Categories
мэдээ нийгэм

Хандгай нэрийн архийг худалдан авахгүй байхыг анхааруулж байна

Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын хяналт шалгалтаар Сонгинохайрхан дүүргийн 33 дугаар хороонд байрлалтай “Үүрд мөнхжин бадрана” ХХК-ийн “Эх жаргалан” худалдааны төвд “Мөнхжин-Од” ХХК-ийн “Хандгай” нэрийн архийг хураан авч, холбогдох арга хэмжээг авч байна.

Уг архийг үйлдвэрлэдэг Мөнхжин-Од ХХК-ийн тусгай зөвшөөрлийг Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 4 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 130 дугаар тогтоолоор хүчингүй болгож, цуцалсан болно.
Иймд худалдаа үйлчилгээ эрхэлж буй иргэд аж ахуйн нэгж байгууллагууд Хандгай нэрийн доорхи архийг худалдан авахгүй байхыг анхааруулж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

БОХХААБХ: Ажлын хэсгүүдийг байгууллаа

БОХХААБХ: Ажлын хэсгүүдийг байгууллаа

Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өнөөдрийн (2019.12.03) хуралдаан 11.00 цаг 48 минутадгишүүдийн 52,6 хувийн ирцтэй эхэлж, хоёр асуудал хэлэлцэн шийдвэрлэв.

Хуралдаанаар “Зарим газар нутгийг улсын тусгай хамгаалалтад авах, хилийн заагт өөрчлөлт оруулах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэх байсан ч салбарын сайд нь гадаадад албан томилолттой яваа тул уг асуудлыг хойшлууллаа.

Үргэлжлүүлэн Байгаль орчныг хамгаалах тухай, Байгалийн ургамлын тухай, Амьтны тухай, Ойн тухай, Усны тухай болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслүүдийг нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах, санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулах тухай асуудлыг хэлэлцэв. Уг Ажлын хэсгийн ахлагчаар Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тэрбишдагвыг томилохыг хуралдаанд оролцсон гишүүд 100 хувь дэмжсэн.

Дараа нь Генетик нөөцийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслүүдийг нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх бэлтгэл хангах, санал, дүгнэлтийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг байгуулах асуудлыг хэлэлцлээ. Ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Тэмүүлэн ахлахыг хуралдаанд оролцсон гишүүд санал нэгтэйгээр дэмжлээ гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Categories
мэдээ нийгэм

Сайжруулсан зуухыг ногоон зээлээр авах боломж нээгджээ

БОАЖЯ, ОББҮХ-ноос иргэдийг гэр байшингаа дулаалах, дэвшилтэт технологи ашиглан халаалтын асуудлаа шийдэх, ариун цэврийн байгууламжаа сайжруулахад зориулж жилийн 9 хувийн хүүтэй Ногоон зээлийг ХААН, ХАС, Төрийн банкаар олгох санхүүжилтийн эх үүсвэрийг шийдсэн. ОББҮХ-ноос хийсэн амьдрах орчны судалгаагаар гэр хорооллын 220 мянган өрхийн 20 хүрэхгүй хувь нь стандартын зуух хэрэглэж байгаа тооцоо гарсан. Тиймээс БОАЖЯ, ОББҮХ-ноос зуухаа сайжруулж, стандарын зуух хэрэглэх хүсэлтэй байгаа иргэдэд ногоон зээлд хамруулах боломжийг нээж, сайжруулсан зуухыг ногоон зээлээр авах боломжийг бүрдүүлжээ.

Энэ талаар ОББҮХ-ны ээлжит хурлын үеэр БОАЖ-ын сайд, ОББҮХ-ны дарга Н.Цэрэнбат хэлэхдээ “Өнгөрсөн хугацаанд халаалтаа цахилгаанаар шийдсэн болон гэр, байшингийн дулаалгын зориулалтаар 78 иргэн гурван банкнаас нийт 270 орчим сая төгрөгийн ногоон зээл авсан байна. Агаар, орчны бохирдолтой бид дан ганц сайжруулсан түлш хэрэглэж тэмцээгүй. Өөр олон эх үүсвэр боломж дээр тулгуурлан цогц ажил хийж байна.

Гэр хороололд амьдарч буй иргэд цахилгааны шөнийн тарифт хамрагдаж гэр ,байшингаа Ногоон зээлд хамрагдан дулаанаа шийдэж эхэллээ. Энэ дүнгэж эхлэл ч тодорхой үр дүнгүүд харагдаж байна. Тиймээс ОББҮХ-ноос гурван банктай хамтраад иргэнд шаардлагатай бүтээгдэхүүнийг зээлийн төрөлд нэмэлтээр оруулж байна. Өөрөөр хэлбэл, иргэд стандартын шаардлага хангасан, сайжруулсан зуухыг жилийн есөн хувийн хүүтэй зээлээр авах боломж бүрдэж байна” гэлээ.

Ногоон зээл олгож буй ХААН, ХАС, Төрийн банкаар дамжуулан энэхүү зээлд хамрагдах бөгөөд доорх шаардлагад нийцсэн зуухыг ногоон зээлд хамруулах юм байна.

САЙЖРУУЛСАН ЗУУХАНД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА:

  • Шахмал тvлшний бvтэц, шинж чанарт тохирсон сайжруулсан зуух байх
  • Утааны хийн бохирдуулагч үзүүлэлт болон стандартын шаардлагад нийцүүлсэн талаарх үйлдвэрлэгчийн тодорхойлолт, мэргэжлийн дүгнэлт лабораторийн туршилтын үр дүнг гаргасан байх
  • MNS5216:2016 стандартын шалгуур үзүүлэлт хангасан байх
  • Зуухны туршилт, судалгааны төвд туршигдаж баталгаажсан дүгнэлт гаргуулсан байх
  • Зуухны загварыг сайжруулсан цэвэрхэн, өнгө үзэмж сайтай байх
  • Түлшинд хэмнэлттэй, дулаанаа удаан барьдаг, хэрэглэхэд хялбар байх
  • Ялгарлын үзүүлэлтийг сайжруулах зорилгоор зуухны загвар, хийц, технологид сайжруулалт, өөрчлөлт хийсэн байх
  • MNS5216:2016 Стандартын шалгуур үзүүлэлт
MNS 5216- 2016 стандартын үзүүлэлт PM 2.5 мг/MДж CO г/МДж Түлшний зарцуулалт кг/ц АЖ Дундаж чадал, кВт АҮК, %
70 6.8 3-15 >70
Categories
мэдээ нийгэм

“Боловсролын салбар дахь ёс зүйн асуудал” хэлэлцүүлэг боллоо

Авлигатай тэмцэх газар “Боловсролын салбар дахь ёс зүйн асуудал” сэдэвт хэлэлцүүлгийг 2019 оны 12 дугаар сарын 3-ны өдөр Олон нийтийн төвд зохион байгууллаа.

Боловсролын салбар нь ёс зүйн өндөр хэм хэмжээг өдөр тутам чанд сахин мөрдөх шаардлагатай бөгөөд боловсролын салбар дахь ёс зүйн орчин, мэргэжлийн ёс зүйн байдал, төлөвшил, ёс зүйн хичээлийн хөтөлбөрт үнэлэлт, дүгнэлт өгөх, цаашид сургалтын хөтөлбөрийн чанар, үр өгөөжийг дээшлүүлэх зорилгоор уг хэлэлцүүлгийг зохион байгуулав.

Авлигатай тэмцэх газрын Тамгын хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар З.Баасанням хэлэлцүүлгийг нээж хэлэхдээ “Авлигын эсрэг хууль болон Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрт сургалтын байгууллагууд эрх зүйн болон ёс зүйн хичээлийн хүрээнд суралцагчдад авлигын нийгмийн хор аюул, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаар зохих мэдлэг эзэмшүүлж, авлигыг үл тэвчих ёс суртахуун төлөвшүүлэх, авлигын эсрэг боловсрол олгох агуулгыг бүх шатны боловсролын байгууллагын сургалтын хөтөлбөр, стандартад тусгахаар заасан. Гэвч энэ нь өнөөгийн нөхцөл байдалд учир дутагдалтай байгаа тул цаашид Авлигатай тэмцэх газраас санаачлан бүх шатны сургалтын байгууллагын агуулга, хөтөлбөрт мэргэжлийн ёс зүйн асуудлыг зайлшгүй тусгуулахаар ажиллана. Сургууль ёс зүйн төоөвшил олгох орчин байх ёстой. Тиймээс энэ ажлын эхлэл болгож, өнөөдрийн хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж байгаа”-г онцлон тэмдэглэлээ.

Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа шинжилгээний албаны дарга, ахлах комиссар Ц.Шинэбаяр сүүлийн үед хийсэн олон төрлийн судалгааны дүнгээр авлигын томоохон шалтгаан, нөхцөлийн нэг нь ёс зүйн асуудал болсныг дурдаад эхний ээлжинд боловсролын салбар дахь ёс зүйн талаар талууд нүүр нүүрээ харан ярилцаж, шийдлээ тогтох шаардлагатайг онцлов.

Хэлэлцүүлэгт МУИС, СУИС, ШУТИС, ДХИС-ийн багш нар болон Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институт, Боловсролын хүрээлэн, Монголын Оюутны холбоо, “Цогц хөгжлийн төв” зэрэг байгууллагын мэргэжилтнүүд оролцож, оюутны ёс зүйн асуудал, дээд боловсролын салбар, орчин дахь ёс зүйн тандалт, судалгааны үр дүн, багшийн мэргэжлийн ёс зүй ба авлига, багшийн ёс зүйн дүрмийн хэрэгжилтийн өнөөгийн нөхцөл байдал, Дотоод хэргийн их сургуулийн сонсогчдын ёс зүйн төлөвшил зэрэг сэдвүүдээр илтгэл тавьж, ярилцлаа.

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхий сайд нар хоёр талын хамтын ажиллагааны тулгамдсан асуудлуудыг хэлэлцэнэ

Image result for У.Хүрэлсүх

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ухнаагийн Хүрэлсүх, ОХУ-ын Засгийн газрын тэргүүн Дмитрий Медведев, нар хоёр талын хамтын ажиллагааны тулгамдсан асуудлуудыг мягмар гарагт Москва хотод хэлэлцэнэ гэж Оросын сайд нарын танхимын хэвлэлийн алба мэдээлжээ. ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин есдүгээр сарын эхээр Улаанбаатарт айлчлах үеэрээ Монголын Ерөнхий сайдыг Москвад айлчлахыг урьсан билээ.

Орос, Монголын Засгийн газрын тэргүүн нар хоёр орны худалдаа-эдийн засаг, аж үйлдвэр, эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, соёл-хүмүүнлэг болон бусад салбарын хамтын ажиллагааны талаар хэлэлцэх төлөвтэй байна. Мөн тэд хэлэлцээ хийснийхээ дараа Засгийн газар болон байгууллага хоорондын гэрээнд, түүнчлэн корпорацын баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурна. ОХУ-ын шадар сайд Алексей Гордеевын мэдэгдсэнээр, У.Хүрэлсүхийн айлчлалын үеэр Орос-Монголын бизнес форумыг нээхээр төлөвлөсөн байна.

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх өнөөдөр ОХУ-ыг зорьжээ

Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Засгийн газрын дарга Д.А.Медведевийн урилгаар тус улсад айлчлахаар өнөөдөр өглөө морджээ.

Түүний айлчлал 2019 оны 12 дугаар сарын 3-6-ны өдрүүдэд үргэлжлэх юм.

Айлчлалын хөтөлбөрөөс дурдвал Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путинд бараалхаж, ОХУ-ын Засгийн газрын дарга Д.А.Медведевтэй албан ёсны хэлэлцээ хийх юм байна.

Түүнчлэн хоёр улсын харилцаа, хамтын ажиллагааг Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн хүрээнд хөгжүүлэх өргөн хүрээний асуудлаар санал солилцоно.

2019 оны 12 дугаар сарын 4-ний өдөр Москва хотноо болох ”Монгол-Орос, Евразийн эдийн засгийн холбооны нэгдсэн зах зээлд бизнес эрхлэх нь” сэдэвт бизнес форум болон “Монголд үйлдвэрлэв” бараа бүтээгдэхүүний үзэсгэлэн гарах аж.

Categories
мэдээ нийгэм

Япон улс АНУ-тай хамтарсан байлдааны сургуулилалт хийх зорилгоор арал худалдан авчээ

Япон улсын засгийн газар Япон-Америкийн байлдааны сургуулилалтын талбар болгох зорилгоор хувийн компаниас 16 тэрбум иенээр ($146 сая) арал худалдан авчээ. Магешима гэх тус арал дээр хүн амьдардаггүй бөгөөд Кюшү болон Окинава арлуудын дунд байрладаг аж.

Вашингтон, Токиогийн талууд хамтарсан байлдааны сургуулилалт хийх шинэ газар олохоор найман жилийн өмнө тохиролцож байжээ. Учир нь байлдааны нисэх онгоцнууд дуу чимээ ихтэй тул Японы төв хэсгийн Ивакуни агаарын баазаас 1,400 орчим километр зайтай Иво То (хуучнаар Иво Жима) аралд хүрч, сургуулилалт хийх хэрэгтэй болдог байв.

Харин Магешима арал нь Ивакунигаас 400 км зайтай тул хамгийн тохиромжтой цэгт тооцогдож байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Торгуулийн мэдээлэл гар утсанд нь ирдэг болно

Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчид зөрчлийн мэдээллийг шууд хүргэх, давтан үйлдэгдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор зөрчлийн мэдээллийг “Мессеж”-ээр мэдэгдэх ажлыг 2019 оны 10 дугаар сараас эхлэн нэвтрүүлж эхлээд байна.

Дээрх ажлын хүрээнд Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвийн дарга Д.Одбаяр, “Албан журмын даатгагчдын холбоо”-ны гүйцэтгэх захирал Д.Цэвээнжав нар хамтран ажиллах гэрээнд гарын үсэг зурлаа.

Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх санаачилгын хүрээнд уг хамтран ажиллах гэрээг байгуулснаар жолоочийн хариуцлагын даатгалд хамрагдсан иргэдийн мэдээлэл, мөн жолоочийн хариуцлагын даатгалд хамрагдаагүй, гэрээний хугацаа дууссан тээврийн хэрэгсэл замын хөдөлгөөнд оролцсон мэдээллийг солилцох боломжтой болох юм.

Түүнчлэн барьцаанд байгаа болон лизингийн үйлчилгээнд хамрагдсан тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийн зөрчлийг өмчлөгч биш эзэмшигчид шууд хүрдэг болгох, осол гарган даатгалын үйлчилгээг хүлээн замын хөдөлгөөний зохиомол түгжрэл үүсгэдэг байдлыг зарим тохиолдолд газар дээр шуурхай шийдвэрлэж замын зорчих хэсгийг түргэн чөлөөлүүлж замын ачааллыг буруулах зэрэг олон талт ажлуудыг хэрэгжүүлснээр жолооч нарт үүсдэг хүндрэлүүдийг багасгана гэж талууд үзжээ гэж Замын хөдөлгөөний удирдлагын төвөөс мэдээллээ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

О.Отгонбаяр: Улсын их дэлгүүр 44,000 жижиг хувьцаа эзэмшигчдээ хохироож ирсэн нь санхүүгийн луйвар


Улсын их дэлгүүр хувьцаат компани олон жилийн турш алдагдалтай ажилласан нэрээр жижиг хувьцаа эзэмшигчдэдээ ногдол ашиг тараадаггүй байв. Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хийсэн шалгалтаар УИД хувьцаат компани ашигтай ажиллах боломжтой, зориудаар алдагдалтай ажиллуулдгийг тогтоогоод буй. Жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн төлөөлөл О.Отгонбаяртай ярилцлаа. Тэрбээр жижиг хувьцаа эзэмшигчдийг нэгтгэн, эрх ашгийг хамгаалах ажлыг эхлүүлээд байгаа аж.


-Улсын их дэлгүүрийн жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн асуудал олон жил маргаан дагуулсан. Одоо хувьцаа эзэмшигчдийн нөхцөл байдал ямар байна вэ?

-2019 оны нэгдүгээр улирлын байдлаар “Улсын их дэлгүүр” ХК нийт 44,000 жижиг хувьцаа эзэмшигчтэй гэсэн байгаа. Энэ нь Монголын Хөрөнгийн бирж дээрх хамгийн олон хувьцаа эзэмшигчтэй хоёр дахь компани гэгддэг. Нэг дэх нь бол “Женко тур бюро гэх компани 51,000 хувьцаа эзэмшигчтэй.

Монголын хөрөнгийн зах зээл дээр ажиглагддаг, байсаар ирсэн зүйл бол томоохон хувьцаат компаниуд доороо охин компани байгуулчихдаг. Түүгээрээ хувьцаат компанийнхаа ашгийг авдаг. Тэгээд санхүүгийн тайлан дээрээ ашиггүй ажиллаж харагдуулдаг. Ингээд жижиг хувьцаа эзэмшигчдэд ногдол ашиг тараадаггүй жишиг бий. Үүний сонгодог жишээ бол “Улсын их дэлгүүр” хувьцаат компани.

-Өнгөрсөн хугацаанд жижиг хувьцаа эзэмшигчид ногдол ашиг авсан тохиолдол байдаг уу. Жишээ нь, та авсан уу?

-Монголын хөрөнгийн бирж дээрх хамгийн том брокер дилерийн компани болох “BDSec” 2015 онд Улсын их дэлгүүр дээр судалгаа хийсэн байдаг. Учир нь тэр үед жижиг хувьцаа эзэмшигчид хувьцааны асуудлаар жагсаал цуглаан зохион байгуулаад томоохон бужигнаан үүссэн шүү дээ.

Хэрэв энэ асуудал шийдэгдээд явчихвал Улсын их дэлгүүрийн нөхцөл байдал, санхүүгийн байдал ямар байх талаарх тайланг “BDSec” компани хийсэн байдаг. Тайлан дээрээс харахад УИД 2001 онд 30 мөнгөний, 2007 онд гурван төгрөгийн ногдол ашиг тараасан.

2010-2018 оны хагас хүртэл УИД-ийн хувьцааны ханш 400-500 төгрөгт явж ирсэн. Харин энэ оны наймдугаар сараас хувьцааны ханш алгуур өсөөд 1,150 төгрөг болж хаагдсан байгаа.

Жижиг хувьцаа эзэмшигчийн хувьд би 30 мөнгө, гурван төгрөгийн ногдол ашгаа авъя гээд очлоо гэхэд замын зардлаасаа эхлээд ногдол ашгаасаа хэд давсан зардал гарна даа. Тийм л нөхцөл байдалтайгаар өнгөрсөн хугацаанд явж ирсэн.

-Санхүүгийн зохицуулах хорооны шалгалтын дүнд УИД компани “Номин”-гийн охин компаниудад хамаг ашгаа өгдөг нь тодорхой болсон шүү дээ?

-Санхүүгийн зохицуулах хороо 2019 оны гуравдугаар сараас тавдугаар сарын хооронд УИД-т шалгалт оруулсан. УИД хувьцаат компани, Номин реалтор гэж хоёр компани хоорондоо түрээсийн гэрээ байгуулсан.

Тэр гэрээ нь зах зээлийн ханшаас доогуур байгуулагддаг. Харин Номин реалтор нь цаашаа түрээслэгчдэдээ зах зээлийн ханшаар түрээслээд явдаг систем бий болчихсон. Уг нь энэ байдлыг зогсоож, УИД-ийн бие даасан байдлыг хангах гэрээг 2017 онд хийсэн байдаг. Гэвч тэр гэрээ нь хэрэгжээгүй.

Гэтэл хууль журмаараа ажилласан бол 2016 онд татварын дараах ашиг нь 3.9 тэрбум, 2017 онд 2.4 тэрбум, 2018 онд 2.6 тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллаж болох байсан байна гэсэн судалгаа гарсан байдаг.

Мэдээж хувьцаа эзэмшигчдэдээ ногдол ашиг тараах байсан. 2016 онд гэхэд тэр хэмжээгээр ашигтай ажиллаад ногдол ашгаа тараасан бол жижиг хувьцаа эзэмшигчдэд 106 төгрөг тараах ёстой байсан. Үүнийг шулуухан хэлэхэд санхүүгийн луйврын нэг арга яалт ч үгүй мөн.

-Уг нь УИД олон түрээслэгчтэй, түрээс нь өндөр. Алдагдалтай ажиллах нөхцөлгүй гэж үздэг?

-Монгол Улсад, ялангуяа Улаанбаатар шиг хотод УИД шиг ийм А байрлалд, зөвхөн түрээс хийдэг компани алдагдалтай ажиллаж байвал өөр ямар ч компани ашигтай ажиллах боломжгүй. Санхүүгийн мэдлэг шаардахгүй, энгийн логикоор бодоход л ойлгомжтой зүйл. Жижиг хувьцаа эзэмшигчид ч ингэж хараад байгаа юм. Мэдээж бизнесийн байгууллага ашгийн төлөө ажилладаг. Яах вэ, тэдний дунд ёс зүйгүй бизнес хаана ч байдаг.

Гол нь түүнийг хянах, зохицуулах, бүхэл бүтэн 44,000 хүний эрх ашиг хохироочихсон байхад гол хамгаалах ёстой субъект нь Санхүүгийн зохицуулах хороо. Гэтэл Санхүүгийн зохицуулах хороо олон жил энэ асуудал дээр хойрго хандаж ирсэн. Тийм ч учраас олон нийтийн шүүмжлэлд ихээр өртдөг.

Бас нэг факт бол Номин реалтор компани УИД хувьцаат компанид 3.1 сая ам.долларын зээл өгсөн байдаг. Сарын хүү 1.22 хувийн хүүтэй,жилийн 14,6 хувийн хүүтэй зээл. Санхүүгийн зохицуулах хорооны шалгалтын тайлангаас харахад УИД хувьцаат компанийн нийт зардлын 70 орчим хувь нь зээлийн төлөлтөд зориулагдаж байна. Гэтэл Монгол Улсын хуулиар долларын зээлийн компанид олгодоггүй.

Энэ үндэслэлээр СЗХ хуулийн байгууллагад хандаж эрүүгийн хэрэг нээлгэсэн гэж ойлгоод байгаа. Ер нь Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2015 оны шаардлага, түүнтэй холбоотой хийсэн судалгаагаар УИД ХК-ийн үйлдэл хууль бус гэдэг нь тодорхой байсан.

Нэгэнт хууль бус гэдгийг тогтоочихсон юм бол том зээлийг буцаагаад торгууль байдлаар оруулах, зориуд алдагдалтай ажиллуулсан юм бол буцааж бүх алдагдлуудыг нөхөн төлүүлэх зэргээр шийдвэрлэх боломжтой.

Ер нь жижиг хувьцаа эзэмшигчид бид илүү юм хүсээгүй, хуулийн дагуу ажиллахыг л хүсэж байгаа. Хуулийн дагуу олж байгаа ашгаас ногдол ашгаа л авъя гэж байгаа.

-Монгол Улс хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэхийг зорьж байгаа. Гэтэл хувьцаа эзэмшигчдээ хохироодог байдал засагдахгүй байгаа нь харамсалтай?

-Анх яагаад УИД компани олон хувьцаа эзэмшигчтэй болсон түүхээс судалж үзсэн. СЗХ-ны Хууль эрх зүйн хэлтсийн дарга Гэрэлчулууны ярилцлагад энэ тухай байдаг. Түүнээс биш энэ компанийн талаарх мэдээлэл их хомс.

1992 онд Эрдэнэт үйлдвэрийн 15 хувийг ажилчдад нь хувьчлах шийдвэрийг Засгийн газраас гаргасан байдаг. Хүмүүс ч маш ихээр сонирхож, захиалга өгч эхэлсэн. Гэтэл 1996 онд Эрдэнэт үйлдвэр стратегийн ач холбогдолтой ордоор нэрлэгдэж, хувьчлалыг зогсоосон.

Тэгэнгүүт хувьцаа эзэмшинэ гээд захиалга өгчихсөн 10 мянга гаруй хүн гараад ирсэн. Тиймээс тэдний хүсэлтийг шууд УИД-ийн хувьчлал руу шилжүүлчихсэн байдаг. Тийм болохоор ийм олон хувьцаа эзэмшигчтэй болсон. Үүн дээрээс юу хэлж болох вэ гэхээр манай улсад сонгуулийн санал өгөх насны 1,750,000 хүн байдаг. Тэднийг УИХ-ын 76 гишүүнд хуваахаар нэг гишүүн 23,000 хүнийг төлөөлж байдаг.

УИД компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн асуудал бол тоогоороо хоёр тойргийн хүмүүсийн эрх ашиг зөрчигдсөнтэй дүйцэхүйц том тоо. Тиймээс Орхон аймгаас УИХ-д сонгогдсон О.Баасанхүү, О.Содбилэг, Дамба-Очир нарт уламжлахад танай тойрогт гэхэд 10 гаруй мянган хүний эрх ашиг зөрчигдөөд байна. Үүнийг анхааралдаа авахыг хүсмээр байна.

Ер нь Хөрөнгийн бирж дээр 2018 онд олон компаниуд орж ирж, тэсрэлт болсон. Түүнээс нэг зүйл харагдаад байгаа нь том хөрөнгө оруулагч нар орж ирэхгүй байгаа. Жижиг хувьцаа эзэмшигчдийг хохироодог, алдагдалтай ажиллуулдаг болохоор энэ салбар руу орох сонирхол төрөхгүй байх шиг байна.

Хөрөнгийн зах зээл хөгжих гээд гадны дотны хөрөнгө оруулагчид хөрөнгө оруулалт хийх гэхээр хөрөнгийн зах зээлийг муухай харагдуулж байгаа цөөхөн хэдэн компани байгаа. Үүний хамгийн том жишээ нь УИД хувьцаат компани. Уг нь эрт үеийн түүхтэй, “Өндөр хоршоо” гээд хүмүүсийн бахархдаг, очихыг хүсдэг дэлгүүр байсан.

Гэтэл одоо эргээд Хөрөнгийн зах зээлээ муухай харагдуулсан компани болж хувирлаа. Иймэрхүү асуудлаа шийдэхгүй бол хөрөнгийн зах зээл хөгжихгүй.

-Жижиг хувьцаа эзэмшигчдийг нэгтгэж, эрх ашгаа хамгаалах ажлыг эхлүүлж байгаа гэв үү?

-Би 2012 онд анх хувьцааны зах зээлийг сонирхож эхэлсэн. Тэр үед УИД компани дандаа ашиггүй ажилладаг гэлцэж байсан. Түүнийг нь ч нэг их анзаардаггүй байж.

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хийсэн шалгалтаар УИД доороо охин компани байгуулаад түүндээ бүх ашгаа өгдөг, эсвэл түүнээсээ зээл аваад хоорондоо гэрээ хийгээд бирж дээр бүртгэлтэй байгаа компаниа алдагдалтай ажиллуулахад хүргэдэг. Түүнийг 2015 онд хувьцаа эзэмшигчид эсэргүүцээд явж байсан боловч хоорондоо тухайн үед үр дүнд хүрч чадаагүй.

Тэр үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалсан болов уу, бүгд хоорондоо ярилцаж үзэл бодлоо хуваалцах, мэдээлэлтэй болох нөхцөл бүрдээгүй. Тиймээс фэйсбүүк сүлжээнд “УИД-ийн жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн нэгдсэн групп” байгуулаад хүмүүстээ мэдээлэл өгөөд явж байна.

Магадгүй 2015 онд хүмүүс илүү сайн зохион байгуулалттай байсан бол 44,000 хүнээс дор хаяж 10, 20 мянга нь нэгдэж илүү үр дүнд хүрэх байсан болов уу гэж боддог.

Б.ЭНХЗАЯА

Categories
мэдээ нийгэм

Арванхоёрдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан төлөв

Цаг агаарын сарын урьдчилсан мэдээнд тухайн сард агаарын дундаж температур, орох хур тунадасны хэмжээ нь олон жилийн дундажтай харьцуулахад ямар байхыг баруун (Баян-Өлгий, Ховд, Увс, Завхан, Говь-Алтай, Баянхонгор), төв (Архангай, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Булган, Сэлэнгэ, Төв, Орхон, Дархан-Уул), зүүн (Хэнтий, Дорнод, Сүхбаатар), говийн (Дундговь, Өмнөговь, Дорноговь, Говь-Сүмбэр) нутгийн гэсэн 4 бүс нутаг тус бүрээр ялган зааж өгдөг. Түүнчлэн тухайн сарын хэдий үед нутгийн аль хэсэгт дулаарах, хүйтрэх, бороо, цас орох, салхи шуурга болохыг тусгана. Цаг агаарын үзэгдэл нутгийн 30 хувиас хэтрэхгүйгээр зурвас газраар ажиглагдах тохиолдолд “зарим газраар”, 30-70 хувьд “ихэнх нутгаар”, 70 хувиас дээш нутгийг хамрах тохиолдолд “бүх нутгаар” гэсэн нэр томъё хэрэглэдэг. Дулааны улиралд агаарт болон хөрсний гадарга дээр температур 00-аас бага болж хүйтрэхийг “цочир хүйтрэл” гэнэ.

Цаг агаарын урьдчилсан мэдээг өдөр бүр 12 цагаар болон нэг, тав хоногоор нарийвчлан гаргаж радио, телевиз, хэвлэлээр нийтэд мэдээлдэг. Цаг агаарын байдал эрс өөрчлөгдөн цаашид хөдөө аж ахуйн болон эдийн засгийн бусад салбарын хэвийн үйл ажиллагаанд саад учруулахаар аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрч болзошгүй тохиолдолд “Урьдчилан анхааруулах мэдээ”, “Урьдчилан сэрэмжлүүлэх мэдээ” гаргаж радио, телевизээр нийт ард ¬иргэдэд, харин эд хөрөнгө, иргэдийн амь нас хохирохоор онц аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрэхээр бол “Гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх мэдээ” гаргаж “Харанга” дохиотойгоор мэдээлэх ба мэдээллийг онцгой байдлын шугамаар нийт ард иргэд, төр засгийн бүх шатны удирдлагад шуурхай хүргэдэг. Холбогдох газрын удирдлага “Гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх мэдээ”-г хүлээн авмагц мэдээллийг өөрийн харъя нутаг дэвсгэрийн иргэдэд хүргэх, гамшгаас хамгаалах, гамшгийн голомтод ажиллах, сэргээн босгох үйл ажиллагааг шуурхай зохион байгуулах үүрэгтэй.

Ус, цаг агаарын гамшигт үзэгдлийн улмаас хүний амь нас эрстсэн, байгаль орчин, эд хөрөнгөнд хохирол учирсан тохиолдолд сум, дүүргийн Засаг дарга ажлын хэсэг томилон ажиллуулж, уг гамшигт үзэгдлээс хамгаалах талаар зохион байгуулсан арга хэмжээ, үр дүн, учирсан хохирол, гарсан зардлын талаарх мэдээллийг нэгтгэн аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, Онцгой байдлын газар, хэлтэс, Улсын онцгой байдлын ерөнхий газар, аймгийн Цаг уур, орчны шинжилгээний алба, Улаанбаатар хотын Ус цаг уурын хүрээлэнд 3 хоногийн дотор ирүүлнэ.

Цаг агаарын мэдээний талаар лавлах, эсвэл байгаль цаг уурын сонин хачин үзэгдлийн талаарх мэдээллийг Ус, цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээлэнгийн 326606, 326609 утсаар өгөх юмуу “УБ-46, Жуулчны гудамж-5, Ус, цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээлэнгийн “Орчил урсгал, урт хугацааны прогнозын судалгааны хэлтэс” гэсэн хаягаар ирүүлнэ.

УУР АМЬСГАЛЫН ТОЙМ

Арванхоёрдугаар сарын агаарын температурын уур амьсгалын дундаж нь Завхан, Хөвсгөлийн ихэнх нутаг, Увс, Баянхонгорын хойд хэсгээр 22..-300С, Өмнөговийн нутаг, Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангай, Дундговь, Дорноговийн өмнөд, Цэцэрлэг, Арвайхээр орчмоор 8..-140С, бусад нутгаар 16..-210С байдаг. Гэхдээ зарим жил энэ утгаас нилээд хазайдаг. Тухайлбал, сүүлийн 30 гаруй жилийн байдлаар 1984, 2001, 2002, 2005, 2009, 2011, 2012 онд ихэнх нутгаар уур амьсгалын дунджаас 2-6 градусаар хүйтэн байж, шөнийн үнэмлэхүй бага температур Увс, Завхан, Баянхонгор, Хөвсгөл, Өвөрхангай, Сэлэнгэ, Хэнтийн хойд хэсгээр 47..-550С, Арвайхээр, Цэцэрлэг орчим болон Өмнөговийн нутгаар -30..-350С, бусад нутгаар 39..-440С хүрч хүйтэрсэн бол 1987-1990, 1995-1999, 2013, 2015-2017 онд дунджаас 1-7 градусаар дулаан болж, өдрийн үнэмлэхүй их температур Өмнөговийн нутаг, Ховд, Баянхонгорын өмнөд хэсэг, Арвайхээр, Цэцэрлэг орчмоор +9..+150С, бусад нутгаар +1..+70С хүрч дулаарсан байна.imageУур амьсгалын дундаж байдлаар Увс, Завханы хойд, Сэлэнгийн баруун, Дорнодын зүүн хэсгээр 4-8мм, бусад нутгаар 0-3 мм цас ордог. Гэвч 1976-77, 1986, 2001, 2004, 2008, 2009, 2010, 2012 онд ихэнх нутгаар, 1991, 1993, 1996, 2002, 2007 онд нутгийн өмнөд хэсгээр, 1978, 2000 онд нутгийн хойд хэсгээр уур амьсгалын дунджаас 1-3 дахин их цас орсон бол 1973, 1975, 1981, 1983, 1997, 1998, 2005, 2006, 2014,2017 онд ихэнх нутгаар дунджаас харьцангуй бага цас оржээ.

Уур амьсгалын дундаж байдлаар цасны дундаж зузаан 2-8 см байдаг боловч цас их орсон жил уулархаг нутгаар 24-30 см, бусад нутгаар 18-23 см зузаан цасан бүрхүүл тогтдог.

Салхи 16 м/с-ээс хүчтэй болох тохиолдол жил бүр 1-3 удаа тохиолддог. Сүүлийн жилүүдэд ажиглагдсан салхины үнэмлэхүй их хурд 1986, 1989, 1991-1993, 2001-2004, 2006-2010 онд говь тал хээрийн нутгаар 18-24 м/с, ялангуяа 1987, 1989 онд Баян-Өлгий, Говь-Алтайн нутгаар, 1986, 1991, 1993, 2001-2004, 2006-2010 онд Арц богдын өвөр хоолойгоор 34-40 м/с хүртэл ширүүсч хүчтэй цасан болон шороон шуурга шуурч байв.

ЦАГ АГААРЫН УРЬДЧИЛСАН ТӨЛӨВ

Бaруун аймгуудын нутаг. Увсын ихэнх нутаг, Завханы хойд хэсгээр ОЖД-с 1.5 градусаар хүйтэн, бусад нутгаар дунджийн орчим байна.

Нэгдүгээр арав хоногийн дунд үе, хоёрдугаар арав хоногийн эхээр хүйтний эрч бага зэрэг суларч Увс нуурын хотгор, Идэр, Тэс, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчмоор шөнөдөө 28-33 градус, өдөртөө 15-20 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 10-15 градус хүйтэн, өдөртөө 4 градус хүйтнээс 1 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 7-12 градус хүйтэн байна. Хоёрдугаар арав хоногийн дунд үе, гуравдугаар арав хоногийн эхний хагаст хүйтний эрч чангарч Увс нуур, Идэр, Тэс, Завхан голын хөндий, Хүрэнбэлчир орчмоор шөнөдөө 39-44 градус, өдөртөө 28-33 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 10-15 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 18-23 градус хүйтэн байна. Бусад хугацаанд Идэр, Тэс, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчмоор шөнөдөө 34-39 градус, өдөртөө 22-27 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 15-20 градус, өдөртөө 5-10 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 13-18 градус хүйтэн байна.

Энэ сард Баян-Өлгий, Баянхонгорын өмнөд, Ховд, Говь-Алтайн ихэнх нутгаар ОЖД-с ахиу, бусад нутгаар дунджийн орчим цас орох төлөвтэй.

Нэг ба гуравдугаар арав хоногийн сүүлчээр нутгийн өмнөд хэсгээр, хоёрдугаар арав хоногийн эхээр ихэнх нутгаар, хоёрдугаар арав хоногийн сүүлчээр нутгийн хойд хэсгээр цас орох төлөвтэй. Энэ үеүдэд салхи зарим газраар 12-14м/с, нэгдүгээр арав хоногийн эхэн ба сүүлч, хоёрдугаар арав хоногийн эхээр нутгийн өмнөд хэсгээр зарим үед 18-20 м/с хүрч ширүүсэн шороон ба цасан шуурга шуурах төлөвтэй.

Төвийн аймгуудын нутаг. Өвөрхангайн ихэнх нутаг, Төв аймгийн өмнөд хэсгээр ОЖД-с 1.0-1.5 градусаар дулаан, бусад нутгаар дунджийн орчим байх төлөвтэй.

Нэгдүгээр арав хоногийн дунд үе, хоёрдугаар арав хоногийн эхээр хүйтний эрч бага зэрэг суларч Дархадын хотгор болон Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 14-19 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 7-12 градус хүйтэн байна. Гуравдугаар арав хоногийн дунд үеэр хүйтний эрч нэлээд чангарч Дархадын хотгороор шөнөдөө 39-44 градус өдөртөө 29-34 градус, Хараа, Ерөө, Орхон, Сэлэнгэ, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 33-38 градус, өдөртөө 21-26 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 27-32 градус, өдөртөө 15-20 градус хүйтэн, бусад хугацаанд Дархадын хотгороор шөнөдөө 32-37 градус, өдөртөө 21-26 градус, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул голын хөндийгөөр шөнөдөө 27-32 градус, өдөртөө 16-21 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 22-27 градус, өдөртөө 12-17 градус хүйтэн байх төлөвтэй.

Энэ сард ихэнх нутгаар дунджийн орчим цас орох төлөвтэй.

Нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч хоёрдугаар арав хоногийн эхэн болон дунд үеэр ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурах төлөвтэй. Гуравдугаар арав хоногийн сүүлчээр зарим газраар цас орох төлөвтэй.

Салхи сарын нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч, гуравдугаар арав хоногийн эхээр зарим газраар 14-16 м/с хүрч ширүүсэх төлөвтэй.

Зүүн аймгуудын нутаг. Энэ сарын агаарын температурын дундаж нь Сүхбаатар, Дорнодын өмнөд хэсгээр 11-16 градус, бусад нутгаар 17-22 градус хүйтэн буюу Хэнтийн өмнөд, Сүхбаатарын баруун хэсгээр уур амьсгалын дунджаас 0.5-1.0 градусаар дулаан, бусад нутгаар дунджийн орчим байх төлөвтэй.

Нэгдүгээр арав хоногийн дунд үе, хоёрдугаар арав хоногийн эхэн ба сүүлчээр хүйтний эрч бага зэрэг суларч Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндийгөөр шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 8-13 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 14-19 градус, өдөртөө 3-8 градус хүйтэн байна. Мөн гуравдугаар арав хоногийн дунд үеэр хүйтний эрч чангарч Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндийгөөр шөнөдөө 36-41 градус, өдөртөө 23-28 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 18-23 градус хүйтэн, бусад хугацаанд нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө 25-30 градус, өдөртөө 14-19 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 11-16 градус хүйтэн байх төлөвтэй.

Энэ сард ихэнх нутгаар дунджийн орчим цас орох төлөвтэй.

Нэгдүгээр арав хоногийн эхээр нутгийн хойд хэсгээр, хоёрдугаар арав хоногийн дунд үеэр ихэнх нутгаар, нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч, гуравдугаар арав хоногийн эхэн ба дунд үеэр зарим газраар бага зэргийн цас орох төлөвтэй.

Салхи нэгдүгээр арав хоногийн эхэн, хоёрдугаар арав хоногийн дунд үеэр зарим газраар 18-20 м/с, гуравдугаар арав хоногийн эхэн ба сүүлчээр нутгийн өмнөд хэсгээр 12-14 м\с хүрч цасан шуурга шуурах төлөвтэй.

Говийн аймгуудын нутаг. Ихэнх нутгаар ОЖД-с 1.0-1.5 градусаар дулаан байх төлөвтэй.

Нэгдүгээр арав хоногийн дунд үе, хоёрдугаар арав хоногийн эхэн ба сүүлчээр хүйтний эрч бага зэрэг суларч нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 6-11 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 13-18 градус, өдөртөө 3-8 градус хүйтэн байна. Гуравдугаар арав хоногийн дунд үеэр хүйтний эрч чангарч нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө 28-33 градус, өдөртөө 17-22 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 24-29 градус, өдөртөө 13-18 градус хүйтэн байна. Бусад хугацаанд Дундговийн нутгаар шөнөдөө 24-29 градус, өдөртөө 14-19 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 8-13 градус хүйтэн байх төлөвтэй.

Энэ сард ихэнх нутгаар дунджийн орчим цас орох төлөвтэй.

Нэг болон хоёрдугаар арав хоногийн дунд үеэр зарим газраар цас орж, шороон болон цасан шуурга шуурах төлөвтэй. Гуравдугаар арав хоногийн эхэн болон дунд үеэр нутгийн хойд хэсгээр бага зэргийн цас орох төлөвтэй.

Салхи нэгдүгээр арав хоногийн дунд, хоёрдугаар арав хоногийн сүүлчээр зарим газраар 18-20 м/с, нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч, гуравдугаар арав хоногийн эхэн ба дунд үеэр Арц Богдын өвөр хоолойгоор 14-16 м/с хүрч ширүүсэх төлөвтэй.