Month: January 2019

УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү бойкот хийж буй 40 гишүүн УИХ-ын даргыг огцруулах боломжтой хуулийн төслийг өргөн барьж, хуулийн хүрээнд асуудлыг шийдэх боломжтой хэмээн байр сууриа илэрхийллээ.

-Чуулганы хуралдаан дахин хойшиллоо. Үүн дээр та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Ард түмэн 65 гишүүнийг Үндсэн хуулийг өөрчилж болно, УИХ-ыг тарааж болно гээд эрхийг нь өгсөн. Нөхдүүд сонгуульд орохдоо бүгд намынхаа мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ, намайг сонгоод өгөөч, би сонгогдвол ажил хийе гээд УИХ-ын гишүүн болсон гэж ойлгож байна. Миеэгомбын Энхболд гэдэг хүнийг огцруулж, тэр хүнтэй тэмцэнэ гэж УИХ-ын гишүүн болсон гэж ойлгохгүй байна. 2017 онд Ерөнхийлөгчийн сонгуульд манай намын хамгийн мундаг, хамгийн хайртай хүн гээд, УИХ-ын дарга болоход нь 65-уулаа кноп дараад сонгосон шүү дээ. Одоо юунаас болоод чуулганыг хуралдуулахгүй байгааг ойлгохгүй байна. Тэмцээд байна гэх юм. Юуны төлөө тэмцээд байгааг нь ойлгохгүй байна. Тэмцэл улс төрийн, эдийн засгийн гэсэн хоёр хэлбэртэй. Эдийн засгийн гэхээр мөнгө, цалин хөлс, санхүү гээд эдийн засгийн агуулгатай шаардлага тавьдаг. Харин улс төрийн тэмцэл нь эрх мэдэлд хүрэхийн төлөө байдаг. Өөрөөр хэлбэл, энэ хүнийг чөлөөлөөд би Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга болоод төрийн эрх мэдэлд гараад та нарын хийж чадаагүйг бид хийнэ гэдэг. Гэтэл эд нар чинь өөрсдөө эрх мэдэлтэй байж, эрх мэдлийн асуудлаар тэмцэл хийнэ гэхээр би ойлгохгүй байгаа юм. М.Энхболд огцор, огцрохгүй бол нийт ард түмний хурцын хурц тэмцэл хийнэ ч гэх шиг.Хэний эсрэг хэн тэмцээд явааг ойлгохгүй байна. Яагаад гэхээр өөрсдөө гаргаж ирээд дараа нь өөрсдөө больё гэдэг чинь тэдний л асуудал биз дээ. Энэ УИХ-ын үйл ажиллагаанд ямар хамаатай юм бэ. Их тэнгэрийн гадаа зогсоод, жагсаад оруулахгүй гээд зам дээр нь дээшээ харж хэвтээд, хувцас хунараа тайлаад ингээд яв л даа. УИХ гэдэг бол шал өөр асуудал. Ипотекийн зээлийн хүүг гурван хувь болгох, Зөрчлийн хуулийг өөрчилье, Эрдэнэтийн 51 хувийн асуудалд сар бүр 1.2 сая ам.долларын торгууль тавиад байгаа зэрэг яаралтай шийдэх олон асуудал байна.

-Хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл оруулж ирээд энэ асуудлыг шийдэж болно гэж та үзэж байна уу?

-УИХ-ын даргыг би өргөдлөө өгчих гэсэн “Үгүй” гэсэн. Тагнуулын ерөнхий газрын дарга Гэрэл хажууд нь байсан, миний гэрч. Би үүнээс илүү яах юм бэ. Тэр хүн нь “үгүй” гэж байвал 40-үүлээ юм чинь хуулиа өргөн бариад түүнийг нь батлахгүй байна гээд тэмцвэл би ойлгоно. Гэтэл ийм боломж байхад хийхгүй байж, УИХ-ын чуулганыг бойкотолно гэдэг ард түмнээ барьцаалж, ард түмнээ доромжилж, шаардлагатай хэрэгцээтэй зүйлийг хийхгүй төрийн үйл ажиллагааг санаатай гацааж байгаа олигархуудын бүлэглэлийн дайн байна гэж харж байна. Эрх нь байгаа юм чинь УИХ-ыг тараая гэвэл тараа. Миний хэлээд байгаа гол санаа бол энэ нөхөд хэний эсрэг тэмцэж байгаагаа ойлгохгүй байна. УИХ-ын даргын эсрэг юм уу, УИХ-ын эсрэг юм уу. УИХ-ын даргын эсрэг юм бол тэр хүнтэйгээ ярь. УИХ-ын даргыг орлох хоёр хүн байна. Чуулганыг хуралдуул л даа. УИХ-ын чуулган хуралдахаар эд нар өөрсдөө балрах гээд байна шүү дээ. ЖДҮХС-гийн асуудалтай холбоотой 20 гаруй гишүүний хавтаст хэрэг бэлэн болчихсон өнөөдөр ч өргөн барихад бэлэн байна. Үүнийг би ч хэлээд байгаа юм биш намын бага хурал дээрээ Ц.Нямдорж хүртэл хэлсэн байна лээ. Би Ерөнхий прокурортой уулзаж асуусан. Эд нар чинь аймшигтай юм байна. Авлига авчихаж. Мөнгө угаачихаж. Гурван хувийн хүүтэй зээл аваад, 60 хувийн хүүтэй зээл олгосон байна. Энэ чинь гэмт хэрэг биш юм уу. Нэг хүнтэй тэмцэх гэж байгаа юм бол тэр хүнтэйгээ л тэмц. Гэр оронд нь, тэр Их тэнгэрийнх нь гадаа очоод тэмц. Төрийн ажлыг гацааж байгаа зорилгоо МАНАН энэ тэр гэж худал ярихаа боль.

-МАНАН-гийн эсрэг тэмцэж байна гээд байгаа шүү дээ?

-МАНАН-гийн эсрэг тэмцээгүй. МАНАН-гийнхан МАНАН-гийн эсрэг тэмцэхгүй шүү дээ. Энэ бүхний цаад зорилго нь Монгол Улсыг, Монгол төрийг чадамжгүй болгох гээд зохион байгуулалттайгаар гадны гар хөл болоод явж байна гэж би хардаж байна. Өнөөдрийн дотор энэ асуудлаа зогсоохгүй бол би хуралдаа суухгүй байгаа гишүүдтэй очиж лайв бичлэг хийнэ. Та юуны төлөө тэмцэж байгааг нь асууя. М.Энхболдтой тэмцэж байвал түүнтэйгээ л тэмц.

-Таны хувьд үүн дээр ямар нэгэн гарц, шийдэл бий юу?

-Манай нам 76-уулаа сонгуульд орсон. 75-ыг нь ард түмэн боль, О.Баасанхүү та ажилла гэсэн. Би ажлаа хиймээр байна. МАН ч гэсэн 76-уулаа сонгуульд өрсөлдсөн 65-ыг нь ажилла гэсэн. Гэтэл нөгөө 65 нь хоорондоо тэмцдэг хошин шог. Тиймээс бүгд Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхтэй уулзах хэрэгтэй. Та нар ч асуу, би ч уулзъя. Хаалга үүдийг нь балбая. Намын дарга хүн намаасаа хөөдөг юм уу, яадаг юм зөндөө арга байна. Би аргаа бараад хэлсэн надад бүлгийн даргынхаа ажлыг өгчих өө, би долоо хоногийн дотор асуудлыг шийдэж чадна гэсэн. Уг нь хүний намын асуудал юм даа гээд харзнаад соёлтой хандаад байсан чинь сүүлдээ хатуухан хэлэхэд шоронд орохгүй гэсэн цөөхөн хоног амь зогоож байгаа хэлбэрийг харахаар ичиж үхэж байна. У.Хүрэлсүхийг, Х.Баттулгыг би мэднэ ээ. М.Энхболдыг ч мэднэ. Энэ нөхөд өнөөдөр Монгол төрөөр ингэж тоглох болоогүй. Монгол төр эд нарт буянаа өгсөн. Төрийн хамгаалалтад, төрийн цалин аваад, эрх мэдэлтэй том дуугарах эрхтэй болсон. Тэгээд өнөөдөр Монголын ард түмнийг доромжилж болохгүй. Төрийн ордонд ирж ажлаа хий. Авлигатай тэмцэх, шударга ёсыг тогтоох эрх нь өөрт нь байхад яагаад ажлаа хийхгүй байгаа юм, У.Хүрэлсүх. М.Энхболдтой, М.Энхболдгүй эдгээр асуудлыг шийдэх боломж байна шүү дээ. Юу ч хийж чадахгүй байгаа юм шиг нэг хүнтэй тэмцээд байгааг нь ойлгохгүй байна.

Э.ЯНЖМАА

Зохиолч С.Баттулгын 2015 онд хэвлүүлсэн “Улаан урлан” өгүүллэгийн номыг энд сонирхуулъя. Энэ номонд багтсан өгүүллэгүүд нь хүн байгалийн шүтэлцээ, далд ертөнц, ёр бэлгэ, зүүд, учир тайллын нарийн харилцааг гаргажээ.

“Зүрх цагаан” өгүүллэгт Дулам гэж бүсгүйн тухай гарна. Тэрээр хүүхэд асран хүмүүжүүлэх төвд өсч торниод нас биед хүрэхийн цагт нэгэн залуутай учрахад өнөөх нь өөдгүй эр болж таарна. Өөрийг нь ялд унагаад хаашаа ч юм арилчихна. Цагдаа сэргийлэхийн байгууллагад баригдахгүйн тулд хөл хүнд бүсгүй Дулам хогийн цэг дээр очиж бүгнэ. Тэнд хүн цөөн, тэглээ ч цагдаа нар эрж ирэхгүй учир нуугдах боломжтой газар гэж сонгоно. Шинэхэн нярайлсан Дуламд хоргодох газар, ходоодондоо хийх хоол олдсонгүй. Хүйтэн жавраас нөмөрлөх, хүүгээ дулаан хонуулах газар ч байсангүй. Харин гөлөгнүүдээ хөхүүлэн хэвтэх зүрх цагаан жингэрийн хэвтэр л энд хамгийн дулаан нөмөр байлаа. Ингээд эх, жингэр хоёр зэрэгцэж, нуруугаа наан хэвтэж шөнийг ардаа хийнэ. Амьтны зөн, амьд байгалийн шүтэлцээгээр нохой, бүсгүй хоёр нэгнээ харцаараа ойлгож байлаа. Хоол унд муутай учир хөх нь ивлэхгүй хүү нь шөнөжингөө уйлна. Аргаа барсан Дулам жингэрийн ивэлсэн хөхөнд хүүгээ ойртуулна. Хүү нь цадтал хооллож бөх гэгч нойрсоход Дулам харамсан гашуудан уйлна. Ингээд өдөр хоногууд өнгөрч 10 гаруй жилийг энд өнгөрөөв. Гэнэт Дуламын бие муудаж бүр хэвтэрт орно. Олон хоног хэлэн дээрээ юм тавиагүй болохоор хацрынх нь яс товойж үнэхээр нүд халтирам болж байгааг хүү нь хараад тэсч чадахгүй байлаа. Дулам нэг сэртэл хүү нь “Ээж ээ, шөл уу” гэсээр уур нь савссан шөл дөхүүлэв. Дулам ямар махаар шөл хийснийг түвэггүй ойлгож буцааж түлхэх гэснээ хүүгийнхээ сэтгэлийг бодоод ууж орхино. Гадаах бороо оромжинд нь дусахад хүү тэр бороог яагаад шорвог байгааг ойлгохгүй байгаагаар өгүүллэг дуусна.

Бас “Бэрх шагай” өгүүллэгт хүүхэд тогтдоггүй айлын тухай өгүүлнэ. Янз бүрийн шалтгаанаар эх үр хагацдаг ч энэ айлын хувьд эрт дээр үеийн л хараалын гайгаар үр нь тогтдоггүй байж. Хүүхэд бурхан тахилыг төнхөж, дээжинд тавьсан идээ будааг зооглож, амттанг нь дуусгаад бурхан шүтээнийг бүр татаж унагавал тэр айлын бүхий л үеийн хараал жатга, удмын барцад арилдаг гэдгийг энэ өгүүллэгт гаргажээ. Хүүхэд өөрөө бурхан байдаг.

С.Баттулгын энэ номонд багтаасан өгүүллэгүүдэд хүмүүсийн сонирхдог, уншихыг хүсдэг сэдэвтэй, үйл явдалтай бүтээлүүд багтжээ. Та ч гэсэн “Улаан урлан”-гаар зочилж зохиолчийн ер бусын ертөнцөөр ороод гараарай.