Month: December 2018

Өчигдөр 20:30 цагын орчим Сонгинохайрхан дүүргийн 23-р хороонд байрлах орон сууцны гадна таксины жолоочийг хутгалсан хэрэг гарчээ. Тодруулбал, тоёото приус-20 загварын автомашины жолооч эрэгтэй 44 настай иргэнийг Цамбагаравын урдаас гар өргөн суусан эрэгтэй 28 настай З нь хутгалж, хэргийг газрыг орхин зугтаажээ. Гэмт хэргийн дуудлага мэдээллээр Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн бие бүрэлдэхүүн үзлэг шалгалт хийхэд хохирогч таксины жолоочийг сэжигтэн З нь орон сууцны гадна хүргүүлэн буухдаа хүзүүн тус газар хутгалжээ.

Урьдчилсан байдлаар сэжигтэн тус хохирогч таксины жолоочтой маргалдаж, таарамжгүй харилцаа үүсгэсний улмаас хутгалсан байж болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн байна. Дээрх хэргийг Сонгинохайрхан дүүргийн цагдаагийн гуравдугаар хэлтэст Эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа аж. Одоогоор гэмт хэрэг үйлдээд зугтсан сэжигтэнг улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлах ажиллагааг эхлүүлжээ. Харин хохирогч болох 44 настай Ө нь одоогоор Цэргийн төв эмнэлгийн сэхээн амьдруулах тасагт хэвтэн эмчлүүлж байгаа юм.

Улаанбаатар төмөр зам хувь нийлүүлсэн нийгэмлэгийн ерөнхий хорооны хурал өнөөдөр болохоор товлогдоод буй ч Оросын талын төлөөлөгчид хараахан ирээгүй байгаа учир ирц бүрдээгүй байна.

Энэ удаагийн хуралдаанаар ямар асуудлыг хэлэлцэж шийдвэрлэх нь тодорхой бус байгаа ч Улаанбаатар төмөр замын одоогийн дарга Д.Жигжиднямааг албан тушаалаас нь чөлөөлөх асуудлыг хэлэлцэж магадгүй аж. Түүнийг өөрийн төрсөн дүү Д.Жүгдэрнямын хувь эзэмшдэг оффшор бүсэд бүртгэлтэй компаниар дамжуулан 200 мянган ам.долларын гүйлгээ хийсэн байж болзошгүй гэх үндэслэлээр прокуророос яллагдагчаар татсан.

Мөн Орос, Монголын талууд хөрөнгө оруулалтын асуудлыг хэлэлцэж магадгүй гэх мэдээлэл байна.

Оны шилдэг багш нарыг тодруулах “Оюуны элч-2018” шагнал гардуулах ёслол Төрийн ордонд зохион байгуулагдлаа. Уг арга хэмжээг УИХ-ын гишүүн Н.Учралын тэргүүлдэг Монголын залуу багш нарын холбооноос зохион байгуулдаг уламжлалтай юм. Энэ жил Их дээд, Ерөнхий боловсролын сургууль, Мэргэжил сургалт үйлдвэрлэлийн төв, цэцэрлэг, сургалтын төвөөс нийт 10 багшийг шилдгээр шалгарууллаа. Шалгаруулалтад 21 аймаг есөн дүүргээс нийт 157 багш материалаа ирүүлжээ.

Оны шилгүүдийг тодруулбал, Ховд их сургуулийн багш Г.Нямдаваа, Техник, технологийн дээд сургуулийн багш Х.Сүх-Эрдэнэ, Налайх МСҮТ-ийн багш Ж.Уранцэцэг, Сүхбаатар аймгийн МСҮТ-ийн багш Х.Гэрэлмаа, Нийслэлийн СБД-ийн 11-р сургуулийн багш Ж.Хатанбаатар, Нийслэлийн СХД-ийн 62-р сургуулийн бага ангийн багш Д.Мөнхзаяа Дархан-Уул аймгийн 29-р сургуулийн багш Э.Мөнх-Учрал, Орхон аймгийн 10-р цэцэрлэгийн багш Г.Ганчимэг, Нийслэлийн БЗД-ийн 147-р цэцэрлэгийн багш Н.Хонгорзул, Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн 134-р цэцэрлэгийн багш Ч.Төгөлдөр нар шилдэг багшаар тус тус шалгарлаа.

Шилдэг багшийг тодруулахдаа Боловсролын салбарт гурваас дээш жил ажилласан 40-өөс доош насны ажил, мэргэжлийн ур чадвар, бүтээлч үйл ажиллагаагаараа бусдыгаа манлайлан ажилласан хариуцсан ажлын үзүүлэлт нь дээшилсэн, ажлын үр дүнгийн үнэлгээгээр “А” буюу хангалттай үнэлгээ авсан, ёс зүй хэв журмын зөрчил гаргаагүй, нийгэм олон нийтийн үйл ажиллагаанд идэвхийлэн оролцсон, гадаадын эрдэм шинжилгээ, онол практикийн хуралд илтгэл тавьж, судалгааны ажил бүтээл гаргаж, мэргэжлийн сэтгүүлд хэвлүүлсэн зэргийг гол үзүүлэлт болгожээ.

Монгол Улсад ирэх оны 8 дугаар сард “Аравт” морин цэргийн олон улсын уралдаан зохиогдох гэж байна. Тодруулбал, ОХУ-ын Батлан хамгаалах яам 2015 оноос эхлэн “АрМИ” буюу “Цэргийн наадам” олон улсын тэмцээнийг зохион байгуулж ирсэн бөгөөд тус наадам жилээс жилд өргөжин тэлж оролцогч орнуудын тоо нэмэгдсээр байна. Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин дээрх тэмцээнд “Танкийн биатлон”, “Мэргэн буудагчийн зааг”, ”Хээрийн гал тогоо” гэсэн төрлүүдэд оролцохдоо чамгүй амжилт үзүүлсээр ирсэн. “Цэргийн наадам-2018” тэмцээн дэлхийн долоон улсад зохиогдсон бол 2019 онд 10 улсад зохиогдох болсон талаар ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамнаас мэдээлж, дээрх орнуудад тэмцээний удирдамж, төлөвлөлтийн хурлуудын тов, мэдэгдэл зэргийг хүргүүлээд байгаа юм. Эдгээр 10 улсын тоонд Монгол Улс багтсан бөгөөд ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамнаас Монгол Улсын Батлан хамгаалахын сайдад “Аравт” морин цэргийн олон улсын уралдааныг эх орондоо зохион байгуулах санал ирүүлснийг үндэслэн манай улс ийнхүү 2019 оны 8 дугаар сард тус уралдааныг зохион байгуулахаар болж, бэлтгэл ажлаа базааж байгааг ЗХЖШ-ын орлогч дарга, хошууч генерал Ж.Бадамбазар онцолсон юм.

Тус тэмцээний тухай ЗХЖШ-ын Сургалтын хэлтсийн дарга, хурандаа Ш.Гантулга өгүүлэхдээ “Морин цэргийн олон улсын уралдааны нэг онцлог нь оролцогч орны цэргийн алба хаагчид монгол морьдоор уралдах бөгөөд тэмцээн хоёр шаттай явагдана. Өөрөөр хэлбэл холын зайн морин маршийн уралдаан, богино зайн холимог буухиа гэсэн төрлүүдээр зохиогдоно” гэв.

Уралдаанд оролцох олон улсын баг, тамирчдыг тэмцээн эхлэхээс 10-14 хоногийн өмнө хүлээн авахаар төлөвлөж байна. Энэ хугацаанд гадаадын цэргийн алба хаагчдыг монгол моринд дасгах, арчилгаа, эдэлгээ, хоол, хүнс тэжээлийг тохируулах зэрэг арга, ажиллагаанд дадлагажуулах аж.

Одоогийн байдлаар манай улстай Батлан хамгаалах салбарын хамтын ажиллагаатай дэлхийн 18 улсад уралдааны урилгыг илгээгээд байгаа бөгөөд цаашдаа бусад орнуудад нэмж урилга явуулах аж. “Цэргийн наадам” олон улсын уралдааны эхний төлөвлөлтийн хурал энэ сард ОХУ-д болох бол дараагийн хурлыг ирэх оны 2, 5 дугаар сард ОХУ, Монгол Улсад зохион байгуулна.

Жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 07-17-ны хооронд улсын хэмжээнд жилийн эцсийн мал тооллогыг зохион байгуулдаг. Мал тооллого хуваарийн дагуу өнөөдөр найм дахь өдрөө үргэлжилж байна.

Мал тооллогыг зохион байгуулснаар өрхийн хөрөнгийн баталгаа, баримт, түүх, малчдын ажил эрхлэлт, нийгмийн байдал, мал аж ахуйн салбарын эдийн засгийн хувь нэмэр, бодит байдал, анхаарах асуудлыг тодорхойлоход шаардлагатай тоон мэдээллийг бий болгодог.

Энэ жилийн хувьд гурван жилд нэг удаа явуулдаг хашаа, худаг, тэжээлийн тооллогыг гаргаж буйгаараа онцлог юм.

ШУА-ийн ээлжит Их чуулган өчигдөр хуралдаж шинэ академичдыг сонгон шалгарууллаа. Энэ жил 14 эрдэмтэн нэр дэвшсэнээс дараах долоон эрдэмтэн академич болов. Эрдэмтдийн тухай товч танилцуулбал:

1. Бүдээбазарын АВИД Шинжлэх ухааны Академийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, химийн шинжлэх ухааны доктор (Sc.D).

Б.Авид нь 1993 онд Менделеевийн нэрэмжит Оросын Хими-технологийн их сургуулийг өндөр молекулт нэгдлийн химич-инженер-технологич мэргэжлээр төгсөн. Тэрээр эрдэм шинжилгээний байгууллагын эрх зүйн орчныг шинэчлэх, сайжруулахад бодитой хувь нэмэр оруулжээ.

Б.Авид нь 20 гаруй жил чулуун болон хүрэн нүүрс, шатдаг занар, байгалийн битум, нефтийн хүнд үлдэгдлийн судалгаа хийж, тэдгээрийн халуун задралд орох төлөв байдал, уусгагчийн орчинд боловсруулах арга, хийжих технологийн горим тогтоох зэрэг онолын ажлаас гадна утаагүй түлш, шүүгч шингээгч материал, эмчилгээний шавар зэрэг практикийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүн бий болгоход шаардлагатай технологийн томоохон үр дүнгүүд гарган авсан химийн технологийн чиглэлийн тэргүүлэх эрдэмтэн юм.

2. Бадрахын БУРМААЖАВ ШУА-ийн бүтцийн академиуд хариуцсан нарийн бичгийн дарга, Нийгмийн эрүүл мэндийн тэнхимийн эрхлэгч, МАУА-ийн үндэслэгч гишүүн, анагаахын шинжлэх ухааны доктор (Sc.D), профессор.

Б.Бурмаажав нь 1978 онд АУДэС-ийг эрүүл ахуйч мэргэжлээр төгссөнөөс хойш Эрүүл ахуй, халдвар, нян судлалын улсын институтэд ЭШТА, ЭМЯ-нд анагаах ухааны бодлого, төлөвлөлт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн, МАУА-ийн ерөнхий эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, ШУА-ийн бүтцийн академиуд хариуцсан нарийн бичгийн даргаар 40 жил ажиллажээ.

Монгол улсад эрүүл ахуй, халдвар судлал, эко-анагаах ухаан, хүүхдийн эко-анагаах ухааны чиглэлээр 40 гаруй сэдвээр судалгаа хийж, гадаад, дотоод орчноос хамааралтай өвчин, эмгэгээс сэргийлэх шинжлэх ухааны үндэслэл, зөвлөмжүүдийг боловсруулж, урьдчилан сэргийлэх анагаах ухааныг хөгжүүлэх, хяналтын арга, тогтолцоог бэхжүүлэх; Монгол улсад шинжлэх ухаан түүний дотор анагаах ухааны салбарын эрхзүйн орчныг боловсронгуй болгох, хөгжлийн бодлогыг тодорхойлох, хэрэгжүүлэх, гадаад, дотоод хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, анагаах ухааны ёсзүйн хяналтын тогтолцоог бүрдүүлэх, хөгжүүлэх үйлсэд томоохон хувь нэмэр оруулсан Монголд төдийгүй, дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн бүтээлч эрдэмтэн.

3. Содномсамбуугийн ДЭМБЭРЭЛ ШУА-ийн Одон орон, геофизикийн хүрээлэнгийн захирал, геологи, минерологийн шинжлэх ухааны доктор, профессор.

С.Дэмбэрэл нь 1978-1983 онд ЗХУ-ын (хуучнаар) Иркутск хотын Их сургуулийг хэрэглээний математикч мэргэжлээр төгсөн. Тэрбээр геологийн болон геофизикийн нарийн түвэгтэй процессийг шинэ техник технологи, судалгааны шинэлэг аргазүйг ашиглан судалж, Дэлхийн физик орны хувьсал болон чулуулаг мандал дахь гүний тогтоц түүний өөрчлөлт, бүс нутгийн геодинамик, нео-геотектоник, газар хөдлөлтийн идэвхжилт, хүчтэй газар хөдлөлтийн чиглэлээрх судалгааны ажлуудыг амжилттай гүйцэтгэж ирсэн. 2003 онд ОХУ-ын Москва хотод физик-математикийн ухааны доктор (Ph.D), 2017 онд ОХУ – ын Иркутск хотын Иркутскийн Үндэсний Судалгааны Техникийн их сургуульд геологи-минералогийн шинжлэх ухааны доктор-(Sc.D)-ын зэргийг тус тус амжилттай хамгаалжээ.

С.Дэмбэрэл нь Монгол орны нутаг дэвсгэр болон Төв Азийн зэргэлдээх бүс нутагт 1964-2017 онд болсон газар хөдлөлтийн мэдээллийг ОХУ-ын ШУА- ийн Сибирийн салбарын Геофизикийн албаны Байгалын болон Алтай-Саяаны станцуудын мэдээллүүдтэй нэгтгэн боловсруулж бүс нутгийн газар хөдлөлтийн идэвхжилтийг судалсан байна.

4. Сампилдондовын ЧУЛУУН ШУА-ийн Түүх археологийн хүрээлэнгийн захирал, Олон улсын Монгол судлалын холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга, түүхийн шинжлэх ухааны доктор (Sc.D), профессор.

С.Чулуун нь Монголын түүхийг менежментийн шинэ шатанд гаргах, бүс нутаг болон олон улсын түвшинд хүргэх, эрдэмтдийн нэгэн шинэ үеийг буй болгож бэлтгэх, монголын түүх, соёлын цогц судалгааг онол-арга зүйн шинэ шатанд гаргах, монгол судлалыг монгол улсад төвлөрүүлэн хөгжүүлэх үйлсэд томоохон хувь нэмэр оруулж байгаа юм.

Тэрээр өмнө нь судлаагүй түүхийн цагаан толбо байсан 17 зууны монголын хот сууриныг цогцоор нь малтан судлах ажлыг анх удаагаа санаачлан эхлүүлж, удирдан хэрэгжүүлж байна.

Түүний судалгааны гол чиглэл нь Монголын эзэнт гүрний дараах үеэс ХХ зууны эхэн хагас хүртэлх үеийн бүс нутгийн улс төр, эдийн засаг, соёлын харилцааны түүх, Монголын улс төрийн зүтгэлтнүүдийн намтар үйл ажиллагаа, сурвалж бичгийн судалгаа юм. С.Чулуун 17 зууны Монголын түүхийг Орос, Манжийн харилцаатай холбон 20 гаруй жил цогцоор нь судлахдаа монголын түүхийн судалгаанд гадаад орнуудад, ялангуяа хөрш хоёр улсад хадгалагдаж буй монгол, манж сурвалж хийгээд археологийн дурсгалтай хослуулан судлах онол, арга зүйн шинэ шийдэл, хандлагыг бий болгож, түүнийгээ баримталсан томоохон суурь бүтээлүүд туурвиж байгаагаараа түүхийн судалгаанд өөрийн гэсэн дэг сургууль бий болгох ажлыг эхлүүлж чаджээ.

Түүний судалгаа, бүтээлүүд нь дэлхийгээр тархан хадгалагдаж буй түүхийн болон археологийн маш өргөн хэмжээний мэдээ баримт, сурвалж хэрэглэгдэхүүнд суурилж чаддагаараа монголын түүхийн шинжлэх ухааны хөгжилд бодитой хувь нэмэр оруулж байгаа билээ.

5. Очбадрахын ЧУЛУУНБААТАР ОХУ-ын Дубна хот дахь Цөмийн шинжилгээний нэгдсэн институтийн Мэдээллийн технологийн лабораторийн эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн орлогч захирал, физик-математикийн шинжлэх ухааны доктор (Sc.D), Монгол Улсын Төрийн шагналт.

О.Чулуунбаатар нь 1999 оноос ОХУ-ын Дубна хот дахь Цөмийн шинжилгээний нэгдсэн институтийн (ЦШНИ) Мэдээллийн технологийн лабораторид (МТЛ) ажиллан, 2018 оноос эрдэм шинжилгээ эрхэлсэн орлогч захирлын албыг хашиж байна.

Судалгааны ажлын хүрээнд гаргаж авсан гол үр дүн:

•Канторовичийн аргыг төгсгөлөг элементийн аргатай хослуулан олон хэмжээст Шредингерийн тэгшитгэлийн хувьд анхны захын бодлого, захын бодлого, сарнилын бодлогын тоон шийдийг өндөр нарийвчлалтай тооцоолох нэгдсэн цогц арга, алгоритм боловсруулж, нийлэлтийн тухай теоремуудыг баталсан.

•Боловсруулсан арга алгоритмуудаа ашиглан 6 комплекс программ Фортран хэл дээр бичиж олон улсын Computer Physics Communications (импакт фактор 3.936) сэтгүүлийн программын санд оруулсан.Хоёроос зургаа хүртэлх хэмжээст симплекс мужаар авсан интегралыг бодох найм хүртэлх эрэмбийн, эерэг коэффициентууд бүхий бүх зангилааны цэгүүд нь симплекс дотроо оршдог Гауссын төрлийн квадратурын томьёонуудыг байгуулсан.

•Атом, молекулыг хурдан электроноор иончлох туршлагуудын үр дүнг онолын үр дүнтэй харьцуулахад хэрэглэгддэг олон электронт атом, молекулуудын холбоост төлөвийн функцийг өндөр нарийвчлалтайгаар тооцоолох, сарнилын долгионы функцийн асимптотикийг байгуулах арга алгоритмуудыг боловсруулсан. Судалгааны ажлын үр дүнгүүд нь Physical Review Letters (импакт фактор 8.839), Physcal Review A (импакт фактор 2.909) зэрэг сэтгүүлд хэвлэгдсэн бөгөөд нэг ажил нь 70 гаруй удаа олон улсын сэтгүүлд ишлэгдсэн.

6. Рүвжирийн ШАГДАРСҮРЭН Гэмтэл, согог судлалын үндэсний төвийн ерөнхий зөвлөх эмч, анагаахын шинжлэх ухааны доктор (Sc.D), профессор, Хүний гавьяат эмч.

Р.Шагдарсүрэн анагаах ухааны салбарт тасралтгүй 51 жил ажиллаж судалгаандаа түшиглэн Монголын гэмтэл согог судлалын асуудлыг онол, арга зүйн шинэ хандлагаар авч үзэн гэмтэл согог судлалын дэг сургуулийг үүсгэн хөгжүүлсэн. Гэмтэл согогийн 300-аад эмч–судлаач бэлтгэж, хөнөөлгүй–бичил мэс заслын аргуудыг анхлан нэвтрүүлж гэмтэгсдийн хөдөлмөрийн чадварыг эрт сэргээхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулжээ.

7. Халтарын ЭНХЖАРГАЛ Шинжлэх ухаан, технологийн их сургуулийн Сургалт, оюутны асуудал эрхэлсэн дэд захирал, техникийн шинжлэх ухааны доктор, профессор (Sc.D).

Х.Энхжаргал нь Сэргээгдэх эрчмийн эх үүсвэрийг ашиглах туршилт, судалгааны ажлын хүрээнд нарны коллекторын шинэ хийцийг зохион бүтээж, туршилт, судалгаа шинжилгээг явуулан, Монгол орны нөхцөлд анхны нарны халаалттай туршилтын байшин барьж иж бүрэн судалгаа хийсэн.

1992 оноос хойш 28 жилийн хугацаанд Эрчим хүчний салбарын мэргэжилтэн бэлтгэх ажлыг амжилттай удирдан Дулааны инженер, Сэргээгдэх эрчим хүч, Үйлдвэрийн экологийн инженер мэргэжилтэн бэлтгэж, туршилт, судалгаа шинжилгээний баазыг бүрдүүлж тус салбарт ажиллах эрдэмтдийн баг, дэг сургуулийг бий болгоход бодит хувь нэмрээ оруулжээ.