Categories
мэдээ нийгэм

НӨАТ: 50 сая төгрөгийн нэг, 10 сая төгрөгийн хоёр азтан тодорлоо

НӨАТ-ын урамшууллын 2019 оны тавдугаар сарын сугалааны тохирол Боловсрол телевизээр 18:45 цагт орон даяар шууд явагдлаа.

Тохиролд 2019 оны тавдугаар сарын 1-31-ний өдөр хүртэлх хугацаанд худалдан авалт хийсэн 27,467,628 баримтыг хамруулав.

Энэ удаагийн тохирлоор үндсэн сугалааны 96589469 дугаар гарч,

  • 30 мянган төгрөгийн азтан-24,818
  • 100 мянган төгрөгийн азтан-2,434
  • 1 сая төгрөгийн азтан- 254
  • 5 сая төгрөгийн азтан-19
  • 10 сая төгрөгийн азтан-2
  • 50 сая төгрөгийн 1 азтан тус тус тодорлоо.

Харин Супер шагналын сугалааны дугаар 46053913 байж 50,000,000 төгрөгийн нэг азтан тодорлоо.

Categories
мэдээ нийгэм

Сэлбэ голоос 53 настай эрэгтэй хүний цогцос олджээ

Амралтын өдрүүдэд орсон борооны улмаас гол мөрний түвшин нэмэгдэж Сэлбийн гол орчим үерлэсний улмаас нэг хүн гол руу унаж амь эрсэдсэн хэрэг гарчээ.

Хэргийг тодруулбал, Сүхбаатар дүүргийн нэгдүгээр хороонд Сэлбэ голд эрэгтэй хүний цогцос байгаа тухай дуудлага өчигдөр /2019.06.16/ Нийслэлийн Онцгой байдлын газарт ирсэн байна. Дуудлагын дагуу Аврах ангийн алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэж нэр хаяг тодорхойгүй /50 орчим насны, эрэгтэй/ хүний цогцсыг цагдаагийн байгууллагын жижүүрийн бүрэлдэхүүнд шилжүүлсэн байна.


Categories
мэдээ нийгэм

Зам тээврийн ноцтой осол гарч таван хүний амь эрсэджээ

Төв аймгийн Баянхангай суманд өчигдөр /2019.06.16/ 18.26 цагт зам тээврийн ноцтой осол гарч таван хүний амь эрсэджээ.

Тодруулбал, Архангай аймгаас Улаанбаатар хотын чиглэлд зорчиж явсан Э жолоочтой “Ланд крузер 200” загварын суудлын автомашин замын хажуу руу унасан байна. Машинд зургаан зорчигч явсан бөгөөд ослын улмаас 47 настай Э, 44 настай Г, 40 настай С, 35 настай О, таван настай Э нар газар дээрээ нас барж ,11 настай Е хүнд гэмтжээ.

Аймгийн Онцгой байдлын газрын алба хаагчид таван хүний цогцсыг машинаас гаргаж, цагдаагийн байгууллагад шилжүүлэн өгчээ. Мөн хүнд гэмтэлтэй 11 настай Е-г эмнэлгийн байгууллагад шилжүүлэн өгсөн байна.

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхий сайдад Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд бараалхав

Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхэд Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Коно Таро бараалхаж, тэд Монгол, Японы сургалтын эмнэлгийн үйл ажилагааг нээж, нээлтийн туузыг хайчлав.

Уулзалтын эхэнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатарын урилгаар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Коно Тарод Монгол Улсын Засгийн газраас эдийн засаг, хамтын ажиллагааны хүрээнд явуулж буй бодлогын талаар товч танилцуулав. Улмаар хоёр орны харилцаа хамтын ажиллагааны хүрээнд гурван чиглэлд анхаарч ажиллах зорилготой. Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх, чөлөөт худалдааны хамтын ажиллагааны гэрээ, хэлэлцээрийг дэмжиж ажиллах, Япон Улс, НҮБ хоорондын ойлголцолд идэвхитэй байр сууринаас оролцоход анхаарч ажиллах болно. Монгол Улсын нийгэм эдийн засгийн шилжилтийн үеийн жилүүдэд Японы ард түмний үзүүлж байсан тусламж дэмжлэг, халуун сэтгэлийг үргэлж санан дурсаж, талархаж байдаг гэсэн юм.

Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Коно Таро Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхэд талархал илэрхийлээд манай хоёр орон гадаад бодлого, аюулгүй байдал, батлан хамгаалах, боловсрол, эрүүл мэндийн салбарт идэвхитэй хамтран ажиллаж буйг тэмдэглэв. Иймд ажиллах хүч импортлогч орны нэгээр Монгол Улсыг сонгосон нь манай хоёр орны харилцаа хамтын ажиллагааны хүрээг тэлэхэд түлхэц болно хэмээн итгэж байна гэв. Хоёр орны ард түмэн чин сэтгэлийн найрамдалт харилцаатай нь сүүлийн жилүүдэд тохиосон байгалийн гамшигт үзэгдлийн дараах Монголын ард түмнээс Япончуудад үзүүлсэн хандив тусламжаас харагдаж байна. Япон, Монгол Улс засгийн газар, улстөрийн түвшинд төдийгүй ард түмний элгэмсэг дотно харилцаатай билээ гэв.

Уулзалтын дараа Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Япон Улсын Гадаад хэргийн сайд Коно Таро нар Монгол, Японы сургалтын эмнэлэгийн үйл ажилалгааг нээх ёслолд оролцож үг хэлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд хэлсэн үгэндээ өндөр мэдлэг ур чадвартай багш эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдтэй сүүлийн үеийн техник технологи, тоног төхөөрөмжтэй сургалт, судалгаа оношилгоо эмчилгээний гурвалсан чиг үүрэг бүхий цогц үйл ажиллагааг Япон стандартын менежментээр явуулах болж байгаад сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлсэн. Монгол Улсын Засгийн газар иргэдийнхээ эрүүл, энх, ая тухтай, урт удаан чанартай амьдрах нөхцлийг хангахын төлөө онцгой анхаарч байгаа. Үүнд энэхүү сургалтын эмнэлгийн үйл ажиллагаа чухал үүрэг гүйцэтгэх нь дамжиггүй. Мөн анагаахын сургуулийн эмнэлзүйн сургалтад мэдэгдэхүйц дэвшил гарч, чадварлаг эмч эмнэлгийн мэргэжилтнүүд бэлтгэгдэж эх орондоо эмчилж чадахгүй байгаа өвчний тоо буурч, гадаад улс орон руу эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авахаар явдаг иргэдийн урсгал багасна гэдэгт итгэж байна. Монгол, Япон сургалтын эмнэлгийн удирдлага, менежментийн баг, эрдэмтэн багш, доктор профессорууд, эмч, эмнэлгийн ажилтнууд, оюутнуудад идэвх санаачлагатай бусдыгаа манлайлж ажиллах өндөр хариуцлага ирж байна гэсэн юм.

Монгол, Япон сургалтын эмнэлэг нь Япон Улсын Засгийн газрын буцалтгүй тусламжийн хүрээнд Улаанбаатар хотын Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт баригдсан бөгөөд шинжлэх ухааны сүүлийн үеийн ололтод тулгуурласан өндөр хүчин чадал бүхий тархины мэс заслын аппарат, хорт хавдрыг эсийн түвшинд оношлох дуран дүрс оношилгооны иж бүрдэл гэх мэт 360 гаруй нэр төрлийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон. Хүүхэд, эмэгтэйчүүд, дотор, мэс засал болон сэхээн амьдруулах, яаралтай тусламж зэрэг нийт 17 чиглэлийн төрөлжсөн эрүүлийн мэндийн тусламж үйлчилгээг үзүүлнэ. Сургалт-судалгаа-оношилгоо, эмчилгээний гурвалсан чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.

Тус эмнэлэгт ажиллах 3000 гаруй эмч мэргэжилтнүүдийг 24 удаагийн сургалтад хамруулж бэлтгэсэн байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Элсэлтийн ерөнхий шалгалт орон даяар эхэллээ

Элсэлтийн ерөнхий шалгалт өнөөдөр Монголын түүх хичээлийн шалгалтаар эхэллээ. Энэ жил улсын хэмжээнд ЕБС-ийн 12 дугаар ангийг 16 мянган сурагч төгсөж байгаа бөгөөд шууд засалтын шилэн технологийг ашиглаж буй анхны төгсөгчид болж байгаа гэдгээрээ онцлогтой болж байгаа юм.

Тодруулбал, Шалгуулагчид шалгалтаа өгч дуусаад шалгалтын материалыг хэрхэн засаж байгааг хараад шууд дүнгээ сонсох боломжтой юм.

ШАЛГАЛТАА ӨГЧ ДУУСААД МАТЕРИАЛАА ШУУД ЗАСУУЛНА

Энэ жилийн ЭЕШ-ын гол онцлог бол шууд засалтын шилэн технологи юм. Боловсролын үнэлгээний төвд уг технологид шаардагдах тоног төхөөрөмжийг Азийн хөгжлийн банкны “Эдийн засгийн хүндрэлийн үед боловсролын чанар, хүртээмжийг сайжруулах” төслөөс нийт 50 машин авч өгчээ.

Шууд засалтын машинд зөөлөн харандаагаар бөглөсөн материал уншихад тохиромжтой учраас нэгдсэн журмаар шалгуулагчдыг харандаагаар хангаж байгааШалгалтын анги танхимд үзгэн болон тосон бал, харандаа, баллуур, гар утас, тооны машин, таблиц, томъёоны хураангуй, ном, дэвтэр, ноорог цаас, гарын авлага, цаасан болон электрон толь бичиг, компьютер, ухаалаг цаг, дуу хураагуур, чихэвч зэрэг бусдад саад болох, хууран мэхлэх зорилготой ямар нэг зүйлийг авч орохыг хориглоно.

ШАЛГАЛТЫН ТӨВИЙГ 32 БОЛГОЖ ЦӨӨЛЖЭЭ

Энэ жил нийт төгсөгчдийн тоо бага байгаатай холбоотойгоор улсын хэмжээнд шалгалтын байрыг цөөлжээ. Өнгөрсөн жил улсын хэмжээнд 50 байсан шалгалтын төвийг энэ жил 32 болгон цөөлсөн байна. Улаанбаатар хотод байгаа 10 төвд 2, 24, 28,45, 48, 52,84 -р сургууль болон Монголын үндэсний их сургуульд зохион байгуулахаар төлөвлөсөн бол өмнөх оны төгсөгчид тав болон 23-р сургуулиудад ЭЕШ өгнө.

Мөн орон нутагт шалгалт авах сургуулиудын тов ч мөн адил гарсан байна. Архангай аймагт “Хүмүүн” цогцолбор сургуульд, Баян-Өлгий аймагт гуравдугаар сургуульд, Баянхонгор аймагт “Номгон” цогцолбор сургуульд, Дархан-Уул аймагт “Оюуны ирээдүй”, Дундговь аймагт “Эрдмийн далай” цогцолбор сургуульд, Завханд МУИС-ийн харьяа Эдийн засгийн сургуульд, Орхон аймагт дөрөвдүгээр сургуульд, Хөвсгөл аймагт “Ирээдүй 21-р зуун” сургуульд, Багануур “Гүнгалуутай” цогцолбор сургуульд өгөх бол бусад аймгуудад аймгийн төвийн нэгдүгээр сургуульд ЭЕШ өгөх тов гарчээ.

ЭЕШ ӨГӨХӨӨР ИРЭХДЭЭ ЮУГ
БҮРДҮҮЛЭХ ВЭ?

Шалгуулагчид шалгалт өгөхөөр ирэхдээ дараах материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд:

  • Иргэний үнэмлэх /төрсний гэрчилгээ, түүнтэй адилтгах бичиг баримт/
  • Бүртгэлийн хуудас
  • Суудлын хуваарь /хэвлэмэл байдлаар/
  • Бүрэн дунд боловсролын гэрчилгээ

Суудлын хуваарь /www.eec.mn цахим хаягаар орж бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан шалгуулагчийн булангаас хэвлэж авна/

Бүртгэлийн хуудас /www.eec.mn цахим хаягаар орж бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан шалгуулагчийн булангаас хэвлэж авна.

ШАЛГУУЛАГЧИД ДАРААХ ЗҮЙЛСИЙГ АНХААРААРАЙ

  • Хариултын хуудас бөглөхдөө тоот мөр алгасан зөрүүлэхгүй байх
  • Сэтгэл зүйгээ бэлдэн тайван, хянамгай байх
  • Шалгалтын өмнө тохиромжтой хоол хүнс хэрэглэх
  • Их хэмжээний шингэн уухгүй байх
  • Өмнөх өдөр нь сайн унтаж амрах
  • Биедээ тохиромжтой, анги тасалгааны хэмд тохируулан хувцаслах

ЭЕШ 2019 зурган илэрцүүд

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Өнөөхөндөө өндөр дээдэст таалагдах ч өнө хожмоо өргөн түмэнд хэрэгтэй хууль өргөн баригджээ

Парламентын хашир гишүүн Д.Лүндээжанцан сүүлийн гурван жил Үндсэн хуулийн өөрчлөлт дээр ажилласан. Өөрчлөлт оруулахаар ярьсаар өдий хүрсэн ч сая л нэг өргөн барилаа. Гурван ч парламент дамжин яригдсан Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт одоо л нэг хэлэлцэж, батлагдах шатандаа орлоо. УИХ-ын ажлын хэсгээс гадна Үндсэн хууль судлаачдын дэд ажлын хэсэг байгуулж, саналыг тусгасан бөгөөд иргэдээс олон мянган санал авч хамгийн олон саналуудыг нэгтгэн тусгасан. Мөн Ардын их хурлын депутат байсан, Үндсэн хууль баталж байсан туршлагатай хуульчдыг хуулийн томьёолол дээр ажиллуулжээ. Нэмэлт, өөрчлөлтийг дэмжиж 60 орчим гишүүн гарын үсэг зурж, УИХ-д өргөн мэдүүлээд байна. УИХ-ын дарга Г.Занданшатарын хэлснээр “Сэтгэлийн хөөрлөөр МАН өргөн барьсан юм биш”, нэлээд урт хугацаанд өргөн хэлэлцүүлэг, санал асуулга явуулж, олон саналыг харгалзан, олон талаас нь нухацтай ярилцаж, өчнөөн хуралдаж байж төсөл гараас гарсныг ажлын хэсгийнхэн хэлж байгаа. Энэ удаа Үндсэн хуулинд 20 зүйл заалт дээр өөрчлөлт оруулсан. Ерөнхийлөгчийг зургаан жилээр нэг удаа ард түмний олонхын саналаар сонгох бөгөөд 55-аас дээш насны, эх орондоо сүүлийн таван жил амьдарсан Монгол Улсын иргэн байна гэж заажээ. Энэ зохицуулалт нь 2025 оноос хэрэгжих юм. Манайд Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн жишгээс харахад нэг сонгогдсон хүн дахин сонгогдож ирсэн байдаг. Одоо мөрдөгдөж байгаа Үндсэн хуулиар Х.Баттулга Ерөнхийлөгч 2021 оны сонгуульд дахин өрсөлдөж болно. Сонгогдоод гараад ирж ч болно. Нэмэлт, өөрчлөлт одоогийн Ерөнхийлөгчийн эрх ашигт харшлах зүйлгүй. Тэгэхээр 2025 онд зургаан жилээр сонгогдох шинэ Ерөнхийлөгчтэй болох нь. Ерөнхийлөгчийг нэг удаа, зургаан жилээр сонгох хууль Өмнөд Солонгос зэрэг улсад хэрэгждэг.

Ерөнхий сайд болоод дөрөв хүртэлх тооны УИХ-ын гишүүн давхар дээлтэй байхыг Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр зохицуулжээ. Төсөв батлахад УИХ-ын оролцоог хязгаарласан байна. Засгийн газрын зөвшөөрөлгүй зардлын шинэ төрөл , зардал нэмэгдүүлэхгүй байх зэргийг оруулж өгсөн. Өөрөөр хэлбэл УИХ-ын гишүүд төсөв хэлэлцэх үед өөрсдийн ашиг сонирхол, тойрогтоо мөнгө тусгуулах гэж чамгүй юм болдгийг болиулж байгаа юм байна. Үүгээрээ төсөв нэлээд эрүүлжиж ирнэ. Засгийн газар урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлоготой, залгамж чанартай байхыг тусгасан. Ерөнхий сайдыг УИХ-аас томилох бөгөөд Ерөнхий сайд Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцөн танхимаа бүрдүүлнэ. Ерөнхий сайдыг дурын үндэслэлээр огцруулдгийг болиулсан. УИХ Ерөнхий сайдыг огцруулах санал оруулах бол түүний оронд томилох Ерөнхий сайдын нэрийг хамтад нь оруулахаар төсөлд тусгажээ. Японд ерөнхий сайд нь алдаа гаргасан кабинетынхаа гишүүдийг огцруулах эсэхээ өөрөө шийдээд явдаг. Германд бол Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцдөг, гэвч 60, 70 жилийн хугацаанд ерөнхийлөгч нь эсрэг байсан тохиолдол гарч байгаагүй гэнэ.

Мөн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр УИХ Ерөнхий сайдад итгэл үзүүлэхгүй гэж үзэж огцруулбал 30 хоногийн дотор дараагийн хүнийг томилно. Эс бөгөөс УИХ тарах юм байна. Долоон удаа засаг байгуулагдахад 14-15 Засгийн газар солигдож байсан. Нэмэлт, өөрчлөлтөөр үүнийг болиулж, Засгийн газар тогтвортой ажиллах бололцоог олгож байна. Нэг үгээр Засгийн газрыг тогтвортой байлгахад ихэд анхаарсан заалтууд оруулж. Өмнө нь нэг сайд нь дургүйг нь хүргэвэл, эсвэл Ерөнхий сайдад дургүй нь хүрвэл улс төр хийж байгаад кноп дараад л унагачихдаг байсан. Энэ нь Засгийн газар тогтвортой ажиллахад сөрөг нөлөөтэй төдийгүй ард түмэнд ямар ч өгөөжгүй, улсын нийгэм, эдийн засагт хор хөнөөлтэй байсан. Үүнийг өөрчилсөн нь зөв зүйтэй боллоо гэж үзэж байгаа юм байна. Засгийн газар үүрэгт ажлаа сайн хийгээд явахад болох бөгөөд байнгын улстөржилт, сандал суудлын хэрүүл хамаагүй багасна. Өнөөдөр өндөр алба хашиж байгаа хүмүүс энэ мэтчилэн харшлах зүйл алга. Тиймээс Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтөд айхавтар хориг тавиад байхгүй биз.

Өмнө нь хэл ам дагуулаад байдаг байсан дордохын долоон өөрчлөлтийг засахыг нь засч, хасахыг нь хасчээ.

УИХ-ын хувьд нэлээд олон эрх хасагдаж байгаа ч парламентын засаглал хэвээр байх нь. Парламентын үйл ажиллагааг илүү хариуцлагажуулж, 50 өдөр хуралддаг байсныг далаас доошгүй болгож нэмэгдүүлж, байнгын ажиллагаатай парламентын шинжтэй болгож байгаа аж. УИХ-ын гишүүдийн олонх буюу 39-өөс доошгүй гишүүн кноп дарж байж хууль баталдаг болсон. Одоо мөрдөгдөж байгаагаар бол хориулаа ч хууль баталчихаад байдаг.

Ерөнхийлөгчийн засаглалтай болж магадгүй гэсэн болгоомжлол, хардлага Үндсэн хуулинд өөрчлөлт хийх сургаар л явж эхэлсэн. Ардчиллыг сонгочихоод парламентын засаглалаа соливол ухралт болно гэх айдас үгүй боллоо. Өргөн олонд таалагдах хууль болжээ гэж хэлээд байгаа минь энэ. Алдаа оноотой ч парламентын засаглал хөгжиж байгаа. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтөөр засаглалын хувьд айх айдасгүй боллоо, Засгийн газар тогтвортой ажиллах нь. Ерөнхийлөгч ганц удаа сонгогддог болно. Ерөнхийлөгчийн засаглалтай болбол нэг хүний засаглал яадгийг бид дэлхийн олон орны жишээнээс харж мэддэг болсон. Хүний хөгжлийн индексээр тэргүүлэгч гучин улсаас Америк, Өмнөд Солонгосоос бусад 26 нь парламентын засаглалтай, харин хамгийн дампуу гучин улсын хорин найм нь Ерөнхийлөгчийн засаглалтайг НҮБ-аас гаргасан жагсаалтаас харж болно. Нэг хүний буруу шийдвэр ямар үр дүнд хүргэдгийг бид дэлхийн мэдээгээс өдөр бүр шахам сонсч байна. Эхний ээлжинд ард түмэнд таалагдах гэж баахан юм хийнэ. Популист амлалт, үйлдэл хийнэ. Дараа нь өмнөх Ерөнхийлөгчөө намнадаг. Олон Ерөнхийлөгчийн нүүрийг харсны хувьд бид үүнийг мэддэг боллоо. Ганц хүн хэмжээгүй эрх мэдэлтэй үед дургүйгээ хүрвэл барьж хорьдог болно. Тиймээс Ерөнхийлөгчийн засаглалтай болбол хөлд нь үрэгдэнэ. Өнөөх ардчилал маань оргүй болно. Нэг сайн хүн гарч ирээд өөрчилдгүйг бид хангалттай харж, сонссон болохоор төлөөллийн ардчиллын зарчмаараа парламентын засаглалтайгаа үлдсэн нь сайн хэрэг. Мөн шүүхийн хараат бус байдалд сайнаар нөлөөлөх заалт оруулжээ. Өмнө нь ямар нэг тодорхой шалтгаангүй шүүгчийг томилохоос Ерөнхийлөгч татгалзах тохиолдол олонтаа байсан бол одоо шүүгчийг томилохдоо татгалзах шалтгаанаа заавал тайлбарлах шаардлагатай болж.

Засгийн газар нь тогтвортой ажиллаж, улстөржихгүй, парламентын засаглал нь бэхжиж байвал ард түмэнд ч, улс оронд хэрэгтэй. Тиймээс өнөөхөндөө өндөр дээдэст таалагдах ч өнө хожмоо өргөн олонд хэрэгтэй Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт өргөн барьжээ. Төсөлд алдаа мадаг байгааг ч зарим хуульч шүүмжилж байгаа. Арав хоногийн зайтай гурван удаа хэлэлцэгдэх учраас зарим нэг алдаа мадгийг засч сайжруулах биз.

Categories
мэдээ цаг-үе

А.Нямдолжин: Хоёр хөршийн харилцаа дотносч байгаа ийм үед манай улс “гуравдагч хөрш”-ийн бодлогодоо анхаарах ёстой

ШУА-ийн Олон улсын харилцааны хүрээлэнгийн Эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан, доктор (Ph.D) А.Нямдолжинтой ярилцлаа.


-Петербургийн эдийн засгийн олон улсын чуулга уулзалтын эргэн тойронд их олон үйл явдал өрнөлөө. Энэ дундаас ОХУ болон БНХАУ-ын төрийн тэргүүнүүдийн харилцаа анхаарал татаж байна. Шинжээчдийн харж байгаа шиг манай хоёр хөрш илүү ойр, өргөн хүрээнд түншлээд эхэлчихэв үү?

-Тус чуулга уулзалтын өмнө буюу зургадугаар сарын 5-7-ны хооронд БНХАУ-ын дарга Си Жиньпиний ОХУ-д хийсэн төрийн айлчлал нь хоёр орны харилцааны чухал үед болж байгаагаараа онцлог айлчлал боллоо. Учир нь энэ онд ОХУ, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ой, түүнчлэн БНХАУ байгуулагдсаны 70 жилийн ой тус тус тохиож байна. Хоёр орны төрийн тэргүүнүүд энэ оны дөрөвдүгээр сард Бээжин хотноо болсон “Нэг бүс-нэг зам” олон улсын дээд хэмжээний хоёрдугаар чуулга уулзалтын үеэр уулзсан болон энэ удаагийн Си Жиньпиний айлчлал зэрэг нь хоёр орны стратегийн түншлэлийн харилцааны агуулга чанар нь дээшилж, харилцан ашиг сонирхлоо нөхөн, итгэлцлийн өндөр түвшинд шилжиж байгаагийн илрэл гэж харж байна. Онцлууштай зүйлийн нэг бол Орос, Хятадын худалдааны эргэлт өнгөрсөн онд 100 тэрбум ам.доллар давж, түүхэн дээд амжилт тогтоосон явдал юм. Энэ нь хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хамтын хүчин чармайлт болоод эрчим хүч, тээвэр, хөдөө аж ахуй, сансар, агаарын тээвэр, зэвсэгт хүчин болон бусад салбарт хэрэгжүүлсэн хамтарсан томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдийн үр дүн гэж хэлж болно. Хоёр орны төрийн тэргүүний энэ удаагийн уулзалтын үеэр хоёр улсын хооронд худалдааны 25 гэрээ хэлцэл байгуулан гарын үсэг зурж, хамтарсан хоёр мэдэгдэл гаргасан байна. Тухайлбал, “Шинэ үеийн стратегийн хамтын ажиллагаа, бүх талын түншлэлийг хөгжүүлэх тухай хамтарсан мэдэгдэл”-д гарын үсэг зурсан нь хоёр орны стратегийн түншлэлийг дараагийн түвшинд харилцан итгэлцлийг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэхэд чиглэгдэж байна.

-Манай хоёр хөршийн төрийн тэргүүнүүд бие биенээ их дотночилж, Си Жиньпин дарга дотны найзууд гэж зарлалаа. Ингэж дотночлох нь дипломат ёсонд юу гэж тайлбарлагддаг юм бол?

-ОХУ-ын ерөнхийлөгч Д.Медведев 2009 онд БНХАУ-д айлчлах үеэр “Орос, Хятадын харилцаа түүхэн дэх хамгийн өндөр цэгтээ хүрээд байна” гэж зарласнаас хойш хоёр орны төрийн тэргүүнүүд айлчлал бүртээ хоёр улсын ард түмний болон олон талт харилцаа хэрхэн гүнзгийрч байгаагаа илэрхийлсээр ирсэн. 2013 онд Си Жиньпин БНХАУ-ын даргаар сонгогдсоныхоо дараа анхны төрийн айлчлал хийх улсаараа ОХУ-ыг сонгож байлаа. Энэ удаа ч гэсэн хоёр улс дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойн гэрч болон ОХУ-ыг зорьж ирсэн БНХАУ-ын дарга Си Жиньпин “Өнгөрсөн 70 жилийн хугацаанд ч гэсэн манай хоёр улс стратегийн түншүүд байсан. Харин одоо бол хоёр улсын харилцаа түүхэн дээд шатандаа хүрээд байгаа. Үүнээс гадна манай хоёр улсын улс төрийн харилцан итгэлцэл нь олон улсын тавцан дээр нэгдсэн нэг байр суурь илэрхийлэхэд түлхэц болдог” хэмээн дурдаад “Ерөнхийлөгч Путинтэй ажил хэргийн нягт хэлхээ холбоо тогтоосон. Өнгөрсөн зургаан жилийн хугацаанд бид хоёр бараг гучин удаа уулзсан. Орос улс миний хувьд гадаадын хамгийн их зорчдог улс, ерөнхийлөгч Путин бол дотнын найз, ажлын нөхөр” хэмээн хэлсэн. Ийнхүү Орос-Хятадын ойртолт нь орчин үеийн олон улсын харилцааны тод үзэгдэл яах аргагүй мөн. Учир шалтгаан нь юунд байна вэ гэвэл өнөөгийн Америк-Оросын болон Америк-Хятадын харилцааны сөргөлдөөнөөс үүдсэн гэж хэлж болох юм. Хоёр хөршийн дотносох явдал ийнхүү нэмэгдэхийн хэрээр Монгол Улсын хувьд гадаад бодлогын “гурав дахь хөршийн” асуудлаа эргэцүүлэн, түүнийгээ чангахан дуугаар илэрхийлэх учиртай.

-Орос, Хятадын хооронд 1907, 1908, 1910 онуудад удаа дараа хэлэлцээр хийж ирсэн нь түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг. Ингэж гэрээ хэлэлцээ хийх болгонд Монгол Улсад ямар нэг байдлаар эерэг болоод сөрөг нөлөө үзүүлж ирсэн. Тэр утгаар нь тодорхой хэмжээнд болгоомжлох ёстой гэсэн байр суурь сонсогдоод эхэллээ л дээ…?

-Орос, Хятадын харилцааны түүхэнд Монгол Улсын асуудал тэргүүлэх байр суурь эзэлж байсныг түүх гэрчилнэ. Монгол Улсын газар зүйн байршлын стратегийн ач холбогдол, их гүрнүүдийн геополитикийн бодлогын үүднээс Монголыг өөрийн нөлөөнд хамран тодорхой зорилгод ашиглах, түүний байгалийн баялгийг нээн, үйлдвэрлэл, зах зээлийн хүрээнд татан оруулахын төлөө эрмэлзэж ирсэн бөгөөд эрмэлзсээр байгаа тэмцэл өнөөдөр ч Монголын олон улсын байр суурийг тодорхойлох хүчин зүйл болж байна. Гэвч улс үндэстнүүдийн эдийн засгийн харилцан хамаарал хүчтэй болж буй өнөө үед Монгол мэтийн эмзэг, жижиг эдийн засагтай орны хувьд шинэ хараат байдал үүсэх, энэ хараат байдлынхаа улмаас эдийн засгийн хориг арга хэмжээнд өртөх гадаад хүчин зүйлийн нөлөөлөл нэмэгдэх магадлал өндөр байна. Энэ тухай Монгол Улсын Гадаад бодлогын үзэл баримтлалд эдийн засгийн аюулгүй байдлыг бүх талаар хангахыг эрмэлзэн, аль нэг улсаас хэт хараат байдалд орохоос сэрэмжилнэ гэж заасан. Иймээс Монгол Улсын эдийн засгийн гадаад харилцааг гадаад, дотоод орчинтой нийцүүлэн, шинэлэг өнцгөөс харах, цаашлаад хоёр хөрш орон, гуравдагч хөрш орнуудын сонирхол нэг цэгт огтлолцох болсон гео-эдийн засгийн нөхцөл байдал нь Монголын хувьд шинэ сорилт юм.

-Эсрэгээрээ манай хоёр хөрш таарамжгүй харилцаатай байх тусмаа манайд ашигтай биш үү?

-Хөрш орнуудын зөрчлийг өөрийн үндэсний эрх ашгийг хамгаалах зорилгод ашиглаж маневрлах бодлого баримтлах нь оновчтой байх гэж бодож байна.

-Манай хоёр хөрш биднийг даваад хоорондоо ингэж нягтрах нь манай улсад ямар нөлөө үзүүлэх вэ. Энэ үед бид яг ямар байр суурь баримталбал зүйтэй гэж та судлаач хүний хувьд үзэж байна вэ?

-ОХУ-ын хувьд БНХАУ-тай олон улсын болон бүс нутгийн асуудлаар үйл ажиллагаа, байр сууриа уялдуулан зохицуулж байдаг ба энэ хүрээнд Монгол дахь тэдний нийтлэг ашиг сонирхлоос үүдэн Орос улс ЗХУ-ын үеэс бий болсон Монгол дахь нөлөөллийн хүрээгээ хадгалах геополитикийн ашиг сонирхол байгаа нь тодорхой. Орос Ази руу чиглэсэн бодлогоо идэвхтэй урагшлуулж, Хятад чөлөөт худалдааны бодлогын стратегиа хэрэгжүүлснээр Монгол, Орос, Хятад гурван талт хамтын ажиллагааны хүрээнд Монгол Улс Орос, Хятадыг холбогч тэнхлэг улсын хувьд ашиг сонирхлын нийлбэр дээр урагшлах боломж байгаагийн зэрэгцээ гурван талын ашиг сонирхол давхцахгүй тохиолдолд гацах магадлалтай боловч хоёр талын хүрээнд асуудлыг шийдэх бүрэн боломжтой. Иймээс Хятадын “Шинэ торгоны зам”, Монголын “Талын зам”, Оросын “ТрансЕвразийн бүслүүр”-ийн үзэл санааг нэгтгэн бие биенээ нөхсөн интеграцичилалын үйл ажиллагааны хүрээнд хамтын ашиг сонирхлын үүднээс үр дүнтэй хөгжих бололцоо байна гэж үзэж байна.

-Хоёр том гүрний дунд байгаа хөгжиж буй жижиг орныг жийргэвч улс, завсрын бүс нутаг гэх маягаар ойлгож хүлээж авдаг хэсэг бий. Үнэхээр Монгол Улс жийргэвч улс мөн үү. Ер нь тийм ойлголт олон улсын харилцаанд байдаг уу?

-Монгол Улс их гүрнүүдийн ашиг сонирхлыг төрүүлэх геополитикийн, гео-эдийн засгийн хүчин зүйл багатай жижиг улс боловч “бамбай” улсын гүйцэтгэдэг үүрэг хэвээр байгаагийн дээр Хятадаас Оросын Дорнод руу урсах шилжин ирэгсдийн тоо нэмэгдэж буй энэ үед Монгол нь Оросын Хятадтай хиллэх хэсгийг үлэмж багасган, Хятадаас хилээр хууль бусаар нэвтрэн ирж болзошгүй байдлыг бууруулах боломжтой юм. Өнөөдөр Монголын уул уурхайн салбарт олон улсын хөрөнгө оруулагчдын сонирхол эрс нэмэгдсэн 2000 оны эхэн үеэс зөвхөн геополитикийн хувьд их гүрнүүдийн анхааралд байсан Монгол Улс байгалийн их нөөцөө ашиглаж эхэлсэнтэй холбоотой их гүрнүүдийн эдийн засгийн ашиг сонирхлыг төрүүлэх болсон. Нөгөөтэйгүүр Хятад-Монголын хамтын ажиллагааны хөгжлийн хурдац Монгол-Оросынхоос илүү өндөр түвшинд байгаа өнөөгийн нөхцөлд Оросын ашиг сонирхлыг өөрийн нутаг дэвсгэр дээр бий болгож тэнцвэртэй хангаж байх шинэ сорилт, шинэ боломжийг бий болгож байна.

Д.ЦЭРЭНДОЛГОР

Categories
мэдээ цаг-үе

Эверестийн оргил руу дугаарлаж мацах юм уу

Энэ жил дэлхийн ноён оргил Эверестийн эргэн тойронд дэндүү их шуугиантай байх чинь. Учир шалтгааны талаар Оросын нэгэн сайтад их сайхан бичиж. Түүнийг нь хамтдаа сонирхъё.

Дэлхийн ноён оргил Эверест далайн түвшнээс дээш 8848 метрт өргөгдсөн хайрхан гэдгийг хүмүүс мэднэ. Энэ оргилын оройд мөрөө үлдээнэ гэдэг нь уулчин хүн бүхний мөрөөдөл байсан бол сүүлийн үед жирийн жуулчид хүртэл мацах болжээ. Түүн рүү очих хоёр төрлийн маршрут байдаг. Нэг нь Балба талаас, нөгөөх нь Түвдийн талаас. Хормойд нь шивэгнэж ярьдаг байсан энэхүү их хайрханы эргэн тойронд сүүлийн үед хэтэрхий их гамшиг тохиолдох болсон нь юутай холбоотой вэ. Зөвхөн тавдугаар сарын сүүлчийн долоо хоногт гэхэд арван уулчин эрсэдсэн нь учрыг тунгаах асуудал яах аргагүй мөн биз.

ЖААХАН ТҮҮХ ЯРЬЯ

Анх 1953 онд балба хөтөч Дэнзэн Норгэй ба Шинэ Зеландын Эдмунд Хиллари нар Эверестийн оргилд гарах үед тэдэнд 400 орчим хүн тусалж хэдэн арван сараар үргэлжилсэн лут урт экспедици зохиогдож байлаа.

Түүнээс хойш дэлхийн ноён оргилд гарах сонирхолтой уулчдын тоо нэмэгдэж, түүнийгээ дагаад бэлтгэл хугацаа багасч эхэлсэн. 1983 онд найман хүн оргилыг байлдан дагуулж байсан бол 1990 онд 40, 2012 онд 234, 2018 оны хавар гэхэд 715 хүн оргилд гарсан гэдэг тооноос харвал ямар их хурдацтайгаар мэргэжлийн ба мэргэжлийн бус уулчдын тоо өссөнийг анзаарч болно.

Ингэж өссөн тооны цаана Балба улсын жуулчдаас “саах” мөнгөний урсгал нуугдах аж. Уулын аялал жуулчлал нь Гималайн нуруунд орших Балба хэмээх жижигхэн улсын валютын гол эх сурвалж агаад тэр тусмаа Эверестийн оргилд гарахаар шулуудагсдаас яаж мөнгө олж болох вэ гэдгийг тэд үзүүлж өгнө дөө. Авирах зөвшөөрөл дангаараа нэг хүнээс арван мянган доллар, үргэлжлээд аяллын зам, маршрутаа заавал зуучлагч байгууллагаас авна, сургалтад сууна, хөтөч хөлслөнө, даатгал хийлгэнэ, дулаан хувцас хунар, тоног төхөөрөмж худалдаж авах гэх мэтчилэн үргэлжилсээр нэг жуулчин багаар бодоход уулын бэлд байхдаа 42 мянган ам.доллар зарцуулсан байх жишээний. Сүүлийн үед шерпа буюу хөтөчдийн ур авьяаст найдах нь ихэссэнтэй холбоотойгоор уулын ямар ч туршлагагүй хүмүүс тийшээ зүглэх нь эрс нэмэгджээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт долоон авирагч амь эрсэдлээ. Тэдний алдаа юунд байсан бэ. Тавдугаар сарын эцэс хавьцаа уг нь Эверестэд авирах хамгийн тохиромжтой үе байдаг юм гэсэн. Тийм шуугиан, хөдөлгөөнийг нь далимдуулаад Балбын аялал жуулчлалын салбарынхан хэтэрхий их зөвшөөрөл олгочихож л дээ. Тиймээс одоо оргилын орой дөхөөд ирэх хавьцаа буюу гурван зуун метрийн дутуу байхад эгээтэй дэлгүүрт ховор барааны төлөө дугаарлаж буй мэт хэсэг бүлгээрээ зогсох хүмүүсийн тоо алдарчээ. Тийм өндөрт хэдэн цагаар зогсох нь бүү хэл хэдхэн минутыг өнгөрөөнө гэдэг ямар их аюул дагуулдгийг мэргэжлийн уулчид мэднэ. 44 настай Робин Фишер оргилоос уруудаад 150 метр явсны дараа хүчний дутагдлаас шалтгаалан нас барсан, 54 настай ирланд эр Прайс сүүлчийн отгоос цаашилж чадалгүй агаарын дутагдлаас шалтгаалан нас барсан, Энэтхэгийн гурван уулчин оргилд гарах мөчөө хүлээн 12 цаг зогссоны эцэст буцах чадалгүй болж гэх мэтчилэн эмгэнэлт мэдээнүүд цувж байна. Эд Доринг хэмээх америк эр харин амжилттай авираад буцаж ирснийхээ дараа “Хүүе, бид яг зоопаркт байгаа мэт байсан. Аймшигтай. Буцаж явахдаа хөлдөөд хөшчихсөн нэгэн эмэгтэйн хажуугаар яалт ч үгүй өнгөрөөд л алхсан. Тун их чихэлдэж байлаа” гэсэн байх юм.

Одоо Эверестийн бэл дэх үндсэн отогт(5364 метр) авирах дараалалаа хүлээгээд мянгаад жуулчин хэвтэж байна. Яаж ийгээд авирахгүй бол ийм зөөлөн цаг агаар удахгүй дуусах агаад тэр дээр гарч нэрээ мөнхлөх гэсэн туршлагатай, туршлагагүй жуулчид ноён оргилын хормойд чихэлджээ. Мэргэжлийн хүмүүс сийрэгжсэн агаарт зохицох гэж хоёр сарыг үндсэн отогт өнгөрөөж багтайгаа авиралтаа нягт ярилцан цаг минутаар төлөвлөгөөгөө гаргадаг зарчим их алдагдаж буй бололтой. Буруутан нь Балба гэж олон хүн үзэж байгаа.

Учир нь тэдний хуучин баримталж байсан хууль дүрэм буюу авирах гэж буй хүмүүсийн уулын спортоор хичээллэсэн он жил, туршлага, эмнэлгийн үзлэгээс ирүүлсэн биеийн байдлын цогц үзүүлэлт зэргийг харгалзан зөвшөөрөл өгдөг байсан зарчим бүгд мөнгөний өмнө алга болсон гэлцэх юм. Бас урьд цагт Балба улс нэг багт жилдээ ганц л зөвшөөрөл өгдөг байж. Харин одоо тэр хязгаар үгүй болж мөнгөө төлж л байвал хэдийг ч олгодог болсон нь уул руу ямар ч бэлтгэл, мэдлэг үгүй хүмүүс чихэлдэх болсон гол шалтгаан гэж ярилцаж байна.

Д.БАТ-ЭРДЭНЭ

Categories
мэдээ эдийн-засаг

​50,000,000 төгрөгийн азтан нэг тодорлоо

Image result for нөат

НӨАТ-ын урамшууллын 2019 оны тавдугаар сарын сугалааны тохирол Боловсрол телевизээр 18:45 цагт орон даяар шууд явагдлаа. Тохиролд 2019 оны тавдугаар сарын 1-31-ний өдөр хүртэлх хугацаанд худалдан авалт хийсэн 27,467,628 баримтыг хамруулав.

Энэ удаагийн тохирлоор үндсэн сугалааны 96589469 дугаар гарч,

  • 50 мянган төгрөгийн азтан-24,818
  • 200 мянган төгрөгийн азтан-2,434
  • 1 сая төгрөгийн азтан- 254
  • 5 сая төгрөгийн азтан-19
  • 10 сая төгрөгийн азтан-2
  • 50 сая төгрөгийн 1 азтан тус тус тодорлоо.

Супер шагналд 46053913 сугалааны дугаартай азтан 50,000,000 төгрөгийн эзэн болжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Лүн сумын замын хөдөлгөөнийг хаах хугацааг VI сарын 17-ны 18:00 цаг хүртэл сунгалаа

Image result for Лүнгийн үер

Бороо үргэлжлэн орж замын нөхцөл байдал сайжрах төлөвгүй байгаа тул Төв аймгийн Лүн сумын замын хөдөлгөөнийг хаах хугацааг 2019 оны VI сарын 17-ны 18:00 цаг хүртэл сунгалаа. Иймд онцын чухал шаардлагагүй бол Төв аймгийн Лүн сумаар дайран өнгөрөх замаар зорчихгүй байхыг анхааруулж байна. Уг замыг Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын тушаалаар 2019 оны VI сарын 16-ны 00:00 цагаас 18:00 цаг хүртэл хаасан юм.

Өчигдөр орсон аадар борооны улмаас Төв аймгийн Лүн суманд үер бууж, автозам усанд автаад байна. Иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийг болзошгүй гамшгаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор ийнхүү Улаанбаатар-Төв аймгийн Лүн сум, Төв аймгийн Лүн сум-Улаанбаатар чиглэлийн замыг хааж байгааг Автотээврийн Үндэсний төвөөс мэдээллээ.