Month: April 2020

Categories
мэдээ нийгэм

Нийслэлээс 8646 км автозамыг ариутгажээ

Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын алба коронавирусний эрсдэлээс сэргийлэх үүднээс энэ оны хоёрдугаар сараас хойш хоёр удаа нийт 8646 км автозамыг ариутгажээ. Ирэх даваа гарагаас гурав дахь ариутгалыг хийхээр төлөвлөсөн байна.

Энэ талаар Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албаны Хог хаягдлын удирдлага, зохицуулалтын хэлтсийн дарга С.Аригуун хэвлэлийн бага хурал хийх үедээ, “Автозамаас гадна хүүхдийн тоглоомын талбай, амралтын газрын сүүдрэвч зэргийг ариутгаж байгаа. Өнгөрсөн хугацаанд 1.4 сая ам дөрвөлжин метр талбайд ариутгал хийсэн” гэлээ. Ариутгалыг энэ сарын 30 хүртэл хийнэ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

УИХ-аар ирэх долоо хоногт хэлэлцэх асуудлын жагсаалтыг батлав

УИХ-ын даргын дэргэдэх зөвлөл ирэх долоо хоногт буюу энэ сарын 27-ноос ирэх сарын 1-нд байнгын хороод болон чуулганаар хэлэлцэх асуудлын жагсаалтыг баталсныг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

НЭГ.УЛСЫН ИХ ХУРАЛ ДАХЬ НАМЫН БҮЛЭГ, ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРАЛДААН:

04 дүгээр сарын 27-ны Даваа гарагт гарагт:

Улсын Их Хурал дахь Монгол Ардын намын бүлгийн хуралдаан “Их Монгол” танхимд;

Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын зөвлөлийн хуралдаан “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд;

Улсын Их Хурал дахь Шударга Иргэдийн Нэгдсэн Эвсэл намын зөвлөлийн хуралдаан “Үндсэн хууль” танхимд.

ХОЁР.БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

04 дүгээр сарын 28-ны Мягмар гарагт:

1.Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 10.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт нарын 10 гишүүн 2020.04.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт нарын 14 гишүүн 2020.04.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн нарын 8 гишүүн 2020.04.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Үндсэн хуулийн цэцийн 2020 оны 02 дугаар дүгнэлт;

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцан нарын 7 гишүүн 2020.04.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

Төрийн албаны зөвлөлийн 2019 оны тайлан сонсох;

Бусад.

2.Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 11.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Төрийн аудитын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Энх-Амгалан нарын 6 гишүүн 2020.03.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

“Импортын барааны гаалийн албан татварын хувь, хэмжээ батлах тухай тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн А.Сүхбат, Х.Болорчулуун нарын 22 гишүүн 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төсөл /Монгол Улсын Засгийн газар 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Пүрэвдорж 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/.

3.Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2020.03.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

“Эрүүгийн ял шийтгэлийг гадаад улсад эдлүүлэх тухай Америкийн улсууд хоорондын конвенц”-ыг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

Олон Улсын Эрүүгийн шүүхийн Ромын дүрмийн “Түрэмгийллийн гэмт хэргийн тухай болон дайны гэмт хэргийн тухай 8 дугаар зүйлийн нэмэлт, өөрчлөлт”-ийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2019.12.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Үндсэн хуулийн цэцийн 2020 оны 02 дугаар дүгнэлт;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн холбогдох хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Шүүгчийн эрх зүйн байдал, сахилга, хариуцлагын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн холбогдох хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/.

4.Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хуралдаан 15.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/.

04 дүгээр сарын 29-ны Лхагва гарагт:

1.Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Усны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Энхболд нарын 6 гишүүн 2019.03.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Хүнсний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун нарын 14 гишүүн 2016.12.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

Байнгын хорооны 2020 оны 04 дүгээр тогтоолоор байгуулагдсан ажлын хэсэг шалгалтын дүнг танилцуулах.

2.Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 10.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн биелэлт /Засгийн газар 2020.04.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн/;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

“Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлын үед санхүү, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, төрийн үйлчилгээнд цахим шилжилт хийх арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр нарын 6 гишүүн 2020.04.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Монголбанкны 2019 оны үйл ажиллагааны тайлан;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

“Монгол Улсын Засгийн газар, Бүгд Найрамдах Франц Улсын Засгийн газар хооронд байгуулах Санхүүгийн хэлэлцээр”-ийн төсөл /Засгийн газар 2020.03.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлэх/.

3.Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

““АЛСЫН ХАРАА-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн үзэл баримтлал батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2020.01.31-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал, дүгнэлтээ Төрийн байгуулалтын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;

Ажлын хэсэг байгуулах тухай /Гамшгаас хамгаалах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд/;

Ажлын хэсэг байгуулах тухай /Зэвсэгт хүчний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл/.

4.Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаан 15.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Өргөдлийн байнгын хорооны 2018 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдрийн 07 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийг сонсох.

ГУРАВ.ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААН:

04 дүгээр сарын 30, 05 дугаар сарын 01-ний Пүрэв, Баасан гарагт 10.00 цагаас:

Үндсэн хуулийн цэцийн 2020 оны 02 дугаар дүгнэлт;

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт нарын 10 гишүүн 2020.04.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Лүндээжанцан нарын 7 гишүүн 2020.04.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Энхбаяр, Х.Нямбаатар нарын гишүүн 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

“Короновируст халдвар /COVID-19/-ын цар тахлын үед санхүү, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг хангах, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, төрийн үйлчилгээнд цахим шилжилт хийх арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баттөмөр нарын 6 гишүүн 2020.04.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлт, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт нарын 14 гишүүн 2020.04.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн нарын 8 гишүүн 2020.04.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн холбогдох хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Шүүгчийн эрх зүйн байдал, сахилга, хариуцлагын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн холбогдох хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2020.04.23-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

“Импортын барааны гаалийн албан татварын хувь, хэмжээ батлах тухай тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн А.Сүхбат, Х.Болорчулуун нарын 22 гишүүн 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Эрүүл мэндийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төсөл /Монгол Улсын Засгийн газар 2020.04.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Олон Улсын Эрүүгийн шүүхийн Ромын дүрмийн “Түрэмгийллийн гэмт хэргийн тухай болон дайны гэмт хэргийн тухай 8 дугаар зүйлийн нэмэлт, өөрчлөлт”-ийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2019.12.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2020.03.05-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Төрийн аудитын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Энх-Амгалан нарын 6 гишүүн 2020.03.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;

Онцгой албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Пүрэвдорж 2020.04.17-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Бусад;

Ерөнхий сайдын мэдээлэл: Агаарын бохирдлыг бууруулах талаар авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаар.

Categories
мэдээ нийгэм

​Япон улс “COVID-19”-өөр өвчлөөд эдгэрсэн хүмүүсийн цусны сийвэн эмчилгээнд ашиглана

Япон улс “COVID-19”-өөр өвчлөөд эдгэрсэн хүмүүсийн цусны сийвэн буюу вирусний эсрэг дархлааг эмчилгээнд ашиглах болсон талаар ЭМЯ-ны Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлтсийн дарга Б.Янжмаа тус яамны өнөөдрийн ээлжит хэвлэлийн бага хурлын үеэр мэдээлэв.

Үүнтэй ижил төрлийн судалгааг Азийн хэд хэдэн улсад хийж байгаа ч хараахан зөвшөөрлөө аваагүй байгаа юм. Харин ОХУ “COVID-19”-өөр өвчлөөд эдгэрсэн 4 хүний цусны сийвэнг авч эмчилгээнд ашигласнаар дөрвөн хүнийг эдгээсэн. Тиймээс тус улсын ЭМЯ-наас эдгэрсэн хүмүүсийг цусны сийвэнгээ өгөхийг уриалсан байна.

Дэлхийн хэмжээнд 2.7 сая гаруй хүн “COVID-19”-өөр өвчилснөөс 781 мянган хүн эдгэрчээ. Харин 195 мянга гаруй нь нас бараад байна. Тухайлбал, өнгөрсөн 24 цагийн дотор БНТУ-д 3122 шинэ тохиолдол бүртгэгдэж, халдвар авсан хүний тоо 105 мянгад хүрчээ. Харин Япон улсад 327 шинэ тохиодол бүртгэгдсэн нь өмнөх өдрүүдээс буурсан үзүүлэлт аж. Тус улсад бүртгэгдэн нийт халдварын 10 орчим хувь нь эмнэлгийн байгууллагаар үйлчлүүлсэн иргэн, түүний ар гэрийнхэн байж болзошгүй гэсэн судалгаа гаргажээ. Улмаар Токио хотын захирагч ирэх сарын 6-ныг хүртэл иргэдийг гэрээсээ гарахгүй байхыг уриалсан байна. Учир нь энэ хугацаанд тус улсын үндэсний баяр болох тул олон хүний бөөгнөрөл үүсгэхгүй байх зорилго тавьж байгаа аж.

Categories
мэдээ нийгэм

​Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн 204.11 км хатуу хучилттай авто замын их засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хэсэгчлэн эхлүүлжээ

Улаанбаатар-Дархан чиглэлийн 204.11 км хатуу хучилттай авто замын их засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хэсэгчлэн эхлүүлжээ.

Үүнтэй холбогдуулан Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын тушаалаар 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 25-ны өдрөөс эхлэн авто замыг хэсэгчлэн хааж, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг холбогдох түр замын маршрутаар зорчуулахаар болсон байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Коронавируст халдвар (COVID-19) эрүүл мэндийн яам мэдээлж байна

Жирэмсэн болон хөхүүл эхэд:

– Коронавируст халдварын талаар үнэн зөв мэдээлэлтэй байх
– Эмчийн хяналтад байх
– Амны хаалт зүүх
– Олон нийтийн газраар явахгүй байх
– Хүнтэй 1-1.5 метрийн зайнаас харьцах
– Тайван стрессгүй, ядрахгүй байх
– Сайн унтаж амрах
– Хөнгөн дасгал хөдөлгөөн хийх
– Шим тэжээлтэй хоол, хүнс хэрэглэх
– Халуун бүлээн шингэн ойр ойрхон уух
– Гараа сайтар савандаж угаах эсвэл спиртэн суурьтай гар ариутгагч хэрэглэх
– Хүүхдээ асрах, хөхүүлэхээс өмнө гараа заавал угаах
– Ханиаж найтаалгахдаа ариун цэврийн цаас хэрэглэх эсвэл тохой руу найтаах
– Гэрээ 2 цаг тутам агааржуулах
Гэр бүлийн гишүүдэд:
– Хөхүүл, жирэмсэн эмэгтэйн нөхөр, гэр бүлийн гишүүд анхаарал халамж байнга тавьж, шим тэжээлтэй хоол унд өгөх
– Хүүхдийг үнсэхгүй байх
– Хүүхдийн хэрэглэлийг сайтар угааж цэвэрлэх
– Гэрээ 2 цаг тутам агааржуулах, чийгтэй цэвэрлэгээ хийх
– Өрх гэрийн гишүүд аяга, таваг, халбагаа солихгүй байх
– Гар нүүрийн алчуур, цагаан хэрэглэлийг угааж индүүдэх
– Ариун цэврийн өрөө, суултуурыг халдваргүйтгэлийн бодистой уусмалаар угааж цэвэрлэх
– Халуурах, ханиах зэрэг шинж тэмдэг илэрвэл эмчид хандах

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

МҮБХ-ны дэд тэргүүн Ц.Магалжав: МҮБХ-ны ээлжит бус Их эеийн хурал хуралдтал Б.Бат-Эрдэнэ аваргыг орлоно

МҮБХ-ны дэд тэргүүн, улсын заан Ц.Магалжавтай ярилцлаа.

-Дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ МҮБХ-ны тэргүүнээсээ саяхан өөрийн хүсэлтээр чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргаж танд холбооны тэргүүний эрх, үүргийг дараагийн Их эеийн хурал хуралдтал шилжүүллээ. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

-МҮБХ-г 1990 оны хавар өмнөх удирдлагууд болох Р.Нямдорж, Д.Данзан, улсын заан Д.Мягмар мөн улсын арслан П.Дагвасүрэн, улсын заан Р.Давааням агсан, соёлын гавьяат зүтгэлтэн Даваасамбуу гуай нар анх санаачлан үүсгэн байгуулсан. Тэд анхны ТББ-ын нэгийг байгуулж Монголын спортын томоохон холбоог бий болгоход олон жилийн хүч хөдөлмөрөө зориулсан байна. Олон жил ажилласан болохоор үзэл бодол зөрөлдөөнтэй бас тунирхаж, гомдсон нөхдүүдтэйгээ ч зэрэгцэж явж ирсэн. Бас олон ч ахмад бөхчүүдийн амьдралд тус дэм болж цолны хишиг гэж тодорхой хэмжээний мөнгийг жил бүр өгч, бас тэднийг алдаршуулж, нийгмийн шилжилтийн үед уугуул орон нутаг, найз нөхдөөс нь УАЗ 469 машин гэх мэт тэр үедээ их том зүйл бэлэглүүлж эхэлсэн. Энэхүү давлагаанд бөхийн дунд болон залуу үеийнхэн ч хамрагдсан. Одоо барилдаж байгаа залуучуудыг шагнаж, урамшуулаад байгаа ”лексус” машины эхлэл гэж болно доо. Бөхийг ингэж алдаршуулахаас гадна тогтмол барилдаан зохион байгуулж, бай шагнал гарган үе үеийн олон бөхчүүдийн амьдралд шууд нөлөө үзүүлнэ гэдэг их чухал, бас хүнд ажил юм байна. Бөхийн барилдаан зохиогдож, бөхчүүд нь түүндээ барилдаж байж, бай шагналаас гадна нэр дээрээ барилдуулдаг дэмжигч байгууллага нь тогтмол цалин өгч амьдралд нь эерэг нөлөө үзүүлж ирсэн. Энэ бүгдийг алдагдуулахгүй үргэлжлүүлэн авч явах нь амар ажил биш. Дээр дурдсан үзэл бодол зөрүүтэй нөхөдтэйгөө хэл амаа ололцох ч бас хэцүү байх. Энэ амаргүй байдал 2002 оноос үргэлжилснийг бөх сонирхогчид бүгд мэддэг болж. Энэ бүх зөрчил, үл ойлголцлуудыг 2018 онд 21 аймгийн бөхчүүдийн төлөөлөл болох 200 төлөөлөгчөөс тэргүүнээр сонгогдсон дархан аварга Б.Бат-Эрдэнэ эе эвэнд оруулах гэж уйгагүй хичээж зүтгэж эвлүүлсэн гэж болно. “Гацуурт” компанийн Л.Чинбат захиралд болон бидэнд байсан нэг нь шинэ, нөгөө нь 29 жил ашиглагдаж байгаа гэрчилгээ тамга, өөрөөр хэлбэл ”хүчинтэй, хүчингүй холбоо” гэгдээд байсан хоёр холбоог нэгтгэж чадсан юм. Б.Бат-Эрдэнэ аваргатай 2019 оны есдүгээр сард Л.Чинбат захирал уулзаж, өөрт байсан гэрчилгээ, тамгаа хүлээлгэн өгөхдөө”…Tа үндэсний бөхийн холбооны тэргүүн мөн…” гэж бичиж гарын үсгээ зурцгаасан бичгээ аварга маань сая л бидэнд ажлаа өгөхдөө үзүүлж байгаа юм. Тэр бичиг нь энэ байна. Энэ тухайгаа бидэнд тойм төдий зүйл л хэлээд ”Xолбооны ямарваа нэг зүйлд алдаа битгий гаргаарай” л гэж хэлж захиж иржээ. Бүх зүйлд аварга маань ийм тэвчээртэй ханддаг нь үнэхээр гайхалтай. Энэ зургаан сарын хугацаанд ажиглалт хийсэн ч юм уу гэмээр. Ингээд олон жил үргэлжилсэн талцал маргаан одоо үгүй боллоо, энэ цар тахлыг дуусахад ”Их эе” хурал хийхэд ямар ч маргаан, асуудалгүй гэж тооцон, мөн төрийн албаны ажил их байгаа тул хүсэлтээ өгсөн.

-Дараагийн “Их эе” хурал хэзээ болох вэ. Хорио цээр дуусахад болох уу?

-Тийм, эхлээд дүрмийн дагуу Цэцдийн зөвлөлийн хурал болж ”Их эе” хурлын тов тогтооно.

-Сая аварга танд эрх шилжүүлэх гээд Бөхийн өргөөнд очиход та бүхнийг бөхийн өргөө рүү тэнд байгаа гэрээт хамгаалагч нар оруулаагүй гэх мэдээлэл байсан. Энэ үнэн үү. Дархан аварга Г.Өсөхбаяр аваргыг оруулаагүй гэж байсан?

-Тийм, маш ойлгомжгүй зүйл болсон. Холбооны тэргүүн гүйцэтгэх захирлыг тэргүүлэгчдэд санал болгож, бид дэмжиж тэргүүн гэрээ хийж ажилласан. Өөрөөр хэлбэл, холбооны гүйцэтгэх захирал бол гэрээгээр ажил гүйцэтгэгч. Бас тэргүүлэгчид ордоггүй. Тэргүүлэгчдийн хурлыг Тэргүүн мөн дэд тэргүүн нь зарлан хуралдуулж ирсэн уламжлалтай. Тэр өдрийн өглөө нь гүйцэтгэх захирал Б.Сайнбаяр заанд холбооны ажлын алба буюу нягтлан, менежер, аж ахуйн дарга зэрэг хүмүүстэйгээ тэргүүлэгчдийн хурал дуусахад байж байгаарай гэж хэлсэн. За гээд явсан. 17:00 цагт хурал болоход хэнийг ч оруулахгүй гэсэн хамгаалагч нар гарч ирсэн. Мөн гүйцэтгэх захирал Б.Сайнбаяр 16:00 цагт зарим тэргүүлэгчид рүү “Өнөөдрийн хурал болохгүй юм байна” гэж утсаар хэлсэн байсан.

-Огт ойлгосонгүй. Танай гүйцэтгэх захирал биз дээ?

-Хэмжээнээс хэтэрсэн зүйл байж болохгүй. Б.Сайнбаяр миний сайн найз ч гэсэн гүйцэтгэх захирлыг өөрчлөх асуудлыг би тэргүүлэгчдийн хуралд оруулна. Тэргүүлэгчдийг бас тэргүүн, цэцдийн зөвлөлийн даргыг оруулахгүй гэж хүмүүсээр хэлүүлж, өөрөө ирэхгүй байна гэдэг нь түүнд хүлээн зөвшөөрөхгүй ямар нэг зүйл байна гэсэн үг. Хуралд ирсэн тэргүүлэгчид ч их гайхсан. Бид өнгөрсөн хугацаанд холбооны гаднах цагдаа, шүүхийн асуудалд илүү анхаарч, дотоод асуудлыг орхигдуулж, түүнд буруу ойлголт төрүүлсэн байж болох талтай. Хамт ажиллагсдаас нь ч өргөдөл гомдол ч нэлээд ирсэн. Энэ хорио цээр хэзээ дуусах нь тодорхойгүй байна, тиймээс энэ цаг хугацаанд нь засвар үйлчилгээг хийх хэрэгтэй. Өмнөх хоёр жил цагдаа, шүүх дээрх маргаан гээд засварын ямар ч ажил хийж чадаагүй. Буруу зүйл бодож, буруу зүйл хийж байгаа бол найз нөхөд, нутаг ус гэж өмөөрч огт болохгүй.Одоо бид дүрэм, журам нь алдаагүй, ойлгомжтой, хариуцлагын ижил тэгш тогтолцоотой, шинэчлэгдсэн ТББ-ын суурийг зөв тавьж өгөхийг хичээх хэрэгтэй. Ер нь монгол хүмүүсийг харахад найз нөхөд, ах дүү, нутаг ус, жалга дов, танил тал, авлига мөнгө гээд холбогдохоор эргээд эдгээр нөхөд болон бусдадаа юу ч хэлэх, шаардах эрх, чадваргүй болж энэ ялзарсан тогтолцоог албан байгууллагадаа, цаашилбал улс орондоо үүсгэдэг юм байна.

-Хэсэг залуус нэр бүхий аварга цолтой бөх допинг авч мөнгийг нь өгөөгүй гэж мэдэгдэж байсан. Мөн 38 бөх допингтой холбогдсон гээд та бүхэнд өргөх бичиг барьж байсан. Энэ юу болсон бэ?

-Сүүлийн асуултад чинь эхэлж хариулж болсон явдлуудыг ярья. Н.Батсуурь, Ч.Санжаадамба нарын аваргууд 38 бөх допингтой холбогдсон гэх асуудал мөн Цэцдийн зөвлөлийн хурал, Их эе хуралдуулах шаардлага тавьсан. Хурал хуралдуулах гэдэг зүй ёсны зөв шаардлага, тухайн үед хурал зарлах, товлох асуудал дээр бүгд гацаад байсан. Өөрөөр хэлбэл, хоёр талаас удаа дараа уулзалдаж, нөгөө талаас Л.Чинбат захирлаас хурлын талаарх бичиг авах,дараа нь Баянаа багшийг (дархан аварга Х.Баянмөнхийг хэлэв. сурв) шууд холбооны үүрэг гүйцэтгэгчээр ажиллуулах санал тавьсан. Бид тэгье гэсэн. А.Сүхбат аварга Л.Чинбат захиралтай холбогдсон, тэрээр би оролцохгүй гэж өмгөөлөгчөөрөө хэлүүлсэн байсан. Баянаа багшийг шууд холбооны үүрэг гүйцэтгэгчээр ажлуулах саналыг нь бид зөвшөөрөхдөө “Нэгэнт Л.Чинбат захирал холбооны асуудлаар эргэж холбогдохгүй гэсэн тул та нэр төдий, дүрмийн бус үүрэг гүйцэтгэгч гэж байснаас Улсын бүртгэлийн газар бүртгэлээ Б.Бат-Эрдэнэ аваргаар бүртгүүлчих, бүртгүүлэхийн өмнө Б.Бат-Эрдэнэ аварга тэргүүнээс татгалзаад танд эрх шилжүүлэхийг баталгаажуулаад, бичиг үйлдье” гэж ярилцсан. Баянаа багш “Болох байх аа” гэсэн. Бид ч дотроо болж дээ Бүртгэлийн газрын дарга Б.Баасандоржийг нутгийн дүү нь гэж сонсож байсан болохоор асуудал цэгцрэх нь дээ гэж бодоцгоосон. Баянаа багш хэд хоног судалж үзээд “Арай болохгүй байна” гэсэн. Ингээд байж байтал залуучууд шаардлага авч ирсэн. Төвөгтэй байгаа учир шалтгаанаа хэлсэн. Тэд Л.Чинбат захиралтай уулзаад бүх асуудлыг дор нь цэгцэлнэ гээд явцгаасан. Ярианы эхэнд дурдсанаар Л.Чинбат захирал аваргад бидний саяхан үзсэн бичгийг үйлдэж өгсөн байсан тул мэдээж тэдэнтэй уулзахгүй гэсэн байж. Тэгээд аварга ирж, залуучуудтай уулзаад хурлыг хоёдугаар сарын эхээр хийе гэж хэлээд явсан. Гэтэл хорио цээрийн асуудал үүсээд хурал болоогүй. Хурлын асуудал ийм болсон. Нөгөө асуудал нь буюу допингтой 38 бөхийн асуудал гэх зүйлийг тодруулж өгнө үү гэсэн хүсэлтийг 262 бөхийн гарын үсгийн хамт АТГ-ын дарга З.Дашдаваад нэгдүгээр сарын 30-нд өгсөн. Яагаад АТГ-д өгөв гэхээр тус газарт наадмын бөхийн салбар комисст орж ажилладаг, допингийн шинжилгээ авдаг, түүний хадгалалт, тээвэрлэлтийг хариуцдаг БТСГ-ын нэр бүхий эмч нарыг шалгаж байгааг АТГ-ын ахлах комиссар Т.Баярхүү мэдээлэл хийж олон нийтэд танилцуулсан байсан. 38 бөхийн асуудал нь сүүлийн 10 жилд болсон гэдгийг анх сэтгүүлчид гаргаж тавьсан юм билээ. Төрийн байгууллага нь иргэд, байгууллагаас ирсэн санал хүсэлт, гомдолд хариу өгөх хуулийн хугацаатай байдаг тул бидэнд АТГ-аас хариу ирэхгүй болохоор нь, мөн олон нийтийн зүгээс ч хариу хүсч, нэхэж байсан тул гуравдугаар сарын 6-ны өдөр, өмнө нь нэгдүгээр сарын 30-ны өдөр өгсөн албан хүсэлтдээ хариу хүссэн албан бичгийг дахин АТГ-ын даргад хүргүүлсэн боловч одоог хүртэл тус газраас ямар ч хариу ирүүлээгүй байна. Телевизээр ярьдаг залуучуудыг мөн АТГ-д шалгуулахаар өгсөн. Учир нь яг тэр цаг үед допингийн асуудлаар АТГ-д хэрэг үүсээд шалгагдаж эхэлсэн байсан. бид Цагдаагийн байгууллагад энэ асуудлыг шалгуулахаар хандахад үр дүн бага, хугацаа алдсан асуудал болно гэсэн хариу өгсөн тул АТГ-д бусад асуудалуудтай нь нэгтгэж шалгуулахаар өгсөн юм. Тэд бол яах вэ хүнд байдаг л араншинг ил гаргасан залуучууд. Бөх ч бай дуучин ч адил байгалиас, бас бурхнаас ч гэх үү тодорхой нэг өгөгдөл нь жирийн хүнээс илүү төрж, ухаан тэвчээр, авьяас, хөдөлмөрөөр амжилт гаргаж байдаг хүмүүс. Одоогийн зарим залуус буюу тэдгээр залуучууд илүү өгөгдөлтэй буюу үе тэнгийн насны аварга, арслан болсон залуучууддаа атаархах гэх юм уу даа эсвэл хийж бүтээсэн зүйлгүй мөртлөө шүүмжлэгч, завтай хүмүүсийн дэмий ярих цугларал байсан тул АТГ нь тодруулах зүйл байвал асууг гээд тэднийг шалгахыг албан бичигтээ дурдаад орхисон.

-Допинг гэснээс Э.Оюунболд аваргын асуудал юу болж байгаа вэ. Аварга тантай холбогдсон уу?

-Э.Оюунболд наадмаар түрүүлж аварга цол хүртсэн. Дараа нь допингийн асуудал гарлаа гэж зарлагдсан. Баяр наадмын комиссоос барилдах эрхийг хоёр жилээр хасч, Ерөнхийлөгчид цолыг нь хураах санал хүргүүлсэн байгааг бүгд мэдэж байгаа. Тэрээр наадмын комиссын хоёр жилээр эрхийг нь хассан шийдвэрт нь гомдол гаргаж Захиргааны хэргийн шүүхэд гуравдугаар сард хандсан гэж саяхан дам сонслоо. Ямар үндэслэлээр хандсаныг нь мэдэхгүй байна. Надтай нэг удаа л нэгдүгээр сард ярихдаа “Би допингийн төрлийн зүйл хэрэглээгүй. Шинжилгээг хүмүүс будлиантуулсан” л гэж хэлсэн. Хэрэв түүний хэлсэн зүйл нь үнэн бол шалгаж байгаа газар нь гэм буруутай этгээдүүдэд хариуцлага хүлээлгэх хэрэгтэй. Хэрэв түүний хэлсэн нь батлагдахгүй бол өөрөө л хаана хариуцлага алдсандаа дүгнэлт хийх хэрэгтэй. Энэ нь бэлтгэлийн явцдаа хориотой зүйлс хэрэглэв үү, эсвэл шинжилгээ өгч байхдаа анхааралгүй байж өөрийнх нь хэлснээр бусдад боломж олгов уу гэсэн үг. Иймд дээрх асуудлыг хурдан шийдэгдээсэй гэж бодож байна. Буруутай бол бусад залуучуудын амжилтыг хохироож огт болохгүй. Бид допингтой хатуу тэмцэнэ гэсэн бодлого баримталж ирснийг та бүхэн мэдэж байгаа. Үүнийг бид удаа дараа мэдэгдэж байсан. Бидний өмнөх холбооны удирдлагууд 2017 оны өвөл явцын шинжилгээ авч зарим бөхчүүд шинжилгээнд бүдэрсэн. Тэд Дүүргийн шүүхийн барилдуулах шийдвэр авч ирсэн ч бид барилдуулахгүй гээд хатуу зогссон. Тэгэхээр Э.Оюунболд аваргын энэ асуудалд ч МҮБХ-ны зүгээс хатуу байр суурьтай хэвээр байна.

-Нэгдүгээр сард Бөхийн өргөөнд бөхчүүд шаардлага хүргүүлэхдээ телевиз сайтуудтай хамт очсон. Тэр үеэр Ч.Санжаадамба аварга допинг хэрэглэсэн бөхчүүд эрх нь хасагдсан хугацаандаа орон нутагт барилдаад байна. Энэ үеэс нь дахиж эрхийг хассанаар тооцооч гээд байсан?

-Тэд шийтгэлээ хүлээсэн. Дахиж сунгаж эрх хасна гэдэг зүйл байхгүй гэдгийг хэлсэн. Холбоо маргаантай байсан. Нөгөө талд байсан бөх биш хүмүүс, бас танил өмгөөлөгчид нь тэднийг барилд, шүүхэд ханд гэсэн явдал байгаа. Тэд зөвлөгөө өгөхдөө бөхийн жудаг, ёс зүй гэдэг зүйлийг тооцоогүй. Буруу жишиг тогтоохгүйн тулд торгуулж, бөхчүүдтэй хамт барилдаанд оруулахгүй гэж, хэвлэлийн хурал хийж янз бүр л юм болсон. Тэгэхээр Э.Оюунболд аваргын энэ асуудалд ч хатуу байр суурьтай байна.

-Хорионы дараа болох Цэцийн хурал, Их эе хурлаар юу хэлэлцэх бол гэж та бодож байна?

-Цэцдийн зөвлөлийн хурлаар Их эе хурлын тов л тогтооно. Дүрмийн дагуу гэхээр 2002 онд батлагдсан дүрмээр 200 хүртэлх төлөөлөгч оролцоно гэж заасан байдаг. Тэр үеэс бөхийн тоо нэмэгдсэн, дэвжээд байгуулагдсан, гол нь 2002 оноос 17 жил маргасан маргаанд цэг тавих, мөн бөхийн их хуралдаа улсын цолтой бүх бөхчүүд оролцож өв соёл, уламжлал, бөхийн хөгжлийнхөө төлөө санал бодлоо хэлэх хүсэлтэй байдгийг харгалзаж, бүгдээрээ оролцох онцгой хурал хийхэд болохгүй ч зүйлгүй. Одоо 280 гаруй улсын цолтой бөх байгаа. Бас аймаг, сумын цолтой бөхчүүдийн төлөөлөл байж болно. Дээр нь 21 аймгийн салбар холбоод, дэвжээний удирдлагууд, засуул, Цэц, судлаачид, бөхийн зүтгэлтнүүдийн төлөөлөл гээд өргөн бүрэлдэхүүн байгаа. Нэмж спортын сэтгүүлчид ч орж болно шүү дээ. Бүгдээрээ хэлэлцвэл буруугүй гэдэг шиг. З.Энхболд даргын зөвлөснөөр АН-ын дүрэмд цөөнх болсон нь шүүхдэхгүй олонхоо дагах ёстой гэсэн заалттай адил заалт оруулж өгөх гэх мэт зөв зүйлүүд байж болох байх. Их эе хурлаар дүрэмд олон өөрчлөлт орох ёстой, хууль эрх зүйн талаасаа алдаагүй, тодорхой дүрэмтэй, удирдлага, бүтэц бүрэлдэхүүн нь шинээр сонгогдоно гээд олон зүйлүүд болох байх. Цэцдийн зөвлөлийн шинэ гишүүд сонгогдоно. Шинэ Цэцдийн зөвлөлийн хурлаараа барилдааны дүрэмд өөрчлөлт оруулах, зодог, шуудагны стандарт гээд их олон зүйлийг хийх шаардлагатай байгаа. Одоогийн манай дүрэм байтугай Баяр наадмын хууль нь ч тодорхой биш бүрхэг заалтуудтай, үүнээс нь болж маргаан үүсэхээр байгаа, эдгээрийг засч залруулах саналуудыг холбооноос гаргах гээд ажлууд гарна байх. Бөх бол амар зүйл биш, амьдралынхаа тодорхой цаг хугацаагаа зориулан, хөдөлмөрлөж амжилт гаргаж байсан ахмад, дунд үеийн бөхчүүд, мөн одоо барилдаж буй олон залуучууд байгаа. Тэгэхээр МҮБХ нэг ч бөхөө хохироохгүйг хичээх, бүх зүйлд шударга, адил тэгш байх хэрэгтэй гэсэн зарчим баримталж ажиллаж байна.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

НОМ ЯРЬЖ ӨГЬЕ: Венец дэх үхэл

(Томас Манн)

Монсудар хэвлэлийн газраас эрхлэн гаргадаг “Утга зохиол” цувралын 31 дэх бүтээл, Германы суут зохиолч Томас Манны “Венец дэх үхэл” туужийг уншаад хүртсэн мэдрэмжээ “Ном ярьж өгье” булангийнхаа үнэнч уншигчидтай хуваалцах гэж байна. Компьютерээ асаан, гарчгаа зоочихоод гар эвлэж өгөхгүй хэсэг төвдлөө. Миний ийнхүү халгаж бэргэн байгаагийн уг үндэс нь гэвэл дөнгөж саяхан уншаад дуусгасан 150 хуудас бүхий уг зохиолын ид шидийн гэмээр ховсдон татах увдис нөлөө, үгийн урлангийн тансаг баянд гайхан биширсэн оюун бодол минь хэмжээндээ тултал чивчирснийх юм. Уншилт үнэн голоос тарчилгаж байсан ч бишрүүлэх нь илүүтэй байлаа. Бүхэлдээ ийм сүрдэж зугтмаар хэрнээ улам улмаар ойртмоор, бүр гүн рүү нь шунгасаар тэндээ үүрд үлдмээр, үйж үхмээр ч юм шиг санагдах, халаглаж дуу алдмаар атлаа хайрлан уясмаар зохиол урьд уншиж байгаагүй санагдана.

Томас Манны зурагласан яруу тансаг үхлийн ахуйг, тэр үхлийг биедээ агуулж явсан алдар суутай зохиолч Ашенбах хэмээгч хижээл эрийг, түүний сэтгэл зүрх, оюун бодлоо шавхруу ч үлдээлгүй юүлчихсэн хайр дурлалынх нь эзэн болсон “харь бурхан” Тадзио хэмээгч польш хөвгүүний гоо үзэсгэлэн, тэнгэрлэг оршихуйг эртний Грекийн домгийн бурхад, дархид өөрсдөө нигүүлсэж туурвиа юу гэлтэй. Зохиолыг бүхэлд нь Грекийн домгоор амилуулж, сонгодог жүжгийн бүтэц хэлбэрээр зохиомжилсон болохоор хэдий шүлэглээгүй ч гэсэн яруу найраг шиг уянгалаг юм. Хүн өөрийн төрөлтнөө ингэж магтан дуулж болдог юм уу гэж бахадмаар. Сүрдэм энэ гоо зүйг ч амьдралын бусад үзэгдлүүдийн адил хоосон чанар хэмээн тунхаглах гэж байгаа бол түр азнагтун гэж бурхнаас шаардмаар. Үхлээс ариун сайхныг нь тунгааж, төгсгөлөөс эхлэлийг нь ахин үүтгэж чадаж буй хүн төрөлхтөн тэгвэл чухам “хэн” юм бэ гэж бурхнаас асуумаар, асуунгаа мэтгэмээр.

Урлаг нь хүний сүнс (оюун ухаан, зүрх сэтгэл)-ний ганц цэнгэл бол хайр дурлал харин амьдрал хэмээх холын аяны олз, шагнал,хүртэх ёстой эрх чөлөө юм биш үү гэх санаа зохиолын дунд үеэс төрчихөөд төгсгөлийн өгүүлбэрийг уншиж дуусмагц эрийн цээнд хүрсэн байв аа. Тэгэхээр дурлаж, хайрлах, бишрэх нь энэ ертөнцийн хамгийн агуу үйл болохын зэрэгцээ гоо үзэсгэлэн гэгч хүн төрөлхтөн бурхны өмнөөс толгой гудайлгүй эгцлэн ширтэх ганц шалтгаан, өмнөө барих мод бололтой.

Томас Манн ижил хүйстэндээ сэтгэл татагддаг нэгэн байсан ба зохиолоо өөрийн амьдралаас санаа аван бичжээ. Тэрээр энэ туужаа “Гутан доройтохуйн эмгэнэлт драм” гэж тодорхойлсон нь бий.

“Дэлхий ертөнц даяараа сайн сайхан бүтээлийг л мэдэхээс бус, уг үндсийг ч, ямар учрал тохиолоор бүтээгдэж бий болсныг мэддэггүй нь яриангүй сайн хэрэг. Учир нь уран бүтээлчийн тархийг онгод сэдлээр дүүргэсэн эх сурвалж нь чухам юу байсныг мэдмэгцээ хүмүүс айж балмагдан, агуу бүтээлийн хүч салхинд сарниж одох нь олонтаа”.

Венец дэх үхэл|Томас Манн|98 дугаар тал

А.МӨНХЗУЛ

Categories
мэдээ цаг-үе

Сэтгэл зүйч Б.Баярцэнгэл: Цар тахлаас урьдчилан сэргийлэхээ мартаж болохгүй, тайвшрах болоогүй


Сэтгэл зүй, Сэтгэц хэмжил зүйн үндэсний хүрээлэнгийн сэтгэл зүйч Б.Баярцэнгэлтэй ярилцлаа.

-“Ковид-19” цар тахлын тохиолдол Монголд анхлан бүртгэгдэхэд нийтээрээ цочирдон хүлээж авсан. Гэвч тохиолдлын тоо нэмэгдэх тусам хүмүүс тоохоо больж ЭМЯ-ны мэдээлэлд ач холбогдол өгөх нь багасч байх шиг. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас “Ковид-19” халдварыг “цар тахал” гэж зарласнаас хойш удаан хугацаа өнгөрч байна. Манай улcыг хамгийн эрсдэлтэй гэж тодотгож байх хугацаанд нийгмийн сэтгэл зүй айдсаар дүүрэн, иргэд хамгаалах хэрэгсэл, хүнсний татан авалт гээд нийтээрээ тогтворгүй төлөвтэй, төр засгийг хилээ хаахыг, болзошгүй эрсдэлээс хамгаалахыг шаардаж байсан. Гэтэл тэр айж мэгдэж байсан болгоомжлол тус өвчлөлийн оргил үетэй зэрэгцэж уналт үзүүлж эхэллээ. Иргэд тайвширсан байна. Гэтэл манай улсад “Ковид-19” бүртгэгдээд удаан хугацаа өнгөрлөө. Анхны тохиолдол бүртгэгдсэн үеийг одоогийн нийгмийн сэтгэл зүйн байдалтай харьцуулбал тэнгэр газар шиг л ялгаатай байна. Хяналт, тусгаарлалттай ч гэлээ эрсдэлтэй нөхцөлд буйгаа иргэд ойлгон ухамсарлаж хувьдаа урьдчилан сэргийлэх арга хэрэгсэл, зааврыг дагаж мөрдөх хэрэгтэй байна. Тайвшрах болоогүй.

-Нийгмийг цочроож буй томоохон үйл явдалд тайвшрах сэтгэл зүйгээр хандах нь сөрөг зүйл мөн үү?

-Нэг талаар иргэд тайван байх, сэтгэл зүйгээ тогтвортой айдасгүй байлгах хэрэгтэй. Гэхдээ цар тахлаас урьдчи-лан сэргийлэхээ мартаж болохгүй, тайвшрах болоогүй. Иргэд тайвширснаар маскаа зүүхээ байж, шаардлагагүй тохиолдолд гадуур гарах, нэгэнт нүүрлээд буй аюулаас хамгаалахгүй байгаа нь маш аюултай.

-Нийтээрээ тайвшрах нь ямар үр дагавартай вэ?

-Нийгэм нэгэн бүхэл зүйл. Нийгмийн амьдралд нэгнээ даган дуурайх үзэгдэл явагддаг. Нийтээрээ энэ онцгой цаг үед аюулт өвчнөөс сэргийлж зөв хандлага түгээх ёстой. Гэтэл нийтэд тайвшрал бий болсноор хүмүүс маскаа зүүхгүй байх, хүүхдээ гадаа хяналтгүй тоглуулах, олон нийтийн зорчиж буй газар бөөгнөрөл үүсгэх гэх мэт эрсдэлтэй орчин үүсч байна.

-Ер нь нийгмийг айдаст автуулж буй аливаа сөрөг мэдээлэлд хүн ямар хариу үйлдэл үзүүлэх ёстой вэ ?

-Энэ цар тахал хүн төрөлхтнийг нэгдмэл, нэгнээсээ хамааралтай гэдгийг ойлгуулж байна. Нийтээрээ л ийм нөхцөл байдалд байгаа гэдгээ ухамсарлаж, хий айдаст автаж, сэтгэл зүйгээ тогтворгүй байлгахгүйгээр илүү нухацтай, хариуцлагатай байх хэрэгтэй. Хүн бүрийн хичээл зүтгэл ямар чухал байгааг ухамсарлаж зөв хандлага түгээх хэрэгтэй байна. Аливаа сөрөг мэдээллийг айдас цочрол бус болгоомжлол, сэрэмжлүүлэг гэж ойлгож үүссэн нөхцөл байдалд зөв, эрсдэлгүй биеэ авч явж, сэтгэл зүйн тогтвортой байдлаа хангах нь чухал. Хамгийн чухал нь сэтгэлийн хөдөлгөөнөө зөв жолоодож сэтгэл зүйн хувьд дархлаажсан байх хэрэгтэй.

-Ямар ч үед сөрөг мэдээлэлд мэдрэмтгий хандаж, ач холбогдол өгөх нь ямар үр дүнтэй байдаг вэ?

-Цацагдаж буй мэдээллийн дийлэнх хувьд сөрөг мэдээлэл давамгайлдаг. Нийгмийн хандалт сөрөг мэдээлэлд илүү ач холбогдол өгч цааш олон давтамжаар тархсаар нэг мэдэхэд л бүх хүмүүст хүрчихсэн байдаг. Сөрөг мэдээллийг хүртэн, хүлээн авах нь хүмүүсийн сонголт байхаа болиод удаж байна. Сонгохгүй, үзэхийг хүсэхгүй байлаа ч сөрөг мэдээлэл нь олон төрлийн сувгуудаар хэлбэрээ өөрчилж хүмүүст заавал хүрээд байна. Сөрөг мэдээлэл бүрт ач холбогдол өгснөөр хүний хандлага, хувь амьдралд нь бухимдал, түгшүүр эсвэл зан үйлд нь муу нөлөөллийг авчирсан байдаг. Нийгмийг цочроосон зүйлд хүний хамгаалах механизм ажиллаж, харилцаагаа хумих, орчин тойрны хүмүүст үзүүлэх сэтгэл зүйн дарамт мөн адил ихэсдэг. Сөрөг мэдээлэлд хэт мэдрэг хандсанаар амьдралдаа авч болох аз жаргалын мэдрэмжийг бууруулж, стрессийн эсрэг даавар ялгарахаа байж түгшүүр ихэсдэг.

У.ЧИНЗОРИГ

Categories
мэдээ цаг-үе

Н.Өнөрцэцэг: Ч.Чинбат хурандаа миний биед халдсан нь камерт бичигдэж үлдсэн

Зариг.мн сайтын эрхлэгч Н.Өнөрцэцэгтэй ярилцлаа.

-Дэд хурандаа Ч.Чинбат таны биед халдсан талаар та мэдээлсэн. Энэ талаар тодруулахгүй юу?

-Өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гаригт болсон явдал шүү дээ. Би Цагдаагийн ерөнхий газрын нийгмийн хэв журам, олон нийтийн аюулгүй байдлын албаны зөрчил шалгах, мэргэжил арга зүйн хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Ч.Чинбаттай уулзах хүсэлт тавьж өрөөнд нь орсон юм.

Ингээд өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сарын 29-ний өдөр Ч.Чинбат хурандаад хүлээлгэж өгсөн ТЕГ-ын дарга генерал Д.Гэрэлтэй холбоотой 40 гаруй хуудас баримт материалаа авах, эсвэл баримтын дагуу хийгдсэн ажлуудын талаар мэдээлэл авахыг хүссэн юм. Гэтэл Ч.Чинбат хурандаа гараас угзарч түлхэж өрөөнөөсөө хөөсөн. Гарах үедээ хаалганы бариулаас барихад гар луу цохисон. Улмаар Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн хэлтэст “Сэтгүүлч ажил хийлгэхгүй байна” гэх гомдол гаргасан.

-Дэд хурандаа Ч.Чинбат таныг цохисон гэх баримт байна уу?

-Дээрх үйл явдал Цагдаагийн ерөнхий газрын нийтийн хэв журам хамгаалах олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах албаны байрны хоёр давхрын камерт бичигдэж үлдсэн. Ч.Чинбат хурандаа цохисноо өөрөө ч үгүйсгээгүй шүү дээ. “Энийг цохих гэдэггүй юм” гэж хэлсэн нь миний биед халдсанаа нотлоод өгчихөж байгаа хэрэг.

-Дэд хурандаа Ч.Чинбат танаас баримт хүлээж аваагүй гэж байна лээ?

-Авсан. Өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард ТЕГ-ын дарга генерал Д.Гэрэлийн хүү Г.Аранзал нь гурван компанийн ард нуугдаж Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутаг Нарангийн голыг алт ухаж сүйтгэсэн тухай нэвтрүүлэг бэлдэж олон нийтэд хүргэсэн. Үүний дараа дэд хурандаа Ч.Чинбат над руу холбогдож нэвтрүүлэгт гарч буй баримтуудаа аваад ир гэж хэлсэн юм. Ингээд баримтуудаа аваад өрөөнд нь очиж хүлээлгэж өгсөн. Миний хувьд баримтуудаа өгөхдөө ТЕГ-ын дарга генерал Д.Гэрэлийг шалгах нь гэж ойлгосон л доо. Тухайн үед Ч.Чинбат хурандаагаас “Намайг шалгах гээд байна уу, Д.Гэрэл даргыг шалгах гээд байна уу” гэж тодруулахад “Хэнийг нь ч шалгаж магадгүй” гэж хэлж байсан.

Баянгол сумын нутагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа компанийн улмаас Нарангийн гол ширгэснийг нутгийн малчид хэлдэг. Баримтыг нягталж шалгалтын ажиллагаа явуулаад үнэн бол байгаль орчныг нөхөн сэргээх ажил явуулах болов уу гээд баримтуудаа өгчихсөн юм. Тухайн үед Экологийн цагдаагийн алба ч байгуулагдаад удаагүй байсан үе шүү дээ. Баримт өгснөөс хойш таван сар өнгөрлөө. Надад юу ч мэдэгдээгүй.

-Баримтыг та өөртөө хувилж авсан байсан уу?

-Үгүй. Гэхдээ Улсын бүртгэлийн газарт хүсэлт тавьж гаргуулж авсан. Удахгүй шүүх хурал болоход нотлох баримт надад байгаа учраас айгаад байх юм алга.

-Сэтгүүлчийг залхаан цээрлүүлэх ажил хэрэгжээд байх шиг. Энэ тал дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Өнгөрсөн баасан гаригийн жишээ л дурдъя л даа. Өглөө 11:00 цагаас шүүх хуралд ороод л залгуулаад 15:00 цагаас Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтэст мэдүүлэг өгч байгаа юм. Мөн Ч.Чинбат хурандаатай уулзсан. Ингээд л нэг өдрийн ажлыг авчхаж байгаа юм. Бид нарын үндсэн ажил мэдээлэл эрж хайх, олонд хүргэх шүү дээ. Мэдээлэл хайх цагаа хууль шүүхийн байгууллагын үүдээр л эргэлдэж өнгөрүүлж байгаа юм. Үндсэндээ сэтгүүлчийг хууль шүүхийн байгууллагаар залхаан цээрлүүлэх ажлыг У.Хүрэлсүхийн Засгийн газар амжилттай хэрэгжүүлж байна. Цаагуураа иргэдийн мэдэх эрхэд ноцтой халдаж байгаа асуудал шүү дээ.

-ТЕГ-ын дарга генерал Д.Гэрэл танд ямар үндэслэлээр гомдол гаргасан юм бэ?

-Д.Гэрэл генералын эхнэр Э.Даваасүрэнгийн нэр дээр “Ойрад импекс” компани байдаг. Тус компани тусгай хамгаалалттай Богд ууланд Арцатын аманд 1,79 га газар эзэмшдэг. Энэ тухай мэдээллийг Зариг.мн сайт нийтэлсэн. Гэрэл генерал ийм газар байдаггүй тухай гаргасан өргөдөлдөө дурдаагүй байна лээ. Уг мэдээллийг гаргаж тавьсан нь тагнуулын байгууллагын нэр хүндэд халдаж байна гэх үндэслэлээр гомдол гаргасан байсан. Бид нотлох баримтуудыг өгч, байцаалт өгсөн.

Бид мэдээллийн тэнцвэрийг хадгалах үүднээс Цагдаагийн ерөнхий газрын нийгмийн хэв журам, олон нийтийн аюулгүй байдлын албаны зөрчил шалгах, мэргэжил арга зүйн хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Ч.Чинбатаас тодруулга авахад “Энэ хэрэг шалгагдаж байгаа. Үйл явдлын талаар удахгүй баримттайгаар мэдээлэл хийнэ” гэсэн юм.

Categories
мэдээ цаг-үе

Зам хааж, ус таслахгүйгээр шугам сүлжээний ажлыг гүйцэтгэж эхэллээ

Ус сувгийн удирдах газрын Мэдээллийн технологи, автоматжуулалтын нэгжийн менежер Б.Амгалантай ярилцлаа.

-Танайд нэвтрүүлж байгаа зарим технологийг сонирхож болох уу?

-Байгууллагын хэмжээнд томоохон төслүүд зэрэг зэрэг хэрэгжээд явж байгаа. Заримаас нь дурдвал, шуудуу ухалгүйгээр шугамыг доторлох төсөл, “Мянганы сорил”-ын сангийн төсөл хөтөлбөр, Шинэ цэвэрлэх байгууламжийн төсөл гэх зэрэг ажлуудаас дурдаж болно. Хаана шинэ технологи, шинэ инноваци гарна, түүнийг нарийн судалж боломжтой бүхнийг цаг алдалүй ашиглах, хоцрохгүй байхаар ажиллаж байна.

-Шуудуу ухахгүйгээр шугам доторлоно гэхээр, жил бүр газар ухаж шугам сүлжээний засвар үйлчилгээ хийдэг байсан бол энэ процесс өөрчлөгдөж байгаа гэсэн үг үү?

-Тийм ээ. Жил бүр дулааны улиралд шугам сүлжээ засварын ажил гүйцэтгэхээр орц гарц хааж, зам талбай чөлөөлж, шороо овоолчихоод шугам сүлжээний засварын ажил эхэлдийг хүмүүс мэднэ. Энэ байдал өөрчлөгдөж байна. Манай байгууллагын шилдэг инженерүүд дэлхийн шилдэг технологи ашиглан, зам талбай хаахгүйгээр ажлыг гүйцэтгэж эхэлсэн. Тодруулбал, Улаанбаатар хотын хүн амыг унд, ахуйн цэвэр усаар хангадаг 619 км урт шугам сүлжээ байдаг.Энэ шугам сүлжээ нь 1959 оноос хойш ашиглагдаж 50, 60 жилийн насжилттай зэвэрч хуучирч муудсанаас болж шугамын гэмтэл саатал ихээр гарч байгаа. Шугам хоолойг шуудуу ухалгүй доторлох шинэ технологи болох Close Fit болон CIPP(Cured In Place Pipe) арга нь зам талбайг гэмтээж хөндөлгүй, газар шорооны ажил хийлгүйгээр шугаман дээрх хоёр худгийн хооронд полиэтилин резинэн материалыг шугаман дотор сүвлэж доторлодог. Энэ технологи нь шугам ашиглалтын хугацааг нэмэгдүүлж, усны алдагдлыг бууруулж, айл өрхөд хүрч байгаа усны чанар дахь механик нөлөөг багасгах ач холбогдолтой. Нэг ёсондоо, зарим айлуудын ус хэсэг тасраад ирэхэд зэвтэй ус гардаг даа. Энэ нь цэвэр усны шугам зэвэрч муудсанаас болдог байсан. Тэгвэл одоо энэ шинэ технологийг ашигласнаар энэ нөлөө багасч, шугамын чанар сайжирч, зэвгүй цэвэр усаар хангах боломжтой гээд давуу тал их байна. Улаанбаатар хотын цэвэр усны бүх шугамыг энэ технологиор доторлож өгөхөөр төлөвлөөд байна. Цаашлаад бохирын шугаман дээр бас хийгдэнэ. Манай улс жилийн дөрвөн улиралтай. Засвар үйлчилгээ хийхэд цаг хугацааны хувьд маш их давчуу байдаг. Тиймээс тэр ахархан хугацаанд бүхнийг хийж амжуулах хэрэгтэй болдог.

-Гэр хорооллын ус түгээх худгууд 24 цагаар ажиллаж байгаа юм билээ. Худаг онгойх цагийг хүлээх шаардлагагүй болжээ?

-Энэ бас нэг дэвшил л дээ. Ус сувгийн удирдах газар гэр хорооллын иргэд, хэрэглэгчдээ цэвэр усаар тасралтгүй хангах зорилгоор “Ус түгээх байр”-нд “Ухаалаг ус түгээх төхөөрөмж”-ийг суурилуулан ажиллуулж эхэлсэн. Ингэснээр Ус түгээх байранд үйлчлэгч ажиллахгүй, иргэн өөртөө үйлчилж, цагийн хязгаарт баригдахгүй дуртай цагтаа худгаас ус авдаг болж эхэлсэн. Одоогийн байдлаар эхний ээлжинд 142 худаг дээр ухаалаг ус түгээх төхөөрөмж суурилуулан 24.00 цагаар ажиллаж эхлээд байгаа.

Гэр хорооллын худаг буюу ус түгээх байрыг ухаалаг систем холбосон эл төхөөрөмж нэг бүр нь 5-6 сая төгрөгийн үнэтэй бөгөөд цаашдаа шат дараатайгаар нэмж бүх худгуудад суурилуулахаар төлөвлөж байгаа. Өнгөрсөн онд “Хяналт удирдлагын төв” ашиглалтад орсноор Улаанбаатар хотын ус хангамжийн насос станц, усан сангууд, шугам сүлжээний даралт, түвшин, цэвэрлэх байгууламжийн үйл ажиллагаа, ундны усны халдваргүйжүүлэлт, ус зөөврийн автомашинуудын ус тээвэрлэлт, ухаалаг ус түгээх нэг цэгийн үйл ажиллагаа, алсын зайны хяналтын систем, нэвтрэх систем, шугам сүлжээний гэмтэл зэрэг байгууллагын бүхий л үйл ажиллагааг энэ төвөөс хянаж, горимын оновчлолыг хэрэгжүүлэн алсаас удирдах боломжтой болж байгаа гэсэн үг. Нэг ёсондоо ус хангамжийн ариутгах татуургын систем тоног төхөөрөмжийн хэвийн найдвартай, тасралтгүй, аюулгүй байдлыг хангах үйлчилгээг нэг цэгээс түргэн шуурхай үзүүлэх боломжтой болж байгаа юм. Ус хангамжийн системийн аюулгүй байдал бүрэн хангагдаж, хамгийн гол нь усны алдагдал буурч нөөцийг үр ашигтайгаар зарцуулах боломж бүрдсэн. Нөгөө талаар, иргэдэд Ус сувгийн удирдах газрын үйлчилгээ улам л ойртох боломж бүрдэж байгаа.

-Нийслэлчүүдийн хувьд стандартын шаардлага хангасан цэвэр усаар хангагдах нь нэн тэргүүний асуудал. Мөн цэвэр усны ундаргыг хамгаалах, цөөрөм байгуулах асуудал олны анхаарлыг татдаг?

-Ус сувгийн Удирдах газар нь Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотын хүн ам, аж ахуйн нэгж газруудыг стандартын шаардлага хангасан цэвэр усаар тасралтгүй, найдвартай, хэвийн хангах, гарсан бохир усыг татан зайлуулж цэвэрлэх амаргүй бөгөөд өндөр хариуцлагатай ажиллаж, иргэдийн өмнө хүлээх үүргээ амжилттай биелүүлж ирсэн хамт олон. “Ус бол амьдралын эх булаг” гэж ярьдаг. Тиймээс энэ эх булгийг маш сайн хамгаалж, ундаргыг нь татруулахгүйн төлөө хичээн ажилладаг. Манай Мэдээлэлийн технологи, автоматжуулалтын нэгжийн тухайд энэ цагт дөчөөд хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Бусад зохион байгуулалтын нэгжүүдийг бодвол зөвхөн нэг хэсэг газрыг хариуцах биш, нийт байгууллагын хэмжээнд бүхий л цэг салбар бүрт хүрч ажилладгаараа онцлог. Тодруулбал, манай нэгж нь байгууллагын хэмжээнд ундны долоон эх үүсвэр, дамжуулан шахах есөн насос станц, 10 усан сангийн автоматжуулалт, төв цэвэрлэх байгууламж болон бага оврын цэвэрлэх байгууламжуудын автоматжуулалт, 90 гаруй тээврийн хэрэгслийн хяналт болон программ хангамж, 142 Ухаалаг ус түгээх байрны тоног төхөөрөмж, программ хангамж, нэг цэгээс мэдээлэл авдаг 176 цэг, телеметр хяналтын 72 цэг, 20 салбарын шилэн кабелийн сүлжээ 2 салбарын агаарын сүлжээ холбооны бүтэц зохион байгуулалт ашиглалт үйлчилгээ, мэдээ дамжуулдаг 461 модем, суурин болон IP холбоо интенэт, байгууллагын бүхий л компьютер принтер сервер, 29 цаг бүртгэлийн төхөөрөмж, 1000 гаруй камер түүний сүлжээ, тусгай зориулалтын 50 гаруй программ хангамжийн хэвийн найдвартай үйл ажиллагааг ханган хөгжүүлэн засварлан өргөн цар хүрээнд ажилладаг.

-Таныг АНУ-д мэргэжил дээшлүүлээд ирсэн гэж дуулсан. Сурсан мэдсэн зүйлээ байгууллагадаа хийж хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа ажлууд юу байна?

-Би саяхан АНУ-д мэргэжил дээшлүүлээд ирсэн. Ажил мэргэжлийн онцлог гэх юм уу, гудамжинд явж байхдаа ч тэр энэ улсад ус дулаанаа хэрхэн зохицуулж байгаа тухай, цэвэр усаа хэрхэн эргэлтэд оруулж байгаа тухай сонирхдог байсан л даа. Гадны улс оронд сурч мэдсэн зүйлээ инженерийн бодлогын хэлтэстэй ярьж санаа оноогоо хуваалцдаг. Хийж болохоор зүйлийг хөрсөн дээр буулгахыг зорьж байна.

Тэнд сурч байхад хамгийн үзүүштэй сонирхол татсан үзэсгэлэнгийн нэг нь жил бүрийн нэгдүгээр сард АНУ-ын Лас Вегас хотод болдог CES юм. Дэлхийн өнцөг булан бүрээс 180.000 гаруй мэргэжилтнүүд нэг дор цуглаж, өөрсдийн мэддэг салбарынхаа тухай хөөрөлдөж, шинэ гарсан техник технологийг үзэж сонирхоно. Ер нь болж өгвөл чадварлаг мэдлэгтэй инженер техникийн хүмүүстээ энэ үзэсгэлэнг үзүүлж байх хэрэгтэй гэж бодогдсон. Үнэхээр сонирхолтой. Зарим нэг шинэ технологийг хараад “Өө нээрээ ингээд хийчихэж болох байсан байна” гэсэн шийдлүүд ч байдаг. Нэг ёсондоо нүд нээгддэг гэх юм уу даа.

Өндөр хөгжилтэй улс орон гээд манайхаас бүх зүйлээрээ илүү, давуу талтай гэж өрөөсгөл ойлгож болохгүй. Мэдээж тэднээс сурч суралцах ч зүйл байна, орхих хэрэггүй зүйл ч байж л байдаг. Миний хувьд тэнд байх хугацаандаа нэгэн компанид ажилд орж хамгийн бага түвшнээс дээш зургаан шат ахиж удирдах түвшинд хүртэл дэвшиж ажилласан нь эргээд амьдралын асар том туршлага хуримтлуулсан сайхан үүд хаалгыг нээж өгсөн гэж боддог. АНУ-д хэн сайн ажиллаж чадаж байна. Тэр хүнийг урамшуулж чаддаг газар. Намайг буцах үед тус компани маань үлдээж ажиллуулахаар хүсэлт гаргаж бүх зүйлийг маань батлан даах саналыг ирүүлж байсан.

Бид мэдээлэл технологийн эрин зуунд амьдарч байна. Цаг минут секундтэй уралдан технологи хөгжсөөр л байна. Мэдээж шинэ технологи тэнгэрээс нисээд ирдэггүй, тэр бүгдийг хүмүүс бүтээж байдаг. Хүссэн ч хүсээгүй ч бид өндөр хурдаар хөгжиж байгаа энэ салбарт хөрөнгө оруулж, бодлого баримталж байж л амжилтад хүрнэ. Өндөр өртгөөр хэрэгжих төсөл байхад бага зардлаар ч ашиг олж болох боломжууд энэ салбарт зөндөө байна.