс миний харж байгаагаар үүн дээр зохион байгуулалт, менежмэнт хийх хэрэгтэй. Би нэг мэдээлэл харж байсан. Хөвсгөл аймаг руу орж байгаа аялагчдаас 20 мянган төгрөгийн такс авъя гэсэн байсан санагдаж байна. Үнэхээр тэгж такс авах бол тухайн мөнгийг авсан газар зохион байгуулалт хийх хэрэгтэй. Майхантай буух бүсээ зоож өгөх, хогийн цэгээ тодорхойлох, хогны уут өгөөд буцахдаа тасалбараа шалгуулаад хогоо тушаагаарай ч юм уу, ийм зохион байгуулалт, менежмэнт дутагдаад байна. Зөвхөн уриалаад хангалтгүй юм. Зохион байгуулалт, менежмэнт, хяналт шалгалт хэрэгтэй байна.

Ард иргэдэд нэг зүйлийг сайн ойлгуулмаар байна. Улаанбаатар хотыг өдөр болгон ТҮК-ийн ажилчид цэвэрлэчихэж байна. Түүнтэй адил орон нутагт хаясан хогийг цэвэрлэх хүн гэж байхгүй. Тэнд хогийн сав тавиад ч утгагүй. Ерөөсөө л хүн болгон тарьсан хогоо бүрэн цэвэрлээд хаана ч үлдээлгүй аваад явдаг байх хэрэгтэй.

-Аялагчдад аяллын боловсролыг хэрхэн олгох боломжтой вэ?

-Үүнийг үе шаттай сургалтаар хийнэ. Жишээ нь, Малайз бол бусад оронтой харьцуулахад үзэж харах асар их зүйлтэй орон мөн үү гэвэл тийм биш. Гэтэл тус улс яагаад богино хугацааны зорилт тавиад аялал жуулчлалаар дэлхийд эхний 10-т орох орлоготой орон болж чадсан бэ гэвэл цэвэр сургалтын системтэй холбоотой. Нисэх буудлын ажилтнаас өгсүүлээд таксины жолооч, дэлгүүрийн худалдагч зэрэгт улс орон даяар төрөөс нь бодлого хэрэгжүүлж хөрөнгө хаяж сургалтад хамруулсан. Наад зах нь Малайзад ирж байгаа ямар ч гадаадын жуулчинг хараад инээх гэдэг зүйлийг хүн бүрт суулгаж чадсан. Үүнтэй адил сургалтаар л хүмүүст аялал жуулчлалын боловсрол олгохгүй бол хэцүү. Өвөрхангай аймгийн адуучин залуучуудад зориулсан аялал жуулчлалын нэг сургалт болж байсныг санаж байна. Түүнээс өөрөөр уг салбарт оролцоотой хүмүүсийг хамруулсан сургалт болж байсныг энэ салбарт 20 гаруй жил ажиллахад санахгүй байна. Тиймээс аялал жуулчлалд оролцож байгаа, аялж байгаа хүнд боловсрол олгохын тулд үе шаттай сургалтыг хийх хэрэгтэй. Гэхдээ үүнийг сошиалаар явуулаад хэрэггүй юм байна. Яг ухамсарт нь нөлөөлдөг зүйл юу вэ гэдгийг бодох ёстой. Танхимын, эсвэл газар дээр нь сургалтууд зохион байгуулж болно.

Би нэг зүйлд харамссан. Коронавирустэй холбоотойгоор бүх жуулчны бааз гадаад жуулчингүй байгаа. Төр засаг энэ цаг хугацааг ашиглаж баазын ажилтнуудад сургалт зарласан бол өнөөдөр арай өөр үр дүнг хүлээх байлаа. Судалгаагаар манай жуулчны баазуудын 70 хувь нь мэргэжлийн бус эзэдтэй. Ямар ч зочлох үйлчилгээтэй хамааралгүй, мэргэжлийн бус хүмүүс байгаа юм. Мөн ажилчдынх нь хэдэн хувь мэргэжлийн бус вэ гэж судлаад үзэхээр бас 70 хувь. Ямар ч аялал жуулчлалын ойлголтгүй хүнийг бааз дээр аваачаад тавьчихсан. Тэгэхээр мэргэжлийн байгууллага нь ийм байхад жирийн монгол аялагчид аялал жуулчлал гэж ийм юм гэж ойлгуулахад бэрхшээл ихтэй байгаа биз. Энэ салбарт оролцож байгаа бүх хүнээ сургамаар байна.

-Дотоодын аялагчид өссөнөөр хүндрэлтэй байгаа уг салбарынхны орлогод нэмэр болж байна уу?

-Бид гадаадын жуулчин дээр хамгийн дээд тал нь 30 хувийн ашиг хүртдэг. Дотоодын жуулчин үүнээс хамаагүй бага байна. 10 хувийн ашиг хийж чадаж байна уу, үгүй юү. Тиймээс дотоодын аялал жуулчлалаас ашиг хийж, хямралын давж чадаж байгаа гэвэл хэцүү. Яагаад гэвэл манай ихэнх аялагч нар хувиараа аялдаг. Хаа дуртай газраа буугаад тухалж байгаад яваад өгдөг. 10 хүн байлаа гэхэд компаниар захиалга өгч аялж байгаа нь гурваас хэтрэхгүй. Гэхдээ цөөн ч дотоодын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхээр компаниуд хүмүүсийг уриалаад байгаа нь зөв юм. Бага багаар зүтгэж байж л ахина. Уг нь аялагч аяллын компанид хандвал өөрөө зохион байгуулагч, тогооч болох шаардлагагүй, төлөвлөсөн цаг хугацаандаа үзэх ёстой зүйлээ үзээд ая тухтай аялаад ирнэ. Энэ давуу боломжуудыг манайхан сайн мэдэхгүй байна. Хувиараа аялбал зардал багатай гэдэг ч олон хүндрэл бэрхшээлтэй нүүр тулж, нөгөө тухтай сайхан аялах гэсэн гол утга учраа алдагдуулаад байна. Уг нь даатгах ёстой хүмүүст нь даатгаад явах ёстой.

-Монголын байгаль бүхэлдээ аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн. Байгаль орчноо бохирдуулаад байвал эргээд хэрхэн жуулчин татах вэ гэсэн бэрхшээл үүснэ. Коронавирусийн халдвар намжиж Монголыг зорих жуулчдын цуваа нээгдэх нь ойлгомжтой шүү дээ?

-Дэлхий дээр тогтвортой аялал жуулчлалыг хөгжүүлж байна. Үүн дотор эко аялал жуулчлал гэж ойлголт бий. Манай орон ийшээ их оройтож орж байна. Сүүлийн хэдэн жил л дөнгөж ярьж эхэллээ. Гэтэл Япон зэрэг орнууд 1990-ээд оноос эко аялал жуулчлалыг яриад байгальд ээлтэй байх технологийн асуудлыг шийдвэрлээд явчихсан. Тогтвортой, эко аялал жуулчлал гэж юу вэ, гадаадын жуулчдад бид монгол орныг байгаагаар нь хэрхэн “борлуулах” вэ гэхээр өнөөдөр ирээд амарсан газар дараагийн жуулчин ирэхэд асуудалгүй, эвдрэлгүй байх тухай ойлголт юм. Гэтэл одоо нэг жуулчин (гадаад, дотоод хамаагүй) ирж эвдээд явсныг дараагийн хоёр, гурав дахь хүмүүс нь ирээд харж байна. Энэ нь өөрөө тогтвортой аялал жуулчлал биш. Би нэг зүйлийг гайхдаг. Өнөөдөр Монголын газар нутгийн 78 хувь нь цөлжсөн гэж ярьдаг. 2025 он гэхэд хойд мөсөн далай хайлж дуусна гэдэг. Энэ үед байгаль цаг уур их өөр болно гэж дэлхий нийт ярьж байна шүү дээ. Энэ том мэдээллийн хаана Монгол явж байна вэ. Энэ өөрчлөлт аялал жуулчлалд асар том нөлөөтэй. 20 жилийн өмнө намайг хөтөч байхад Хархорин суманд Орхон голын эрэг дээр жуулчидтай гадаа хоол идэхэд салхи босоход шороо хийсдэггүй байсан. Бор шороон хөрстэй. Одоо 20 жилийн дараа ширээгээ дэлгээд суухад багахан салхинд л элс дарчихаж байна. Ингээд өөрчлөгдөөд байхад манайх хаана явна вэ, ямар бодлого чиглэл баримтлах юм, аялал жуулчлалын салбарт энэ бүх нөхцөл байдлыг хэрхэн тооцох юм гэх зэргээр асуудал их байна. Нэмээд дотоодын жуулчид хог тариад байна.

-Уг нь манайх хэдэн зуун сая жуулчин авах том зорилттой шүү дээ?

-400 сая жуулчин уу. Тийм жуулчин авсан нэг ч улс байхгүй л дээ. Хамгийн их жуулчин авч байгаа улс 96 саяд л хүргэдэг. Хэл нь халтираад хэлсэн байх. Ордосыг харьцуулсан байсан. Өнөөдөр Хятадын аялал жуулчлалын бүсийг Монголынхтой харьцуулшгүй юм. Ордос дээр гадаадын жуулчин хэд ирдэг вэ гэвэл дорвитой тоо гардаггүй. Хятадууд өөрсдөө л аялдаг. Хятад өөрсдөө дотооддоо аялж аялал жуулчлалаа аварч гараад байгаа юм. Үүнтэй адил монголчууд унаж байгаа салбараа аврах гээд тодорхой хэмжээгээр аялаад явж байгаа нь сайн байна. Энэ бол дэвшил юм.

Г.БАТЗОРИГ

Categories
мэдээ цаг-үе

Айраг бол Монголын амар амгалан

Долдугаар сар гарч юу юугүй бид айрагтайгаа золгох нь ээ. Монгол хүн зуныг айраггүйгээр огт төсөөлж чадахгүй гэдэгт би л хувьдаа итгэдэг юм. Үнэхээр л айрагны тэр часхийм сайхан амт бидэнд дэлгэр зуныг мэдрүүлэх шиг болдог.

Унага татан зогсох залуу саальчин бүсгүй рүү учиртай харц чулуудаж эсвэл элдвийг хөөрөлдөж, тэдний яриаг сонсох мэт унаганууд дуулгавартайхан эхийгээ хөхөн зогсох зураглал, гүүн зэлнээс саам юугаа барин алхах аав, ээжийгээ дөнгөж сэрсэн бяцхан хүү нь тэнтэр тунтар алхан угтах, ээлжлэн айраг бүлэн зогсох жаалуудын дүр төрх нүдэнд үзэгдэж ерөөсөө эх нутгийнхаа амар амгаланг айргийн тэр сайхан амтнаас мэдэрч байгаа юм.

Ингээд бодоход айраг л бидэнд Монгол хүний найрсаг, зочломтгой зан хийгээд өвсний сөл, шим, нар, хурыг ч амтлах боломж олгож, ер бусын сэргэг, тунгалаг мэдрэмжийг төрүүлж чадах мэт. Тийм ч болохоор харийг зорьсон монголчууд айргаа зүүдлэн сэрж, амтлахсан гэж яардаг биз ээ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Итгэл, сэтгэл байхад хорвоо тун уужим

Ойрд таараагүй найзтайгаа учиртал нэлээн гундайчихаж. “Ажлаасаа халагдчихсан, эхнэр яваад өгчихсөн, ээжтэйгээ хоёулаа өдрийг өнгөрөөж байна, харин бие эрүүл ээ” гэх юм. Зөв өнцгөөс нь шүүвээс хөл гар бүтэн, бие эрүүл байгаа бол бусдыг нь шийдэж болдог хорвоо биш билүү. Итгэл, сэтгэл байгаад эрүүл, чийрэг байхад ажил ч олдоно, эхнэр ч олдоно.

Хүн та өөрийгөө “одоо хэнд ч хэрэггүй амьтан, хорвоо надаар дутахгүй” гэж бодож байгаа бол том эндүүрэл. Хичнээн бүтэлгүй, азгүй, авьяасгүй байлаа ч гэлээ хаа нэг газар таныг сайнаар дурсаж, үгүйлж явах нэгэн эрхэм байх л ёстой. Ямар ч хүний алхаж, тахалж явсан мөр нэлдээ хар өнгөтэй байдаггүй агаад таны бэлэглэсэн аяганаас цай оочлох зуураа найз чинь таныг гэгээлгээр дурсаад л суух, бэлдэж өгсөн түлшээр чинь гэрээ дулаацуулан байгаа ээж чинь хүүгээ санаад инээмсэглэн байгаа гэдгийг санаарай. Эргээд харахад дурсахуйц хөрсөн дээр буусан бүтээлтэй бол таны амьдрал бүр ч өнгөлөг байлаа л гэсэн үг. Хэн нэгэнд сэтгэл гаргаад тусалсан үйл чинь хэзээ ч мартагддаггүй, өөрт чинь ч гэлээ бодол тэнийлгэх орон зай болон үлддэг юм шүү дээ. Эерэг бодолтой хүмүүнд амьдралын өмнө тулгарах түмэн бэрхшээлийг давах живаан аргыг заах уужим хорвоо бий, гутранги бодолтон болохоор тэр живаан аргыг түмэн бэрхшээл болгон үлдээдэг гэдгийг санаарай. Ер нь тэгээд их бага ямар ч ажлыг хийж чадна гэдэг итгэл байхад хорвоо боломж өгөх хаалгаа нээнэ дээ.

Д.БАТ-ЭРДЭНЭ

Categories
мэдээ нийгэм онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Д.Нямхүү: Хоёр хүн ХӨСҮТ-ээс эдгэрч гарлаа

ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирал Д.Нямхүү: ХӨСҮТ-д тусгаарлагдсан нэг ...

ЭМЯ-наас ээлжит мэдээллээ хийлээ. Мэдээллийн үеэр ХӨСҮТ-ийн захирал Д.Нямхүү, “2020 оны VII сарын 18-нд нийт 113 хүнд шинжилгээ хийхэд коронавирус илрээгүй. Афганистанаас иргэн 31 энхийг сахиулагчийн давтан шинжилгээ, Алтанбулагийн боомтоор орж ирсэн ачаа тээврийн 38 жолоочийн шинжилгээ, ХӨСҮТ-д тусгаарлагдсан 13 хүний давтан шинжилгээ, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд суманд тусгаарлагдсан 31 хүний шинжилгээ бүгд сөрөг гарлаа.

Өнөөдөр хоёр хүн ХӨСҮТ-ээс эдгэрч гарлаа. 26 настай эрэгтэй 26 хоног эмчлэгдээд гарч байгаа бол 24 настай эмэгтэй 20 хоног эмчлүүлээд дараагийн шатны сувилалд шилжлээ. Мөн гэрийн тусгаарлалтад байсан эх өнөөдөр ХӨСҮТ-д ирж, эсэн мэнд амаржлаа. Одоогоор ХӨСҮТ-д эмчлэгдэж байгаа 74 хүнээс 62 хүний биеийн байдал хөнгөн, 12-ийх нь биеийн байдал хүндэвтэр байна. Эмчилгээнд мөн нэг жирэмсэн эмэгтэй байгаа” гэв.