Categories
мэдээ улс-төр

Байнгын хороод хуралдана

Өнөөдөр УИХ-ын чуулган, байнгын хороод хуралдана.

1.Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:
– Уур амьсгалын ногоон сангийн хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх “Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн ногоон орон сууц ба дасан зохицох чадвар бүхий хотын шинэчлэл төсөл”-ийн Зээлийн хэлэлцээрийн төсөл /Засгийн газар 2018.12.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;
– Монгол Улсын Засгийн газар, Бүгд Найрамдах Польш Улсын Засгийн газар хооронд байгуулсан нөхцөлт зээлийн ерөнхий хэлэлцээрийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл /Засгийн газар 2019.01.18-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;
– Монгол Улсын Засгийн газар, Азийн хөгжлийн банк хооронд байгуулах “Санхүүжилтийн ерөнхий хөтөлбөр”-ийн төсөл /Засгийн газар 2019.02.02- ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;
– Монгол Улсын Засгийн газар болон Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк хоорондын “Санхүүжилтийн ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төсөл /Засгийн газар 2019.02.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ/;
– Ажлын хэсэг байгуулах тухай байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл/;
– Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.11.21-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/.

2.Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 11.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:
– Уур амьсгалын ногоон сангийн хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх “Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн ногоон орон сууц ба дасан зохицох чадвар бүхий хотын шинэчлэл төсөл”-ийн Зээлийн хэлэлцээрийн төсөл /Засгийн газар 2018.12.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх/;
– Монгол Улсын Засгийн газар, Бүгд Найрамдах Польш Улсын Засгийн газар хооронд байгуулсан нөхцөлт зээлийн ерөнхий хэлэлцээрийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл /Засгийн газар 2019.01.18-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх/;
– Монгол Улсын Засгийн газар, Азийн хөгжлийн банк хооронд байгуулах “Санхүүжилтийн ерөнхий хөтөлбөр”-ийн төсөл /Засгийн газар 2019.02.02- ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх/;
– Монгол Улсын Засгийн газар болон Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк хоорондын “Санхүүжилтийн ерөнхий хэлэлцээр”-ийн төсөл /Засгийн газар 2019.02.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх/;
– Бусад.

3.Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 12.00 цагаас “Их Эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:
– Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.11-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Элдэв-Очир нарын 3 гишүүн 2018.06.08-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Татварын ерөнхий хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд, Татварын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.29-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн нарын 6 гишүүн 2018.05.15-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2018.06.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд, Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.29-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзориг 2016.12.28-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/.

ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААН:

03 дугаар сарын 22-ны Баасан гарагт 15.00 цагаас:

– Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.11.21-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
– Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.11-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Элдэв-Очир нарын 3 гишүүн 2018.06.08-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Татварын ерөнхий хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд, Татварын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.29-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн нарын 6 гишүүн 2018.05.15-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2018.06.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд, Хувь хүний орлогын албан татварын тухайyхуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2018.05.29-ний өдөр, Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзориг 2016.12.28-ны өдөр тус тус өргөн мэдүүлсэн, нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
– Бусад.

Categories
мэдээ нийгэм

Х.Болдбаатар: Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн ажлын өрөөнд нэгжлэг хийсэн гэх ташаа мэдээлэл гарсан

Эрүүгийн цагдаагийн газраас гуравдугаар сарын 19-нд Монгол Улсын
Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн ажлын өрөөнд нэгжлэг хийсэн. Түүний
өрөөнд 1000 гаруй уран зураг байсан бөгөөд 30 гаруй нь дэлхийн болон
Монголын үнэт уран зураг байсан тухай зарим хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр
мэдээлж буй юм. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацагдаж буй дээрх
мэдээлэл нь үнэнд нийцэхгүй болохыг Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж өөрийн
твиттер хуудсаараа дамжуулан мэдээлсэн билээ.

Тэгвэл яг одоо
Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн эхнэрийн дүү Х.Болдбаатар энэ талаар
мэдээлэл хийж байна. Тэрбээр “Гуравдугаар сарын 19-нд Хан-Уул дүүргийн
цагдаагийн хэлтсээс над руу утасдаж таны уран зургийн архивыг шалгах
гэсэн юм гээд ярьсан. Би учрыг нь тодруулахад Их тэнгэр цогцолбор,
Маршал цогцолбороос алга болсон уран зургууд танай архивд байж магадгүй
байна гэж хэлсэн. Тэгээд би хуулийн дагуу нэгжлэг хийх зөвшөөрөл байгаа
эсэхийг тодруулсан. Гэвч цагдаагийн байгууллага нэгжлэг хийж эхэлснээс
хойш нэг цаг гаруйн хугацаа өнгөрсний дараа Хан-Уул дүүргийн прокурорын
зөвшөөрөл ирсэн. Дүрслэх урлагийн бүтээл сонирхогчдын маш олон зургийг
хадгалдаг манай архив руу 5-6 орчим цагдаа орж үзсэн. Үзлэгээр алга
болсон гэх зургуудтай ойролцоо 10 зургийг авч явсан. Би иргэнийхээ хувьд
архиваа үзүүлсэн. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж гуайн
ажлын өрөөнд нэгжлэг хийж зургийг авсан мэтээр хэвлэл мэдээллийн
хэрэгслүүдээр ташаа мэдээлэл гарсан. Дүрслэх урлагийн бүтээл
цуглуулагчдын нийгэмлэгийн архивд цагдаа нар нэгжлэг хийсэн” гэлээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Өнөөдөр Монгол хүн сансарт ниссэний түүхэн өдөр

Өнөөдөр Монгол хүн сансарт ниссэний 38 жилийн ой тохиож байна. Хүн гэгч оюун ухаанаараа бусад амьтдаас ялгагддаг гэдэг. Тэр ухамсрын ачаар олон зүйлийг таниж мэдэх, сансар огторгуйг судлах томоохон нээлтийгш хийсэн байдаг. Улс орон бүр сансар огторгуй, гариг эрхсийг судласаар иржээ. Манай улсын хувьд ЗХУ-ын тусламжтайгаар гурван сансрын нисгэгч бэлтгэж, тэднээс Жүгдэрдэмидийн Гүррагчаа одоогоос 38 жилийн өмнө буюу 1981 оны гуравдугаар сарын 22-ны өдрийн гринвинчийн цагаар 14:58:55 цагт хуучнаар ЗХУ-ын Байконуур дахь сансрын хөлөг хөөргөх талбайгаас ЗХУ-ын сансрын нисгэгч Жанибековын хамтаар “Союз 39” хөлгөөр нисэж нийт 8 өдөр (7 хоног, 20 цаг 42 минутыг өнгөрүүлж), дэлхийг 124 удаа тойрсоны дараа 1981 оны гуравдугаар сарын 30-ны өдөр эх дэлхийдээ амжилттай газардсан юм.

Ж.Гүррагчаа 1947 оны 12 дугаар саын 5-нд Булган аймгийн , Гурванбулаг сумын нутагт Жүгдэрдэмидийн том хүү болон мэндэлжээ. Тэрбээр Монгол улсаас сансарт ниссэн цорын ганц, дэлхийн 101 дэх, Азийн хоёр дахь сансрын нисгэгч бөгөөд нислэгийн инженер, хошууч генерал хүн юм.

Ж.Гүррагчаа 1966 онд цэргийн албанд татагдаж, 1971 онд ЗХУ-ын Фрунзе хотын нисэхийн дамжаанд нисэх онгоцны радиоэлектрон төхөөрөмжийн механикч мэргэжилтэй болж, 1973 онд Москва хотод Жуковскийн нэрэмжит Агаарын цэргийн академид суралцан төгсчээ. 1978 оноос тэрээр ЗХУ-д Юрий Гагарины нэрэмжит Сансрын нисгэгчдийг бэлтгэх Сургалтын төвд М.Ганзоригийн хамтаар бэлтгэгдэж эхэлсэн байна. Энэ үед тэрээр ардын армийн ахмад цолтой байв.

Categories
мэдээ нийгэм

Эрүүл мэндийн яамны албан хаагчид зарлан мэдээллийн дохиогоор ажиллах дадлага сургуулилт хийв

Categories
мэдээ нийгэм

Гамшигийн аюулын тухай зарлан мэдээллэх дуут дохиогоор ажиллах дадлага сургуулилт хийлээ

Монгол Улсын Засгийн газрын 2011 оны
339,340 дүгээр тогтоолоор баталсан Гамшгийн аюулын тухай зарлан
мэдээллийн дохио дамжуулах журам Гамшгийн үед нүүлгэн шилжүүлэх журам-ыг
хэрэгжүүлэх хүрээнд гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээллийн дохиогоор
ажиллах дадлага, сургуулийг жил бүрийн гуравдугаар сарын дөрөвдэх долоо
хоногийн пүрэв гарагийн 16 цагт улс орон даяар зохион байгуулагдахаар
тогтсон байдаг. Энэ жилийн гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлллийн
дохиогоор ажиллах дадлага, сургуулийг гуравдугаар сарын 21-ны өдрийн 16
цагт зохион байгуулаа. Уг үйл ажиллагааны хүрээнд ЭМХТ-өөс 3 дугаар
сарын 20-ны өдөр нийт ажиллагсаддад мэдээлэл, зөвлөгөө өгч 21-ны өдөр
дадлага сургуулилтандаа оролцлоо.

Categories
мэдээ улс-төр

БНСУ-ын Ерөнхий сайд Ли Наг Ён Монгол Улсад айлчилна

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар Бүгд
Найрамдах Солонгос Улсын Ерөнхий сайд Ли Наг Ён 2019 оны 3 дугаар сарын
25-27-ны өдрүүдэд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ. Ерөнхий сайд Ли
Наг Ён-ы Монгол Улсад хийх энэхүү айлчлал нь 2018 оны нэгдүгээр сард
Монгол Улсын Ерөнхий сайдын БНСУ-д хийсэн айлчлалын хариу бөгөөд БНСУ-ын
Засгийн газрын тэргүүн манай улсад ийнхүү 4 жилийн дараа айлчлах гэж
байна.

БНСУ-ын Ерөнхий сайд Ли Наг Ён Монгол Улсын Ерөнхий сайд
У.Хүрэлсүхтэй албан ёсны хэлэлцээ хийж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч
Х.Баттулга, Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар нарт тус тус бараалхана.
Талууд айлчлалын үеэр Монгол Улс, БНСУ-ын харилцааг улс төр, батлан
хамгаалах, худалдаа, хөрөнгө оруулалт, эдийн засаг, зам тээвэр, эрчим
хүч, байгаль орчин, соёл, боловсрол зэрэг өргөн хүрээтэй салбарт
гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх, иргэдийн солилцоог дэмжих, олон улс, бүс
нутгийн харилцан сонирхсон асуудлаар санал солилцоно.

Categories
мэдээ улс-төр

Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарын НАУРЫЗЫН баярын мэндчилгээ

Улс үндэстнийхээ хөгжил дэвшил, өв соёлын түүхийг бүтээх үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан азай буурал Аксакалууд аа,

Уудам дэлгэр эх орондоо болон дэлхийн улс орнуудад ажиллаж, амьдарч буй нийт казах иргэд ээ,

Ертөнц
дэлхий өвлийн нойроос сэрж, үржил шимийн улирал эхэлж, өдөр шөнө
тэнцдэг тэгш сайн өдрийг бэлгэдэн тэмдэглэдэг, эх дэлхийг гийгүүлэн
тэтгэгч Нарны баяр – Наурызыг тохиолдуулан Та бүхэндээ Монгол Улсын Их
Хурлын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа чин сэтгэлийн баярын мэндчилгээ
өргөн дэвшүүлье.

Ассалам алейкум.

Жил
бүрийн гуравдугаар сарын 22-нд тохиодог казах үндэстний түүх, соёлын
өвөрмөц тусгал болсон хүндэтгэлт баяр Наурызыг тохиолдуулан Та бүхнийхээ
амар мэндийг айлтган мэндчилж байгаадаа баяртай байна.

ЮНЕСКО
2009 онд наурызыг хүн төрөлхтний биет бус соёлын өвийн жагсаалтад
бүртгэж, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага 2010 оны Ерөнхий Ассамблейн
чуулганаараа “Олон улсын наурызын өдөр”-ийг дэлхий дахинд тэмдэглэн
өнгөрүүлж байхаар шийдвэрлэсэн билээ. Энэ нь Наурыз бол нийт хүн
төрөлхтний баяр гэдгийг зарлан тунхагласан хэрэг юм.

Дэлхийн
40 гаруй орны 400 гаруй сая хүн ёслон тэмдэглэдэг энэхүү баярын өдөр
казах түмэн маань айл хотол, ахан дүүсээрээ амар мэндээ мэдэлцэж,
аксакал буурлуудынхаа ерөөл сургаалыг сонсож, “Наурызын өдөр дайснаа
хүртэл уучил”, “Мууг сайнаар дайл” гэсэн өвгөдийн сургаалыг ёсчлон
биелүүлж, ёс төгөлдөр баясан цэнгэдэг, эв нөхөрлөл, ёс зүй, хүмүүжлийн
чухал ач холбогдолтой, үндэсний соёлын нэгэн чухал зан үйл юм.

Монгол
Улсын төр, засаг ч энэ өдрийг казах түмний өв соёлыг хадгалан
хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх, хүндэтгэн эрхэмлэх, үйл бүтээлээ дүгнэн
цэгнэх, хөгжил дэвшлийн ирээдүйг угтан тодорхойлох утгаар тэмдэглэсээр
ирсэн билээ.

Үндэсний
соёл, түүх, ёс уламжлалаа эрхэм сайхнаар өвлөн хадгалж, хөдөлмөр
тэмцэл, бүтээн байгуулалтын гайхамшигт түүхийг бүтээж, төрөлх нутгийнхаа
төдийгүй улс орныхоо нэрийг дуурсгасан төр, нийгмийн зүтгэлтэн, урлаг
соёлын алдартан, хөдөлмөрийн сайчууд, эрдэмтэн мэргэд казахчуудын
дундаас олон арваар төрөн гарснаар бид ямагт бахархдаг.

Манай
казах иргэдийн дийлэнх олонх нь оршин амьдардаг Баян-Өлгий аймаг жилээс
жилд хөгжин дэвжиж, аймаг орон нутгаа хөгжүүлэх нийгэм, эдийн засгийн
зорилтоо амжилттай ханган биелүүлж, ардчиллыг бэхжүүлэх, зах зээлийн
эдийн засгийн харилцааг төлөвшүүлэх, улс орныхоо тогтвортой хөгжлийн
суурийг бүрдүүлэхэд манай казах иргэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсаар буйг
тэмдэглэж хэлэхийг хүсэж байна.

Цаашид
ажилгүйдэл, ядуурлаас иргэдээ хамгаалах, баялаг бүтээгчдийг хөхиүлэн
дэмжих, газрын баялаг, хөдөө аж ахуйн түүхий эдэд суурилсан
үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх замаар ажлын байр олноор бий болгох, түлш
эрчим хүчний найдвартай эх үүсвэрээр хангах, аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх
зэрэг зорилтыг төр, засгийн бодлого, нутгийн удирдлага, иргэдийн
санаачилгатай хослуулан, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нь нэн чухал байна.

Түүнчлэн
иргэнээ дээдэлсэн төрийн үйлчилгээг төлөвшүүлэх, бүх шатанд сахилга
хариуцлагыг сайжруулах, зөвхөн хууль засагладаг шударга ёс тогтоох
төрийн бодлогыг хэлбэрэлтгүй хэрэгжүүлж, эрдэм ухаан, эрүүл энхийг
эрхэмлэн, иргэдийнхээ сэтгэл тайван, итгэл дүүрэн амьдралын таатай
орчныг бүрдүүлэхийн төлөө эвийг сахиж, хүчийг нэгтгэн ажиллах зайлшгүй
шаардлага байгааг баярын энэ өдөр онцгойлон тэмдэглэж хэлье.

Казах
үндэсний хэл соёл, зан заншил, үүх түүхийг дархлан хамгаалах, эх
хэлээрээ сурах, харилцах, мэдээлэл авах, үндэсний шашнаа шүтэх,
ялгаварлан тусгаарлагдахгүй байх эрхийг хангах талаарх эрх зүйн орчныг
улам боловсронгуй болгох асуудал хууль тогтоох дээд байгууллага Улсын Их
Хурлын анхаарлын төвд ямагт байсаар ирсэн бөгөөд энэ уламжлалт бодлого
цаашид ч тууштай үргэлжлэх болно.

Эрхэм хүндэт казах иргэд ээ,

Перс
хэлээр наурыз нь “Шинэ өдөр” гэсэн утгатай. Наурызыг бас “Нарны баяр”
гэдэг. Тиймээс шинэ өдөр бүхэн алтан нар ивээлт сацрагаараа Та бүхнийг
ивээж, шинэ амжилт, шинэ жаргал, шинэ золбоо хийморийг авчирч байх
болтугай.

Уламжлалт
баяраа ам дүүрэн ерөөл билигтэй, дастархан дүүрэн идээ будаатай, домбор
хөгжмөө эгшиглүүлэн, кара жоргагаа бүжиж, айтыс дууны аялгуутай сайхан
тэмдэглээрэй.

Наурыз мейрамы хутты болсын.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА ГОМБОЖАВЫН ЗАНДАНШАТАР

Categories
мэдээ нийгэм

Наурызын баярын тухай 13 баримт

Өнөөдөр Наурызын баярын өдөр. Энэ баяр нь зөвхөн казак түмний баяр төдийгүй дэлхийн гучаад улс үндэстэн өргөнөөр тэмдэглэдэг ЮНЕСКО-гийн Соёлын өвд бүртгэгдсэн НҮБ-ын тогтоолоор батлагдсан Олон улсын албан ёсны баярын өдөр юм.

Наурызын баярыг жил бүрийн гуравдугаар сарын 22-нд тэмдэглэдэг уамжлалтай. Учир нь энэ өдөр “өдөр, шөнө тэнцдэг” аж.

Ингээд та бүхэндээ Наурызын баярын тухай сонирхолтой баримтуудыг хүргэе.

  • Гуравдугаар сарын 22 бол Исламын шашинтай орнуудын хувьд “Шинэ жил”-ийн баяр гэсэн үг.
  • Наурыз нь Перс гаралтай үг. Нау-шинэ, Руз-өдөр буюу “Шинэ өдөр” гэсэн үг ажээ. Анх МЭ II зууны үед энэ үг тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг.
  • Казах хэлэнд гуравдугаар сарыг мөн Наурыз гэж нэрлэдэг байна
  • Наурызын баяр тэмдэглэхийг Монголд 1926 оноос хориглож байжээ. Гэхдээ Казах түмэн 1940 он хүртэл тэмдэглэж байсан аж. Хожим нийгэм чөлөөтэй болж уламжлалт баяраа өргөн дэлгэр тэмдэглэх болсон юм.
  • Энэ өдөр Казахчууд ахан дүүс, айл хотлоороо учран золгож, ахмадынхаа сургаалийг сонсож, хөөрөн баясаж өнгөрүүлдэг.
  • Дэлхий дахинд 300 гаруй сая хүн жил бүр Наурызын баярыг тэмдэглэн өнгөрүүлдэг.
  • Наурызын баярын хамгийн чухал хоол бол Наурыз шөл юм. Уг шөлийг ус, мах, гурил, давс, будаа, өөх, сүү зэргээр хийдэг бөгөөд долоогоос доошгүй идээний дээж ордог байна. Будаатай шөл хийдгийн учир нь өсөж олуулаа болохыг бэлгэддэг ажээ.
  • Мөн Наурыз шөлийг том тогоонд хийж олуулаа иддэг ёстой. Учир нь нэг тогооноос хоол идсэн хүмүүс эвтэй найртай байж найзалж нөхөрлөхийг бэлгэдсэн заншил юм.
  • НҮБ-ийн Ерөнхий Ассабмлей 2011 оны гуравдугаар сарын 21-нийг Олон улсын Наурызын өдөр хэмээн бүртгэжээ.
  • Наурызын баярын өглөө эрчүүд нь гараа барилцан, цээжээ хүргэж мэндлэн золгодог бол эмэгтэйчүүд тэврэлддэг аж.
  • Баярын өдөр болохоос өмнө эмэгтэйчүүд гэр орноо сайтар цэвэрлэдэг нь цагаан сартай төстэй. Учир нь шинэ жилээ цэвэр цэмцгэр угтвал тэр жилдээ эрүүл саруул байхыг бэлгэддэг.
  • Наурызын баяраар архи хэрэглэдэггүй ёстой. Учир нь Исламын шашинд архи дарсыг цээрлэдэг бөгөөд бусад идээ будааны дэргэд байж болдоггүй гэж үздэг юм.
  • Гуравдугаар сарын 21-ний шөнийг Казахчууд “Кызырын шөнө” гэдэг. Учир нь өндөр настан Кызыр өвөө гэгдэх аз жаргалын элч айлуудаар хэсч аз жаргал, буян хишгээ хайрладаг гэж үздэг аж.
Categories
мэдээ нийгэм

Гурван улсын нислэгийн урсгал төлөвлөлтийн менежментийг хэрэгжүүлэх анхдугаар уулзалт боллоо

БНХАУ, Монгол Улс болон ОХУ-уудын Иргэний нисэхийн Агаарын навигацийн байгууллагууд хамтран Нислэгийн урсгал төлөвлөлтийн менежментийг хэрэгжүүлэх анхдугаар уулзалтыг БНХАУ-ын Бээжин хотноо зохион байгууллаа. 2018 оны 8 сард зохион байгуулагдсан БНХАУ болон Монгол Улсын Нислэгийн хөдөлгөөний менежментийн хамтын ажиллагааны уулзалтын үеэр Нислэгийн урсгал төлөвлөтийн менежментийг хамтран хэрэгжүүлэх санаачилга гарган энэхүү уулзалтыг Монголын талын санаачилгаар зохион байгуулсан болно.

Анхдугаар уулзалтаар Олон Улсын иргэний нисэхийн байгууллага
(ICAO)-ын стратеги төлөвлөгөө тэр дундаа нислэгийн урсгал төлөвлөлтийн
менежментийг хэрэгжүүлэх талаарх бодлогыг хэлэлцэн цаашид дэмжин хамтран
ажиллахаар талууд тохиролцлоо. БНХАУ-ын Иргэний нисэхийн их сургуулийн
эрдэмтэн профессорууд Нислэгийн урсгал төлөвлөлтийн менежментийг хэрхэн
хэрэгжүүлэх болон хэрэгжүүлж буй үйл явцад үнэлэлт өгч, судалгаа хийснээ
танилцуулсан.

Европ тивээс Ази тив тэр дундаа Зүүн-Хойд болон Зүүн өмнөд Азийг
холбосон нислэгүүд нэмэгдэж буй бөгөөд дээрх чиглэлийн Нислэгийн
хөдөлгөөний урсгалын ихэнх хувь нь энэхүү 3 улсаар дамжин өнгөрч байна.
Иймээс нислэгийг аюулгүй, үр ашигтай нэвтрэн өнгөрүүлэхэд Нислэгийн
хөдөлгөөний урсгалын менежментийг хамтран хэрэгжүүлэх зайлшгүй
шаардлагыг буй болгож байгаа юм. Дээрх 3 улсын Агаарын навигацийн
үйлчилгээний байгууллагууд нислэгийн урсгал, төлөвлөлтийн менежментийг
хэрхэн хэрэгжүүлж буй талаар өөрсдийн туршлагаас хуваалцаж цаашид хэрхэн
хамтран ажиллах талаар санал солилцсон. Мөн Нислэгийн урсгал
төлөвлөлтийн менежментийн хамтын ажиллагааны асуудлаар санамж бичигт
гарын үсэг зурахаар талууд тохиролцлоо.

Түүнчлэн агаарын тээвэрлэгчид энэхүү уулзалтад оролцон агаарын зайг
үр ашигтай ашиглах талаарх өөрсдийн саналуудаас товч танилцуулав.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Венесуэль тамыг Уго Чавес, Мадуро нар биш, Венесуэлийн ард түмэн бүтээсэн

Өмнөд Америкийн Венесуэльд ямархан үйл явдал өрнөж, юу болж байгааг дэлхий нийтээрээ харж байна. Цагтаа энэ улс газрын тосны олборлолтоороо дэлхийд тав дугаарт бичигдэн, АНУ, Европт нэрэх үйлдвэр байгуулснаар Өмнөд Америкийн хамгийн хүчирхэг эдийн засагтай оронд тооцогдож байлаа. Байгалийн хийн нөөцөөрөө дэлхийд есдүгээрт, Өмнөд Америкт нэгдүгээрт эрэмбэлэгддэг. Мөн төмрийн хүдэр, нүүрс, хөнгөн цагаан, алт, никель, алмааз эрдэнийн асар их нөөцтэй. 1950-иад онд нэг хүнд ногдох Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн Баруун Германы хэмжээнд хүрч байв. Гуч гаруй сая хүн амтай, тэнгис далайгаар хүрээлэгдсэн, байгаль цаг уурын маш таатай уур амьсгалтай улс. Энэ бүхнээс харахад дэлхийд хөгжил дэвшлээрээ түрүүлдэггүй юм гэхэд ингэж там болтлоо дордохоогүй улс. 1990-ээд оны эхээр Венесуэлийн олон ангит “Халтар царайт” кино манайд гарч, хэн хүнгүй л хөгжилтэй сайхан орон юм гэж гайхдаг байсан сан. Ядуусын хороололд амьдардаг Халтар царайт л гэхэд тухайн үед бидэнтэй харьцуулашгүй догь амьдарч байдаггүй юу. Ямартаа ч тэр үед эдийн засаг нь өсөлттэй, хөгжиж буй орны тоонд орж байж. Өнөөдөртэй харьцуулахад тэр үед Венесуэль диваажин байжээ.

Одоогийн Венесуэлийг хар даа. Нэгэн цагт хөгжин цэцэглэж байсан энэ орон одоо амьдын там болон хувирсан байна. Тог цахилгаан тасраад хэзээ ирэх нь мэдэгдэхгүй болтлоо хяналтгүй болсон. Эмнэлэгт нялхас хэдэн зуугаараа эндэж байна. Хоол, ундны ус, эм тарианы хомсдолд орсноос өлсгөлөн гуйланчлал дээд цэгтээ хүрч, нийгмийн эмх замбараагүй байдал нүүрлэсэн. Хүнс хүрэлцээгүйгээс жилд венесуэльчүүд 11 кг турсан гэсэн тоо гаргасан байна. Бараа бүтээгдэхүүний үнэ тэнгэрт хадсанаас инфляци 2,7 сая хувьд хүрсэн гээд бодчих. Тэнд мөнгө зүгээр л хог болсон гэсэн үг. Шуудай шуудай мөнгөтэй байгаад ч юм авч хүрдэггүй. Хүний наад захын хэрэглээ болсон ариун цэврийн цаас хүртэл олдохоо больжээ. Өдгөө 30 сая хүний гурван сая нь өлсөж үхэхээсээ өмнө эх орноосоо дүрвэж гарчээ. Байдал ийм хэвээрээ байвал оны эцэс гэхэд дүрвэгсдийн тоо таван саяд хүрнэ гэж ажиглагчид үзэж байна. Гэтэл Олон улсын Валютын сангаас 2019 оны эцсээр Венесуэлийн инфляци 10 сая хувьд хүрч магадгүй гэж мэдээлжээ.

Муу, муухай дээрээ улцан гэгчээр төрийн эргэлтээр хоёр удирдагчтай болчихсон, хоорондоо талцан тэмцэж, ядарсан улсаа сүйрүүлж байна, тэд. Одоо тэнд байгаагаас хийрхсэн хэдэн поп улстөрчид, Уго Чавесын үргэлжлэл автобусны жолооч Мадуро нар л социализм байгуулах мөрөөдөлдөө итгэсэн хэвээр явна. Гэтэл венесуэльчүүд төдийгүй дэлхий нийтээрээ “Тийм сайхан байсан улсыг ийм муухай болгочихлоо” гэж Уго Чавес, Мадуро хоёрыг зүхэцгээж байна. Яг үнэндээ Венесуэль тамыг Уго Чавес, Мадуро нар бүтээгээгүй юм. Энэ тамыг Венесуэлийн ард түмэн өөрсдөө бий болгосон. Поп улстөрчид гарч ирээд баячуудын хөрөнгийг хураагаад “Энэ баялаг та нарынх. Ард түмэндээ хувааж өгнө” гэхэд тэд алга ташин дэмжээд л сууж байв. Ард түмэн зүгээр сууж байгаад бэлэн мөнгө авч жаргахын тулд мэдлэг, чадвар, боловсрол үл харгалзан автобусны жолоочийг сонгосоор байгаад өнөөдрийнхөө тамд өөрсдөө унацгаасан юм.

Үүн шиг үйл явдал манайд ч өрнөж байна. Бид хүний толгой дээрх өвсийг харж шаагилдаж байхын оронд өөрсдийнхөө толгой дээрх зэрлэг ургамлыг тасдаж хаях хэрэгтэй болж.

Гадаадын хөрөнгө оруулалттай уурхайг хаахаар Засгийн газрын хэрэг эрхлэхийн дарга нь цагдаа, тагнуулаа босгон зэр зэвсэг агсан очиход Фэйсбүүкийн оркууд дур тавин муурцгаасан. 30 гэр бүлийн хөрөнгийг хурааж, 400 уурхайн лицензийг төрд авч, өмч хувьчлалыг буцааж, баячуудын хөрөнгийг ард түмэнд хувьцаа болгон өгнө. Ард түмэн та нар минь ангайж идэцгээж, тонгойж чацга алдах л үлдлээ гэж хэлэхэд бүгд итгээд дэмжин орилолдож байна. Одоо тэднийг сонгох нь дамжиггүй.

Хөдөлмөрлөхгүйгээр хүнээр тэжээлгэхийн тулд хэнийг ч хамаагүй сонгож хэнээр ч хамаагүй төрөө тоглуулсаар байгаад Венесуэлийн ард түмэн өнөөдрийнх шиг байдалд хүрсэн нь үнэн. Энэ бүхэн ард түмний буруу юм. Ажил хийхгүй ангайж сууж байгаад баяжина гэдэг үлгэрт итгэгсэд байсан цагт, нэг хэсэг хүний хөрөнгийг хурааж нийтээрээ жаргана гэж попрогсод сонгогдсоор байвал улс орны хөгжил Венесуэлийнх шиг болох нь ойлгомжтой. Ийм болохгүйн тулд ард түмэн ухаалаг, хэрсүү байх хэрэгтэй. Ухаантнуудынхаа үгийг сонсож, ухаж ойлгож сурах ёстой. Хүн төрөлхтний түүхэнд хүний хөрөнгийг хураагаад нийтээрээ баян амьдарч байсан түүх байхгүй. Бид ч гэсэн хэдхээн жилийн өмнө бүх хөрөнгөө нийгэмчлээд ганц ч баян хүнгүй улсаараа жигд ядуу амьдрах нийгэм байгуулаад давхиж явлаа. Үр дүнд нь хуйгаараа хувхай хоосон болж, арай гэж тэрнээсээ салсан нь саяхан. Үүнийгээ монголчууд маань арай мартах болоогүй баймаар юм.

Гэвч сүүлийн үеийн нийгмийн байдал, үзэл суртал яг Венесуэль там бүтээх гэж байгаа мэт хардлага төрүүлэхээр байгаа нь Монголын сэхээтнүүдэд түгшүүрийн дохио болох ёстой. Барууны дэвшилтэт либерал үзэлтэй монголчууд нэгдэх хэрэгтэй. Попуудыг дагаж хошуурсан ард түмэн үеийн үед амаараа шороо үмхдэг гэдгийг ойлгуулах хэрэгтэй байна. Эцсийн эцэст ард түмэн тамд зовох, диваажинд жаргах сонголтоо өөрсдөө хийдэг. Буруу сонголт хийвэл яадгийг өнөөгийн Венесуэлиэс харж болно.