Month: May 2020

Гэр бүлийн хөгжлийн хэлтсийн дарга Ц.Гэрэлтуяатай ярилцлаа.

-Хүүхдийг зодож шийтгэх, сэтгэл зүйгээр нь дарамтлах нь ямар сөрөг үр дагавартай байдаг вэ?

-Хамгийн түрүүнд хүүхдийн сэтгэл зүй гэмтдэг. Өөртөө болоод бусдад итгэх итгэлээ алддаг. Хүүхдийг зодож, зандрах байдлаар асуудлыг шийдээд байвал тухайн хүүхэд ч бас хүчирхийлэгч болж хүмүүждэг. Улмаар асуудлыг хүч хэрэглэн шийдэж болдог юм байна гэх буруу зуршил тухайн хүүхдэд тогтох аюултай. Мөн түрэмгий зан авиртай болно, тухайн хүүхдийн сурлага болоод харилцаа хандлагын хувьд өөрчлөлтүүд орно. Үүнээс болоод хүүхэд буруу зан үйлд татагдах, архи, тамхи,мансууруулах бодист донтох, сэтгэл гутралд орох эрсдэлтэй. Мөн эцэг эх, хүүхэд хоорондын итгэлцэл байхгүй болж, үүнээс шалтгаалан хүүхэд буруу зүйл хийвэл түүнийгээ нуун дарагдуулах, том болоод эцэг эхтэйгээ дайсагнах хандлагыг гаргах зэрэг сөрөг үр дагавартай.

-Хүүхдийг хэрхэн эерэг аргаар хүмүүжүүлэх вэ?

-Эцэг эхийн хувьд хүүхдийнхээ хувцсыг бушуухан өмсгөх, түүнийг машин замаас хурдан холдуулах, дүүгээ зодохыг нь болиулах, гэрт нь эрт ирүүлэх гэх мэт тухайн цаг мөчид өмнө тулгарсан зорилтуудыг хэрэгжүүлэхдээ уур бухимдал, стрессээ хянаж, хүүхэдтэйгээ элэгсэг дотноор харилцах нь чухал. Мөн хүүхэд эцэг эх, асран хамгаалагчаасаа айж эмээдэг байхаасаа илүүтэй аливаад урам зоригтой, шударга, өөртөө итгэл төгс байхыг эцэг эхчүүд нь үлгэрлэх ёстой.Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ хэрхэн бодож сэтгэдэг, юу мэдэрдгийг нь ойлгох хэрэгтэй. Ер нь хөгжлийнх нь хэрэгцээ шаардлагад тохирсон аргаар хүүхэдтэйгээ эелдэг дотно сэтгэлээр харилцан, аливааг ойлгуулж амьдралынхаа туршид суралцах хэрэгтэй зүйлийг нь зааж сургах ёстой.Хамгийн гол нь хүүхдэдээ цаг зав гаргаж тэдэнтэй ярилцах, буруу зүйл хийхэд нь загнаж, цохиж шийтгэхээсээ илүүтэйгээр тэдэнд тайлбарлаж, ойлгуулах нь чухал.

-Эцэг эхчүүд хүүхэдтэйгээ эерэг аргаар харилцаж буйгаа тэдэнд хэрхэн илэрхийлэх вэ?

-Хүүхдээ хүндэлж буйгаа мэдрүүлэх, хүүхэд аливаа нэгэн зүйлийг хийхэд түүнийг нь урамшуулж байх, аливаа нэгэн ажил даалгаж өгөхдөө өөрөө үлгэрлэж үзүүлэх хэрэгтэй. Түүнчлэн хүүхдийг авсан үүрэг даалгавраа хариуцлагатайгаар биелүүлж сурахад нь гэртээ тодорхой дүрэмтэй байх чухал нөлөөтэй. Буруу үйлдэл, зав авирыг нь засахдаа эцэг эхчүүд хүүхэдтэйгээ илэн далангүй ярилцдаг байх хэрэгтэй. Хүүхэд түрэмгий зан авир гаргахад яагаад ингэх болсны шалтгааныг нь ярилцаж, тэдэнд нөхөрсгөөр зөвлөх нь эерэг үр дүнтэй. Мөн хүүхдээ хайрлаж, халамжилж байгаагаа ойлгуулах нь чухал. Эцэг эхчүүдээс зөв тодорхой харилцааг хүүхдүүд хүлээж байдаг.

-Хүүхдэдээ бүх зүйлийг нь зааж, зөвлөхгүйгээр тэдэнд бие даан хүмүүжих боломжийг олгох нь зөв зүйл мөн үү?

-Хүүхдэд тодорхой хэмжээгээр бие даан хүмүүжих боломжийг олгох нь зөв. Ингэхдээ эцэг эхчүүд өөрсдөө хүүхдэдээ үлгэрлэх ёстой. Хүүхэд нэг эрдэнэ, хүмүүжил мянган эрдэнэ гэдэг үг байдаг. Хүүхэдтэйгээ дотно ярилцдаг байх, гэр бүлдээ халуун дулаан уур амьгалыг бүрдүүлэхийн тулд эцэг эхчүүдийн оролцоо маш чухал.

-Зарим хүүхэд эцэг эхтэйгээ ярилцах үедээ өөрийгөө бүрэн нээж чадахгүй байх тохиолдол байдаг. Хүүхдийнхээ санаа зовох мэдрэмжийг хэрхэн арилгах вэ?

-Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ насны онцлогт нь тохируулж тэднийг хүмүүжүүлэх хэрэгтэй. Зарим эцэг эхчүүд хүүхэдтэйгээ бүр бага наснаас нь ойр дотно байгаагүй мөртлөө өсвөр насанд хүрсэн хойно нь ярилцах гээд адгаад байдаг. Гэтэл хүүхэд нь аав ээжийнхээ үгийг сонсохгүй. Тэгээд л “Энэ нэг л их том толгойтой болчихож, миний үгийг сонсохоо байчихсан байна” гэж ярьдаг. Өөрөө хүүхдэдээ элэгсэг дотно харилцааг багаас нь мэдрүүлээгүй мөртлөө аливаа нэгэн зүйлд хүүхдийг буруушаах, загнаж зандраад байхаар хүүхэд аяндаа юмаа ярихаа болиод, эцэг эхээсээ дөлөөд эхэлдэг. Тиймээс эцэг эхчүүд хүүхэдтэйгээ багаас нь эхэлж ярилцах хэрэгтэй. Мөн эцэг эхчүүд хүүхдээ байнга чангаар тэврэх нь чухал. Тэврэлт нь чамайг буруу зүйл хийсэн ч би чамд хайртай гэх мэдрэмжийг хүүхдэд мэдрүүлдэг.

-Хүүхдээ буруу зүйл хийхэд нь эцэг эхчүүд цочмог байдлаар хүлээн авч, уурлаж, зандраад байдаг. Хүүхэд ямар нэгэн буруу зүйл хийчихсэн байвал эцэг эхчүүд ямар хариу үйлдэл үзүүлэх ёстой юм бол?

-Нэгэнт буруу зүйл хийчихсэн хойно уурлалаа гээд юу ч өөрчлөгдөхгүй. Тиймээс шалтгааныг нь хүүхэдтэйгээ ярилцаж, яагаад буруу зүйл болохыг нь ойлгуулах, дахин ийм зүйл хийвэл ямар сөрөг үр дагавартай болохыг нь тайлбарлаж өгөх ёстой. Тэгээд тухайн хүүхдэд зөв аргаар ойлгуулчихсан тохиолдолд алдаагаа дахин давтахгүй.

У.ЧИНЗОРИГ

Монгол Улсын зөвлөх багш Н.Эрдэнэбилэгтэй ярилцлаа.

-Шинэ төрлийн коронавирус гарсантай холбогдуулан өнгөрсөн нэгдүгээр сараас цахим хичээл явагдаж эхэллээ. Таны хувьд түүх нийгмийн хичээл заахад бэрхшээл гарав уу?

-Өнгөрсөн нэгдүгээр сараас эхлэн цахим хичээлийг өмчийн хэлбэр харгалзахгүйгээр заах тушаалын дагуу ажиллаад бүтэн гурван сар болсон байна. Миний хувьд дунд сургуулийн түүх, нийгмийн ухааны хичээлийг заадаг. Нийгмийн ухааны хичээл хүүхдийг нийгмийн бодит байдалд шинжлэх ухаанч аргаар хандах, нийгэмдээ оролцоотой, хариуцлагатай, бие даасан, цаашид суралцах мэдлэг чадвартай иргэн болгон төлөвшүүлдэг. Ер нь эхний хугацаанд бага зэргийн бэрхшээл байсан. Техник төхөөрөмж рүү харж хичээлээ заана. Урьдны адил хүүхдүүдтэйгээ нүүр тулж ярьж, тайлбарлаж чадахгүй нэг ёсондоо амьд орчин байхгүй. Гэхдээ одоо бол дадлагажчихсан. Сурагчдынхаа хичээлийг тасалдуулахгүйн тулд их ачаалалтай ажиллаж байна.

-Энэ жил ЭЕШ-ыг заавал судлах хичээлийн хүрээнд авч байгаа шүү дээ. Тэгэхээр сурагчид нийгмийн ухааны хичээлээ сайн давтах шаарлагатай байх?

-Тэгэлгүй яахав. Нийгмийн ухааны хичээлээр ЭЕШ өгөх хүүхдүүд арав болон арваннэгдүгээр ангийн нийгмийн ухааны хичээлийг маш сайн үзэх шаардлагатай. Тийм учраас бид сонгон судлах, заавал судлах аль ч хүрээнд суралцахуйн зорилтын дагуу телевизийн хичээлүүдээ хүргэж байна. Мөн цахим хичээл заахын хажуугаар ангийнхаа хүүхдүүдтэй холбогдон ажиллаж байна.

– Танай ангийн хүүхдүүд цахим хичээлдээ хэр идэвхтэй байгаа вэ. Багш нар ч мөн даалгавраа цаг тухайд нь шалгаж эргэх холбоотой ажиллаж байгаа байх?

– Би наймдугаар ангийн хүүхдүүд дааж авсан. Манай анги 32 хүүхэдтэй. Мэдээж сурагчидтайгаа онлайнаар харьцаж байгаа. Мөн эцэг, эхийн зөвлөл, ангийн даргатайгаа холбогдож хүүхдүүдийг багт хуваарилсан. Хүүхдүүд гурав дөрвөөрөө баг болж онлайнаар ЭЕШ-аа бэлдэж байна. Жишээлбэл, хоёр сайн сурдаг хүүхдэдээ ангийнхаа таван хүүхдээ хариуцуулаад мэдэхгүй чадахгүй юмаа бие биедээ зааж хамтарч хичээлээ хийх байдлаар баг болгосон. Ингээд багийн дарга нар маань хичээлээ хийж байгаа үгүйг мэдээллээд явж байна. Үүний хажууугаар дунд сургуулийнхаа 400 гаруй хүүхдүүдтэй ажилладаг. Анги удирдсан багш нартай нь холбогдож, теле хичээлээ идэвхтэй үзэж байгаа эсэх дээр хяналт тавьдаг.

-Танай ангийн 32 хүүхдэд бүгд теле хичээлдээ хамрагдаж байгаа юу?

-Манай ангийн 32 хүүхдээс 30 хүүхэд нь теле хичээлээ бүрэн үзэж байгаа. Хоёр хүүхдийн нэг нь хөдөө явсан нөгөө нь эмнэлэгт хэвтсэн. Ер нь манай “Шавь” цогцолбор сургуулийн сурагчид теле хичээлдээ сайн хамрагдаж байгаа гэсэн үзүүлэлт гарсан. Гэхдээ цаг агаар дулаарсантай холбоотой ч юмуу, эхний улирлын голчоор дүн гаргана гэсэн болохоор ч тэр үү ирц сулрах хандлага ажиглагдлаа. Гэхдээ хүүхдүүдийн хандлага харилцан адилгүй л дээ.

-Зарим хүүхэд интернэттэй газар байсан ч цахим хичээлээ үзэхгүй байна шүү дээ?

-Ер нь сурагчдын сурлагад эцэг эхийн оролцоо маш чухал. Боловсролын системд багш нарын оролцоо чухал, багш нараас бүх юм шалтгаална гэж ярьдаг боловч багш, сурагч, эцэг эх гэсэн гурвалсан холбоотой ажиллах нь зүйн хэрэг. Энэ жилээс ийм гурвалсан гэрээнүүд ч хийгдсэн шүү дээ. Одоо онлайнаар эцэг эхийн хурал хийж намар байгуулсан гэрээгээ дүгнэнэ. Ер нь бүх сургуулиуд гурвалсан гэрээ байгуулбал их зүгээр. Үүний үр нөлөөнд эцэг эхчүүд хүүхдүүдийнхээ сурлага боловсролд маш сайн анхаарч эхэлнэ. Цахим хичээл үзэж байгаа энэ хугацаанд ч эцэг эхчүүд хүүхдүүддээ маш сайн анхаарал тавих хэрэгтэй. Өвсөр насны хүүхдүүд гадуур их явж байна гээд мэдээгээр яриад байна. Аль аль талдаа анхаарах хэрэгтэй. Боловсролын систем бол теле хичээлийг тасалдуулахгүйгээр хүүхдүүддээ системтэйгээр мэдлэг өгөх зорилготой. Тийм учраас эцэг эхчүүд үүнд нь туслаад хүүхдийнхээ хичээлийг хамт хийх, мөн Эрүүл мэндийн яамнаас өгч буй зөвөлмж зөвөлгөөнүүдийг нягталж мөрдөж ажиллаасай гэж багш хүний хувьд хүсч байна.

С.ЛХАМСҮРЭН

Энэ удаагийн “Нэг ангийнхан” буландаа 2000 онд 11 дүгээр сургуулийг Ц.Энхтуул багшаар удирдуулан төгссөн анги хамт олныг урьж оролцууллаа. 2000 онд арван жилээ төгссөн энэ ангийнхан сургуулиа төгссөнөөс хойш 20 жилийг ардаа үдсэн байна. Энэ ангийнхан маань дөрөвдүгээр ангиасаа эхлэн нэг анги хамт олон болжээ. Эл ангийг 20 хөвгүүн, 13 охин,нийт 33 хүүхэд төгсөж байжээ.11 дүгээр сургууль 1990 онд физик, математикийн гүнзгийрүүлсэн сургалттай бүрэн дунд сургууль болсон байна. Энэхүү сургууль нь физик, математикийн гүнзийрүүлсэн сургалттай болсныхамгийн анхны элсэлтийн анги нь энэ ангийнхан юм. Тухайн үед дөрөвдүгээр ангиас нь математик, физикийн шалгалт авч элсүүлдэг байсан аж.

Ангийн багш Ц.Энхтуул “Манай ангийн сурагч Г.Ишхандын аав Ц.Гантулга багш 48 дугаар сургуульд математикийн гүнзгийгийн багшаар ажиллаж байсан юм. Би Гантулга багшийн ангийг 10 жилд байхдаа математикийн гүнзгий ангийг төгсөж байлаа. Тэгээд Гантулга багш 11 дүгээр сургуулийг үүсгэн байгуулж, надад хичээл заах урилга өгсөн юм. Социализмын үед манайд хоёр л гүнзгийрүүлсэн сургалттай сургууль байлаа. Энэ хоёр сургуульд Улаанбаатарын хүүхдүүд бүрэн хэмжээгээрээ хамрагдаж чаддаггүй. Тиймээс тодорхой хэмжээний хүүхдүүд хамрагдан суралцах бололцоог хангахын тулд 11 дүгээр сургуулийг байгуулсан. Сургуулиа байгуулаад нэг жил болоход л нөгөө хоёр гүнзгийрүүлсэн сургалттай хоёр сургуулиа даваад л гараад ирсэн. Ийм л сургуулийг манай ангийн хүүхдүүд 2000 онд төгссөн дөө. 11 дүгээр сургуульд жилд 2000-3000 хүүхэд өрсөлддөг. Нэг ангидаа 20-25 хүүхэд авдаг байсан гэхээр нийт 70-аад хүүхэд л шигшиж авдаг байж” хэмээн хуучлав.

Ангийн хөвгүүн Б.Батболд “33 хүүхэд арван жилээ төгсөөд их сургуульд шалгалт өгөөд КТМС, МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуульд хуваагдан орсон. КТМС-д ороход тухайн үед хичээл сонголт гэх зүйл дөнгөж эхэлж байлаа. КТМС-д энэ тэндээс цугласан хүүхдүүд хоорондоо найзлаад нөхөрлөөд байдаг. Гэтэл манай ангийнхан өөр өөр мэргэжлээр сурч байгаа хэрнээ хоорондоо л найзлаад байдаг. Дөрөвдүгээр курсээ төгсөх болоход бидний талаас нь илүү нь гадагшаа тэтгэлгээр суралцахаар явчихсан. Сүүлдээ гурван, дөрөвхөн хүүхэд ямар ч найзгүй үлдсэн байдаг даа” хэмээн хөхрөлдлөө.

Тэрээр үргэлжлүүлэн ‘Бид анх 11 дүгээр сургуульд ороход социализмын үе дуусаагүй шахуу байсан л даа. Гадаа маш их тоглодог байснаа санадаг. Тэгтэл долдугаар ангиасаа шөнө 12 цаг болчихсон байхад л унтдаггүй. Маш их хичээл хийнэ. Зөвхөн тоо, физикээр бөмбөгддөг. Тухайн үед 11 дүгээр сургууль үнэхээр мандаж байсан. Анги дотроо өрсөлдөнө. А, Б бүлгээрээ өрсөлдөнө.Бид 10 дугаар ангиа төгсөөд тооны шалгалт өгөхөд 20 минутад бүгдийг нь хийгээд дуусгаж байлаа. 15 минут гэхэд ихэнх нь дуусчихсан. За тэгээд Их сургуульд ороход тест гэдэг юм гараад ирчихсэн. Бид чинь уламжлалтын хүүхдүүд. Өгүүлбэртэй бодлого л боддог байсан. Гэхдээ суурь байсан учраас тестийг даваад 33 хүүхэд бүгдээрээ их сургуульд элсэн орсон. Зарим хүмүүс надаас асуудаг л даа. Амьдралд тоо ямар хэрэгтэй юм гэж. Бид өнөөдөр бүгд ажил дээр ч амьдрал ч нэгэн жигд алхаж байна. Бүгд өөр өөрийн салбартаа манлайлж байна. Тооны ганц чадвар ямар нэг зүйлийг хамгийн түрүүнд сурдагт юм. Аливаа зүйлийг бусдаасаа хамгийн түрүүнд ойлгож, түрүүлж хэрэгжүүлдэг. Манай ангийнхан төрөл бүрийн салбарт ажиллаж байна.Ингээд харахаар математик бол маш чухал. Одоо хар л даа. Гадаад хэл өнөөдөр хэрэглээ болчихлоо шүү дээ” хэмээн хуучиллаа.

Тэд маш их ачаалалтай хичээллэдэг байсан гэнэ. Хичээл тараад давтлагандаа суудаг байж. 10 дугаар ангид ороход ангийнхан тухайн үеийн А.Энхжаргал багшийн (ангийн багш Ц.Энхтуулын нөхөр)шар ном гэдгийг аль хэдийнэ дуусгачихсан байж. Хаанаас нь ч бодлого ирсэн нүдээ аниад бодох хэмжээнд хүрчихсэн талаар тэд ярилаа.

Ангийн багш нь хэлэхдээ “Манай ангийн хүүхдүүд гэрийн даалгавар гэж 200, 300 бодлого бодно. Одоо хүүхдүүдэд 10 бодлого өгөхөд дайн болно шүү дээ. Эцэг эхчүүд хүүхэд насандаа тоглох ёстой гэж уурлаж асуудал үүснэ. Хүүхэд гэдэг сурах юмыг сурах цагт нь л сурдаг. Математикт дур сонирхолтой хүүхдүүд хүнтэй харилцах харилцааны шинж чанар нь өөр байдаг. Аль болох хүнийг хүндэтгэж,би энэ хүнээс юу сонсох ёстой гэдгээ мэдэрдэг. Манай ангийн 33 хүүхэд математик, физикийн хичээлдээ үнэхээр сайн байсан. Мөнхдөлийн хувьд анги дотроо хэлний боловсрол өндөртэй хүүхэд байсан. Тухайн үед англи хэлтэй хүн ховор байлаа шүү дээ. Манай ангийнхнаас 60,70 хувь нь гадаадад тэтгэлгээр сурсан. Би шавь нараасаа гадаадад очоод хэлний мэдлэгээ яаж сайжруулсан гэхээр математикт сайн байсны ач холбогдол гардаг гэж хариулдаг. Хүүхдийг ухамсартай, төлөвшилтэй хүн болгохын тулд математикт дур сонирхолтой байх хэрэгтэй. Шинжлэх ухаан талаас нь яривал байгалийн шинжлэх ухааныг цогцоор нь мэдэж байж хүүхэд цаашаа хөгжих, хувь хүн болж төлөвших, мөн чанар бүрдээд байгаа юм” гэсэн юм. Ангийн багш Ц.Энхтуул нь 29 жил физикийн багшаар ажиллажээ. Тэрээр 11 дүгээр сургуульд залуу багшаар очихдоо тус сургуулийн математикийн багш А.Энхжаргалтай гэр бүл болсон гэнэ. Тэрээр одоогоор гэр бүлийн хүний хамт Баянгол дүүрэгт“Эхлэл” хувийн сургууль байгуулжээ. Ангийнхан багшийнхаа сургуульд хүүхдүүдээ өгөх гэж байгаа талаар ч дурдаад амжлаа. Энэ ангийн хөвгүүд хоббигоо нэг болгосон гэнэ. Хоббигоо цугтаа хөгжүүлчихсэн. Зун цагт ангийн хөвгүүд хамт загас жараахайнд явдаг аж.

Ангийн хөвгүүн Мөнхдөл нь Японд сургуулиа төгсөж ирээд бяцхан хувьсгал хийж би ангийн дарга болсон юм. Сургууль төгссөний дараа ангийн дарга болсон хүн дээ би хэмээн инээмхийллээ.

Энэ ангиас дөрвөн хос төржээ. С.Батчөдөр Н.Сувд, Г.Батсуурь Д.Сарангэрэл, М.Ганбат Б.Хоролмаа, Н.Отгонболд Г.Нандин нар аж.

Ангийн хөвгүүн Б.Мөнхдөл нь ХҮН-д харьяалагддаг. Уухай хөдөлгөөний гишүүн юм. Түүний санаачилгаар 11 дүгээр сургуулийн төгсөгчдийн холбоог байгуулжээ. Үе үеийн төгсөгчдөөсөө хандив цуглуулж, сургуулийнхаа урлагийн заалыг бүрэн тохижуулсан байна. 11 дүгээр сургууль хоёрхон анги төгсгөдөг учраас төгсөгчид нь тун цөөхөн байсан аж. Ингээд 1994-2015 оны төгсөлтийн 23 ангиас нийт 23 сая төгрөгийн санхүүжилт босгон сургуульдаа хандивлажээ. Энэ ангийнхан салбар бүрт манлайлагч аж. Түүнчлэн бүгд Их, дээд сургууль төгсөж өөр өөрсдийн эзэмшсэн мэргэжилтэй. Ангийн хөвгүүн Б.Мөнхдөл нь зах зээлийн шинжээч, Cover Mongolia компанийн үүсгэн байгуулагч, ХҮН-ын Залуу ХҮН клубийн ерөнхий зохицуулагчаар ажилладаг бол ангийн охин О.Анхныбаяр нь KIND Baby хүүхдийн хувцасны үйлдвэр үүсгэн байгуулагч гэнэ. Б.Ариунсанаа нь цэцэрлэгийн эрхлэгч. Б.Батбаатар нь Таван Богд Группт шинэ бизнес хөгжлийн захирал. Б.Батболд нь United Brothers компанийн гүйцэтгэх захирал. Ангийн хос Г.Батсуурь Д.Сарангэрэл нь СуСаНо ХХК үүсгэн байгуулагч, программ хангамжийн инженерүүд. С.Батчөдөр нь үйлдвэр, автоматжуулалтын инженер. Э.Болор нь Японд олон улсын Jefferies хөрөнгө оруулалтын банкинд хувьцааны шинжээч. М.Ганбат нь Эрдэнэс Монгол ХХК-д IT инженер. Б.Ганболд нь Хаан банк, Зээлийн эрсдэлийн газрын ахлах мэргэжилтэн. Харин Т.Жамбал нь Япон улсад Fujitsu корпорацид ажилладаг байна. Ч.Золзаяа нь ЭХЭМҮТ, Хүүхдийн мэдээгүйжүүлгийн эмч. Г.Ишханд нь мөн Япон улсад, М.Майцэцэг нь АНУ-д мэргэжлээрээ ажиллаж амьдардаг гэнэ. Харин Г.Нандин, Н.Отгонболд нь Канад улсад мэргэжлээрээ ажиллаж амьдардаг гэнэ. Б.Сосорбарам нь Aspire Mining компанид төслийн менежер. Н.Сувд нь эм зүйч, ШУ-ны доктор. Г.Тамираа нь хувиараа бизнес эрхлэгч. Г.Ундраа нь БСШУСЯ-ны хуулийн хэлтэст. Б.Ундрал нь АНУ-д нягтлан. Х.Уранзаяа нь архитектор бол А.Ууганбат нь IT-гийн инженер аж. Б.Хаш-Эрдэнэ нь барилгын компанид захирал. Б.Хоролмаа нь Дэлхийн банкны “Тогтвортой амьжиргаа 3” төслийн зөвлөх. Ж.Эрдэнэ-Очир нь BSB Сервисдорон нутаг хариуцсан ахлах менежер. Ц.Эрдэнэсайхан программ хангамжийн инженер. А.Чинзориг нь банкир, М.Эрдэнэчулуун АНУ-д аудитор Б.Энх-Ундрам нь Улаан загамлайн нийгэмлэгт даргаар ажилладаг гэнэ.

Энэ ангийнхны ямар эв нэгдэлтэй, коллективтэй анги байсан нь өдгөө 20 жилийн дараа ч тэдний байнга уулзаж, санаа бодлоо солилцож, бие биенээ дэмжиж байдгаас тодхон харагдана.