Month: December 2017

Шинэ Монголын утга соёлын амьдралын салшгүй нэг хэсэг болсон Монголын урчуудын эвлэлийн 75 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Шинэ Монголын дүрслэх урлагийн түүх 1921 онд “Марзан” хэмээх Балдуугийн Шарав “Уриа” зургаа зурснаас үүдэлтэй гэж хэлж болно. Өнгөрөгч зууны хориод оноос дэлхийн хоёрдугаар дайн хүртэл Монгол Улсын түүхэнд урлаг соёлын байгууллагууд маш их үүрэг гүйцэтгэжээ. Дэлхийн их дайны гал дүрэлзэж байсан 1942 онд манай ахмад зураач д.Чойдог, Ү.Ядамсүрэн, О.Цэвэгжав нарын нэрт зураачдын үүсгэл санаачилгаар МАХН-ын Төв хороо, Сайд нарын зөвлөлийн тогтоолоор Улсын уран сайхны хүрээлэнгийн харьяа Зураг урлалын газар нэртэй байгууллагыг байгуулсан нь 1946 онд дүрслэх урлагийн газар болон өргөжин тэлж, зураг баримлын тасагтай болж урлах эрдмийн олон төрлөөр мэргэжлийн уран бүтээлчдийг бэлтгэж эхэлжээ. Улс орны тусгаар тогтнол, хувь заяа шинэ тулгар энэ л үед ард түмнийг цэрэг, эх оронч үзлээр хүмүүжүүлэх, ирээдүйн гэрэлт тэмүүлэлд уриалахад уран бүтээлчдийн сэдэв чухал үүрэг гүйцэтгэсэн байдаг.

Тухайн үеийн төр засгийн бодлогыг таниулах, дэлхийн соёлт хүн төрөлхтөнтэй хөл нийлүүлэн алхахад уран бүтээлчдийн бийрийн үзүүр, бэхийн өнгийг нийлүүлэн улмаар 1955 онд Монголын урчуудын эвлэлийн анхдугаар их хурлыг хуралдуулж Монголын урчуудын эвлэлийн хороо хэмээх томоохон байгууллагыг байгуулсан түүхтэй.

Урчуудын эвлэлийн хорооны анхны даргаар Д.Чойдог ажиллаж байсан бол 1956-1989 он хүртэлх хугацаанд зураач Н.Цүлтэм гуай даргалж гуч гаруй жил тус байгууллагыг тэргүүлсэн юм. Ерээд оноос улс орон нэг намын эрхшээлээс гарснаар Монголын зураач урчуудын хувьд оюун сэтгэлгээний хавар айлчилж, уран бүтээлийн сэдэв, дүрслэл, урсгал чиглэл чөлөөтэй болж, дэлхийн улс орнуудад үзэсгэлэн гаргах явдал нэмэгдсэн юм. Монголын үе үеийн зураач, урчуудын мөрөөдөл болсон урлангийн байрыг 1993-1994 онд ашиглалтад оруулж, 1997 онд өөрсдийнхөө хөрөнгөөр Сүхбаатар дүүргийн Зуун-Айл орчимд Нэгдсэн урлангийн цогцолбор байгуулснаар өдгөө 50 орчим уран бүтээлчид уран бүтээлээ туурвин ажиллаж байгаа аж. Монголын зураач, урчууд ерээд оноос улсдаа үзэсгэлэн гаргахаас гадна Бельги, Франц, Нидерланд, БНХАУ, БНСУ, Япон, ОХУ, Америк, Герман зэрэг дэлхийн олон оронд бие даасан үзэсгэлэнгүүдээ дэлгэсэн нь монгол авьяастнуудын дэлхийд гарах сайхан боломжийг нээж өгчээ. Тэд бие даасан үзэсгэлэнгүүдээ гадаадад толилуулахаас гадна уран зураг, уран баримал, паркийн болон цас, мөс, элсэн баримлын төрлөөр дэлхийн урчуудтай оюуны шандсаа сорих болсон нь гайхамшигтай.

Наяад онд төрийн шагналт зураач До.Болд, Н.Цүлтэм гуай нар олон улсын нэр хүндтэй шагналыг авчирч байсан бол Францад болсон усан будгийн томоохон үзэсгэлэнд зураач Базарваань, Содномцэрэнгээс өгсүүлээд амжилттай оролцох болжээ. Ерээд оноос зураач Н.Адьяабазар, До.Болд нарын авьяаслаг уран бүтээлчид Франц, Нидерландын томоохон үзэсгэлэнд оролцож эх орныхоо нэрийг гаргасан байдаг. МУЭ-ийн Удирдах зөвлөлийн гишүүн, урлаг судлалын ухааны доктор, зураач С.Бадралтай Монголын урчуудын эвлэлийн түүхт ойн талаар сурвалжлахаар тохиролцсоны дагуу өнгөрөгч баасан гаригт МУЭ-ийн үзэсгэлэнгийн танхимд өнжих үеэр Монгол Улсын урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, зураач Адьяабазарын үзэсгэлэн дэлгэгдсэн байлаа. С.Бадрал зураач “Манай Монголын урчуудын эвлэлийн гишүүн уран бүтээлчид төр засгийн болон нийгмийн захиалгаар томоохон хөшөө дурсгал олныг босгосныг ард түмэн маань мэднэ. Тэрчлэн монгол төрийн бэлгэдлүүд болох сүлд, туг далбаа, тамга, одон медалиуд, мөнгөн тэмдэгт, марк, ёслол хүндэтгэлийн бэлэг дурсгалууд, ном хэвлэлийн дизайн, хувцас загвар, хүндэт харуулын хувцас өмсгөл тэргүүтэн бүхий л үнэт зүйлсийг урлан бүтээж зөвхөн улс орондоо төдийгүй дэлхий дахинд танигдсан хосгүй бүтээлүүдийг туурвисан нь Монголын урчуудын эвлэлийн үе үеийн уран бүтээлчдийн авьяас билгийн охь жишээ юм. Монголын зураач, урчуудын бүтээл Австрийн Үндэсний банк, Дэлхийн хөгжмийн музей, Японы эзэн хааны музей, БНСУ-ын “Хьюндей” групп, Санктпетербург дэх Эрмитаж, Хятадын томоохон цуглуулагч нарт гээд маш олон газар хадгалагдаж байдаг юм байна.

Манай уран барималчид 1946 онд жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөг нийслэлийн төв талбайд бүтээн босгосноос хойш Монгол орны өнцөг булан бүхэнд түүхэн үйл явдлууд болон, эх орончид, хөдөлмөрийн алдартнуудын гавьяаг мөнхлөх сэдвээр олон арван хөшөө дурсгалыг босголоо. Зураач урчуудынхаа шилдэг бүтээлээр улсын сан хөмрөг байгуулж, Улсын драмын эрдмийн театр, Дуурь бүжгийн эрдмийн театр, аймаг, хотын Соёлын орднууд, Дүрслэх урлагийн сургууль, Дүрслэх урлагийн музей, Уран зургийн галерей, Орон нутгийн судлах музейнүүд, МУЭ-ийн салбар нэгжүүдийг байгуулж олон түмнээ дүрслэх урлагийн бүтээлүүдтэй танилцуулах, зураач урчуудынхаа залгамж халааг тасралтгүй бэлтгэх зэрэг нийгэмд хандсан олон талт ажлыг хийж ирсэн байна” гэж байлаа. Бадрал багшийн яриа хэдий жаахан албархуу байсан ч Урчуудын эвлэл гэдэг энэ том байгууллагын түүхийг үүнээс илүү хураангуйлан танилцуулахад бэрх нь хэнд ч тодорхой. Нээрээ л бидний эргэн тойронд зураач урчуудын бүтээл захаас аван таарах ажээ. Хэтэвчээ нээхэд л хэн нэгэн зураачийн бүтээсэн мөнгөн тэмдэгт. Дэлгүүрт ороод үйлчлүүлэхэд л бас нэг зураачийн бүтээсэн шошготой бүтээгдэхүүн. Төрийн их цагаан сүлд, үгүй ядахнаа “модон морьтой адил” гэж шүүмжлүүлдэг төрийн сүлд хүртэл зураач урчуудын л бүтээл. Төрийн ордны өмнө байрлах төрийн түүхийн музей, Дадал сумын Гурван нуурын амралтын газарт зураач Махвал гуайн босгосон Эзэн богд Чингис хааны гэрэлт чулуун хөшөө, зохиолч-яруу найрагчдын шүтээн их зохиолч Д.Нацагдоржийн хөшөө гээд нүдэнд харагдаж, сэтгэлд тодрох урлагийн олон сайхан гайхамшгийг зураач, урчууд маань сүндэрлүүлжээ.

Монголын урчуудын эвлэлийн Арт галерейд зөвхөн манай уран бүтээлчдийн үзэсгэлэнгээс гадна олон улсын зураач, уран бүтээлчдийн үзэсгэлэнг дэлгэх болсноор монголчуудынхаа оюуны мэлмийг баясгах бас нэгэн буянт үйл болжээ. Энэ эрхэм үйлд төрийн шагналт зураач Ц.Мөнхжин, уран барималч Л.Болд, МУЭ-ийн дарга Б.Төмөрбаатар нарын үе үеийн дарга нарын сэтгэл зүтгэл ихэд орсныг дурдах ёстой. Энэ оны эхээр гэхэд МУЭ-ийн онц их хурал хуралдаж, МУЭ-ийн дүрмэндээ өөрчлөлт хийж зорилго чиглэлээ шинээр батлан байгааг зураач, уран бүтээлчид бахархалтай ярьж байна. Урчуудын эвлэлийн дарга гэх албан тушаалыг гэхэд Ерөнхийлөгч болгожээ. Уран бүтээлчдийн авьяас чадвар өндөржихийн хэрээр үндэсний хувийн томоохон цуглуулагчид бий болж байна. Хувийн ийм галерейн эзэд зураач, урчуудын бүтээлийг байр орон сууцаар хүртэл үнэлж байгаа нь авьяастныг үнэлэх үнэлэмж өссөнийг гэрчилнэ. Уран бүтээлчдийн бүтээлийг улсын санд тавь гаруй сая төгрөгөөр үнэлэн авч байгаа нь мөнгөн дүнгийн хувьд хэдий чамлалттай ч төрөөс харж үзэж байгаа бас нэг хэлбэр юм. Улсын санд бүтээл худалдан авах эл төсөв цаашид гурван зуун сая төгрөгт хүрэх сайн мэдээг зураачид саяхан сонсоод баяртай байгаа аж.

Монголын урчуудын эвлэл Монголын дүрслэх урлагийг үндэсний болоод өрнө дахины дэг сургуультай хослуулан хөгжүүлж, Дүрслэх урлагийн дунд сургууль, Монгол Улсын Боловсролын их сургуулийг төгсөгчид, ОХУ болон бусад оронд суралцаж төгссөн мэргэжлийн зураач, барималчдаар эгнээгээ тэлж, тэдний өвөрмөц арга барил, адилтгах аргагүй сонирхолтой бүтээлүүдээр уран сайхны фонд, музейн сан хөмрөгийг баяжуулсаар ирсэн түүхтэй. Урчуудын эвлэлийн нэг онцгой асуудал бол урлаг, уран сайхны боловсрол сургалтанд гойд анхаарч, академийн уламжлалт сургалт, тогтолцоотой ОХУ-ын И.Е.Репин, В.И.Суриковын нэрэмжит сургуулиудад, Европын социалист лагерийн гэгдэж байсан гадаадын олон дээд сургуульд оюутан залуусаа илгээснээр өнөөгийн олон алдарт зураачдыг бэлдэн гаргах үндэс суурь болжээ. МУЭ-ийн гишүүн уран бүтээлчдээс Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, ардын зураач, төрийн шагналтнууд, урлагийн болон соёлын гавьяат цолтнууд, МУЭ-ийн нэрэмжит шагналтнууд олноор тодрон гарсныг урлаг судлалын ухааны доктор С.Бадрал бахархал төгөлдөр ярьж байна. Уран бүтээлээ туурвихаас гадна эрдэм судлалын ажилд хүчин зүтгэж буй хүн ч олон.

МУЭ-ээс оны шилдэг үзэсгэлэн, бүтээл гаргасан уран бүтээлчээ шалгаруулж шинэ оны босгон дээр нэг сая төгрөгөөр урамшуулдаг аж. Ахмадууддаа тэтгэлэг тэтгэмж олгохоос гадна залуу уран бүтээлчдээ ч урамшуулж үзэсгэлэнг нь гаргадаг юм байна. Түүхт ойдоо зориулж “Дүрслэх урлаг” сэтгүүлийг шинэчлэн гаргажээ. Эл сэтгүүл 1991 оноос хойш гаралгүй тасраад байсан ч төрөлх байгууллагынхаа түүхт ойгоор олонд хүрч эхэлжээ. Цаашид улирал тутамд гаргана гэдгээ эрхлэгчид ярилаа. Зураачдын томоохон бүтээлийг багтаасан цомог номыг 2000, 2010 онд гаргаж байсан бол сая ойдоо зориулж 430 гаруй уран бүтээлчийн намтар, уран бүтээлийг багтаасан номыг гаргахаар хэвлэлд шилжүүлээд байгаа юм байна. Энэ номоос Монголын урчуудын эвлэлийн гишүүдийн авьяас чадварын түвшинг олж харах боломжтой аж. МУЭ-ийн үүсэн байгуулагдсаны 75 жилийн ойн гол үйл ажиллагаа 2017 оны арванхоёрдугаар сарын 17-ны өдөр Төрийн ордонд болохоор товлогджээ. Оны шилдэг уран бүтээлийн үзэсгэлэнг ч энэ сард хийхээр төлөвлөж буйгаа МУЭ-ийн удирдлагууд ярилаа. Урчуудын эвлэлийн үзэсгэлэнгийн танхимын талаар цаашид төр засгийн зүгээс санаа тавихгүй бол хуучирч муудан, уран зураг хадгалах, үзэсгэлэн дэлгэх байтугай хүн шагайхад ч бэрх болоод байгаа гэнэ.

Монголын урчуудын эвлэлийн Арт галерейд 2017 оны арваннэгдүгээр сарын 28-ны өдөр дэлгэгдсэн энэ удаагийн үзэсгэлэнгийн эзэн нь урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, зураач Нямын Адьяабазар ажээ. Энэхүү үзэсгэлэнд түүний 2014-2017 онд хийгдсэн 60 гаруй уран бүтээлүүд дэлгэгджээ. Н.Адьяабазар 11 жилийн өмнө бие даасан үзэсгэлэнгээ гаргаж байсан гэнэ. Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейд анхны бие даасан үзэсгэлэнгээ 1992 онд гаргаж тухайн үед Монголын дүрслэх урлагт кубисизмын урсгалыг оруулж ирсэн. Тус үзэсгэлэнг нэрт урлаг судлаач Д.Дашбалдан сайшаан дэмжиж зохион байгуулжээ. Н.Адьяабазар нь 1996 онд “Натюрморт”, “Сартай шөнө”, “Завсарлага” зэрэг уран бүтээлээрээ МУЭ-ийн нэрэмжит шагнал хүртсэн бөгөөд 2005 онд МУЭ-ийн “Намар” үзэсгэлэнгээс “Тэнгэрийн дагинас” уран бүтээлээрээ шилдэг бүтээлийн шагнал, 2006 онд “Их Монгол-800” үзэсгэлэнд “Эзэнт гүрний баатрууд” уран зургаар шилдэг бүтээлийн тэргүүн байрын шагнал, “Оны шилдэг бүтээлүүд-2014” үзэсгэлэнгээс “Хоржийлоо” уран бүтээлээрээ шилдэг бүтээлийн шагнал хүртсэн байна.

Гавьяат зураачийн үзэсгэлэнг хол ойрын олон хүн ирж сонирхож байв. Биднийг үзэсгэлэн үзэж явтал зураачийн эртний анд, Д.Нацагдоржийн болон Монголын зохиолчдын эвлэлийн шагналт яруу найрагч Ламжавын Мягмарсүрэн, нэрт зураач “Голланд” хэмээх Гэрэл, ахмад зураач Содномцэрэн, Хайчилбарын холбооны тэргүүн Н.Баатарцогийн шавь, чөлөөт уран бүтээлч Бямбасүрэнгийн Гарамгай нарын олон хүн хүрэлцэн иржээ.

ГЭРЭЛ ЗУРГИЙГ Ц.МЯГМАРСҮРЭН

Банкны тухай хуулийн 6.2-т “Арилжааны банк нь өөр компанийн охин компани, мөн өөрөө охин компанитай байж болно. Харин банк, түүний охин компани зөвхөн Санхүүгийн зохицуулах хорооноос олгодог долоон төрлийн зөвшөөрлийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж болно” гэж заасан байдаг. 2010 оны хямралын дараа Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулахад тус заалт нэмэгдсэн. Тухайн үед банкны системд байгаа хөрөнгөөр хөрөнгийн зах зээлийг дэмжих нэг хүчин зүйл охин компани байж болох юм гэж үзсний дүнд уг хуулийг санаачилсан байдаг. Харин одоо бол энэ хуулийн зохицуулалт шаардлагагүй гэж үзэж байгаа. Тиймдээ ч УИХ-ын цөөнгүй гишүүд Банкны хуулийн дээрх заалтыг хэлэлцэх, өөрчлөх ёстой талаар хэлж байгаа юм.

Юун түрүүнд энэхүү хуулийн заалт нь салбар бүрт, үндэсний үйлдвэрлэгчдэд хэрхэн уршиг тарьсныг ярих хэрэгтэй. Банк өөрөө охин компани, эсвэл охин компанитай байж болно гэх энэхүү заалт нь ард иргэдийн мөнгийг зөвшөөрөлгүйгээр зах зээлд эргэлдүүлэх боломжийг олгож байгаа хуулийн цоорхой байдаг. Иргэд хамгийн эрсдэл багатай төдийгүй найдвартай гэж банкинд мөнгөө хадгалуулдаг. Тиймээс банкны системд байгаа иргэдийн хөрөнгө эрсдэлгүй байх нь юу юунаас чухал. Гэтэл арилжааны банкууд уг хуулийн цоорхойг ашиглан иргэдийн мөнгийг үнэт цаасны зах зээл, хөрөнгийн зах зээл рүү оруулдаг байна. Мэдээж энэ нь банкинд итгэсэн иргэдийн мөнгийг эрсдэлд оруулж байгаа хэрэг.

Энэ тухай ч “Ийм эрсдэл бүхий хэд хэдэн жишээний нэг нь “Эрдэнэт”-ийн хөрөнгө оруулалт ганц, хоёр банкаар дамжсан асуудал гарсан шүү дээ. Энэ бол уг хуулийн цоорхойгоор явж орсны л жишээ. Тиймээс уг хуулийн төсөл батлагдвал охин компанитай холбоотой асуудлыг хязгаарлана” гэж Банкны тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийн Ажлын хэсгийн ахлагч Б.Жавхлан ярьсан. Мөн Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд, УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж “Банкны тухай хуульд охин компанитай холбоотой ганцхан заалт бий. Энэ заалтыг хуулиас хасах хэрэгтэй. Арилжааны банкууд маш олон хуурамч компани байгуулчихаад улсын өмчийг зувчуулах арга хэрэгсэл болгон ашиглаж байна. Худалдаа хөгжлийн банк л гэхэд “Эрдэнэт”, “Монголросцветмет”-ээс гадна гурав болон дөрөвдүгээр станц, Багануурыг авахаар бүх бэлтгэлээ базаачихсан байсан. Энэ бүх үйлдлийг охин компаниар дамжуулж хийгээд байгаа юм” гэж өөрийн байр сууриа илэрхийлсэн.

Ерөнхийдөө арилжааны банкууд иргэдийн мөнгийг бүхий л салбарт эргэлдүүлж чаддаг байна. Тухайлбал, банкуудын охин компани барилгын салбарт аль хэдийнэ байр сууриа олоод амжсан аж. Эх сурвалжийн хэлж байгаагаар арилжааны банкууд улс төрчид болон томоохон компаниудын захирлуудтай ямар нэгэн байдлаар холбоотой байдаг. Тиймдээ ч өөрсдөө барилгын охин компанитай байхаас гадна монополь барилгын компанийн хувьцаа эзэмших, хувьцаагаа эзэмшүүлэх зэрэг байдлаар хамтран ажилладаг байна.

Мэдээж тухайн банк өөрөө барилгын охин компанитай бол санхүүгийн асуудлыг төвөггүй шийдчихнэ. Ер нь бол хаа хаанаа ямар нэгэн хүндрэл байхгүй гэсэн үг. Тэдэнд иргэдийн найдаж хадгалуулсан мөнгөөр санхүүжилт хийх боломж нь байгаа учраас тэр. Харин бизнесийн зээл авч барилга барьж буй компаниудад сөргөөр нөлөөлөх нь ойлгомжтой. Учир нь арилжааны банкуудын бизнесийн зээлийн хүү хэт өндөр. Хэт өндөр зээлийн хүүтэй мөнгөөр барилга барих явцад тухайн барилгын компани алдагдалтай ажилладаг аж. Алдагдлаа нөхөх шалтгаанаар байрныхаа үнийг өндрөөр тогтоож өгдөг байна. Энэ нь банкууд өөрийн эзэмшилд байх орон сууцаа төдий чинээ өндөр үнэтэй худалдаалах, дампуурсан барилгын компаниудыг өөрийн болгох зэрэг олон талын ашигтай байдаг байна.

Эдийн засагчдын хувьд арилжааны банкууд ил, далд байдлаар бүх салбар луу орсон нь эдийн засгийн өсөлтгүй, тэлэлтгүй болгодог сөрөг талтай тухай хэлж байгаа юм. Гэсэн ч тэдэнд хууль эрх зүйн орчин нь байгаа учир ямар ч аргагүй байдаг аж. Үүнээс гадна арилжааны банкууд дээрх хуулийн заалтаар дулдуйдаж оюуны өмчид ч ноцтой халдаг байна. Ухаандаа хүмүүсийн сэдсэн бизнесийн санаа болон иргэдийн хадгалуулсан мөнгөний тусламжтайгаар охин компани байгуулан хөрөнгийн зах зээлд хүч үздэг аж. Эх сурвалжийн мэдээлж байгаагаар хичээлийн дэвтэр үйлдвэрлэхээр арилжааны банкнаас бизнесийн зээл хүссэн залуус дээрх шударга бус байдалтай нүүр тулгарсан байна. Тодруулбал, нэгэн арилжааны банк дэвтэр үйлдвэрлэхээр бизнесийн зээл хүссэн залуусын төслийг удаан хугацаанд судалсны эцэст зээл өгөх боломжгүй гэсэн хариу өгчээ. Гэтэл төд удалгүй өнөөх банк охин компаниараа дамжуулан үндэсний хэмжээний дэвтэр үйлдвэрлэгч болсон тохиолдол гарсан байна. Энэ мэт арилжааны банкуудын шударга бус байдлын хохирогч болсон иргэд цөөнгүй байдаг аж. Тиймээс эдийн засгийн шударга бус байдлыг өөгшүүлж буй тус хуулийн заалтыг зогсоох зайлшгүй шаардлагатайг эдийн засагчид онцлон дурдаж байсан юм. Монголчууд бидний хувьд ч өнгөрсөн хугацаанд арилжааны банкууд охин компанитай байж болохгүй гэдгийг яс махандаа шингэтэл ойлголоо. Иймд банкны хуулиар дамжуулж арилжааны банкууд хөрөнгийн зах зээлд гарахыг хязгаарлах цаг хэдийнэ болжээ.

Хэдхэн хоногийн өмнө ирэх жилийн загварын өнгийг тодорхойлдог “Гоёл 2018” наадам болж өнгөрсөн билээ. Энэ жилийн наадмын “Ирээдүйтэй загвар өмсөгч”-өөр М.Болорхишиг шалгарсан юм. Залуухан загвар өмсөгч маань уг наадмын өмнөхөн болсон “Miss Mongolia”-д амжиллтай оролцжээ.

-Юуны түрүүн “Гоёл 2018” наадамд оролцож “Ирээдүйтэй загвар өмсөгч”-өөр шалгарсанд баяр хүргэе. Та эхлээд өөрийгөө манай уншигчдад танилцуулна уу?

-Би Нийслэлийн 1-р дунд сургуулийн төгсөх ангид суралцдаг. Энэ жил дунд сургуулиа дүүргээд цаашдаа олон улсын харилцааны чиглэлээр суралцах төлөвлөгөөтэй байгаа.

-Та хэд дэх удаагаа “Гоёл” наадамд оролцов?

-Энэ жил хоёр дахь удаагаа оролцлоо. Анх “Гоёл”-д орж байхдаа маш их догдолж бас баярлаж байсан. Яагаад гэхээр энэ нь Монголын хувцасны загварын тэргүүн дээд наадам юм. Тиймээс ч түүнд оролцох нь загвар өмсөгч охидуудын маань мөрөөдөл байдаг. Хоёр дахь удаагаа оролцохдоо “Ирээдүйтэй загвар өмсөгч”-өөр шалгарсандаа их баяртай байгаа.

-Энэ жилийн “Гоёл” наадамд 100 загвар өмсөгч оролцох хүсэлтээ гаргасан гэсэн. Түүнээс 50-ийг шилж авсан. Загвар өмсөгчдийн хувьд уг наадамд оролцох босго аль зэрэг өндөр вэ?

-Энэ жил бараг 100 гаруй загвар өмсөгч оролцох хүсэлт гаргасан байх. Миний хувьд өмнө нь оролцож байсан болохоор босго нь ямар байдгийг мэднэ. Тиймээс шалгууртаа тааруулж өөрийгөө бэлдсэн. Нийтдээ дөрвөн үе шаттай шалгаруулалт явуулж оролцох загвар өмсөгчдөө сонгож авсан. Эхний шатанд 70 загвар өмсөгчийг авч дараа дараагийнх нь шалгаруулалт долоо долоо хоногийн зайтай явагдсан байгаа. Тэр хугацаанд топ модель Т.Уранцэцэг, том Цолмон багш хичээл заасан. Түүнээс гадна шүүгчид маань нэлээд нарийн шүүдэг гэдгийг хэлмээр байна. Загвар өмсөгчдийн хувьд хамгийн гол нь өөртөө итгэлтэй, алхаагаа жигдрүүлсэн, хувцаслалт нь шаардлага хангасан байх ёстой.

-Алхаа гэснээс загвар өмсөгчдийн хувьд алхаа их чухал байдаг. Зөв алхаж сурах хэцүү юу. Саяхан “Vic-tory Secret” шоуг телевизээр үзэж байхад загвар өмсөгчдийнх нь алхаа их өөр юм шиг санагдсан.

-Алхааг анхнаасаа л их зөв сурах хэрэгтэй байдаг. Учир нь анх яаж сурсан тэр чигээрээ суучихдаг. Дараа нь хичнээн зассан ч суурь нь харагддаг. Түүнээс гадна хүн болгон өөрийн гэсэн онцлогтой алхаатай байдаг түүнийгээ шингээж өгөх хэрэгтэй. Европ, Монголын загвар өмсөгчдийн алхаа өөр өөр байдаг. Энэ нь соёл зэрэгтэй холбоотой байдаг байх. “Victory Secret”-ийн алхаа гэж бий. Энэ нь дотуур хувцасны шоу бөгөөд загвар өмсөгчдийг тайзан дээр маш чөлөөтэй байхыг шаарддаг.

-Өнгөрсөн жилийнхтэй харьцуулахад энэ жилийн “Гоёл” ямар онцлогтой болж өнгөрсөн гэж бодож байна?

-Жил бүрийн “Гоёл” өөр өөрийн гэсэн онцлогтой байдаг. Жил ирэх тусам шинэчлэгдэн сайжирч байгаа. Энэ жилийн хувьд гэвэл уг наадмын маань 30 жилийн ой тохиосон. Энэ утгаараа урьдынхаасаа илүү олон хүнийг хамарсан, нэлээд өргөн хүрээнд болж өнгөрлөө.

-Та энэ удаагийн “Гоёл”-д хичнээн дизайнерын бүтээлийг үзэгчдийн хүртээл болгов.

-Зургаагаас долоон гараатай байсан. Нэлээд олон загвар зохион бүтээгчдийн урласан хувцсыг өмсч тайзан дээр гарсан. “Ice Cashmerе”, дизайнер Н.Болормаагийн урласан загварууд , “Сити” дээд сургуулийнхны бүтээл гээд олон загвар өмссөн.

-Эдгээрээс аль нь танд хамгийн их таалагдсан бэ?

-Дээдсийн гоёл гэдэг загварууд надад хамгийн их таалагдсан. Яагаад гэхээр монгол хувцсыг орчин үеийн хувцастай хослуулж, өдөр тутам өмсөхөд тохиромжтой болгосон, өнгөлөг, хийц нь ч их баялаг.

-Та хэдэн настайгаасаа эхлэн загвар өмсч эхлэв?

-Би 14 настайгаасаа эхлэн загвар өмсч байна.

-Яагаад загвар өмсөх болов?

-Би багаасаа л “Miss World” тэмцээнийг их үздэг, тэнд оролцож байгаа бүсгүйчүүд шиг болох юмсан гэж мөрөөддөг байсан.

-“Miss World” гэхээс та энэ жил “Miss Mongo¬lia” тэмцээнд оролцсон юм билээ. Ямар амжилт үзүүлэв?

-Тиймээ би энэ жил “Miss Mongolia” тэмцээнд анх удаагаа оролцож шилдэг оролцогчдын нэг нь болсон. Багадаа “Miss World” тэмцээнийг их үздэг байсан гэж түрүүн хэлсэн. Багынхаа мөрөөдөлд хөтлөгдөж оролцсон гэж болно. “Miss Mongolia” бол моделиудын тэмцээнээс өөр, эмэгтэй хүн дотоод болон гадаад гоо сайхнаа харуулдаг онцлогтой. Түүнд оролцоод маш их зүйлийг сурсан.

-Танай гэр бүлийнхэн өөрийг тань загвар өмсөхөд эхэндээ тийм дуртай байгаагүй гэж ярьсан. Одоо бодол нь өөрчлөгдсөн үү?

-Манай гэр бүлийнхэн бол загварын ертөнцөөс хол хүмүүс. Эмч, хуульч гээд төрийн байгууллагад ажилладаг. Эхэндээ дуртай байгаагүй хэдий ч цаг хугацаа өнгөрөөд амжилт гаргаад эхлэхэд ойлгодог болсон. Нэг зурагны цаана маш их хөдөлмөр байдаг гэдгийг ч мэддэг болсон. Нэг зураг авахуулахад бүтэн өдрийг зарцуулж, нэг загварын шоунд оролцоход олон хоног бэлддэг гэдгийг ойлгосон . Тиймээс ч намайг дэмжиж, миний авсан шагналууд маань манай гэрийн хойморьт байдаг.

-Таныг загварын шоу, тэмцээнд оролцоход ангийнхан, багш нар нь юу гэж байна?

-Янз бүрийн арга хэмжээнд оролцчихоод ирэхэд ангийнхан маань анги дүүрэн алга ташилтаар угтдаг. Багш маань баяр хүргээд үнсэхэд их сайхан санагддаг. Энэ боломжийг ашиглаад “Гоёл” наадмыг 30 дахь жилдээ зохион байгуулж энэ олон нэртэй загвар өмсөгч, дизайнеруудыг “төрүүлж”, бүтээлийг нь олон түмэнд хүргэж, өөрсдийнхөө хөдөлмөрийг үнэлүүлэх боломж олгож буй Монголын дизайнеруудын холбооны хамт олондоо баярлалаа гэж хэлмээр байна. Цаашдаа ч “Гоёл” наадам маань хүрээгээ улам тэлж олон улсын хэмжээнд зохион байгуулагддаг болоосой гэж хүсэх байна.

Монголын сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлээс жил бүр хэвлэл мэдээллийн салбарынхаа оны шилдгүүдийг тодруулдаг уламжлалтай. Энэхүү уламжлалын дагуу 2017 оны шилдэг хэвлэл мэдээллийн байгууллага, шилдэг сэтгүүлч, уран бүтээлчдийг шалгаруулах ёслол өнгөрсөн баасан гаригт боллоо. Уг ёслолын ажиллагаанд Монголын хэвлэл мэдээллийн салбарт үйл ажиллагаагаа явуулж буй сонин, телевиз, радио, сайт, сэтгүүл гээд бүх л газрын уран бүтээлч, сэтгүүлчид цуглан, амжилт бүтээлээ дүгнэсэн юм. Энэ оны шилдгийн шилдэг хэвлэл мэдээллийн байгууллагаар “Монгол ньюс групп” шалгарч, гран при шагналыг хүртлээ. Энэхүү нэр хүндтэй шагналыг өнгөрсөн жил “Өдрийн сонин”-ы хамт олон хүртэж байсан билээ. Харин оны шилдгийн шилдэг сэтгүүлчээр “Өнөөдөр” сонины сэтгүүлч Х.Уянга тодорсон юм. Энэ үеэр “Өдрийн сонин”-ы дэргэдэх DNN.mn сайтын сэтгүүлч, 2017 оны “Шилдэг сайтын сэтгүүлч”-ээр тодорсон Батсүхийн Янжмаатай ярилцлаа.

Дараахь байгууллагууд хэвлэл, мэдээллийн салбарын шилдгээр нэрлэгджээ.

Э.МӨНХТҮВШИН