Categories
мэдээ цаг-үе

Цэрэнпилийн Гомбосүрэн: Константин Симонов гуайн тухай сайхан ном орчуулж сууна

Зохиолч Константин Симонов, Валентина Серова, хүү Толя нар

Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн, Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд, нэрт гүүш Цэрэнпилийн Гомбосүрэнтэй уулзаж хөөрөлдлөө. Тэрээр Оросын зохиолч В.Астафьевийн “Хаан загас”, А.Рыбаковын “Арбатын хүүхдүүд”, “Айдас”, “Үнс чандруу”, И.Ильф, Е.Петров нарын “12 сандал”, “Алтан тугал”, Ф.М.Достоевскийн “Гэм зэм”, “Карамазовын хөвгүүд”, “Солиот”, “Хөвүүн заяа”, “Албингууд” зэрэг хорь гаруй сонгодог зохиолыг хөрвүүлж, Лалын шашны хөлгөн судар “Коран”-ыг анх монголчлон, сонгодог утга зохиолын орчуулгыг шинэ шатанд гаргасан хэмээн үнэлэгддэг билиг төгөлдөр бичгийн хүмүүн юм.


-Та сайхан зусаад байна уу. Ном бүтээл арвин уу?

-Сайхан зусаж байна. Зуслангийн газар байдаг. Наадам өнгөрөөж байгаад орон нутгаар жаахан явах байх. Зуслан дээр зусна гэдэг чинь зүгээр нэг наранд ээгээд байхыг хэлэхгүй. Наранд ээх ч ажил байна. Гэхдээ тэр өдрийг тэнгэртэйгээ холбож сууна шүү дээ.

-Танай зусланд оюун санааны болон ойр дотно найз нөхдийнх чинь байх уу?

-Тийм нөхөд байхгүй. Манайх Баянбулагийн амны эсрэг талд голынхоо баруун талд нэг уулын зүүн хажууд байгаа юм. Тэнд надад оюун санааны байтугай зүгээр найз нөхөд ч байхгүй. Ер нь тосгон шиг шавчихсан газар.

-Оросын их зохиолч Ф.М.Достоевскийн таван романыг бүрэн орчуулаад гаргачихав уу?

-Достоевскийн агуу таван ном гэдгийг дуусчихлаа. Оросын утга зохиол судлаачид л тэгж нэрлэж байгаа хэрэг шүү дээ. Энэ оны дөрөвдүгээр сард “Албингууд” гэдэг романыг хэвлүүлсэнээр тавууланг нь хийчихсэн болж байгаа юм. Энэ номыг хэвлүүлснээр Достоевский бид хоёр бие биедээ баяртай гэж хэлчихсэн юм шиг болоод байгаа. Одоо Достоевскийгоос юм барьж авахгүй байх. “Давахгүй гэсэн даваагаар хэд давдаг” ч билээ тэрний үлгэр болох уу, үгүй юу.

-Одоо ямар бүтээл орчуулахаар барьж авах гэж байна даа?

-Өнгөрөгч хорьдугаар зууны, манайтай холбоотой Константин Симонов гэж зохиолч байсан.

-Дэлхийн хоёрдугаар дайны үеийн Зөвлөлтийн алдартай сэтгүүлч, зохиолч доо. “Намайг хүлээгээрэй” дуугаараа их алдаршсан гэдэг дээ?

-Дуу юм уу, шүлэг юм уу тэр нь. Тэрийг нь гэхэд манай гурван ч хүн орчуулсан байдаг. Миний мэдэж байгаагаар Э.Оюун гуай, Мишигийн Цэдэндорж, хожим төрийн шагналт яруу найрагч Долгорын Нямаа агсан бас орчуулсан. Константин Симонов энэ шүлгээрээ дэлхий дахинд алдаршсан байх. Манайд бол Халхын голын байлдааны тухай “Зэвсэг нэгт нөхөд” анхны романаараа алдартай. Тэр роман төдийгүй хаалтан дотор “Халхын голын тэмдэглэл” нэртэй “Хаа холын дорнын тэртээд” дурсамж бичсэнийг Халхын голын байлдааны 30 жилийн ойгоор 1969 онд манайд Ц.Шүгэр орчуулсан юм. ЗХУ, БНМАУ хоёрт зэрэг хэвлэсэн байх ёстой. Тэр орчуулга олдохоо байсан эд. Тиймээс Халхын голын байлдааны 75 жилийн ойгоор 2014 онд би шинэчлэн орчуулж, К.Симоновын Г.К.Жуковын тухай бас нэг дурсамжтай нийлүүлэн хэвлүүлсэн. К.Симоновын “Гурамсан роман” гэж Лениний шагнал авсан бүтээл бий. “Үхэгсэд, үлдэгсэд”, “Хал үзэж цэрэг болдог”, “Сүүлчийн зун” гэсэн тэр гурван романыг манайхан өнгөрөгч зууны дал наяад онд орчуулсан. “Сүүлчийн зун”-ыг нь манайхан “Ийм нэгэн зун” гэж буулгасан.

-Зохиолч Константин Симонов гуай манай улсад олон ирсэн хүн байх шүү?

-Монголд нэг бус ирсэн хүн. Халхын голд мань хүн дайны төгсгөлөөр ирж сурвалжлагчаар бараг сар болсон юм билээ. Гал зогсоох тухай яриа хэлэлцээ хийж, хоёр тал хэд хэдэнтээ уулзаж амь үрэгдэгсдийн шарилыг зөөх, олзныхноо солилцох гэх мэтийн асуудал хэлэлцсэн. Тэр үед сэтгүүлч хүнийг хэлэлцээнд оруулахгүй учраас хар ажилтан маягаар ажиллаж “Халхын голын тэмдэглэл”-ээ бичсэн юм билээ. Сүүлд ирэхдээ Халхын гол руу зохиолч Сэнгийн Эрдэнэ гуай эдэнтэй явсан байдаг. Сүхбаатарын одонгоор шагнагдсан Зөвлөлтийн хоёрхон зохиолч байдгийн нэг нь энэ Симонов. Нөгөөх нь Михиал Шолохов.

-Шолохов гуай манайд ирээгүй байх аа?

-Шолохов манайд ирээгүй бөгөөд манайтай барин тавим тов тодорхой харилцаа хамаагүй хүн гэж хэлж болно. Дэлхий дахины алдартай хүн гэдгээр нь шагнасан юм байгаа биз. Симоновын Халхын голоос үүдэлтэй “Манай хотын залуу” гэдэг жүжиг байдаг юм. Манай зохиолч нэг Нямаагийн “Утга зохиол” сонинд бичсэн Симоновынд очсон дурсамж байдаг шиг санана. Эрдэнэ гуайг гэл үү, Чойжилын Чимэд гуайг ч бил үү дагаж очиход манайхныг элгэмсүү дотно угтаж, бийлэгжүү дайлаад гаргасан тухай байсан. Орсон хүн бүхэнд 25 рубль өгсөн гэж байгаа. Мань хүнд бол мөнгөний проблем байгаагүй байх. Симонов чинь 1979 онд нас барсан, олигтой наслаагүй хүн шүү дээ. Энэ бүхнийг ярихын учир юу гэвэл би Симоновын тухай “Константин Симоновын дөрвөн би” гэдэг ном орчуулж байна. Ямар учиртай вэ гэхээр мань хүн “Миний дөрвөн би” гэж жүжиг бичиж байж. Дуусгаж амжаагүй тэр жүжгээс нь сэдэвлэж ийм дурсамж роман бичиж. Амьдралынх нь дөрвөн үеийг “Костя”, “Цэргийн сурвалжлагч”, “Константин Михайлович”, “К.М” гэсэн дөрвөн байдлаар бичсэн. Симоновыг анд нөхөд нь К.М гэж дууддаг болсон байгаа юм. Симонов 1915 онд төрж, 1979 онд бурхан болсон. Тэр хооронд болсон Зөвлөлтийн явдлыг бичиж. Зөвлөлтийн явдал даа Зөвлөлийн оюун санааны амьдралыг тойрсон гэх үү, Сталин, Хрущев, Брежнев гурван даргын нүүр үзэж “Сталины эрх хүүхэд” гэгдэж хүртэл явсан байгаа юм.

-Симоновын талаар их л сонирхолтой өнцгөөс бичиж дээ?

-К.Симонов чинь Сталины шагналыг зургаахан удаа авсан хүн л дээ.

-Зургаахан удаа гэдэг чинь төрийн шагналыг “бараа бөөндөнө” гэдэг шиг хүртсэн нөхөр байна даа?

-Зөвлөлтийн Зохиолчдын эвлэлийн ерөнхий нарийн бичгийн даргыг Фадеевын үед хашиж байсан тийм Симонов манайтай яах аргагүй холбоотой хүн л дээ. Энэ дурсамж романыг Борис Панкин гэдэг хүн бичсэн юм. Борис Панкин бол Зөвлөлтийн хамгийн сүүлчийн Гадаад явдлын яамны сайд.

-Тантай мэргэжил нэгтэй дипломатч хүн үү?

-Шевардназе Гадаад хэргийн сайдаар буцаж томилогдоод хоёр гуравхан сар болсон. Энэ Панкин түүний өмнөхөн Гадаад хэргийн сайдаар ердөө зуун хоног л суусан нөхөр. Яадаг эр вэ гэхээр Улсын онцгой байдлын хороо гэдгийг наймдугаар сард байгуулж М.С.Горбачевыг гэрийн хорионд оруулсан төрийн эргэлтийн үеэр Чехословакт элчин сайд байсан. ЗХУ чинь том гүрэн болохоор гадаад улс орнуудад зуу гаруй элчин сайд байна шүү дээ. Тэгэхэд Панкин л Горбачевыг хорьсныг ганцаараа эсэргүүцсэн. Горбачев тав хоногийн дараа сууриндаа ирээд хуучин Гадаад хэргийн сайд Бессмертныхыг дор нь халаад түүнийг оронд нь тавьчихсан юм. Энэ хүнтэй би намар нь НҮБ-ын чуулганд оролцох гэж очихдоо аравдугаар сард танилцсан. Ах дүү орнууд гэдэг утгаараа их харилцаатай байлаа л даа. Борис Панкин өөрөө ид шидтэй намтартай эр. “Комсомольская правда” сонины эрхлэгчээр арав гаруй жил ажилласан. Энэ сонинг бараг тэрс үзэлтэй сонин болгосон гэж үздэг. Тэгэхээр өнөөхийг чинь яаж ийгээд халах ёстой ш дээ. Тэр үед дэвшүүлж халдаг арга байсан юм.

-Дэвшүүлэн зайлуулж, дэвжүүлэн гайтуулна гэдэг шиг үү?

-ЗХУ-д 1975 онд Зохиогчийн эрхийн агентлагийг байгуулж захирлаар Панкиныг тавьсан. Сайдын зиндааны хүн байхгүй юу. Тэнд ажиллаж байхдаа үнэхээр их юм хийсэн гэдэг. Дараа Шведэд Элчин сайдаар дэвшүүлээд явуулчихсан. Тэнд зургаан жил ажиллаад Чехословакт Элчин сайдаар шилжин томилогдсон үед Горбачевыг хорьж барьсан явдал болоод СССР-ийн Гадаад хэргийн сайд болсон.

-Мань эр дээшээ л явдаг шатаар өгссөн байна шүү дээ?

-Тэр хүний нэг ярьдаг сонин юм нь “Би Монголд бага сургуульд орсон хүн шүү” гэдэг үг. Панкин 1931 оных. Гучин долоон найман онд Улаан-Үдээс Улаанбаатар руу засмал зам тавьж байхад засмал замын инженер аав минь Зөвлөлтийн бригадыг ахалж явсан. Зам барьдаг хүмүүсийн арваад хүүхдүүд гэрт хичээллэдэг байгаа биз дээ. Тэгэхэд нэгдүгээр ангид орсон гэж ярьдаг хүн байгаа юм. Нөхөр бол ном зохиол их бичдэг, шүүмжлэгч талдаа хүн. “Строгая литература” гэдэг ном бичиж ЗХУ-ын төрийн шагнал авсан бэрх эр. Оросын алдартай улстөрийн тоймч Александр Бовин гэж хүн байлаа. Леонид Брежневийн үед зөвлөхүүдийн ахлагч байсан. Хорвоогийн явдлыг чөлөөтэй цуурдаг хүний нэг л дээ. Москвад ажиллаж байхдаа Монголынхоо ЭСЯ-нд урьж авчирч яриа хийлгэж байсан юм. Үнэхээр нэг барласан ярианаас арай өөр юм ярина. Нэг бус ном бичсэн билэг танхай хүн. Тэрний нэг номыг гурав дөрвөн жилийн өмнө Москвад явж байхдаа олж уншсан. “Хорьдугаар зууныг амьдрал гэвэл…” номыг уншиж байсан чинь Панкинтай Израильд таарч байснаа бичээд “Панкин “Константин Симоновын дөрвөн би” гэж ном бичсэн байна. Дажгүй уншигдаж байна. Нэг их роман нь ч юу юм” гэх маягтай юм оруулсан байгаа юм аа. Тэгж би тэр номны тухай мэдээд Панкин гуайгаа сураглаад байсан чинь СССР-ийнхээ Гадаад сайдаас буугаад, Англид Элчин сайдаар ажиллаж байгаад тэтгэвэртээ гарч. Шведэд очоод Оросын нэг өдөр тутмын сонины орон тооны бус сурвалжлагч болчихож. Одоо 87-той хүн.

-Тэгээд Панкин гуайтай очиж уулзав уу?

-Ноднин Шведэд байгаа ЭСЯ-ныхнаараа дамжуулан ОХУ-ын ЭСЯ-наас хаягийг нь олж, товчдоо цахим захидлаар харьцсан. “2019 онд Халхын голын ялалтын 80 жил, Симонов бурхан болсны 40 жилийн ой болно. Тиймээс номыг чинь орчуулмаар байна” гэтэл надад цахим хэлбэрээр нь явуулсан. Би “Цахим чинь тусгүй юм. Монгол хүн тэмтрэхгүй л бол мэдрэхгүй юм” гэж тоглоомын үг хаяснаар Москвад байдаг хүү нь манай Элчингийн хүнд өгч явуулсан байна лээ. гэсэн үг байдаг даа. Хуучин эхийг нь бас олж авсан. Ингээд л одоо нухаж сууна даа.

Үргэлжлэл бий


Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

“Өдрийн сонин”-д “Наадам” хэмээн өгүүлжээ

Өглөө бүр тантай хамт байдаг “Өдрийн сонин”-ы лхагва гаригийн дугаар 20 нүүрээр хэвлэгдэж, та бүхний гар дээр хүрч байна.

Өдрийн сонины тэргүүн нүүрт “Азийн Сайд нарын бага хурлаар гамшигт тэсвэртэй хотыг онцолж байна” хэмээн бичжээ.

“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлогч, ард түмний дуу хоолой болдог баримт, үзэл бодлын гуравдугаар нүүрээс “Наадам хэмээх нэрт нийтлэлч Баабарын Монгол түүх дөрвөн боть номын хэсгээс уншина уу.

Монголын хуульчдын холбооны Захиргааны эрх зүйн хорооны удирдах зөвлөлийн гишүүн П.Баттулга: Шүүгчийн буруу шийдсэн хэргээс болж шүүхийг татан буулгана гэдэг байж боломгүй зүйл хэмээн “Хууль эрх зүй”-н тавдугаар нүүрт өгүүлэв.

“Улс төр” нүүрт УИХ-ын гишүүн Х.Нямбаатар: “Таван толгой” төсөл амжилттай хэрэгжсэнээр “Эрдэнэс Монгол” компанийн уул уурхайн том төслүүд хөдлөх боломжтой хэмээсэн байна.

Дэлхийн шилдэг найман багт оросууд багтлаа хэмээн “Спорт” нүүрт өгүүлэв.

СЭЗИС-ийн Эрдэм судлал, хамтын ажиллагаа, хөгжил, төслийн удирдлага эрхэлсэн дэд захирал Д.Батжаргал: Таван толгойн 30 хувийг илүү үнээр зарчих хүн байгаа юм уу гэж “Эдийн засаг” нүүрт өгүүлжээ.

“Цаг үе” нүүрт АТГ-т шалгагдаж байгаа Ерөнхий сайдууд хаана явна вэ хэмээв.

Иргэдийн үзэл бодлыг сонсдог “Хэлэх эрхийн индэр” буланг 17 дугаар нүүрээс уншаарай.

Араажавын аргилхан хоолойт, агуу тайлбарлагч Агвааны Ганбаатар хэмээн “Дурсахуй” нүүрт өгүүлэв.

УИХ-ын гишүүн, Батлан хамгаалахын сайд Н.Энхболд: Юун, яасан цэргийн гэгээнтэн хэмээн “Улс төр”-ийн долдугаар нүүрт ярьжээ.

Бичил хөтөлбөрийн төсөлд хамрагдсанаар нийгэмд хэрэгтэй, улсын хөгжилд ахиц авчрах олон ажлуудыг хийжээ. Австралийн хөгжлийн туслалцааны бичил төсөлд хамрагдсан оролцогчид тайлангаа тавилаа гэж “Энэ тухай” нүүрт бичив.

Агуйд гацсан хүүхдүүдийг аврахад нэг сар шаардагдана хэмээн “Дэлхий мэдээ” нүүртөгүүлжээ.

Дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлж уншина уу. https://admin.dnn.mn/plugins/news/login/

Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлагуудыг “Өдрийн сонин”-ы лхагва гаригийн дугаараас уншаарай.

Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудан, “Улаанбаатар”, “Скай” шуудангийн салбаруудаас очиж авч болох ба сонин борлуулах бүхий л цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой юм. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдах авч болохыг дуулгая. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч бас болно.

“Өдрийн сонин”-той холбоотой бүхий л мэдээллийг Мэдээлэх эрхийн утас 19001987-гоос лавлаж болох ба захиалга өгөхийг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Хэрэв цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 99090658 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг лавлаарай.

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХЭН ТАНТАЙ ХАМТ

Categories
мэдээ нийгэм

БНХАУ-ын залуучуудын төлөөлөл нийслэлийн залуучуудын хөгжлийн газрын үйл ажиллагаатай танилцлаа

Монгол Улс, БНХАУ-ын Засгийн газрын хамтын ажиллагааны хүрээнд ГХЯ, ХНХЯ, ГБХЗХГ, НАЖГ, МЗХ ТББ-тай хамтран улс төр, бизнес, нийгэм, соёл, спортын чиглэлээр туршлага солилцох уулзалтыг 2018 оны 07 дугаар сарын 02-06-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотод зохион байгуулж байгаа бөгөөд БНХАУ-ын төрийн болон төрийн бус байгууллага, оюутан залуучуудын төлөөллүүд өнөөдөр нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газрын үйл ажиллагаатай танилцлаа.

Нийслэлийн Засаг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг Залуучуудын хөгжлийн газрын удирдлагууд үйл ажиллагааныхаа талаар БНХАУ-ын 50 залуучуудад мэдээлэл хийж, “Залуучуудын хөгжлийг дэмжих төв”-ийн дэргэдэх “Мэдээлэл технологийн сургалтын төв”-ийн үйл ажиллагааг танилцуулсан юм. Тус төвийг “А” үнэлгээтэй төгссөн залуучууд “Бизнес инкубатор төв”-д гарааны бизнесээ эхлүүлж байгаа бөгөөд тэдгээр залуучуудын төлөөлөл С.Ууганбаяр “Цахим гишүүнчлэлийн карт” төслөө 13 фитнесс клубүүдэд хэрхэн нэвтрүүлсэн тухай мэдээлэл хийлээ.

Уулзалтын үеэр манай улсын төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөл ажлаа танилцуулан, хоёр улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд залуучууд руу чиглэсэн үйл ажиллагааг нэмэгдүүлэх талаар харилцан санал солилцов. гэж нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

600 орчим хүн 74 тонн хог хаягдал цэвэрлэжээ

Хөл газрын ургамлын тоосноос үүдэх харшлын өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх, өвчлөлийн тоог бууруулах, тархалтыг бууруулах, иргэдэд нэгдсэн мэдлэг, зөв ойлголтыг өгөх, хөл газрын ургамлыг хадаж тайрах үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх зорилготой “Харшлын эсрэг хамтдаа” уриатай “Шарилжгүй Улаанбаатар-3” аян эхэлсэн билээ. Аяны хүрээнд өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Баянзүрх дүүргийн хэмжээнд их цэвэрлэгээний ажлыг зохион байгуулан ажиллав.

Цэвэрлэгээнд дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын албан хаагчид болон дүүргийн дэргэдэх харьяа хэлтэс, албад болон 28 хороонд үйл ажиллагаа явуулж буй 488 аж ахуйн нэгж байгууллагын 600 орчим хүн оролцлоо. Мөн ерөнхий боловсролын долоон сургууль, 10 их дээд сургууль, 19 цэцэрлэг, 169 СӨХ-ны төлөөлөл их цэвэрлэгээнд идэвхтэй оролцов.

“Харшлын эсрэг хамтдаа” уриатай “Шарилжгүй Улаанбаатар-3” аяны нээлтийн их цэвэрлэгээгээр Баянзүрхчүүднийт 50112м2 талбайг 2879 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр 74 тонн хог хаягдлыг цэвэрлэж, хөл газрын ургамлыг хадаж 19 удаагийн рейсээр ачиж тээвэрлэлээ.

Мөн Нийтлэг үйлчилгээний газар 1, 2, 3, 4 ОНӨААТҮГ-д нь зам талбайн цэвэрлэгч болон иргэдийн бүлгийн 160 хүний бүрэлдэхүүнтэй зурган маршрутын дагуу хөл газрын ургамлыг хадаж, устгасан байна хэмээн Баянзүрх дүүргийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Толгойтын замыг өнөөдрөөс хаана

Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газрын захиалгаар “Тотал-Инж” ХХК-ийн гүйцэтгэж буй Орбит-Толгойтын уулзвараас Орбит-Баянголын уулзвар хүртэлх 1.7 км авто замын их засварын ажил үргэлжилж байна.

Уг ажлын хүрээнд замын эхлэл буюу уулзвар хэсгээс 600 метр замын хөдөлгөөнийг хааж, цементээр бэхжүүлсэн суурь болон асфальтобетон хучилтын ажил хийхээр болжээ.

Тиймээс өнөөдөр 23:00 цагаас эхлэн долдугаар сарын 09-ний өдрийн 23:00 цаг хүртэл тус замыг хаана гэж НАЗХГ-аас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Азийн сайд нар Улаанбаатар хотноо чуулж эхэллээ

Энэ өдрүүдэд “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал” Улаанбаатар хотноо болж байна.

Хоёр жил тутам болдог энэ хурлаар Азийн 50 орны хоёр мянга гаруй төлөөлөгч дэлхийн болон бүс нутагт гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад тулгарч буй хүндрэл, бэрхшээлийг хэлэлцэн шийдвэр гаргах юм.

Бага хурал нь бүс нутгийн болон хил дамнасан гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад манлайллаа үзүүлж, улс орон, ард иргэдэд үр дүнтэй шийдэл гаргах замаар тулгамдсан хүндрэл бэрхшээлийг даван туулах, шинэ арга замыг нээх боломжийг оролцогч улсуудад олгодог.

Мөн хурлаар “Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ” баримт бичиг хэрэгжсэн өнгөрсөн гурван жилд хэрэгжүүлсэн гол арга хэмжээг танилцуулж, хэлэлцүүлнэ. Түүнчлэн 2016 онд болсон хурлаар батласан Шинэ Делигийн Тунхаглал, Азийн бүсийн төлөвлөгөө, 10 оролцогч талуудын сайн дурын мэдэгдэл, тэдний хүлээсэн үүрэг, амлалтын хэрэгжилтийг дүгнэх юм.

“Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал-2018”-аас Улаанбаатарын тунхаглал. 2018-2020 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, Үндэсний болон орон нутгийн түвшинд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах стратегитай улс орны тоог нэмэх, оролцогч талуудын сайн дурын мэдэгдэл зэрэг үндсэн баримт бичгийг батлан гаргана.

“Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал”-ын нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх оролцон хэлсэн үгнээс хүргэе.

НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын Тусгай төлөөлөгч,

эрхэмсэг хатагтай Мизутори,

Эрхэм хүндэт зочид, төлөөлөгчид өө,

Хатагтай, ноёд оо,

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын II бага хуралд хүрэлцэн ирсэн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн орнуудын Засгийн газар, НҮБ болон бусад оролцогч талын төлөөлөл Та бүхэнд Монгол Улсын Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа гүн талархал илэрхийлэн мэндчилье.Та бүхэн Монголын сайхан оронд тавтай морилно уу.

2015 оны “Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ баримт бичиг”-т үндэсний болон бүс нутгийн хэмжээнд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааг Гамшгийн эрсдэлийг ойлгох; Гамшгийн эрсдэлийг удирдах засаглалыг бэхжүүлэх; Гамшигтай тэмцэх чадавхийг бэхжүүлэхэд хөрөнгө оруулах; Гамшгийн бэлэн байдлыг хангах, түүний дараах сэргээн босголт, нөхөн сэргээлтэд “сайжруулан сэргээн барих” үзэл баримтлалыг хэрэгжүүлэх гэсэн дөрвөн тэргүүлэх чиглэлд хандуулахаар тодорхойлсон билээ.

Мөн онд дэлхий нийтийн хөгжлийн дараагийн 15 жилийн хөтөч болсон “Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр 2030”-ийн зэрэгцээ “Уур амьсгалын өөрчлөлтийн тухай Парисын хэлэлцээр”, “Хөгжлийн санхүүжилтийн асуудлаарх Аддис Абебагийн үйл ажиллагааны хөтөлбөр”, “Хотжилтын шинэ хөтөлбөр” зэрэг чухал баримт бичиг батлагдсаныг та бид хамтран хэрэгжүүлж байна.

Тогтвортой хөгжил нь олон талыг хамарсан цогц үйл ажиллагаа тул эдгээр баримт бичгийг амжилттай, уялдаа холбоотой хэрэгжүүлэх нь та бидний өмнө тавигдаж буй эрхэм зорилго төдийгүй хэрэгцээ, шаардлага болоод байна.

Хүндэт хатагтай ноёдоо,

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Сендайн баримт бичиг батлагдсанаас хойшхи гурван жил хагасын хугацаанд бид Азийн бүсийн төлөвлөгөө болон Шинэ Делигийн тунхаглалыг батлан хэрэгжүүлж байгаа билээ.

Сүүлийн 15 жилд Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал нь гамшигт хамгийн ихээр өртдөг манай тивийн улс орнуудын хувьд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр ярьж хэлэлцэх, санаа бодлоо солилцох, хамтран шийдвэр гаргах үүрэгтэй хамтын ажиллагааны идэвхтэй механизм болон хөгжиж байна.

Өнгөрсөн хугацаанд бүс нутгийн гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагаанд НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газар, түүний бүсийн төвийн үүрэг оролцоо, дэмжлэг чухал ач холбогдолтой байсныг энд цохон тэмдэглэхийг хүсч байна.

Энэ удаагийн бага хурлаар бид Шинэ Делигийн тунхаглал, Сендайн баримт бичгийг хэрэгжүүлэх Азийн бүсийн 2016-2018 оны төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг үнэлэн дүгнэх, 2018-2020 онд хэрэгжүүлэх бүсийн төлөвлөгөөг батлах зэрэг улс төрийн чухал шийдэл гаргах, улмаар улс орнууд сайн дурын амлалт авах, талууд харилцан туршлага солилцох боломжийг олгож байна.

Эрхэмсэг хатагтай ноёдоо,

Монгол орны газарзүй болон нийгэм, эдийн засгийн энэ өвөрмөц байдал нь гамшгийн эрсдэлийн онцгой нөхцлийг бүрдүүлж байдаг. Манай улсад хүчтэй салхи, шуурга, үер, ой, хээрийн түймэр, ган, зуд зэрэг байгалийн гамшгийн давтамж нэмэгдэж, хүн амын ахуй амьдрал, улс орны эдийн засаг, тогтвортой хөгжилд сөргөөр нөлөөлж байна. Үүний зэрэгцээ Монгол Улс нь Төв Азийн газар хөдлөлтийн өндөр эрсдэлтэй бүс нутагт байрладаг бөгөөд сүүлийн жилүүдэд газар хөдлөлтийн давтамж улам бүр нэмэгдэх боллоо. Иймээс гамшгийн эрсдэлийг бууруулах нь манай төр, засгийн бодлого, үйл ажиллагааны тэргүүлэх чиглэлийн нэг яах аргагүй мөн билээ.

Засгийн газар НҮБ-аас баталсан “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр 2015-2030 онд хэрэгжүүлэх Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ баримт бичиг”, “Тогтвортой хөгжлийн хөтөлбөр-2030”, “Уур амьсгалын өөрчлөлтийн тухай Парисын хэлэлцээр”-ийг бүрэн дэмжиж, улсынхаа хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийг нэгдсэн удирдлагаар хангах зорилго бүхий “Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал 2030”-ыг баталж, “Гурван тулгуурт хөгжлийн бодлого”-оо хэрэгжүүлж байна.

Сендайн баримт бичиг батлагдсанаас хойш Монгол Улс гамшгаас хамгаалах менежментээс гамшгийн эрсдэлийн менежмент рүү хурдацтай шилжиж, гамшгийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгох, хууль эрхзүйн орчныг шинэчлэх, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, олон нийтийн оролцоог дэмжих чиглэлээр нэлээдгүй ажил хийсэн.

Тухайлбал 2017 онд УИХ-аас Гамшгаас хамгаалах хуулийг шинэчлэн баталж, үндэсний болон орон нутгийн түвшний гамшгийн эрсдлийг бууруулах тогтолцоог бүрдүүлэн, оролцогч талуудын үүргийг тодорхойлж, онцгой байдлын албаныхны эрхзүйн байдал, нийгмийн халамжийг сайжруулж, гамшгийн үеийнхүмүүнлэгийн тусламжийн зохицуулалтыг боловсронгуй болголоо.

2018 онд Засгийн газраас “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Сендайн үйл ажиллагааны хүрээг Монгол Улсад хэрэгжүүлэх дунд хугацааны стратеги”, хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг баталж, хэрэгжүүлж байна. Түүнчлэн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаанд төр, хувийн хэвшлийн болон салбар дундын хамтын ажиллагаа, иргэдийн оролцоог хангах, бодлогын зөвлөмж гаргах чиг үүрэг бүхий орон тооны бусГамшгийн эрсдэлийг бууруулах үндэсний зөвлөл байгуулав. Мөн НҮБ-ын “Гамшигт тэсвэртэй, аюулгүй хот” хөтөлбөрт бүх хот нь нэгдсэн Азийн анхны улс болсон зэргийг дурдаж болно.

Бүс нутгийн орнууд, НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газар болон олон улсын байгууллагуудын зүгээс Монгол Улсыггамшигтай тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр Азидаа тэргүүлэгч орны нэг хэмээн үнэлж байгаад бид сэтгэл хангалуун байна. Монгол Улсын Засгийн газраас Азийн сайд нарын II бага хурлын үеэр бид

· “Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтэц, хот суурин газрын гамшигтай тэмцэх чадавхийг сайжруулах нь”,

· “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх нь” сэдвээр хоёр онцлох хуралдааныг зохион байгуулна.

Хүндэт хатагтай ноёдоо,

Бүс нутгийн олон улс орон хөгжлийн бодлогоо шинэчилж, эдийн засгийн огцом өсөлтийг бий болгосноор сая сая хүн ядуурлаас гарч байна. Гэвч энэ ололт амжилттай зэрэгцэн дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт, экологийн доройтлын улмаас бүс нутагт тохиолдох гамшгийн давтамж, хамрах цар хүрээ, нийгэм-эдийн засагт учруулах хор хохирлын хэмжээ улам бүр ихэсч байгаа нь бидний сэтгэлийг түгшээх боллоо.

Ази тивийн гамшгийн эрсдэл нь Африк тивээс дөрөв дахин, Европ болон Хойд Америкаас 25 дахин өндөр байна. НҮБ-аас гаргасан мэдээгээр Ази, Номхон далайн бүс нутагт 2000 оноос хойш жилд дунджаар 150 гаруй гамшиг тохиолдсон нь дэлхий дахинд жилд тохиолдож буй нийт гамшгийн 45 хувийг эзэлж байна. Үүний зэрэгцээ гамшгийн улмаас дэлхийн эдийн засагт учирсан хохирлын 38 хувь нь, гамшигт өртсөн хүн амын 85 хувь нь Ази, Номхон далайн орнуудад оногдож байна.

Нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийг даган бүс нутагт хотжилт эрчимтэй явагдаж байна. Ази, Номхон далайн бүс нутагт хөдөөгийн хүн амын тоо хот, суурин газарт амьдардаг хүн амын тооноос ямагт илүү байсан бол 2018 оноос хойш эсрэгээрээ хотын хүн ам хөдөөд амьдардаг хүн амын тооноос давж гарах нөхцөл бүрджээ. Тиймээс ирээдүйд бидэнд хотжилттой холбоотой олон асуудал тулгарах нь дамжиггүй болоод байна.

Олон мянган хүний амь насыг авч одсон Энэтхэгийн далайн цунами, Сычуаны газар хөдлөлт, Мьянмарын Наргис хар салхи болон эдийн засагт ихээхэн хохирол учруулсан Японы зүүн эргийн газар хөдлөлтөөс үүдэлтэй гурвалсан гамшиг, Тайландын их үер, Балбын газар хөдлөлт зэрэг томоохон гамшгийн харамсалтай түүхээс сургамж авч гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, улам идэвхжүүлэх хэрэгцээ шаардлага бүс нутгийн хувьд онцгой ач холбогдолтой болоод байна.

Эрхэм хатагтай ноёдоо,

Монгол Улсын Засгийн газарт гурван удаа Онцгой байдлын асуудал хариуцсан сайдаар ажиллаж байсны хувьд улс орны тогтвортой хөгжлийг хангах нэг гол нөхцөл нь гамшгаас хамгаалах, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах явдал гэдгийг би маш сайн ойлгож мэдэрсэн. Гамшгийн голомтод ажиллан гамшигт өртсөн иргэдийн зовлонг хуваалцаж, гамшгийг даван туулах тэдний асар их эр зориг, хүсэл тэмүүлэл, тэсвэр хатуужлаас эрч хүч авч, тэдэнд дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж, туршлага хуримтлуулсандаа бахархаж явдаг.

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах НҮБ-ын манлайлагч төрийн түшээ хүний хувьд, Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүний хувьд бүс нутаг, дэлхий дахинд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх чиглэлээр хэд хэдэн санал дэвшүүлье.

Нэгдүгээрт. Улс орон, холбогдох бүх талд хүртээмжтэй Гамшгийн эрсдэлийн мэдээлэл, мэдлэгийн нэгдсэн сүлжээ бий болгоё:

Мэдээллийн санд тулгуурлан шинжлэх ухааны орчин үеийн арга хэрэгслийг ашиглан гамшгийн эрсдэлийн талаарх мэдээллийг шийдвэр гаргагчид, олон нийт, иргэдэд ойлгомжтой байдлаар хүргэх, мэдлэгийг хуваалцах сүлжээг бий болгох хэрэгтэй байна.

Мөн мэдээллийн нэгдсэн сүлжээний зэрэгцээ улс орон, холбогдох талууд мэдлэг, туршлагаа харилцан солилцох, Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын хурлуудаас баталсан тунхаглал, бүсийн төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг хянах, тогтмол үнэлэх, олон нийтэд тайлагнах механизмыг бий болгох хэрэгтэй гэж үзэж байна.

Ингэж чадвал бид гамшгийн эрсдэлийн талаар нэгдмэл, үнэн бодитой мэдээлэл авах, түүндээ тулгуурлан оновчтой шийдвэр гаргах, хэрэгжилтийг хянах боломжтой болох юм.

Хоёрдугаарт. Гамшгийн эрсдэлийн боловсролыг бүх нийтэд олгох, гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад хүүхэд, залуучуудын оролцоог нэмэгдүүлье.

Гамшгаас хамгаалах, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах тухай ойлголт, мэдлэгийг албан болон албан бус боловсрол, бүх түвшний иргэний боловсрол, мэргэжлийн боловсрол, сургалтаар дамжуулан олгох нь хүн амын амьдралын хэвшил, зан үйлийг өөрчлөхөд дэмжлэг болж, эрсдэлийг бууруулах соёл, уламжлалыг төлөвшүүлэхэд онцгой үүрэг гүйцэтгэнэ.

Гамшгийн эрсдэлийн боловсролыг олон нийтийн хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн, нэн ялангуяа хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, цагаач болон уугуул иргэд, хүүхэд, ахмад настан зэрэг онцлог бүлгийг хамруулсан, жендерийн мэдрэмжтэй арга, хэлбэрээр олгох нь илүү үр өгөөжтэй гэж бодож байна.

Бидний ирээдүй хүүхэд, залуучуудаар дамжуулан гамшгийн эрсдэлийг бууруулах болон уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох талаарх мэдлэг, чадварыг эцэг, эх, олон нийтэд түгээн дэлгэрүүлэх нь гамшгийн эмзэг байдлыг бууруулах, гамшгийг тэсвэрлэх чадварыг бэхжүүлэх үр дүнтэй арга байх болно.

Гуравдугаарт. Хөдөө аж ахуйн салбарын уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах бодлогыг дэмжье.

Ази, Номхон далайн бүсэд хоёр тэрбум гаруй хүний амьдрал зөвхөн хөдөө аж ахуйн салбараас хамааралтай байна. Хөдөө аж ахуйд учруулж буй уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлийн шинж чанарыг бүрэн дүүрэн таньж мэдэж, урьдчилан сэргийлэх оновчтой арга хэмжээ авч чадахгүй байгаагаас энэ салбарт гамшгийн эрсдэлээс хүлээх хохирол улам бүр нэмэгдэх боллоо.

Өнөөдөр дэлхий дахинд тохиолдож буй байгалийн дөрвөн гамшиг тутмын гурав нь уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэлтэй бөгөөд хөгжлийн түвшнээс үл хамааран бүх улс оронд нэгэн адил нөлөөлж байна. Монгол орны хувьд уур амьсгалын өөрчлөлт нь аль эрт бодит аюул болж, ган, зуд, цөлжилт зэрэг гамшгийн давтамж болон далайц олшрон өсч, хүн амын тэр дундаа хөдөө аж ахуйд ажиллагсдын эмзэг байдал улам бүр нэмэгдэж байна.

Иймд улс орнууд уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох, тэсвэрлэх чадварыг хөдөө аж ахуйн салбарт нэмэгдүүлж, арга технологио шинэчлэх шаардлага зүй ёсоор урган гарч байна. Мөн улс орон бүр олон зууныг дамжин амьдарч, аж төрөхдөө аливаа гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга ухаан, мэдлэг туршлага хуримтлуулсан байдаг. Иймд гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн улс үндэсний уламжлалт арга ухаан, үндэсний чадварыг орчин үеийн чиг хандлагатай хослуулан баяжуулж үр өгөөжийг нь дээшлүүлж байх хэрэгтэй байна.

Энэ нь бүс нутгийн болон улс орнуудын хэмжээнд уур амьсгалын өөрчлөлтийн таагүй нөлөөллийг бууруулах замаар урт удаан хугацаанд тогтвортой хөгжих гол үндэс болох юм.

Дөрөвдүгээрт. Гамшигт тэсвэртэй дэд бүтэц болон хот төлөвлөлтийг хөгжүүлье.

Ази тив бол эрчимтэй хотжиж, дэд бүтцийг далайцтай бүтээн байгуулж буй бүс нутаг юм. Иймд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, шинэ эрсдэл үүсэхээс сэргийлэхийн тулд орон нутгийн хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтөд эрсдэлийн мэдээллийг ашиглах, түүнчлэн хүн ам суурьшихад аюулгүй, экосистемийн үйл ажиллагааг хэвийн хадгалах боломжтой, гамшгийн эрсдэлд тэсвэртэй хот төлөвлөлтийг хөгжүүлэх шаардлагатай байна.

Гамшгийг тэсвэрлэх чадвартай дэд бүтцийг барих ялангуяа сургууль, эмнэлэг зэрэг нэн чухал барилга, байгууламжийг барилгын материалын стандарт, дэлхий нийтээр мөрддөг зарчмуудын дагуу эхнээс нь зөв загвар хийцээр, аюулд тэсвэртэй барих, хүчитгэл хийх, ашиглалтын засвар үйлчилгээний соёлыг хөгжүүлэн төлөвшүүлэх нь зүйтэй. Одоогоор тус бүс нутгийн дийлэнх улс орон өөрсдийн хот төлөвлөлт, дэд бүтцийн хөгжлийн бодлого, стратеги, хөтөлбөр, төлөвлөгөөтэй байгаа хэдий ч эдгээрт эрсдэлийг тооцсон эсэхийг дахин нягтлах шаардлага байгаа гэж үзнэ.

Хөгжлийн бодлого төлөвлөлтөд гамшгийн эрсдэлийг тооцох нь тогтвортой хөгжлийг хангах нэг үндсэн нөхцөл гэдгийг онцгой анхаарах хэрэгтэй байна.

Тавдугаарт. Гамшигт тэсвэртэй байх чадварыг бизнесийн байгууллагуудад бэхжүүлэх, төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хөрөнгө оруулалтыг дэмжье.

Ази, Номхон далайн бүсэд дэлхийн хүн амын 60 гаруй хувь оршин сууж, дэлхийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний тэн хагасыг үйлдвэрлэж байна. Энэ утгаараа тус бүс нутгийн бүтээгдэхүүн ханган нийлүүлэлтийн сүлжээ өөр хоорондоо маш нягт уялдаатай тул ганц удаагийн гамшиг бүс нутгийн эдийн засагт бүхэлд нь сөргөөр нөлөөлж болохуйц нөхцөл үүсээд байна. Иймд ханган нийлүүлэлтийн сүлжээний бүх шатанд бизнесийн тасралтгүй ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулах, бизнесийн байгууллагууд өөр өөрийн онцлогт тохирсон гамшгийн эрсдэлийн удирдлагын загварыг нэвтрүүлж, байгууллагынхаа гамшгийг тэсвэрлэх чадварыг бэхжүүлэх шаардлагатай байна. 2011 онд Японы зүүн эрэгт болсон газар хөдлөлт болон Тайландад болсон үер зэрэг томоохон гамшгаас авсан нэг том сургамж бол хувийн хэвшил маш сайн бэлтгэлтэй байх нь үндэсний болон бүс нутгийн эдийн засгийн хохирлыг бууруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэж буй явдал юм.

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, урьдчилан сэргийлэхэд зарцуулсан зардлын үр ашиг нь гамшгийн дараах аврах, хор уршгийг арилгах, сэргээн босгох үйл ажиллагааны зардлаас хавьгүй бага байдаг. Тиймээс төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах талаар хамтран ажиллаж, нөөц, мэдлэг туршлагаа нэгтгэж, үр дүнтэй хөрөнгө оруулалт хийх нь маш чухал болоод байна.

Зургаадугаарт. Тогтвортой хөгжил, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлийн хамтын ажиллагааны санхүүгийн механизмыг бүрдүүлье.

Дэлхийн болон бүсийн санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагаа, улс орнуудын хандив, татвар зэрэгт түшиглэн тогтвортой хөгжил, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлийн хамтын ажиллагааны санхүүгийн механизмыг бүрдүүлэх нь зүйтэй. Энэ нь бүс нутгийн гамшигт өртөмтгий хөгжиж буй орнууд, ялангуяа нэн буурай хөгжилтэй, далайд гарцгүй болон арлын жижиг хөгжиж буй орнуудын гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад тулгарч буй бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд туслах, шинжлэх ухаан, судалгааны байгууллага, хувийн хэвшил, бусад холбогдох талын гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад дэмжлэг үзүүлэх, шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгох, хөгжүүлэхийг дэмжих хамтын хүчин чармайлт, хөрөнгийг үр өгөөжтэй зарцуулах боломж бүрдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байна.

Эрхэмсэг хатагтай ноёдоо,

Бүс нутгийн аюулгүй байдал, тогтвортой хөгжлийг хангахад чиглэсэн оновчтой, өргөн хүрээтэй, хариуцлагатай шийдвэр гаргаж, туршлага солилцохоор энд хуран цугларсан төлөөлөгчид та бидний хэлэлцүүлгийн дүн, цаашдын хамтын ажиллагаа нь улс орнуудын гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, бүс нутгийн төдийгүй дэлхий нийтийн тогтвортой хөгжлийн хангахад онцгой хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна.

“Гамшгийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлснээр тогтвортой хөгжлийг хамгаалах нь” сэдэвт Азийн сайд нарын II бага хурлыг амжилттай зохион байгуулж, цаашид бүс нутгийн хамтын ажиллагааг дэмжиж, өргөжүүлэхэд Монгол Улсын Засгийн газар бүх талаар хамтран ажиллах эрмэлзэл төгс байгааг дахин нотолж байна.

Хурлыг зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлсэн НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газар болон хамтран ажилласан та бүхэнд дахин чин сэтгэлийн талархал илэрхийлье.

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах замаар байгаль орчинд ээлтэй, хүн бүрт тэгш хүртээмжтэй тогтвортой хөгжилд хүрэхийн төлөө хамтдаа зүтгэе.

Categories
мэдээ нийгэм

“Орон нутгийн зам-Хөдөлгөөний соёл” аян үргэлжилж байна

“Орон нутгийн зам-Хөдөлгөөний соёл” аян үргэлжилж байнаЗамын цагдаагийн албанаас хэрэгжүүлж байгаа “Орон нутгийн зам-Хөдөлгөөний соёл” аяны хүрээнд Өмнөговь аймагт аяны нээлтийн үйл ажиллагааг зохион байгууллаа. Энэ үеэр төрийн үйлчилгээг иргэдэд нэг дороос үзүүлсэн байна. Түүнчлэн Авто тээврийн төв хот хоорондын зорчигч тээврийн билет бичиж, үйл ажиллагаагаа сурталчилжээ.

Цагдаагийн газар орон нутгийн замд хяналт шалгалт хийх техник хэрэгслээр үзэсгэлэн гаргаж, иргэдэд жолооны үнэмлэх олгох, Авто сургуультай хамтран эрх сэргээх ажлыг газар дээр нь зохион явуулан, хууль эрх зүйн зөвлөгөө өгч, зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх мэдээллүүдийг хүргэсэн байна.Мөн өдөрлөгт ирсэн иргэдэд албан журмын даатгалын холбоо, даатгалын байгууллагаас жолооч нарт жолоочийн хариуцлагын даатгал хийж, эрх үүргийг нь тайлбарлан өгч, эрүүл мэндийн газар, Улаан загалмайн нийгэмлэг анхны туслажийн багаж хэрэгслээр үзэсгэлэн гаргаж, иргэдэд анхны тусламж хэрхэн үзүүлэх талаар практик сургалт зохион явуулжээ.

Нээлтийн арга хэмжээг үр дүнтэй зохион явуулж, зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлийн сэрэмжлүүлэг, мэдээллийг нутгийн удирдлагын ордны талбайд байрлах Led дэлгэрцээр цацаж, иргэдэд гарын авлага, сэрэмжлүүлэг тараалаа.

Энэ аяны хүрээнд Хөвсгөл аймаг дахь цагдаагийн газрын замын цагдаагийн тасгаас аялал жуулчлалын улирал ирж байгаатай холбогдуулан гадаад, дотоодын жуулчид тээвэрлэж байгаа тээврийн хэрэгслийн эрчим нэмэгдэж байгаа тул Хатгал тосгон, Жанхаан давааны орчимд зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор алба хаагчид байнгын хяналт тавьж жолооч зорчигч нарт анхааруулга сэрэмжлүүлэг өгч ажиллаж байгаа аж.

Categories
мэдээ нийгэм

Сонгинохайрхан дүүргийн өрхийн эмнэлгүүд цусны даралтын шинэ аппараттай боллоо

“Эрүүл зүрх-Эрүүл Улаанбаатар” хөтөлбөрийн хүрээнд Сонгинохайрхан дүүргийн өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдэд “Майкролайф” брэндийн цусны даралт хэмжих багажийг бэлэглэжээ. Тус аппарат нь цусны даралтыг хэмжих гурван удаагийн хэмжилтийг дараалан хийж дундаж үзүүлэлтийг гаргах боломжтой юм байна. Тодруулбал, ухаалаг гар утсанд суулгах эрүүл мэндийн аппликейшнтай, bluetooth холболт ашиглан мэдээллийг шилжүүлж хянах, зүрхний тосгуурын чичиргээг өндөр нарийвчлалтай мэдрэх зэрэг давуу талтай аж.

Зүрх судасны өвчлөл, түүнээс үүдэлтэй нас баралтыг бууруулах зорилгоор иргэн бүрт эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг жигд, хүртээмжтэй хүргэх, иргэдийг чихрийн шижин, цусны даралт ихсэх, хорт хавдар зэрэг халдварт бус өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд НЗДТГ, НЭМГ, “Оном сан” ТББ, “Швейцар улсын Новартис” сан, “Эм холбоо” хамтран хэрэгжүүлж байга юм байна. Энэхүү хөтөлбөр нь дэлхийн гурван улсын нийслэлд хэрэгжиж байгаа эхний үе шат нь 2017 онд амжилттай хэрэгжиж дууссан ажээ.

Categories
мэдээ нийгэм

“Найрамдал” цогцолборын 40 жилийн ой тохиож байна

“Хүн бүрт чин сэтгэлээсээ” уриатай Найрамдал цогцолбор нь 2018 оны долдугаар сарын 19-ны өдөр түүхт 40 жилийн ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлэх гэж байна. Найрамдлын хамт олон ойгоо угтаж олон ажлуудыг төлөвлөж амжилттай хэрэгжүүлж байна. Тухайлбал, Хэрэглэгчдэд хүргэх үйлчилгээгээ шинэ шатанд гаргах, тэдэнд зориулсан хөтөлбөр, үйл ажиллагааны чанар хүртээмжийг дээшлүүлэх зорилтын хүрээнд 2010 оноос Олон улсын чанарын удирдлагын тогтолцоо ISO9001:2015 стандартыг хэрэгжүүлж, 2018 онд 2 дахь удаагийн итгэмжлэлээ авч, өөрийн үйл ажиллагаандаа энэхүү стандартыг нутагшуулсан анхны хүүхдийн байгууллага болсон амжилтаа бататгажээ.

Мөн хүүхэд, өсвөр үеийнхэнд байгалиа хамгаалах нөхөн сэргээх мэдлэг, боловсрол, хүмүүжлийг хүүхдийн зуслангийн хөтөлбөрөөр дамжуулан олгох, байгальд учруулж байгаа хүний нөлөөллийг бууруулах Байгаль орчны удирдлагын тогтолцоо ISO 14001:2010 стандартыг хэрэгжүүлэгч байгууллага болох зорилт тавин ажиллаж байна.

Ойг зохион байгуулах ажлын хүрээнд:

Үндэсний түвшинд:

• Үндэсний хүүхдийн урлагийн их наадам “Монголын хүүхдүүд” хүндэтгэлийн тоглолт 2018.07.09-нд МҮЭСТО болно.
• “Бид Найрамдлынхан” рок, поп, хошин урлагийн одуудын нэгдсэн тоглолт
• Хүүхдийн оролцооны үндэсний чуулган-6 сард зохиогдсон.
• “Найрамдал” экипаж” Ховд, Увс, Дорнод аймагт-15,000 хүнд хөгжлийн хөтөлбөрөөр үйлчилсэн
• “Хүүхдийн зуслан-Хөгжлийн төв” удирдах ажилтны сургалт- 26 зуслангийн ажилтан оролцсон.
• “Бид Найрамдалд очно” уралдаан- 2 дахь шатанд Өвөрхангай, Дорнод, Дунлговь аймгаас хүүхдийн тайлан ирсэн. Дүгнэж байна.
• “Энэрэнгүй үйлстэн” Улаан загалмайчдын цугларалт
• “Найрамдал-40” төвлөрсөн арга хэмжээнүүд

Олон улсын хэмжээнд:

• “Бидний харахыг хүссэн ирээдүй” зуслангийн бүлгийн удирдагчдын сургалтад ОХУ,АНУ, БНХАУ, үндэсний 26 зуслангийн төлөөлөгч оролцлоо.
• “Мөнгөн хараацай” хүүхдийн урлагийн наадам- 7 сарын 26-27-ны өдрүүдэд зохиогдоно.
• “Найрамдал-40” майхант зуслан- МСХ-той хамтран ажиллаж байна.
• Олон улсын ээлжүүд, солилцооны хөтөлбөр- ОХУ-ын “Артек” зуслантай байгуулсан гэрээнний дагуу удирдагч, хүүхэд солилцооны ажил зохиогдож байна.
Цогцолборын бүтээн байгуулалт, мэдээллийн чиглэлээр:
• “Найрамдал-40” Түүхийн ном
• “Дурсамжаар хөглөгдсөн он жилүүд” Ажилтан, амрагчдын дурсамжийн номын Гуравдугаар дэвтэр
• “Монголын хүүхдүүд-3” гэрэл зургийн цомог
• “Найрамдал-40 жилд” баримтат кино
• “Бид Удирдагчид” зуслангийн удирдагчдад зориулсан хөшөө
• “Хөгжлийн хөтөлбөр”, “Тоглоомын тойрог” гарын авлагууд
• “Хүүхдийн гүрэнт улс” Түүхийн музейн шинэчлэл
• “Ярилцъя, найз аа” Хүүхэд, гэр бүлд зөвөлгөө өгөх танхим
• “Өвлөн суралцацгаая!” Зан заншил, гэр бүлийн хөгжил, мэдээллийн шинэ танхим
• “Хөгжмийн солонго!” Караоке шинэчилсэн танхим
• “Хөгжлийн гарц” Бүлгийн удирдагчдын хөгжлийн танхим
• Ахмад багш нарын дэмжлэгээр “Багш” төгөл байгуулагдаж байна.
• Байгууллагын дотоод тохижилт, цэцэгжилт, ногоон бүсийг сайжруулах мод тарих, цэцгийн мандал хийх зэргээр байгальд ээлтэй ажлуудыг хийж байна.
• Цогцолборын дулааны станцын шугамын шинэчлэлийн 60 сая төгрөгийн өртөгтэй ажлыг дулааны цехийн ажилтнууд өөрийн хүчээр хийж гүйцэтгэлээ.
• Хөгжлийн хөтөлбөрийн шинэчлэлийн хүрээнд ардын уламжлал, спорт төрөл, танин мэдэхүйн хөтөлбөрийн орчин, хэрэглэгдэхүүнийг сайжруулан зохион байгуулж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Барилгын 6 давхраас унаж нас баржээ

Барилгын ослын улмаас нэг хүн амиа алдсан хэрэг өчигдөр гарчээ. Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэст “Зургаан давхар барилгаас хүн унаж, гэмтлээ” гэх дуудлага 7 дугаар сарын 1-нд ирсний дагуу шалгалт хийхэд тус дүүргийн 3 дугаар хороонд барьж буй барилгын 6 давхраас 40 настай У нь ажил хийх явцдаа унаж, амиа алдсан байна. Талийгаачийн толгойд арматур төмөр зоогдож, хүндээр гэмтсэн түүнийг гэмтлийн эмнэлэгт хүргэх замд зүрх нь зогсч нас баржээ. Иймээс ААН-үүд хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаж ажиллахыг МХЕГ, ЦЕГ-аас холбогдох албаны хүмүүст анхааруулж байна.